Alþýðublaðið - 21.02.1952, Blaðsíða 5

AtvinnulevsiS og iðnaðurinn
ALÞÝÐUBLAÐ Hafnarfjarðar birti fyrir nokkrum
dögum grein um vandamál íslenzks iðnaðar eftir kunnan
forgöngumann á sviði iðnaðarins hér á landi. Gerir hann,
um Ieið o? hann ræðir um vandamá! iðnaðarframleiðsl-
unnar einnig að umtalsefni atvinnuleysi og erfiðleika iðn-
aðarverkafólksins.
AB birtir þessa athyglisverðu grein hér á eftir orðrétta.
«>■■■■■■
■■■■■■■■■■■■■■«■■■■■•■■•••■
ATVINNULEYSIÐ er nú að
vonum mest rædda vandamál
þjóðarinnar. Fréttir berast
hvaðanæva að um vaxandi at-
vinnuleysi og vonleysi þeirra,
er fvrir því verða. Sérstaklega
er slæmt ástand í þessum mál
um í bæjum og kaupstöðum,
sem eðliiegt er. Svo rammt hef
ur að þessu kveðið, að jafnvel
ríkisstjórnin og alþingi hafa
rumskað og rætt málið. Hinir
vísu feður hafa að sjálfsögðu
sínar skoðanir á því, hvað
Veldur þessum voða og hvern-
ig við honum skuli bregðast,
enda þótt alþingi hafi nú verið
sent heim, án þess að nokkur
raunveruieg lausn væri fund-
in. Að vísu voru gerðar nokkr
ar staðbundnar ráðstafanir á
síðustu stundu, en þær snerta
á engan hátt kjarha þessa
vandamáls.
Mest mun atvinnuleysið
vera meðal iðnverkafólks og
iðnaðarmanna í Reykjavík og
hinum stærri kaupstöðum, en
þar er einmitt að leita kjarna
vandamálsins.
SAMDRÁTTUD IÐAÐARINS.
Eins og aliir vita, hefur iðn-
aður landsmanna dregizt mjög
saman á síðustu mánuðum og
í sumum greinum er nú alger
stöðvun. Því miður virðist,
sem markvisst hafi verið unn-
ið að þessu af valdhafanna
hálfu, og verður ekki annað
séð en takmarkið hafi verið að
leggja iðnaðinn alveg í rústir.
Núverandi iðnaðarmálaráð-
herra og blað hans, Vísir, hafa
haft aðalforustuna í bardaga
þessum gegn iðnaðinum. Við-
kvæðið hefur verið að iðnaður
inn sé ekki samkeppnisfær við
erlenda iðnaðarframleiðslu og
eigi því engan tilverurétt; hann
sé kák eitt og hafi lifað og
dafnað í skjóli ósanngjarnra
hafta, verið þjóðinni byrði
ein, sem nú sé kominn tími
til að af henni sé létt.
ÍSLENZKUR IÐNAÐUR.
Iðnaðurinn er yngsta at-
virmugrein þjóðarinnar, en
jafnframt sú ,sem mest hefur
verið vanrækt af forráðamönn-
um hennar til þessa, þótt lang
stærstur hluti þjóðarinnar hafi
um langt árabil haft framfæri
sitt beint og óbeint af þessari
atvinnu.
Aldrei hefur verið sótt eins
fast að þessari atvinnugrein
eins og á síðustu mánuðum,
þar sem inn í landið hefur ver
ið flutt ógrynni alls konar er-
lends iðnaðarvarnings, þörfum
og óþörfum, á sama tíma og
þrengst hefur mjög um útveg-
un efnis til iðnaðarframleiðslu
innanlands. Ekkert tillit hefur
verið tekið til þess þótt sams
konar vörur hafi verið fram-
leiddar í landinu sjálfu, sam-
keppnisfærar að verði og gæð-
um.
I þessum ráðstöfunum er að
finna kjarna atvinnuleysisins.
GRUNDVÖLLUR IÐNAÐAR-
FRAMLEIÐSLU.
Iðnaðarframleiðsla grund-
Val’ast á þremur aðalatriðum:
I. Vinnuafli.
2. Orku.
3. Hráefnum.
Hér á landi er gnægð tveggja
af þessum þremur aðalatrið-
um, nefni'ega orku og vinnu-
afli, -hvoru tveggja fylli’ega j
sambærilegt við erlenda keppi
nauta. Aðalmunurinn liggur í
því. að keppinautar íslenzks
iðnaðar eru gömul rótgró’n
iðnaðarlönd. þar sem iðnaður-
inn hefur um áratugi notið for
réttinda og viðurkenningar for
ráðamanna þjóðanna. sem ó-
missandi atvinnugrein.
Ef íslenzka fossaflið er ekki
samkeppnisfært við orkulindir
aðal keppinauta íslenzka iðn-
aðarins eins og t. d. brezku
kolanámurnar og dönsku inn-
fluttu kolin og olíuna, ja, þá
fær maður ekki skilið til hvers
er verið að virkja þá.
Um vinnuaflið þarf ekki að
fjölyrða. Það hefur sýnt í hví-
vetna, að það er einnig fylli-
lega^ samkeppnisfært, bæði til
sjós og lands, aðeins ef því
eru sköpuð skilyrði til þess og
það fær að njóta sín.
HVAÐ ER SAMKEPPNIS-
HÆFT?
Það, sem mótstöðumenn iðn
aðarins á Islandi hafa aðallega
haft á hornum sér, þegar þeir
deila á innlendan iðnað, er að
hann sé ekki samkeppnisfær
við sams konar erlenda iðnað-
arframleiðslu, hvorki að verði
né gæðum.
Þetta er ekki rétt, ef réttur
og sanngjarn mælikvarði er
lagður til grundval’ar. í flóði
erlendrar iðnaðarframleiðslu,
sem veitt hefur verið inn i
landið á undanförnum mánuð-
um, eru þess mýmörg dæmi,
að hin erlenda iðnaðarvara hef
ur verið mun dýrari. Má þar
til nefna ýmis konar fatnað,
raftæki, sultuna frægu og nú
síðast kexið, svo nokkur dæmi
séu nefnd.
Erlendis er það alltítt, ef um
útflutningsvöru er að ræða, að
hún er með allt öðru og lægra
verði en því, sem hún fæst
fyrir á heimsmarkaðinum. Er-
lendu keppinautarnir verja sig
gegn slíkri samkeppni með toll
múrum og innflutningshöftum.
Hér er bezta bjargráðið talið
vera frjáls verzlun, engin höft
og tohar litlu eða engu hærri
á tilbúnum innfluttum vörum
en á efninu, þegar öll kurl eru
komin til grafar.
Fróðlegt væri að gera verð-
| samanburð á ýmissi innlendri
framleiðslu og sambærilegri
er’endri framleiðslu, eins og
hún er seld á heimsmarkaðin-
um og athuga jafnframt hve
margar vinnustundir fólkið,
sem að framleiðslunni vinnur,
þarf að inna af hendi til þess
að geta keypt þessa hluti í
í sínu eigin landi. Hygg
ég þá, að margur íslenzkur iðn
aður yrði allt öðruvísi sam-
keppnishæfur' en ýmsir vilja
nú vera láta.
LÍFSKJOR ALMENNINGS.
íslenzkur iðnaður á ekki sök
á því dýrtíðarflóði, sem flætt
hefur yfir þetta land á undan-
gengnum mánuðum. Hann á
he’dur ekki sök á því atvinnu-
leysi, sem nú herjar stóran
hluta vinnandi fólks, enda þótt
vexulegur .hluti atvinnuleys-
ingja sé iðnaðverkafólk. Hróp-
in um að a’lt skyldi læknað á
sínum tíma með einu penna-
striki, komu heldur ekki frá
íslenzkum. iðnaði.
En íslenzkur iðnaður gctur,
ef rétt er á haldið, orðið þung
ur á vogarskálinni í þei.rri bar
áttu, sem nú er hafin til v.ið-
halds þeim lífskjörum, sem
þegar hafa náðst, en eru nú í
hættu. Til þess að svo geti orð
ið þarf allur almenningur í
landinu að leggjast á eitt til
stuðnings íslenzkum iðnaði.
LOKAORÐ.
Islenzkur iðnaður, eins og
hann er í dag, er byggður upp
að mestu leyti í óþökk ráðandi
manna þjóðfélagsins, byggður
upp af mönnum, sem kynnzt
höfðu iðnaði nágrannalanda
vorra og sáu og'trúðu, að hér
væri grundvöllur fyrir iðnað,
bæði smáan og stóran. Skortur
á fé og engu öðru er um að
kenna, að enn í dag er hér
mestmegnis um smáiðnað að
ræða til eigin nota. Þessi vísir
til iðnaðar var byggður upp
fyrir harðfylgi raanna, sem
tiúðu á ,,mörlandann“ og brot-
izt höfðu undan minnimáttar-
kennd þeirri, er aldalöng kúg-
un hafði þróað með þjóðinni.
og sem. því miður, virðist eiga
hér rætur enn.
íslenzkur iðnaður er ekki
lengur nein spýra, sem troðin
verður niður eða fryst í hel.
Hann er tré, sem fest hefur
rætur og almenningur í land-
inu stendur vörð urri.
Það er krafa almennings,
hinna vinnandi stétta, að sæti
æðsta manns þessarar atvinnu
greinar, iðnaðarmálaráðherra,
sé jafnan skipað manni, sem
hefur fullan skilning á málefn-
um iðnaðarins og sé honum
ekki andvígur.
Að lokum vil ég minna á
stöku Arnórs Arnórssonar og
biðja menn að lesa hana með
gaumgæfni:
Hljótast lítil höpp af því;
heimskan nýtir frónska,
hvern þann skít, sem okkur 1
útlend grýtir flónska.
A.
Rifin fiskinel. Það hefur verið stormasamt víðar en
við Island undaniarnar vikur. Stór-
.viðri hafa einnig gengið yfir Norðursjó og danskir og enskir
oi'ðið fyrir miklu veðarfæratjóni af völdum þejrra. Á mynd-
inni sést fiskimaður í Esbjerg á vesturströnd Jótlands með rlfið
fiskinet. sem hann er að sýna.
íhaoasfrönd.
Atvinnuíeysisskráning verkafýðsfélag-
anna þar snemma í febrúar.
Skip búazi á
fogveiSar
Einkaskeyti til AB.
AKUREYRI.
SKIP búast á 'ugveiðar um
næstu mánaðamót, og munu
þau fiska fyrlr frystihús' á Dal-
vík, Ólafsfirði og Siglufirði.
Fjölgað hefur nú \ærið í bæjar-
vinnunni um 20 manns, og er
vinnunni skipt.
HAFR.
FJÓRUTÍU OG ÁTTA létu skrá sig atvinnulausa á Skaga-
strönd snemma í febrúar, en um 20 atvininúausir ménn mættu
ekki til skráningarinnar, samkværbr upplýsingurti frá verka-
lýðsfélaginu þar. 20 létu um sama leyti skrá si" atvinnulausa
á Bíldudal.
Atvinnuleýsisskráningin var
á báðum stöðum gerð á vegum
verkalýðsfélagánna. . og hafa
þau síðan gert skrifstofu Al-
þýðusambandsins grein fyrir
niðurstöðum.
Skráningin á Skagaströnd fór
fram dagana 8.-9. febrúar.
Þeir 48 félagsmenn verkalýðs-
félagsins þar, sem létu skrá sig,
hafa á framfæri 135 'nianns að
þeim sjálfum meðtöldúm, og
meðaltekjur þeirra írá áramót-
um, eða um nálega hálfs annars
mánaðar skeið, voru iðeins kr.
337,75, eða 120,03 á hvern ein-
stakling. 37 félagsmtnn eru í
atvinnu utan Skagastrandar,
ílestir í verstöðvum sunnan
lands.
Skráningin á Bíidudal fór
fram dagana 6.—8. febrúar. Af
þeim 26, sem létu skrá sig, voru
6 verkakonur, 3 sjórnenn og 17
verkamenn. — Atvmnutekjur
hinna skráðu voru í janúar eins
og hér segir: 12 íjölskyldu-
merin með 59 6 framfæri msð
þeim sjálfum, þar af 35 börn,
höfðu að meðaltali kr. 316,14,
eða 73,45 til framfæris hverjum
einstaklingi: 8 einhleypir karl-
menn höfðu kr. 129,70 að með-
altali; 6 konur, þar af ein með
barn á framfæri, höfðu að með-
altali kr. 161,96, eð'a á hvern
einstakling 138,82.
AÐALFUNDUR Málarasveina
félags Reykjavíkur var hald-
inn sunnudaginn 17. þ. m.
Stjórn félagsins var öll endur-
kjörin, en han askipa eftirta’d- ,
ir inenn:
Kristján Guðlaugsson for-
maður, Hau-kur Sig’irjónsso:i ij
NYKOMIN
HÚSGAGNAVERZLUN
GUÐMUNDAR GRÍMSSONAR
Laugavegi 100.
varaformaður, Grímur Guð-
mundsson gjáldkeri, Jens Jó.is-
j son ritari, Hjálmar Jónsson að
: stoðarritari. I
AÐALFUNDUR ASB, félags
afgreiðslustúlkna í mjólkur- og
brauðsölubúðum, var. haldinr. í
fyrrakvöld. í stjórn voru kjörn ■
ar: Guðrún Finnsdóttir formi i-
ur, Hólmfríður Helgadótt'r
varaformaður, Birgitta Guð-
mundsdóttir ritari, Anna Gests
dóttir gjaldkeri og Hulda Jóns-
dóttir meðstjórnandi.
AB $