Alþýðublaðið - 10.12.1952, Blaðsíða 5

Alþýðublaðið - 10.12.1952, Blaðsíða 5
$S, .Igrqfunm um. 18 verði hér 6% orlof. Fimmta krafan. er þess efn- Is, að athugaðir verðj mögu- leikar á framkvæmd 40 stunda vinnuviku — og sú sjötta og síðasta, að bætt verði kjör xðn jiema til mikilia mur.a frá því, sem nú er. Er .þjóðinni þess forýn þörf, að ungir ménn séu livattir en ekki lattix- t'l verk- legs náms, þar sem við íslend.. ingar erum því miður eftirbát- ■ar ma'rgra annarra menningar þjóða í verklegri kunnáttu og þurfum á því sviði allt of rnargt til annarra að sækja. Þetta eru þá kröfurnar, sem verkalýðssamtökin hafa bor-ið fram og eru ákveðin í að knýja fram í.il sigurs. VIÐRÆÐUR VIÐ ■RÍKISSTJÓBNINA Á fyrsta samningafundi með atvinnurekendum neituðú þeir •foegar að ganga að kröfunuin og báru við getulevsi. Var Snálinu þegar visað til áðgeroa’ ríkissáttasemjaxa. A fyrsta fundi, sem ríkissáttásemjari liafði málið til meðferðar. véb liann ræðu sinni að svofelldum niðurlagsorðum í greinargerð samninganefndar verkalýðsfé- laganna fyrir kröfum sínum: í greinargerðinni sagði svo: „Að lokum viljurn við íaka fcað fram, að Þótt verkalýðs- lireyfingin sé nú eins og oft áður til þess neydd að bera fram kröfur síiiar um kaup- nækkanir — og getar raunar ekki gert það í öðru formí við samningsaðila sína — atvinnu rekendur — er okkur bað 3.-jóst, að æskilegra væri að öllu leyti, ef unnt væri að koma því til leiðar, að auka kaunmáít launanna með öSrum ráðstöí- luium og bæta afkomuskilyrði iiins vinnandi fólks með auk- ■ Imtí atvinnu. En hvorugt þetta er á valdi verkalýðssamtak- anna. ÞaS er á valdi alþingis og ríkisstjórnar einnar að gera þær ráðstafanir viunandi fólki til hagsbóta að löggjafarlelð- lim, er jafhgilt gæti þaim kjarabótum, sem. í framan- greindum kröfum felast.“ Samnínganefnd verkalýðs- gamtakanna féllst þegar á upp iástungu sáttasemi ara um að ræða þesa leið við fulltrúa at- Vinnurekenda. Kváðu þeir sig ekki eygja aðra leið í bili til að leysa sinn vanda en að foiðja ríkisvaldið um aðstoð.. jEr þar skemmst af að segja, að 'sáttasemjari fékk heimild foeggja málsaðila til að ræða það við ríkisstjórnina, hvort Siún vildi vinna að lausn deil- unnar að löggjafarleiðum. l»etta mun sáttasémjari þegar hafa gert, því að næsta dag var samninganefnd verkalýðsfélag- anna boðuð á fund ríkisstjórn- árinnar til viðræðu um málið. Gerðum við þar greín fyrir skoðun okkar á Ijví að ýms- ar löggjafaraðgerðir mundu e. t. v. geta minnkað bilið milli deiiuaðila, og nefndum við sem dæmí: Lækkun farmgialíia. Lækkun verð- tolls. Niðurfelíing eða lækk- un söluskaíís, t. d.. í því formi að hann legðist aldrei nema einu sinni á sömu vöru. Lækkún heildsöluálagn íngar. — Lækkun smásöíu- álagningar. — Lækkun. húsaleigu, t. d. í .endur- greiðsluformi efjir f.iöl- skylílustærð. Vaxtalækkun til léttis atviníuilífinu; og fleira munum við hafa nefnt. Ef eitthvað í þessa átt kæmi frá ríkisstjórninni í ákveðnu fGrmi, kyáðumst við mundu með', aðgtpð, ,ssér|i|^ðinSá: niejn.: að hvé mikíu léýti jað jafn- gilti kröfum okkar til atvinnu. rekenda. j Næsta dag barst svo fyrsta bréf ríkisstjórnarinnar, þar sem boðið var. að hafin skvldi sérfræðirannsókn á - fjárhag ríkissjóðs og f.iárhagshorfum. greiðslugetu atvinnuveganna og mörgu fleiru — að því til- skiídu, að verkfallinu yrði frestað á meðan. — Þetta heitir raunar að svara út í-hött og setja óaðgengileg skilyrði. Þetta bréf var last fyrir full- trúafund flestra þeirra verka- lýðsfélaga, sem að deilunni standa. og niðurstaðan var að vandlega athuguðu ráði syniun v.m freóun verkfallsins. Eftir nokkr.a daga leitaði ríkiystiórnin enn eftir frestun verkfállsins. og bótti þá enn síður tiltækilest að slá fram- kvæmd verkfailsins á frest. er það var komið í aigleyrning. j En þetta virðist hæstvirtri rík-, isstjóm hafa géngið erfiðlega að skilja. og mun hafa lagt út sem fjandskap verkalvðsfélag- anna við sig. En allt slíkt er á misskilhingi bvggt. Þegar svo samnínganefndin harmaði það fyrirhyggjuleysi ríkisstjórnarinnar að hún skyldi engan viðbúnað hafa haft í nóvembermánuði til að afstýra þeirri alvarlegu deilu, sem allir sáu þá fyrir að bjnja mundi í desembermánuði, þá vitnaði ríkisstjórnin í bréf Al- þýðusambands íslands til verkalýðsfélaganna, dags. 25. ásrúst í sumar. Telur hún sig löglega afsakaða tim aðgerða- leysi í nóvembermánuði, fyrst ekkert finnist í ágústbréfi sam bandsins um verkfall. Þetta er meiri fáfræði í verkfallsmálum en ríkisstjórn fslands má gera sig seka um. Alþýð'usamband Islands tekur ekki ákvarðanir um verkföll. Það gera verka- lýðsfélögin sjálf, og það vissu allir í nóvembermánuði, nema þá ríkisstjórnin ein, að félögin ætluðu mörg að fylgja kröfum sínum eftir með verkfalli frá og með 1. desember. Ríkis- stjómin hefur því ekki fylgzt með aðdraganda málsins sem skyldi, og af þeim sökum reynzt svo óviðbúin, sem raun ber vitni. — Um þetta er ekki til nokkurs hlutar að reyna að slá ryki í augu almennings. En viðbúin hefði hún vissulega mát.t vera frá því í ágústmán- uði, er henni varð kunnugt um uppsagnin samninganna við at vinnurekendur. Það var téikn- ið, sem boðaði storm. Að ósk sáttasemjara voru þann 29. nóvem.ber kosnar undirnefndir bæði af hendi verkalýðsfélaganna og atvinnu rekenda til að vinna áfram að lausn deilunnar. Báðu þær sáttasemjara að kotna á fram- færi við Hagstofu fslands og ýmsar aðrar tilteknar stofnan- ir spurningum, er m. a. hnigu í þessa átt: 1. Hvaða þýðingu hefði það fyrir vöruverð í landinu ef ekkert væri lagt á bátagjald- eyrisálagið nema útlagður kostnaður? 2. Hvaða áhrif hefði það á vöruverð, ef heildsöluálagning væri aldrei hærri en 10% og smásöluálagning aldrei hærri en 30% ? Þessum spurningum var síð- ar vikið þannig við, að beðið var um athugun á, hvaða á- hrif það hefði á vöruverð til lækkunar, ef ákveðin yrði nú sama álagning í heildsölu og smásölu og gilti, þegar verSið var seinast háð verðlagsá- kvæðum,. 3| ,pfm. söluskattinn var beðið- um 'áð athuga, hvað hann mundi lækka, ef hann yrði að- eins lagður á vörur í heildsölu og smásölu, þ. e. tvisvar. Einn. ig skyldj athugað. hvaða lækk- un fengist á honum, ef hann yrði aldr.ei- lagður ,á vöru eða þiónustu nema einu sinni. .4. Þá var um það spurt, hvaða áhrif það mund'i hafa, ef útlánsvextir yrðú Iækkaðir um 1—2%. ' 5. Tvær spurningar voru bornar fram um verðlag land- búnaðarafurða: 1) Hvaða áhrif það munai hafa á verðlaaið, ef meðalbúið væri áætlað ca. 15%. stærra en.nú er gert. Og 2) Ef dre:fingarköstnaður land búnaðarvara færi ékki fram úr . 25f af verðinu -tii ■ fr-amleið-: L—w»^ enda. skal það tekiÖ fram, að verksmiðjumar ekki framleiSsIuvörur sínar í smásöiu. ;e!ja LOGGJ AFARLEIÐ1R TIL -VERÐLÆKKUNAR Um margf fleira var spurt, kostnað og aukavinnu alla hjá Drátturihn gerir annao. Hann ríki og ríkisstofnunum og spara þrýstir sundruðum kröftum al- með því ca. 10 milljónir króna þýðurmar saman.í einn far- útgjöld. Með auknu aðhaldi og fast- veg, sem ryður öllum hindr- unum úr vegi, þegar mótspyrn- unni er mætt. Sigurinn er öruggur . og er allt ’.hné í þá átt að geta j ari stjór-n má fækka starfsfólki myndað sér skoðun um j-Kjá ríki og ríkisstofnunum,. svo I . að hve mikl.tt le.vtj kynni að VLp Þa° sparist a. m. k. 2 ■ vjss f þessu réttlætisstríði ör- reynast fært að minnka bil- ] mibjónir króna. Það er aðeins éigans gegn okrinu, hvað' sem ið milli deiluaðila ,með lög-1 manns með 40.000 króna ríkisstjórnin gerir eða lætur gjafaraðeerðum til verðlaskk j úiltlaun. ^ og er þar (vægt óg | yera að g.sra. Ennþá hefur iinar. Að þessu hefur verið i varje&a í sakir farið. _ hæstvirt ríkisstjórn ekkert sfarfað undanfarna daga. ogj eJr a® ,haf^ eitT 1 gert í þessu mál-i annað en þao ég er sannfærður um, að það sendiráð Norðurlöndum er leioin, sem þióðin vill aö.stað ^riggja, og eitt á megin- farin sé o<r revnd til þrautar. j landl>vroPu 1 stað tveSgía> í sem akveoio er ao hafa þar á Það er uppör.vandi og á- j næsta ári og framvegis. — Við nægiulegt að heýra það í út- þetta sparast a. m ' varpi og blöðum þessa dagana, milljón króna. að S Þá að veita samningamönnum verkalýðsfélaganna og at- vinnurekenda eitt viðtal og láta vera að banna ,'IIagstofu ís- lands og nokkrum öðrum stofn- eJn, unum að vir.na að athugunum | og útreikningum fvrir samninga , t . . . , ma skera burtu fjölda j nefndírnar. Þetta"er sannleiícur þ. 1. desember íetti norska gjaldaliða smáa og stóra um! stjórnin öllum tolli af kaffi i allt fjárlagafrúmvarpið. sem og sykri í Noregi. • Og sein-1 enginn mundi sakna, og spara ustu dagana hafa verið gerð-1 með því a. m. k. 5 mnijómr ar þar ráðstafanir til verð-: króna. Iækkunar á 20-—3(1 helztu i Kos.tnaður við sauof jársjúk- lífsnauðsynjum norskrar al-; Sómavarnir er nú orðinn 17 þýðu. Hefur norska útvarpið , milljónir króna á ári. Þetta eru einmV.t skýrt frá því, að ekki í eðli sínu rekstrargjöld þessar ráðstafanir hafi eins árs, og mætti vel dreifa verið gerðar TIL AÐ þeim á 10—15 ár með lántöku LÆKKA DÝRTÍÐINA OG . eða greiðslu ý ríkisskuldabréf- AUKA KAUPGETU AL- j um að verulegu leyti. Þannig MENNINGS. SVO AÐ , mætti fá 16—17 miUjónir. LAU.N HANS ENTUST j Á frumvarpinu er liður, sem BETUR. TIL KAIJPA Á; heitir kostnaður við ráðstafan- NAUÐSYNJUM og komizt(ir vegna ófriðarhættu að upp- verði hjá beinitm kauphækk , hæð 1 milljón. Þá milljón rná unum. nú spara sem betur fer. Þetta Hér hefur nú verið frá því frir fmtals. f milljónir skvrt. hvað gerzt hefur í verk- j krona' Þ,a fr % þeirrar sk°5- faílsmálunum síðan 1. desem- unar °S nef latlð Það 1 3]os að' ber. Og í dag' síanda málin ‘ ur-' að S1-®111 eiSx alveg að þannig, að engin svör hafa , hverfa úr íjáriögunum í þeirri fengizt hjá ríkisstjórninni um nci, sem nú er, en hún er komin upp í 12 milljóhir króna. Væru þá þarna til umráða 68 milljónir sem fengjust með réttri tekjuáætíun og með niðurskurði á gjalda bálki. Þeirri upphæð eða hluta hennar mætti verja íil lausnar deilunni, með hverj- urn þeim aðfei'ðum, sem hag felldar þættu. , málsins. — En þetta þykir mér og mörgum öðrum fulllítið á sig lagt af ríkisstjórninni, þeg- ar atvinnulífið á í hlufog hef- ur veriS stöðvað í 6 daga. Kröfum verkalýðssaihtak- anna varð að stefna til atvinnu rekendanna, en sé það rétt, að •v. þeir séu þess ekki megnugir að greiða það kaup við framleiðsiu störfin, er lífvænleg geti talizt. hlýtur það að vera stjórnarfar- ið í landinu, sern veldur því getulejýji. Þess vegna liggur máíið Ijóst fyrir. Ríkisstjórn- in verður þegar í stað að koma atvinnurekendum til hjálpar, aS svo miklu leyti sem þeir kunna. að skorta getu til að fullnaegja lágmarkskröfum verkalýðssam takanna. Og þessa hjálp á ríkisstjórn- in að leggja fram fljótt, því ao nú er dýr hver dagurinn. það, hvort hún vilji hjálpa at- vinnuvegunum, sem hún ■ hef- ur mergsogið svo með stjórnar stefnu sinni, að forsvarsmenn þeirra, atvinnurekendurn'.r, telja sig ekki geta greitt fólk- inu, sem við þá vinna, það kaup, að það geti dregið fram lífið. Ver^ má, að það komi í ljós á næstu dögum, að ríkisstjórn- in viðurkenni nauðsyn verka- fólksins í kjarabótum, og þá er vel. HÆGT A» SPARA Á FJÁR- LÖGUM TIL LAUSNAR DEILUNNI. En það er líka hugsanlegt, að því verði haldið fram, í bessum umræðum, að ríkissjóð- ur sé þess ekki megnugur að leggja fram fé til lausnar deil unni. Ef slík fullyrðing yrðj borin hér fram. \ól ég mót- mæla ' henni þegar í stað. Tekjuáætiun fjárlaganná er enn sem fyrr fullum 20 millj- ónum króna of lág,_þrátt fyrir ca. 9 milljón króna hækkun meirihluta fjárveitinganefnd- ar. Fella má niður risnu allra nema forseta, forsætisráðherra 1 og utanríkisráðherra, biíreioa- STÆRSTA MALIÐ í DAG. Vinnudeilan og lausn henn- ar er stærsta mál þjóðarinn&v í dag. Hun er engin tilbúin og filfundin stjórnmála'herferð á hendur ríkisvaldinu. Hún er ó- mótstæðileg þjóðhreyfing fólksins, sem framieiðslustöff- in vinnur. Hún er undirbúin. hafin og háð af fólkinú sjálfu, sem be'c fram lágmarkskröfur um kaup og kjör, sem geri því fært að araga fram lífið, þeg- ar aðrir hafa tækifæri til ó- heftrar auðsöfnunar. Og vei ^pirri ríkisstjórn, sern synjar vinnandi stéttunum um réttinn til sómasamlegs lífs, eða lætur sem sér séu þau mál óviðkom- andi. Dráttur á lausn deilunn- ar kostár þjóðina of fjár í glöt- uðum verðmætum. En fátt er svo með öllu illt, að ekki fýlgi nokkuð gott. En að því er verkalýös- samtökin sneríir, er sé hjálpin bezt þegin, sem virk- ust reyníst til stöðvunar eða lækkunar á dýrtíðinni cð» kemur að mestu gagni tif. aukinnar atvinnu. Ef það hefur hvarflað aS hæstvirtri ríkisstjórn, að af- greiða fjárlögin, áður en deil- an er leyst, þá tel ég það miður fario. Og ef hún skyldl hafa látið sér detta það í hug" að senda þingið heim að verk- fallinu óleystu, þá teldi ég þa5 hið mesta glapræði og ábyrgð arleysi. Eg segi nú, eins og ég sagði við aora umræðu fjárlaganna: ÞaS verður að endurskoða- alta afgxeiðslu fjárlagafrum varpsins með það fyrir aug- um aS nema burtu ur því öll þau útgjöld, sem ekki geta talízt lífsnauðsyn fyrir fá- tækt þjóðfélag.- J afnframt þessu á að lækka tolla og skatta. Með löggjafarvaldi * verður að lækka vexti og farmgjöíd, svo og —jyg ckki sízt álagningu bæði Iieikf- sala og smásala, og^hafa nieð því strangt eftirlít, a'ð þeim lagaákvæðum sé fylgt. (Frh. á 7. síðu.) AB5

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.