Alþýðublaðið - 24.12.1953, Side 7

• ■
lililliii

Regiusysturnar • skipta nú
þúsundum. Æðst þeirra er .sú.
er situi' suður í Rómaborg pg
nefnd er yfirpriorinna. Næsti
ar henni að tign eru deildar-
stjórar fimm. provincialprior-
séu flestar mjög við aldur.
Þeim. sem man sömu andlit-
in frá því fyrir mörgum árum,
görnlu höfnin, vehður ijóst.
að flestar hafa þær átt hér
heima mjög. lengi. sumar' nær
alian starfsalduri-an. hin efzta.
Klukkan 15 mínútur yfir fimm hvern morgun koma systurn*
ár .saman í, þessari fögru kapellu, sem er í sjúkrahúsinu. ,
SYSTUR SANKTi JOSEPS
í ró kapeilunnar og fórn i dagsins önn finna }>ær verðmæti,
sem eru þeim dýrmætari öllu, sem ,heimurinn‘ getur gefið
effir Sigurð Magnússon
Hver er sú, sem fer frá
sjúkrahúsinu suður yfir göt-
una. upp stíginn og gengur
svo inn í kirkjuna?
Hver er hún?
Við vitum það ekki enn. Af
klæðaburði hennar er Ijóst,
að hér er enginn venjulegur
kirkjugestur á ferð, enda er
þess alllar.gt áð bíða, að þeir
komi, því að klukkan er ný-
byrjuð að gánga tólf, en á mið-
nætti. mun messusöngur fyrst
hafinn. . . En bíðum nú við!
Þarna koma fleiri utan frá
sjúkrahúsinu og stefna til
kirkjunnar. Við skulúm koma
nær og fylgjast með ferðum
þeirra, eiga um stund sám-
leið með þessum svartklæddu
konum, sem. hraða - nú för til
kirkjunnar sinnar á þessari
helgu nótt.
Öll þekk-jum við þennan
fyrirferðarmikla dökka bún- .
ing með hvítu brjósthlífinni,
Ijósu a'ndlitsumgerðinm og
talnabandinu langa. Vera mc...
að einhverjum þyki fróðlegt
að vita, að hann mun eftir-
líking ekkjubúnaðar þess, sem
í tízku var suður í Frakklandi
á 17. öld, en þarvar þá stöfnúð-
regla, er keirnd var við dýr-
linginn Jósep Maríumann, og
ætluð var þeim konum ein-
um, er fórna vildu lífi sínu til
liknarstarfa. Skyldi búningur
inn vera merki þess að sá,
sem þær hefðu heitbundizt,
væri eigi framar hér í heimi,
og átti hann þannig að vera
eilíf áminning loforðsins, er
gefið var á vígsludeginum
mikla, en þá höfðu þær krop-
ið við altari Guðs móður,
skrýddar hvítu brúðarlíni. Og
kross var festur á brjóst, tákn
þess, að héðan í frá væru þær
að eilífu vígðar honum, er
fóstraður var af Jósep vernd-
ardýrlingnum góða. — Þann-
ig urðu þær systur sankti
’ Jóseps, brúðir Jesú Krists.
Eftir hvaða leiðum hefur
þessi annarlegi, suðræni ekkju
búningur borizt hingað norð-
ur í stjörnubjarta jólanótt?
Við höfum engan tíma til
að hlusta á söguna um barátfu
reglunnar, áföllin, er hún va^ð
fyrir í frönsku stjórnarbyit-
ingunni, sigrana. er hún síðar
vann. en það er enga stund
verið að segja íi'á nokkrum
aðalatriðum:
innur, én þá 1_____
ingjárnir, priorinnurnar, c
annast fjárreiður og alla dag-
lega stjórn á athafnasvæði
sínu. Verkefnin eru alls stað-
ar hin sömu: rekstur sjúkra-
húsa, skóla og barnaheimila.
Deildir. eru nú í .öilum álfum
hexms r.ema Afríku og Ástral-
íu! Reglan er efnalegá sjálf-
stæð og sérstök stófnun inn-
an kaþólsku kirkjunnar.
Nokkru fyrir síðustu alda-
mót, eða árið 1896, komu þrjár
regl'isvscur fyrst út hingað tii
íslands. Þær settust að á
Fáskrúðsfxró'., þar sem þær
hjúkruðu sjúkum frönskum
sjómónnurn á vertíðinni. Svo
hurfu þær aftur héðan.
Tveim árum síðar settust
reglusystur að á Landakoti í
Reykjavík, og síðan hafa þær
átt heima þar, veitt forstöða
foarnaskóla og frá 1902 hafa
sjúklrngar átt athvarf í Landa
kotsspítalanum, er þær létu
reisa. í Hafnarfirði hafa þær
einnig skóla og sjúkrahús.
Priorinnurnar tvær hafa óskor
að vald í öllum málum, er
systurnar varða, en á'byrgar
eru þær allra sinna gerða
fyrir deildarstjóranum, er að-
setur hefur í Danmörku.
Tuttugu og sex reglusystur
eiga nú heima í Reykjavík e"i
ellefu í Hafnarfirðíi.
Þetta er í fám orðum sagan
um frakkneskan ekkjubúning
frá miðri 17. öld, er verið hef-
ur í nær sex tugi ára tákn
líknsemdar og lærdóms úti á
íslandi.
Enda þótt við gætum þess,
að hinn þxrnglamalegi búning-
ur blekki okkur ekki, þá
hljótum við þó að sannfærast
verður í næsta aprílmánuði,
allt frá 1903.
Vonir hafa eflaust staðið til
þess í öndverðu, að margar
ungar, íslenzkar konur myndu
í'eta þá braut, er rudd var, en
svo varð ekki. Þær urðu ekki
nema tvær, og þess vegna
fjölgar þeim árlega. er gott
þykir að mega styðjast við
arma hinna yngri systra á leið
inni milli kirkju og sjúkrahúss
á jólanótt.
Meðan hópurinn heldur
norður undir götuna, reynum
við að greina sérkenni, í von
um að finna þar einhverjar
þær, sem við eigum einkum
þakkarskuld að gjalda. Hvar
er nú hin góða og glaðværa
systir Fulberta, sem verið hef
ur hér í rúm 40 ár? Hvar er
sú endurborna systir Clem-
entía, önnur íslenzka konan í
þessum hópi? Og hvar er hin,
systir Stanislaus ? Hvar er
priorinnan, hin fyrirmannlega
systir Marie Flaviane? Við
finnum þær ekki, en þó eru
þær áreiðanlega hér.
En hvers vegna öll þessi
undarlegu nöfn? Voru ís-
lenzku heitin Svanlaug Guð-
mundsdóttir og Guðrún Gísla-
dóttir ekki góð og gild og er
nafnið Elizabet Imbusch
nokkru lakara hinu nýja,
Marie Flaviane? Nei, það er
Systurnar í Landakoti. Önnur frá vinstri í fremstu röð er systir Ágústína, sem verið hef.
ur hér á landi síðan 1903, en hún verður níræð næsta vor. Til hægri við hana eru móðir
Flaviane og móðir Francoise, generalpriorinna. Lengst til hægri í öftustu röð er systir
CJementia og beint framan við hana systir Stnnis.’aus. Þær tvær eru einu íslenzku syst-
urnai', og hétu áður Svanlaug Guðmundssdóttir og Guðrún Gísladóttir.
ekki vegna þess, heldur hins,
að gömlu nöfnin voru heiti
þeirra „í heiminum“. Hitt eru
nöfnin, sem þeim voru valin,
er þær gáfu syni Maríu opin-
berlega hönd og hjarta, brúð-
arheitin. Raunar máttu þær
sjálfar gera tillögur um þrjú,
en svo valdi priorinnan eitt
þeirra. Svanlaug Guðmunds-
dóttir hafði verið svo heppin
að fá að bera heiti þeirrar
konu, er hún taldi sig most
eiga að þakka, systur Clem-
entáu, en Guðrún hefði held-
ur kosið að heita öðru nafni
en því, sem fyrir valinu varð.
Úr þessu verður þó engu
bi'éytt, enda Stanislaus hinn
pólski, dýrlingur mikill og
máttugur, sem trúlega mun
ekki eftir telja að rétta hjálp-
arhönd því barni, er svo langt
norður hefur nafn hans bor-
ið.
Annars vilja þær stundum
ekkert um fortxðina tala, er.da
oft gott að mega gleyma. Fyrir
kemur þó, að þær segja hisp-
urslaust sögu æskuáranna og
greina ástæður þess, að þær
gengu þessa braut, telja hana
hafa verið „köllun“, allt frá
bernsku, enda urðu mai'gar að
verja miklu fé og fyrirhöfn
til þess að fá að komast undir
verndarvæng reglunnar, og
nær allar urðu þær að yfirgefa
ættlönd sín og hefja nám í
Danmörku, en það er ástæðan
til að í tungutakinu bergmál-
ar allt í senn, þýzk eða pólsk
æska, danskur námsferill, ís-
lenzk starfsár, — stundum
ljómandi spaugilega, oft ó-
skiljanlega, en alltaf með sér-
kennileik sjúkrastofu að
Landakoti.
— * _
Þeir eru nú orðnir ótrúlega
margir, sem lagt hafa leiðir
sínar að Landakotsspítala í þá
hálfu öld, sem hann hefur ver
ið opinn, og óvíða munu spor
in eftirminnilegri en þau, sem
stigin voru þár, iétt og Ijúf,
þegar lífið brosti við, þung við
dauðans dyr, — og alltaf voru
Sankti Jósepssysturnar þar,
•glaðar, þegar allt lék í lyndi,
daprar, er dauðinn hafði sveifl
að Ijánum, ætíð viðbúnar að
stilla kvöl, græða sár, sti'júka
hendi um þreyttan hvarm,
þerra tár. Þó að hinn hvíti
búningur væri alltaf sá sarni,
þá voru sérkenni þeirra, er
báru hann, samt augljós. Sum
ar voru glaðværar að eðlis-
fari, opinskáar, gjöfulai', aðr-
ar dular, alvörugefnar, vildts
gera rétt, þoldu ekki órétt.
En þó að við höfum séð þæí;
svona, þar sem þær gengus
milli sjúkrarúmanna, þá munufc
fæstir vita hvernig þær verjas
öðrum.tímum dagsins en þeim,
sem líða meðan við sjáum þæi?
að verki. Mörgum, sem nií
ætla að verða þeim samferðár
til kirkjunnar, mun því þykjax
fróðlegt að fá um þaðT
vitneskju, og þess vegna leit-
um við hennar.
Þegar klukkuna vantax?
fimmtán mínútur í fimm að
morgni, rísa þær úr rekkju*
Hálftíma síðar eru þær koran-
ar til morgunbæna í kapell-
unni, sem er á efstu hæð hina
ar nýju deildar sjúkrahúss-
ins. Kortéri fyrir sex kemuþ
prestur til að syngja messu og
er því lokið klukkan sjö, en
þá er setzt að kaffidrykkju,
Að því búnu er skipt um föt,-
svörtu hversdagsklæðin lögð
til hliðar, en farið í hvíto;
hjúkrunarfötin og klukkais
sjö hefst vinnan í sjúkradeild-
unum. Laust fyrir hádegi e?
borðaður léttur morgunverð-
ur. Klukkan hálf þrjú er hle
frá störfum í rúman klukku-
tíma, en þá er aftur litið til
sjúklinga, og frá klukkan fjög
ur til hálf fimm er miðdegis-
verðar neytt. Að því búnu
héfst vinna að nýju og er umt
ið til klukkan 8, en nokkurfi
hlé er þó á um hjálfsjö, em
þá eru kvöldbænir lesnar í
kappellu. Á tímabilinu frá 8—•
9 er setið við spjall og handa
vinnu, eu klukkan 9 er dagur
talinn allur, og hverfa þá syst.
ur til herbergja sinna.
Vinnu- og bænatímar pri-
ox’innu og skólasystra eru hin-
ir sömu, en verkefni að sjálf-
sögðu ömnur.
Hér er sem annars staðar,
engin regla án undantekmngá,
en priorinnan ein má leyfa að
vikið sé fi'á þvá, sem fyrr
er greint, og er það ekki gerfc
nema brýnar ástæður beri tiL
Enginn „hvíMardagur" er
haldinn, en fyrir kemur, að
farið er í ferðalög að sumar-
lagi, en oftast þó ekki nemai
einn dag í senn.
Þegar priorinnan, Maria
Flaviane, er spurð, hvort ein-
hverju af þeim tíma, sem ætl
aður er til bænahalds og ann-
arra guðrækilegra iðkanay
myndi ekki bet.ur varið til
hvíldar, svarar hún neitandl
og bætir við:
Framihald á 14. síðu.
JÓLAHELGIN