Tíminn - 29.09.1964, Blaðsíða 14

ÉG VAR CICERO
48
iWk
EFTIR ELYESA BAZNA
venjur. Nú, til dœmis, á meðan
ég pakkaði niður í töskuna mína
í þjónustufólksíbúðinni, með ótt-
ann enn innra með mér, velti ég
því fyrir mér, hvort framtíðin
yrði raunverulega svo gullin.
En ég hafði að minnsta kosti
gripið eina stóra tækifærið, sem
mér hafði boðizt á lífsleiðinni.
Geysistór peningaupphæð var nú
á mínu nafni í bankahólfi.
Ég yfirgaf brezka sendiráðið á
síðasta degi aprílmánaðar, 1944.
Brottför mín hefði ekki getað ver
ið einfaldari, ég talaði ekki við
Sir Hughe aftur.
Hann hafði gefið skipun um það
kvöldið áður, að kjallarameistar-
inn Zeki skyldi taka að sér verk
mín um stundarsakir. Þegar ég
sagðí Zeki, að ég vildi hitta Sir
Hughe til þess að kveðja hann,
leít þessi hrokafulli maður einfald
lega á mig og sagði: — Hans há-
tign hefur gefið þau fyrirmæli,
að hann vilji ekki láta ónáða sig.
Var allur ótti minn byggður á
ímyndunum? Hafði hvarf Corne-
liu Kapp endilega orðið að þýða
endalok Cicero?Hafði ég af ástæðu
lausu breytt yfir spor mín? Hafði
ég þurft að eyðileggja myndavél-
ina mína og kasta járnrörunum
og — þótt það hefði næstum verið
orðið of seint — lyklunum tveim
ur, sem ég kastaði niður í skurð-
inn?
f síðasta skipti notaði ég þjón-
ustufólksútganginn og var kom-
inn út á Ahmet Agaolgu stræti,
með tösku í hendinni. Enginn
' gerði sér grein fyrir því, að Cic-
ero var að yfirgefa brezka sendi-
ráðið.
Sir Hughe hafði ekki viljað láta
ónáða sig. Vel gat verið, að ég
hafi reynzt klókari en hann, en
það var — ekkí það sama og að
hann viðurkénndi mig sem and
stæðing sinn.
Hver er hinn venjulegi endir á
njósnasögu? Njósnarinn er leidd
ur út þangað, sem aftökusveitin
bíður hans, og óvinir hans koma
fram við hann af virðingu. Bumb-
ur eru barðar, og hann segir nokk
ur hugrökk og orð áður en skipun
er gefin um, að skjóta.
En ég gekk niður eftir auðri
götunni með töskuna mína,
og enginn tók eftir mér, stuttur,
feítlaginn maður, sem var byrjað-
ur að verða sköllóttur.
Á því augnabliki var ég ekki
viss um mikilvægi mitt.
Ég tók á leigu íbúð í Maltepe-
hverfinu og bjó þar eins og auð-
ugur letingi. Þegar Esra kom að
héimsækja mig, naut ég félags-
skapar hennar, og taldi mér trú
um, að hún væri hin rétta ástmær,
líkari þræli en raunverulegri vin-
konu. Samt sem áður var mér
Ijóst, að ég var farinn að verða
þreyttur á henni. Þegar ég var!
hreinskilinn við sjálfan mig, '
neyddist ég til þess að viðurkenna
að það var af því, að hún hafði
þekkt mig sem kavass, hún
: i
minnti mig á hluti, sém ég vildi
gleyma.
Myndi þig langa _ til þess að
fara á háskólann? Ég skal borga,
sagði ég við hana.
Ég talaði eins og siðapredikari,
sem var að reyna að telja hana
af að lifa lífi hjákonunnar. Samt
sá hún í gegnum langa orðaræðu
mína um dýpri- meiningu lífsins
og möguleikana, sem menntuð
kona hafði í nútíma Tyrklandi, og
vissi hvað ég raunverulega meinti.
Hún grét ekki til þess að auka
vandræðin. Hún hafði verið alin
upp eftir múhameðstrúarvenjum,
en þar er þess eins krafizt af
konum, að þær beygi sig i það
óendanlega.
Ég hitti grískan söngvara, Aika
að nafni. Hún hafði fyrsta flokks
vöxt en þríðja flokks rödd. Aika
var ekki til margs gagnleg, en
hún hélt sig við leikreglurnar. Svo
lengi sem ég hélt henni uppi, var
hún mér trú. Hún var ljóshærð
og háfætt, og minnti mig á Corne-
liu Kapp, sem ég sakaði um, að
hafa bundið endi á framabraut
Cicero löngu fyrir tímann. Hefði
ég kannski ekki getað orðið mik-
ið -ríkari, ef hún hefði ekki kom-
ið til? Hefði ég kannski ekki get-
að haldið landi mínu hlutlausu til
hins síðasta? — Þú líkist konu,
sem ég hata, sagði ég við Aiku.
Hún hló bara. Ilún hlustaði und-
irgefin á langar ræður mínar,
vegna þess, að ég eyddi í hana
miklum peningum, og fagnaðar-
læti hennar lýstu sér í kossum.
Nokkur tími leið, og ég hélt
áfram. Var þetta lífið, sem mig
hafði dreymt um?
Innrásin í Normandí var gerð
6. júní. Overlord-aðgerðirnar,
hrópaði ég. — Þetta eru Over-
lordaðgeðinar.
Aika skildi mig ekki. — Hvað
er það? spurði hún.
— Það er það, sem þeir kalla
innrásina í Normandí, en þetta er
nokkuð, sem þú skilur ekki . . .
— Eigum við að fara til Ankara
Palace, sagði hún. Hún gat verið
hræðilega afskiptalaus um það,
sem var að gerast heiminum.
Numan Menemencioglu, utan-
ríkisráðherrann, sagði af sér.
Hann hafði allfaf verið vinsam-
legur Þjóðverjum, og hin nýja
stefna Tyrkja hafði það í för með
sér, að hann gat ekki haldið
áfram.
Bretar réðu nú öllu, sem þeir
vildu hjá Tyrkjum. Tyrkir bönn-
uðu þýzkum skipum að sigla um
í landhelgi Tyrklands og 2. ágúst
var stjórnmálasambandinu slitið
við Þýzkaland. Þess var skammt
að bíða, að stríðsyfirlýsingin
kæmi.
Hvað kom mér þetta við? Hafði
ég einu sinni haldið, að ég gæti
ráðið stefnu atburðanna?
Sir Hughe var mjög skyndilega
látinn hætta störfum. Ég komst
að raun um það síðar, að 31. ág-
úst hafði hann fengið skeyti frá
hr. Eden varðandi þetta. Honum
var gefinn viku frestur til þess að
komast burtu úr sendiráðinu, og
slíkur hraði var óvenjulegu, og
gaf hugsunum mínum byr undir
báða vængi.
Hann var skipaður sendiherra
í Brussel, áður en hann hætti al-
veg störfum. Utanríkisráðuneytið
var að reyna að gera það, sem það
gat til þess að glata ekki áilti
manna.
Enn einu sinni fór ég að frýn-
ast í dálítið, sem kom mér alls
ekkí við. Ég var viðstaddur brott-
för Sir Hughe.
Langaði mig til þess að finna
til sigursælunnar? Langaði mig
til að líta enn einu sinni augum
manninn, sem ég hafði hlekkt og
notfært mér til þess að koma
sjálfum mér áfram?
Þegar bíllinn staðnæmdist fyrir
framan sendiráðið beið ég á göt-
unní.
Brezka stjórnin gaf ekki út
neina opinbera yfirlýsingu um
Cicero málið fyrr en sex árum
síðar, eftir útkomu bókar L.C.
Moyzisch, Cicero-aðgerðimar, og
hín óþægilega spurning var borin
fram í Neðri málstofu brezka
þingsins.
Sir Hughe sjálfur gaf aðeins
eina opinbera yfirlýsingu um mál
ið. Þar viðurkenndi hann, að sag-
an værí sönn í aðalatriðum, og
sagði, að njósnirnar, eða að
minnsla kosti þýðingarmesti hluti
þeirra hefði átt sér stað á aðeins
sex vikna tímabili.
Nokkrum dögum eftir að þeir
tóku eftir, hvað var að gerast,
hafði þeim tekizt að komast fyrir
þær. Nafn herbergisþjónsins
hafði veríð Elias. Sir' Hughe
mundi ekki seinna nafnið. Að
sjálfsögðu hafði ævi mannsins ver
ið nákvæmlega athuguð, áður en
hann réðist til sendiráðsins, og
Sir Hughe hélt hann hefði þar að
— Já, gegndi Nanaine með
áherzlu. — Mjög mikils. Vonir
standa til, að þú erfir einnig orð-
stír föður þíns sem læknir. Og
þar sem þú ert starfsbróðir dr.
Alcide Larouche, frænda þíns,
hlýturðu að eiga hægt með það.
Víktor roðnaði af reiði. Dr.
Larouche hafði skapað sér arðvæn
lega lífsstöðu sem kvensjúkdóma-i
læknir af heldra tagi í New Or-
leans. Viktor hafði enga sérlega
trú á honum.
— Drottinn minn dýri. Er ég
nú líka trúlofaður Alcidé, frænda
mínum? hrópaði hann í hálfgerðu
spaugi. En frænka hans lét sem
hún heyrði ekki hreiminn í rödd
hans.
— Má ég spyrja, hvort þú ætlir
að kúra alla þína ævi niðri í þessu
svartholi þarna? Hún laut áfram
í stólnum og greip um arma hans.
— Því að það kalla ég það — svart
hol. Það hefst aldrei neitt upp
úr þeim stað. Úr því að hvorki
de Lesseps né Frakkar gátu neitt
við neitt ráðið, geta Ameríku-
menn það enn síður. Það er alveg
sama og að fleygja fjármunum
okkar í göturæsið. Blöðin eru full
af þessu. Að tengja saman heims-
höfin — slúður. Hún sló hnefan-
um svo fast í stólarminn, að
gamli læknírinn hætti að hrjóta.
Viktor var engan veginn sam-
mála frænku sinn um þetta atriði.
Hvað sem sjónarmiði allra dag-
blaða leið, trúði hann á starf sitt
og skurðinn. Sigurinn yfír gulu-
sóttinni einn saman var allrar
hans fyrirhafnar verður. Enn
þurfti að minna bug á mýraköldu,
koppum og beriberi. Berjast við
slöngubit og skordýrastungur.
— Ef þú hefðir komið heim aft-
ur, eftir tveggja ára fjarvist, eins
og þú varst búinn að lofa, gætir
þú nú verið kvæntur Mínervu de
Serbeau. Öllum hennar ágætu
NYR HIMINN • NÝ JÖRÐ
EFTIR ARTHÉMISE GOERTZ
samböndum er gersamlega til
ónýtis eytt á Sylvain Vignaud.
Nanaine gat stundum verið átak
anlega einföld. Svo að þetta var
þá orsökin til þess, að hún hafði
lagt að honum að koma heim.
Það var til þess að koma í kring,
því sem hún talkdi viðeigandi kvon
fang honum til handa og sjá um
að hann næði því, sem hún kall-
aði hámark út á stöðu sína.
Skrauthýsi Roussels bar heitið
„Fagriskógur,“ enda voru trén í
garði þeirra hjóna vissulega mjög
fögur. f kvöld höfðu allir gluggar
og dyr verið opnaðar upp á gátt
og kveikt^ á öllum kyndlum og
lömpum. í öðrum enda, garðsins
hafði verið slegið upp lágum palli
tl að dansa á. Kínversk Ijósker
hengu í trjánum, og lítil hljóm-
sveit lék danslög. Meyjar í marg-
lítum kjólum og piltar í hvítum
klæðum svifu um pallinn við und-
irleik two-step tónanna.
Júlían og Ólympe voru í dag-
stofunni og tóku á móti gestunum,
sem komu nú í smáhópum, en þó
nokkuð strjált. Engir voru hjá
þeim, þegar Viktor og frænka
hans komu.
Olympe hafði ekkert breytzt,
frá því hann sá hana síðast. Hún
var föl, svo sem henni bar að vera,
og virtist jafnvel láta bera meir
á skuggum undir augum og inn-
föllnum kinnum en þörf var á.
Eigi að síður var hún alkunn sem
hrífandi og gestrisin húsmóðir.
Klæðnaður hennar var einkar
smekklegur, með nokkuð dapur-
legum glæsibrag, sem fór mæta-
vel vð fölt andlit hennar.
„Mes hommages, ma cousina,"
sagði læknirinn og gættí þeirrar
hæversku, er vænzt var af honum.
Hún varpaði öndinni. — Jæja þá,
kæri frændi minn, nú ert þú loks-
ins kominn heim, mælti hún.
Júlíen faðmaði hann hjartan-
lega að sér. Ilann virtist hafa elzt
um fimmtán ár á síðastliðnum
fimm árum. Sköllóttur var hann
orðinn, að undanskildum gisnum
hárkraga, sem endaði við gagn-
augun, og kominn með gleraugu.
Júlíen var raunar ekki nema fer-
tugur, en leit helzt út fyrir að
vera orðinn hálfsextugur.
— Já, hún kemur — hún kem-
ur. Hann nuddaði saman lófum og
brosti glaðlega.
— Hvað er það, sem kemur?
spurði Nanaine efablandin.
— Tengingin. Brúin mikla milli
New Orleans og Mandelville.
— Hvaða vitleysa, Nanaine
fórnaði báðum höndum gremju-
lega.
— Við fáum hana, sagði Júl.en
ákveðinn. — Það er kominn verk-
fræðingur frá fyrirtæki, sem hefur
áhuga fyrir að taka byggingu
hennar að sér. Þegar búið er að
tryggja tillag Norðurríkjanna .
— Norðurríkjanna? Það kom
hörkusvipu á Nanaine.
— Já. Suðurríkin hafa hvorki
efni né metnað til þess. Ef eitt-
hvað á að framkvæma, þá eru það
Norðurrikin, sem verða að . . . .
Hann þagnaði snögglega, er hann
mundi, að hér var hann kominn
inn á hættusvæði. Svo dró hann
blaðaúrklippu úr vasa s,num.
— Að minnsta kosti er hann stadd
ur hér núna — Harry Lockwood
frá Cicago. Hann býr á St. Charles
hótelinu. Ég hef skrifað honum
og lofað að neyta pólítískra áhrifa
minna til þess, að ríkið veiti leyfi
til að byggja brúna.
— Nú, svo að er þess vegna,
sem þú ert að kaupa allar jarð-
eignir hér um slóðir? Þú býst við
hækkandi verðlagi.
— Það er aðeins okkar í milli,
skilurðu, mælti Júlíen gætilega.
— Fái almenningur nokkurn pata
af því, verður enginn, sem vill
selja. Eins og sakír standa, eru
það aðeins borgarstjórinn og ég,
sem um þetta vitum.
— Og þeir rífast um jarðirnar
eins og grísir um kjötbein, sagði
Olympe.
— Það eru hundarnir, sem ríf-
ast um beinin, svaraði Júlíen
henni vingjarnlega. En því er ekki
að neita, að Bidault er svín.
— Er hann borgarstjóri?
spurði Viktor. — Er það þessi
Bídault, sem á mjólkurbúið og
leigukýrnar?
— Já, og lyfjabúðina líka.
Hann á allt.
Júlien hafði enga ástæðu til að
vera öfundsjúkur. Hann átti sjálf-
ur hlutabréf í Mandevilleútgerð
inni. Hann hafði nýlega ko.uist
yfir sögunarmylluna við Bayou-
Castain og var nú farinn að hugsa
um raforkuver og ísverksmiðju.
En Viktor skildi, að athafnasemi
Júlíans var tilraun hans til að
fylla tómið í heimilislífi sínu.
Hann vissi líka, að peningar voru
eina ráð hans til að ná einhverju
smávegis áliti í augum konu sinn-
! ar. Enda hafði það smám saman
orðið árátta hjá honum að útvega
I þá.
í — Borgarstjórinn var rétt að
l því kominn, að kaupa eignarjörð
! Delamares, sagði Olympe með of
urlítilli meinfýsi. — Hann stóð
í samnirigum við Delamares-bræð
urna vikum saman, áður en Júlíen
hafði hugmynd um, hvar þeir áttu
heima. Þeir eru í New York.
— Ja, það var nú hvorugur okk-
ar, sem fékk jörðina, svaraði Júl-
íen og beit á vörina. — Hún var
seld systur þeirra, sem á heima
í París.
— Einmtt það. Það var eins
og Nanaine hefði fengið högg í
andlítið. — Þá hef ég haft rétt
fyrir mér. Hún er þá hér. Ég var
ekki viss um, að það væri hún
— það er svo langt síðan ég hef
séð hana, og hún er með telpu
með sér. Ég sá hana ganga í land
af skipinu í gær.
Já. Ég heyrði Mugnier segja,
að hún myndi dvelja á gistuhúsi
hans, þar til hús hennar hér væri
fullgert. Unga stúlkan er dóttir
hennar.
—Einmitt það, sagði Nanaine
aftur. — Dóttir hennar.
>4
TIMINN, þriðjudaginn 29. sepfember 1964 —