Tíminn - 07.10.1964, Síða 9

Jakob Frímannsson, kaupfélags-i
stjóri Kaupfélags Eyfirðinga og|
stjórnarformaður Sambands ísl. j
samvinnufélaga, er 65 ára í dag,!
fæddur á Akureyri 7. okt. 1899.!
Foreldrar hans voru, Frímann
Jakobsson trésmiður og kona hans
Sigríður Bjömsdóttir. Bæði ey-
firzk að ætt og uppruna.
Jakob lauk gagnfræðaprófi frá
Gagnfræðaskólanum á Akureyri
1915 og prófi í Verzlunarskóla fs-
lands 1918. Sama ár, um haustið,
réðist hann til Kf. Eyfirðinga.
Hann var fulltrúi kaupfélagsstjóra
frá 1923 þar til hann var ráðinn, . _ . ... .. ...
kauDfélaessti óri frá 1 ian 1941 la§slns- varð felaginu til mikilla
Jakob hefur nú starfað hjá Kfl ,°g héraðsbúum til léttis
Eyfirðinga í 46 ár, þar af sem1 Msbarattunm a þeim dopru tím-
kaupfélagsstjóri í 25 ár um næstu 'llm atvinnuleysis og erfiðrar af-
áramót komu, sem morgum eru ennþa 1
Þegar talað er um Jakob Frí- tersku Má til dæmis nefna
mannsson, hlýtur maður að hafa Mjolkursamlag K.E.A sem tok til
65 ára í dag:
Jakob Frimannsson
kaupfélagsst[óri
Vilhjálms, framkvæmdaáhugi og
þrek, sem leiddi til fjölgunar
starfsgreina og mikillar uppbygg-
ingar fyrir framtíðarstarfsemi fé-
í huga Kf. Eyfirðinga og þróunar-
sögu þess. Hjá kaupfélaginu hefur
Jakob unnið alla sína starfsævi
starfa 1928, en mjólkursamlagið
varð hvorttveggja í senn, lyfti-
stöng ræktunarframkvæmda og
liðin er. Velgengni félagsins i breyttra búnaðarhátta i heraðinu
~ A I-----
hefur mótað líf hans og lán 0g! 0g neytendmn a Akureyn til ó-
þeírra fyrirrennara hans, sem hér ^tan^gra þæ@nda og framfara
verða nefndir 1 heilbrigðisháttum.
Kaupfélag Eyfirðinga var stofn- . Jakob varð kaupfélagsstjóri í
að 19. júní 1886. Fyrstu tuttugu 1940 ein,s °* aðnr. er
árin starfaði það sem pöntunar- getið. Smntímis komst heims-
félag. Hallgrímur Kristinsson tók styrjoldm siðan i algleymmg.
við forstöðu félagsins 1902. Hon- Verzlunarsambond rofnuðu. 011 yf-
um tókst eftir skipulagsbreytingu irstJó™ verzlunar var logð í hend-
1906 að magna það lífsþrótti, sem ur nkisvaldsms og komið a við- -----------=.........o_...............
með hröðum skrefum flýtti fyrir!tækri voruskommtun. Inneigmr bæjr en Eyjafjörður og Akureyri.
þroska þess og áhrifum og gerði mynduðust i verzlunarreikmng- Biasjr þag vjg hverjum vegfar-
það að fyrirmyndar kaupfélagi. nm’ honkum og sparisjoðum. an^a. sjálfsagt eru íbúarnir þar
Á þeim grunni hefur kaupfélagið; Mesta vandamalið, sem Jakob varð dómbærastir til að meta þann
byggt. Það hefur eflzt og fjölgað að Slima ,við á Þessu timablh- var
- að afla leyfa til ínnflutmngs a
brýnum nauðsynjum til fjölþætts
rekstrar félagsins. Var það oft
_____ ______ _______ _ harðsóttur róður, en rökvísi hans úrrægagóðan mann til að fylgjast
nokkuð annað félag hérlendis og þrautsegja við að koma fram meg öllum hinum fjölþætta
þó viðar væri leitað. Hallgrímur nanðsynjamálum, opnuðu oft þærirekstri Kf. Eyfirðinga. Þessa kosti
verðir í stjómmálaskoðunum sem
eigin flokksmanna, því hann er
mannasættir.
Jakob hefur verið í stjóm Flug-
félags íslands í 25 ár. Lengi í Síld,
arútvegsnefnd og síjórn fleiri fé-
laga. Einnig á hann sæti í stór-
iðjunefnd. Lengi var hann í sókn-
arnefnd Akureyrar og eru honum
kirkjumál hugleikin. Frá skrif-
stofu hans blasir Matthíasarkirkja
stjórn Tryggingafélaga samvinnu- vl® ^PP1 a hæðinni. Kirkjuklukk-
manna og fleiri dótturfélaga Sam-lan. sendir sína skæru tóna niður
bandsins, einnig átt sæti í mörg-1ytlr byggðina, blálygnan fjörðinn,
um nefndum, sem aðalfundir hafa °® telur tímana. Vonandi geta Ey-
kosið til að undirbúa og koma með firðingar sem lengst leitað til
tillögur um ýmis mál milli funda. Jakob-s 1 Þessa skrifstofu og feng-
Hann hefur því verið áhrifamað- ið aðsfoð hans til lausnar á vanda-
l ur um stefnu og störf Sambands- malum-
Íins um langt árabil. Samvinnu-; Jakob kvæntist 20. nóv. 1926,
ímenn landsins eiga honum þökk, Borghildi Jónsdóttur, bankaritara
að gjalda fyrir langt og gifturíkt á Akureyri, Finnbogasonar. Ágæt-
starf í þeirra þágu. iskonu, sem nýtur almennra vin-
Jakob hefur átt sæti í bæjar-1 sælda eins og maður hennar. Þau
stjórn Akureyrar síðan 1942. Fer eiga eina kjördóttur, Bryndísi,
ekki milli mála að þar hefur hann gifta Magnúsi Guðmundssyni frá
látið margt gott af sér leiða bæj- Hvítárbakka í Borgarfirði.
arfélaginu til hagsbóta og átt sæti Samvihnumenn landsins senda
í mörgum nefndum, sem haft hafa Jakobi Frímannssyni beztu af-
með höndum þau málefni bæjar- mæliskveðjur og þakkir fyrir
félagsins, sem mikið reið á að vel störf hans á liðnum árum. Þeir
væri stjórnað. Hann hefur því not-jóska þeim hjónum góðs gengis um
eignir og lánveitandi sjóði að hálf- lð trausts °8 virðingar bæjarbúa,: al’a framtíð.
jafnt þeirra sem voru honum önd Hallgrímur Sigtryggsson.
starfsgreinum með hverju ári, orð-
ið umsvifamesta kaupfélag lands-
ins og er nú með fjölþættari rekst-
ur fyrir félaga sína heldur en
gerðu moði.
Tæplega finnast á landinu
blómlegri eða fegurri héruð eða
þátt, sem Kf. Eyyfirðinga og
stjórnendur þess eiga í þeirri ný-
sköpun.
Það þarf árvakran, glöggan og
MINNING
Pétur Jánsscn
frá Nautabúi
var ábyrgur kaupfélagsstjóri þess
til ársloka 1917. Síðan hafa þrír
ágætismenn stjórnað félaginu.
Stjómartímabil hvers þeirra hef-
ur einkennzt af sérstökum erfið-
leikum vegna lægða og storm-
sveipa í heimsviðskiptum, efna-
Fyrir réttum 30 árum bar fund-, aldurskeiði lauk — 30. sept. s. 1.
dyr, sem virtust lokaðar. ■ £ Jakob í ríkum mæli. Hann er,um okkar fyrst saman á sólbjört- Um ættir Péturs munu aðrir skrifa
Fyrir fjörutíu árum fór inn- eranig dagfarsprúður og mikils- um sumardegi — á skemmtun en ættleggur hans er stór og
traustur enda kynborinn, svo sem
sagt var til forna.
Þessar fáu línur eru aðeins
kveðja frá góðvini og samverka-
manni um mörg ár, þar sem aldrei
bar á skugga. Pétur var glögg-
skyggn og fór sér hægt, og hugsaði
hvert mál, og var óhætt að fylgja
tillögum hans er hann hafði mót-
flutningur landbúnaðarvéla 0§metinn af samstarfsmönnum og norður í Fljótum, þar sem ungt
annarra vaxandi, þótt það væri 1 félagsmönnum. Öll viðskipti fólk kom saman til leikja.
smáum stíl. Að styrjöldinni l°k'; þeirra eru óþvinguð og vinsamleg Eg tók eftir manni, sem hélt
inni óx hann risaskrefum og hef 0g einkennast, af gagnkvæmu sig í hópi, þar sem umræður
_____ ______________ „ , ur svo verið síðan, þrátt fyrir ýms- trausti. fóru fram um stjórnenál, og
hagsmálum þjóðarinnar, og hafa I ar tálmanir, t.d. háa tolla og hörg- Kf. Eyfirðinga hefur veitt menn- þótti mér það einkum eftirtektar
reynt á manndóm þeirra og starfs-! 111 a lánsfé. ingarmálum í héraðinu mikinn1 vert að sá, sem forystu hafði í
orku. Kf. Eyfirðinga veitti félags- j stuðning. Má nefna skóla, sjúkra-íþeim umræðum var jafnaðarmað-
Sigurður Kristinsson tók við mönnum sínum ómetanlega aðstoð hús og fleira í því sambandi. ur — og þó bóndi í sveit. En
starfinu af Hallgrími bróður sín- á þessu sviði sem öðrum, bæði með Jakob reynir að leysa hvers það var fátítt á þeim árum. En að sér skoðun í hverju máli. Hann
um og gegndi því þar til hann því að hjálpa þeim í bili með manns vandræði standi það í mér var sagt að sá héti Pétur var ótrauður samvinnu- og lýðræð-
varð forstjóri Sambands ísl. sam- greiðslu fyrir vélarnar og að út- hans valdi. Á það jafnt við inn- Jónsson ismaður í þessara orða beztu merk
vinnufélaga 1. júlí 1923. Honum vega nauðsynleg leyfi. Einnig að- an vébanda kaupfélagsins V»g á Fáum árum síðar mættumst við ingu.
tókst að afstýra þeim hættum, stoðaði félagið fjölda manna á hverjum þeim vettvangi, þar sem enn, þá mötunautar hér i Reykja Fyrir hönd fyrirtækisins og sam
sem félaginu stóðu af verðfalls- sama hátt, sem þurftu að byggja, hann lætur til sín taka, en þeir vík í samvinnumötuneytinu Gimli.! verkamanna þar, þakka ég hon-
kreppunni um og eftir 1920. bæði í sveit og bæ. eru margir og fleiri en ég kann Eftir það bar fundum okkar æ um fyrir langa þjónustu og vin-
VilhjálmOr Þór tók við af Sig Vegna þessarar aðstoðar voru að nefna. 1 oftar saman, og störfuðum um áttu. Hann vissi að ævidegi sínum
urði . Á hans tímabili geysaði við- margir svo heppnir að hafa kom- Jakob hefur átt sæti í stjórn langt skeið saman í stjórn Kf. yrði brátt lokið. og tók því með
skiptakreppan 1930 og árin þar á ið þessunV framkvæmdum drjúg- Sambands ísl. samvinnufélaga frá Reykjavíkur og síðar í stjórn rósemi hetjunnar, sem hefur skil
eftir. Tókst félaginu giftusamlega an spöl áleiðis, áður en endurtekn- 1946 og verið " formaður Sam- trésm. Bvggis hf. Þar sem Pétur að löngu verki við hreinan skjöld.
að sigla þann ólgusjó. Hugkvæmni ar gengisfellingar höfðu gert inn-bandsins frá 1960. Hann á sæti í var formaður um árabil — unz Borgþór Björnsson
VANÞRIF VEGNA ORMA.
ÞAÐ er sagt að góð vísa sé
aldrei of oft kveðin og sama
gildir um ýmsar ráðleggingar,
sem að gagni geta komið ef
menn notfæra sér þær sem
skyldi. — Eitt af þessum holl
ráðum er lyfjainngjöf gegn
iðraormum i búfjeaiaði einkúm
sauðfé og hrossum.
Meðal sauðfrjárbænda er
það almennt viðurkennt, að
brýn nauðsyn sé, að gefa fénu
inn ormalyf, a. m. k. að haust-
inu og sumir gera það oftar,
jafnvel þrisvar á hverju ári.
Þetta þykir margborga sig, þvi
b’ðnn skepnanna verður þá
miklum mun betri og fóðrun
því auðveldari.
En það er engu síður nauð-
synlegt að gefa hrossunum
inn ormalyf og þó sérstaklega
folöldum og tryppum. Áður
hefur verið rætt um þetta í
þesum þáttum. en svo virðist
að betur megi af auga skal. því
víða er enn áfátt um fram-
kvæmdir. þót.1 nokkuð hafi á-
unnizt.
Sá. sem þeíia ritar átt». þess
kost nú í haust að vera í nokkr
um hrossaréttum þar sem mik-
ill fjöldi hrossa var saman
kominn. Áberandi var hve
holdafar hrossanna var mis-
jafnt þótt þau hefðu gengið
á sama afrétti Yfirleitt voru
hrossin í ágætum holdum en
innan um voru svo holdalítil
hross, að auðséð var að eitt
hvað sérstakt hafði háð líðan
þeirra í sumar
Og yfirleitt var orsökin auð
sæ, því ef tekið var eftir mátti
sums staðar sjá í skítnum þann
aragrúa af orir.um að undrun
sætti. Þau íross sem hafa slík
an óþrifnað innan í sér allt
sumarið. (og alli áriðl. hljóta
að láta á sjá. vegna þeirrar
vanlíðanar sem þetta veldur
þeim, enda er holdafarið þar
greinilegasti votturinn.
í dýralækningabók Magnús-
ar Einarssonar er sagt að dæmi
séu til að hross geti beinlínis
drepist af þessum orsökum,
þótt nokkur aðdragandi sé þar
að. í bók Magnúsar segir enn
freniur: „ — - Þegar mikið
er af þeim — þ. e. ormun
um, — „fær hesturinn lang-
varandi garnakvef, stíflu og
c':otu á víxl, og stundum tals-
verða kveisu. Sjúklingurinn
þrífst illa og verður ótútlegur
í háralagi. Stunduim er svo
mikið af ormum að þeir bein
Knis stífla garnirnar og kom-
ið hefur það fyrir. að þeir hafa
"ifið þær:-----“
Það er svonefndur spóluorm
ur sem þessu getur valdið, en
hann er stærstui þeirra orma
tegunda, sem hrjáð geta hross
in. — Hann getur orðið allt að
30 cm á lengd og allgiidur.
Það sem vitnað hefur verið í
hér að ofan er skrifað fyrir
meir en 30 árum, en er jafn-
gilt nú í dag og það var þá. En
nú á túmum ætti að vera auð-
veldara að ráða hér bót á.
Á seinni árum hefur Páll Á
Pálsson öðrum fremur brýnt
fyrir mönnum nauðsyn þess að
koma í veg fyrir þau vanþrif
sem ormarnir valda í hrossa-
stofni okkar. Varnaðarorð hans
og ráðleggingar er að finna i
Handbók bænda og víðar og
ætti engum að vera ofviða að
færa sér þau í nyt.
Til viðbótar því, sem áður
sefur verið sagt vil ég til
færa nokkrar línur úr grein
Páls Agnars um hrossasjúk
dóma, sem birtist í Handbók
bænda 1957. - „Þegar mikið
er af ormum háir það hross
unum nijög, einkum þó trypp
um og folöldum. Mest ber á
ormum þar sem hross ganga
þétt í högum og þar sem um-
gengni í hesthúsurs er sóða
leg.
Ormaveik hross eru alla jafna
dauf og lystalitil og þrífast illa,
þó að dekrað sé við þau í fóðri.
Hófafarið er úfið og ljótt. Oft
sjást ormar í saurnum, og saur
inn er morandi af ormaeggjum.
Ormaveik hross eru þróttlítil,
mæðast og þreytast fljótt við
áreynslu. Oft eru ormaveik
tryppi blóðlítil“
Af framansögðu má sjá, að
hér er ekki um neitt hégóma-
mál að ræða. Og ef bændur
taka þetta sömu tökum og þeir
gera flestir til varnar sauðfjár
sjúkdórnunum myndi mikið á-
vinnast
Yfirleitt er auðvelt að
greina þau hross, sem hrjáð
eru af ormum og enginn vandi
að lækna þau Dýralæknar eru
nú orðnir það margir hér á
landi að auðvelt er að leita
ráða þeirra og aðstoðar ef með
þarf. Og, eins og áður er sagt.
eru það sérstaklega folöldin og
ungviðið sem þarfnast inngja.f
ar að haustinu
Og víst er að þau hross. sem
nú fá ormalyf eru betur undir
það búin að mæta komandi
vetri.
G.Þ.
TÍMINN, miðvikudaginn 7. október 1964 —
9