Tíminn - 11.12.1964, Blaðsíða 5

FÖSTUDAGUR 11. desember 1964
i— ISirofaw —|
Utgefandi: FRAMSOKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson rtitstjórar: i-órarmn
Þórarinsson (áb) Andrós Kristjánsson. .lón Helgason 03 Indriði
G. Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar Tómas Karlsson Aug-
lýsingastj. Steingrimur Gíslason Ritstj.skrifstofur ■ Eddu-
húsinu slmar 18300—18305 Skrifstofur Bankastræti • Af-
greiðslusími 12323 Auglýsingaslmi 19523 Aðrar sknistofur,
sími 18300 Askriftargjald kr 90.00 á mán mnanlands — í
lausasölu kr. 5,00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f
Sprengir ríkisst jómin
Sölumiðstöðina?
Á nýloknum aðalíund’ Landssambands íslenzkra út-
gerðarmanna var m.a- samþykkt eftirfarandi ályktun:
„Fundurinn telur, að sala á íslenzkum sjávarafurðum
eigi að vera í höndum framleiðendanna sjálfra í hverri
framieiðslugrein, og telur það mjög varhugavert, að í
þeim greinum útflutningsins, þar sem slík sölusamtök
framleiðendanna eru starfandi, sé einstökum aðilum veitt
aðstaða til að sitja að beztu mörkuðunum og vera lausir
við að selja á óhagstæðari mörkuðum og taka þátt- í
kostnaði við að vinna nýja markaði. Reynslan hefur og
sýnt, að framboð frá mörgum aðilum á útflutningsafurð-
um heíiir oft haft áhrif til óeðlilegs verðfalls þeirra ”
Tilefni þessarar ályktunar er það, að ríkisstjórnin
virðist vera í þann veginn að sprengja Sölumiðstöð hrað-
frystihúsanna. Svo margir smáaðilar hafa fengið leyfi til
útflutnings að undanförnu, að stærsti framleiðandinn,
sem stendur að Sölumiðstöðinni, Einar Sigurðsson, hefur
ákveðið að segja sig úr henni og hefja útf utning á eigin
spýtur, ef svo fer, sem nú horfir. Verður honum líka
tæpast láð bað, eins og ástatt er. Fleiri munu þá fara á
eftir og eru því verulegar horfur á, að Sölumiðstöðin
leysist upp og útflutningurinn skiptist á fleiri smáaðila.
Hingað til hefur útflutningur umræddrar vöru verið
nær eingöngu í höndum tveggja stórra aðila, Sölumið-
stöðvarinnar og SÍS. Þetta fyrirkomulag virðist hafa
gefið góða raun. Ríkisstjórnin virðist hins vegar telja
algert útflutningsfrelsi betra.
Um það atnði má mjög deila. Reynslan hefur oft sýnt,
að samkeppni margra aðila í útflutningnum hefur leitt
til undirboða og skapað erlendum hringum aðstöðu, sem
verið hefur íslenzkum hagsmunum óheppileg. Slíkt frelsi
í síldarsölunni leiddi til þess á sínum tíma, að allir flokk-
ar voru sammála um að taka upp einkasölu. Öngþveitið
var orðið svo'mikið. að menn sáu ekki aðra lausn.
Tvennskonar innheímta
Fróðiegar umræður íóru fram á Alþingi í fyrradag
í tilefni af fyrirspurn Halldórs E. Sigurðssonar um inn-
heimtu stóreignaskattsins Svör fjármálaráðherra voru
þau, að enn væru óinnheimtar 25 millj. kr- af stóreigna-
skattinum, en hann var lagður á fyrir átta árum. Á þessu
ári hafa aðeins verið innheimtar 415 þús- kr.
Þessar tölur bera það gleggst með sér, að ríkisstjórnin
hefur aðra innheimtuaðferð, þegar stóreignamenn eiga
í hlut en iaunamenn. Hjá launamönnum eru skattarnir
innheimtir vægðarlaust, og ekkerí skeytt um, þótt
þeir fái mánuðum saman nær ekkert af launum sínum
til brýnustu heimilisþarfa Stóreignamenn eru hins vegar
undanþegmr skattgreiðslum ár eftir ár.
Af hálfu stóreignamannanna hefur verið reynt að
tefja fyrir innheimtunni með málskoti til dómstóla
hæði utan iands og innan. öllum þessum málum, sem
emhverju skipta, er nú lokið. Það er því ekki nema yfir
skynsastæða að draga innheimtu skattsins af þeim
ástæðum.
Og ekki nægir það heldur fyrir launþega að fara i
mál útaf skattaálagningu í þeim tilgangi að fá innheimtr
frestað Skattarnir hjá þeim eru innheimtir vægð
arlaust, þótt dómstólar eigi eftir að fjalla um kærur
þeirra.
Þeir eru heldur ekki í náðinni hjá núv. ríkisstjórn
eins og stóreignamennirnir.
TÍMINN
VILHJÁLMUR JÓNSSON:
OUUSTODIN
OG SETTA i BOU
Að undanförnu hefur m'ki'ð
verið rætt og ritað um fvrir-
hugaðar framkvæmdir NATO
í Hvalfirði. Það var ekki ætl-
un mín að taka þátt i þeim
umræðum, en þar sem Oiíufé
lagið h. f. og dótturfyririæki
þess hefur verið dregið inn í
umræður þessar, á miður smekk
legan hátt get eg ekki lengur
orða bundizt.
Forustugrein Alþýðublaðsins
s. 1. þriðjudag er helguð Olíu
stöðinni í Hvalfirði. Er þar
fullyrt, að varnarhðið hafi, síð
asta áratuginn greitt þessu
dótturfélagi Olíufélagsins um
3 milljónir dollara í leigu fyr-
ir stöðina. Gerir blaðið síðan
kröfu til þess, að gerð sé ná-
kvæm grein fyrir hvað orðið
hafi af öllum best-um pering-
um. Mér er skyldast að svara
hér nokkru til, þar sem ég hefi
veitt félagi þessu forstöðu nær
fellt 6 ár af þeim 10, sem hér
um ræðir.
Án þess að iara út í að leið
rétta tölur, vil ég leyfa mei að
benda ritstjóranum á, að jafn-
vel á viðreisnartímum, hefí ég
aldrei heyrt getið um fyrir-
tæki, sem hefðu engan kostnað
við öflun tekna. Ee ætlast ekki
til þess, að hann viti hver kostn
aður er við rekstur olíustöiiva
en að honum detti í nug að
rekstrarkostnaður sé enginn og
því eðlilegt að spyvja hvar um
ræddur 3 millión dollara fjár-
sjóður sé, það finnst mér full
langt gengið. Ef hann vill nota
háar tölur, svo sem auðséð er,
hvers vegna spyr nann ekki t.
d. hvar séu um það bil 1100
milljónir krónur, sem öll ís-
lenzku olíufélögin höfðu i tekj
ur á árinu 1963? Eða hvar séu
300 milliónir króna, sem Eim-
skipafélag íslands hafði i lekj
ur 1963? Það er eins og mig
minni, að sum af þessum fvrir
tækjum hafi þurft meira en
nemur þessum háu tölum til
þess að ná saman endum í
rekstri sínum á umræddn ári.
Ritstjórinn þarf að læra, aö það
er til bæði debet og kredit
Vilhjálmur Jónsson.
Afkoma Olíustöðvarinnar í
Hvalfirði hefur ví-rið fremur
góð undanfarin ar. þótt við-
hald og rekstrarkostnaður hafi
skipt milljónum á ári hverju.
Enda hefur ekbi af veitt þvi
fjárfestingar i endurbótum og
endurnýjunum s. i. þrjú ár
hafa numið rúmum 12 millj.
króna. Það mun líka viðurkennt
af sérfræðinguin, sem komið
hafa til þess að athuga stöðina
að hún sé nú í mjög góðu
ástandi. Gjald það, sem sjó
her Bandaríkjanna greiðir fyrir
geymslu olíunnar i Hvalfirði.
er að sjálfsögðu sambærilegt
við það, sem viðgengst annars-
staðar í heiminum. í þessu efni
eru margir staðir alveg eins
settir og Olíustóðin í Hval-
firði. Þá er komið að kiarna
málsins.
Er það eðlilegt tilefni til
endurtekinna árása á þetta fyr
irtæki, að það selur erlendum
aðila þjónustu sina á svipuðu
verði og viðgengst i Evrópu og
annars staðar i heiminiun?
Væru ekki forsvarsmenn fyrir
tækisins ámælisverðir, ef þeir
gættu ekki íslenzkra hagsmuna •
um gjaldeyrisöfluii? Eg etast
ekki um að ríkissíjórnin, sem
auðvitað veitir íslenzkum hags
mununi liö .gegn erlendum,
myudi veita Olíustöðinni í
Hvalfirði lið, ef þvinga ætti
þiónustugjaldið, sem hér um
ræðir, óeðlilega 11'ður. Eg vil
taka fram að mér dettur ekki
í hug, að á slíkt inuni nokkru
•sinni reyna. Aílar samninga- |
gerðir, sein ég jirkkí til s. 1. |
sex ár hafa gengið árekstrar- |
laust og samvinna og samskipti fí
um framkvæmd samninga ver S
ið með þeim hætti, að ekki |
verður á bctra kosið.
Þá vil ég víkja að, hvaða til- |
gangi það getur þjónað, þegar |
ritstjórinn spyr hvað orðið hafi íj
af 3 milljónum dollara. Er "
hann hér að bregða sér í pils
Gróu á Leiti eða Settu í Rolla
görðum? Þær hefða getað sagt:
„Það liafa orðið slæmar lieiint
ur af fialli síðan nýi bónr’inn
flutti að Heiðarkotinu, en
honum búnast vek‘. Allir skilja
við hvað er átt í báðum til-
fellum. Hitt er annað mál
hvort slíkar aðferðir eru sæm
andi mönnum í virðulegum op-
inberum stöðum, inönnutn sem
eru mikils ráðandi í þjóðfélag
inu. Eg hefi reynt eftir því ?
sem ég hef vit til, að st.iórna H
þeim fyrirtækjum, sem mér s
hefur verið trúað lyrir, á þann M
hátt, að ég hefði ekkert að I
fela. Hins vegar er ég staðráð 3
inn í, að berjast fyrir því að 1
söm-u lög verði látin gilda W
um þau og önnur fyrirtæki í
landinu. Þess vegna mun ég
hér eftir sem hingað til láta
mér nægja að senda reikninga
fyrirtækjanna lil skattayfir-
valda og viðskiptabankans.
Verði sett Iög um birtfngu
reikninga félaga, skal ekki
standa á mér, að fullnægja
þeim reglum, er settar kunna
að verða.
Eg vil að síðustu þakka
Morgunblaðinu íyrir að endur
prenta forustugiein Alþýðu-
blaðsins, sem hér hefur verið
gerð að umtalsefni. Annars
hefði hún sennilega farið fram
hiá mér.
Loginn helgi á Iðuvöllum
Leikfélag Fáskrúðsfiarðar sýndi
Logann helga eftir Maugham á Iðu-
völlum s. 1. sunnudag Voru sýn-
ingar tvær, hin fyrri einkum fyr-
ii nemendur skólanna að Eiðum
og Hallormsstað, sein gefinn var
mikill afsláttur á verði aðgöngu
miða.
Loginn helgi hefir áður 1 erið
æikinn hér á landi. M. a. hjá
Leikfélaginu í Neskaupstað íyrir
nok'krum árum. Efni leiksins er
láalvarlegt og vandfariö með hiut
verk. \
Sá, er þessar línur.ritar og hlið
noll tilviljun leiddi inn á leik-
lýninguna, er ekki o-r.r að dæma
um listgildi hennar né meðferð
einStakra hlutverka frá fagiegu
sjónarmiði. En hitt duldist ekki,
að einlæg túlkun hinna átta ný-
liða á sviðinu snart þá er á
horfðu. — Það er stundum kvart
að undan þvi að erfitt sé að sýna
ungu og lítt leikhúsvönu fólki ann
að á sviði en grín og gaman En
unga fólkið, sem ty'lti rúmgiöan
salinn á Iðuvöllum í gær kunoi að
meta það sem fram tór á sviðinu
og þakkaði innilega 1 sýningaiiok.
í hlutverk var þannig skipað:
Maurice Tabret: Þórólfur Friðgeirs
son; Dr. Harvester: Eiiar Jónsson;
Frú Tabret: Margret Jónsdcttir;
Ungfrú Wayland: Arnfríður Guð-
jonsdóttir; Alice: Jlga Sigurb, örns
dóttir; Major Liconda: Ólafur Eyj-
ólfsson; Stella Tabret: Kristín
Halldórsdóttir; Coun Taoret:
Magnús Stefánsson
Það duldist ekki að vel r.afði
tekizt að velja í hlutverkin. Svip-
ur og látbragð ungu híónanna (Þór
ólfur og Kristín) t)áðu nakta ör-
væntinguna undanbragðal'iust.
Arnfríður gerði hinni köldu skyn-
semi, sem þó er aö'eins hismið
utan um kjarnan eftirminnileg skil
Og Margrét og Ólafur túlkuða á
kyrrlátan hátt öryggi og b.lýju
þeirra, sem farið hafa um lang
an veg, mætt mörgu misjöfnu en
tekizt að varðveita nið innra, log
ann helga. Hin þrjú fóru einnig
mjög fallega með s.m hlutverk.
— En sem sagt, af astæðum sem
fyrr greinir: Þetta er ekki leik-
dómur.
Leikfélag Fáskrúðsfjarðar er
aðeins á 2. árinu. í fyrra sýndi
það Grænu lyftuna og þótti tak-
asl vel.
Leikstjórinn í bæði skiptin, ,nga
Þórðardóttir, leikkona, hefir áreið
anlega unnið gott verk með aðstoð
sinni við hina ungu leikara á
Fáskrúðsfirði, enda senda þeir
henni hlýjar kveðjur i leikskra
Framhald á bls 14