Tíminn - 20.03.1965, Page 8

VETTVANGUR
TÍMINN
ÆSKUNNAR
LAUGARDAGUR 20. marz 1965
Kristján
Opið bréf til
ungs fólks um
.Tilflnnanlegur skortur er nú á I ingum orðið tíðförult, ýmist til | um þess, og hver áhif það getur! er munurinn á aðstöðu okkar í Matvælamarkaðurinn í heiminum
innuaafli í mörgum atvinnugrein- i Vesturheims eða suður til Sviss. j haft á líf þessarar örsmáu þjóðar j heiminum og ýmissa þeirra þjóða er óþrjótandi, því alltaf fjölgar
um alla framtíð. j annarra, sem við þó jöfnum okk- fólkinu. Hitt er þó, að við verð-
Við megum ekki gleyma því, j ur einna helzt við. um að horfast í augu við það,
að við erum smæsta sjálfstæða. Hitt er aftur á móti staðx-eynd, að það kostar erfiðleika og strit
þjóð heimsins, að sjálfstæði okkariað þrátt fyrir fámenni þjóðar okk að komast inn á heimsmarkaðinn
er fyrst og fremst viðurkenning j ar höfum við aflað meiri tekna með ný vörumerki. En ef við gæt-
im.” ; Þeir hafa verið að reka erindi
Ríkisútvai-pið-kvöldfréttir 17. 3. 1 íslenzkra stjómarvalda og setið á
965. i löngum fundum með erlendum
mönnum. Og það er ekkert smá-
mál, sem þessum mönnum hefur
verið falið að leysa: Að semja á þrjózku og menningarvilja lát-já hvern þjóðfélagsþegn en víða
þekkist. Árið 1964 mun andvirði
I útflutnings okikar hafa numið um
Lesandi góður.
Þú hefur ef til vill setið við
itvarpstækið þitt um hálf átta
eytið í kvöld og hlustað á frétt- við erlendan aluminiumauðhring
rnar. Hafi svo verið, þá hefur um að setja sig hér niður með;
'art hjá því farið, að þér hafi
jorizt til eyrna þau orð, sem eru
íér að ofan rituð og tekin eru
xeint af vörum þularins. Og ekki
eina eða tvær fabrikkur sínar svo
að vér íslenzkir menn og konur
inegum þreifa. á því hvað stór-
iðja er.
/ar þetta svo sem sagt út í blá-1 Enginn skyldi draga í efa, að (
nn, því síðan leiddi fréttastofan i þeir, sem setið hafa andspænis i i
ram hvern heiðursmanninn á fæt- löndum okkar á fundum þessum. 4
xr öðrum: Ingvar Vilhjálmsson í séu menn, sem kunna að fara með
sbirninum, Ingimar Einarsson hjá aurana sína. Auðhringur er nefni
.andssambandi ísl. botnvörpu-' lega ekkert góðgerðarfélag
kipaeigenda og Gunnar J. Frið- ’ Reynsla annarra bjóða talar sínu
iksson, form. Landssambands ís-imáli um það Það eru fyrirlæki
enzkra iðnrekenda. Meistarasam- j sem hlýða boði Mammons einu
•and byggingariðna^arins rak lest saman. Hjarta þeii-ra er úr gulli
ía. Og allir höfðu þessir aðilar og gull er kaldur málmur
ömu sögu að segja: Vantar fólk . *
fóiksekia tilfinnanleaur I AA auka a glundioSann.
fóllcsekla . . . tilfinnanlegur
kortur á fólki.
Nú segir þú ef til vill sem svo,
3 þú getir ekki séð neitt merki-
■gt við þetta. Hvort þetta sé ekki
almenningsvitorði.
Jú, það er einmitt alveg hár-
•étt, þetta vita allir, af Því að
.að er augljós staðreynd.
En samt eru að gerast hlutir
þjóðmálum okkar íslendinga
sssa stundina, sem dæma ástand-
ð til að versna enn frá því, sem
iú er. Hlutir sem munu auka á
lundroðann til stórra muna, nái
>eir fram að ganga. Hlutir, sem
.uka munu á örðugleika íslenzkra
>tvinnuvega og kunna að verða
um betur að, þá sést það líka vel,
að markaðsmál okkar eru í ólestri.
Á þeim sviðum þarf sterkra
1 5 mWjörðum króna. Slíkt er ekki átaka við, á þeim sviðum þurfum
. b/. í cin ócnÁí fxrniKinS enm nnn tnl_ TTt A r. 'X L/TTtin „í.tmJCIj] T75ÍC 1_C.
, smáræði fyrir bjóð, sem enn tel-
I ur ekki einu sinni 190 þúsund
j þegna. Hitt er ekkert ieyndarmál,
^JIl i og það ættum við öll að geta við-
fflll j urkennt, að okkur hefur enn ekki
$wA i tekizt að koma festu í þjóðmál
5/0| okkar. Verðbólga hefur tröllriðið
þjóðfélaginu undanfarin
við að heyja styrjöld. Við þurfum
að koma á fót sérstakri markaðs-
stofnun, sem sé sameign hins op-
inbera og atvinnuveganna. Stofn-
un, sem hafi á að skipa sérfræð-
ingum, er annist markaðsrann-
sóknir og auglýsingastarfsemi.
25 j Þessir sérfræðingar þurfa á stað-
ár a.m.k. Okkur *iefur enn ekki j góðri menntun að halda, og má
tekizt að móta okkur framtíðar- j ekki horfa í þann skilding, sem
; þjóðfélag úr þeirri deiglu, sem j færi í það að koma á fót deild
við erum í. Vonandi tekst okkur'fyrir markaðsfræðinga okkar við
i það áður en langt um líður. En
■ meðan við stöndum ekki stöðugri
Háskóla Islands.
Og markaðsmál okkar megum
ið, sem orðið getur til þess að
auka enn á örðugleika okkar frá
því sem nú er.
Kristján Ingólfsson
Nú er það eins vist, að hinn
erlendi hringur ríði hér í garð
áður en langt um líður, svo við
getum sóð dýrð hans. Eins víst
er, að nú peyníi,lan4sí^i{rn.irlA?u ; :.... .....T •
þegja um raálið, þar til á síðustu .... .1 '
þingdögum. að það verði barið inna fdrfeðrs okkar, sem tókst að Fylgjendur aluminíumhringsins
fram á nokkrum rólarhringum og j bjarga frá gleymsku dýrmætum meðal okkar Islendinga hmapa
notuð til bæði nótt og dagur. Af j menningararfi - nori-ænna þjóða, tvftxættum rökum:
þeim upplýsingum, sem lekið hafa! þrátt fyrir einhver þau aumustu * fyrsta lagi: Við þurfuin að
okkar eigin ístaði en raun ber j við aldrei láta gjalda smásálar-
j vitni um, þa er það fásinna að, semi. Það ríður á því, að þau séu
jhleypa nokkru því afli inn í land-, jafnan í sem beztu lagi. Á því
úr herbúðum ríkisstjórnarinnar
um mál þetta má þó marka, að
hér sé ekki á ferðinni neitt það,
sem kallazt geti hennar einkamál
lífskjör, sem um getur í veraldar- treysta hina atvinnulegu imdir-
sögunni stöðu okkar. Verði því stóriðja.
Smæðin er okkar einsdæmi og f öffiru lagi: Rafmagn er undir-
hún veldur því, að í siglingu okk- staða aukins iðnaðar. Fólksfjölg-
heldur mál, sem varðar okkur öll,1 ar um veraldarsjóinn verðum við: tmin í landinu kallar á ný raf-
Og börn okkar líka. að sýna meiri gætni en nokkur orkuver. Odýrara er að byggja
Stóriðjumálið svokallaða er svo
kkur íslendingum sá fjötur um j mikið alvörumál, að enginn ís-
ót, sem seint gengur að losna I lendingur hefur rétt til að láta
/ið. iþað fram hjá sér fara, án þess
önnur þjóð. Þeir fjármunir, sem stór orkuver en smá. Til að
ekki þættu stórir á mælikvarða ;■ byggja stór orkuver þarf mikið
Svía til dæmis. eru 40 sinnum: fé og mikil lán. Til að erlend lán
stærri á okkar mælikvarða. Þann-
í vetur hefur nokkrum íslend- að gera sér grein fyrir aðalatrið- ig margfaldast áhættan einnig. 6á
Mál er varðar æskufólkið:
Fræösla um framtíðarstörfin
sjálfsagt og eðlilegt að viður
kenna það. Þá er og full ástæða
til þess að gleðjast yfir því, að
byggist þróun og gengi íslenzkra
atvinnuvega, og þar með þjóðar-
innar sjálfrar.
í dag eiga íslenzkir atvinnuveg-
ir við fólkseklu að stríða. Það
atvinnuleysi sem til er í landinu
er staðbundið, og þarf ekki ann-
að en manndóm og vilja til að
rétta við þau héruð, sem við það
eiga að stríða. En verði nú hellt
yfir okkur erlendri stóriðju, þá
fer svo að örðugleikar okkar eig-
in atvinnúvega aukast enn og enn
versnar ástandið, þar sem hið
staðbundna atvinnuleysi ríkir.
LítiII arður af mikilli áhættu.
Um það blandast engum hugur
að við þurfum á meiri raforku
að halda. Með hverju ári sem líð-
inu. Aluminíumver eyðir mikilli i ur fjölgar heimilum landsins og
orku. allar framfarir í atvinnumálum
okkar kalla stöðugt á aukna orku.
Virkjum stórt. Verði því al- Raforkuframleiðsla okkar ís-
uminiumver. lendinga í dag nemur milli 6 og
700 milljónum kílóvattstunda.
fáist, er nauðsynlegt að liafa ör-
uggan orkukaupanda fyrir í land-
Ekkert er nema gott og bless-
að um það að segja, að við eflum
undirstöður atvinnulífsins. En því j
aðeins verða þær efldar, að þess
sé gætt, að eyðileggja ekki um
leið þær undirstöður, sem við eig-
um fyrir.
Atvinnuvegir okkai íslendinga
árangur þessa starfs er einnig far-; , dag eru alíslenzkir Arður þeirra
inn að ná til annarra landshluta,
og er þar með hafið lokaskrefið
í þá átt ,xð starfsfræðsla verði
Mér hefur nýlega borizt í hend- j hálfu skólanna, að kennarar og
ir bókin Starfsval eftir Ólaf Gunn' skólastjórar lesi vandlega inn-
rsson, sáifræðing. Er hér um j gangskafla bókarinnar með nem-
jöttu útgáfv bókarinnar að ræða, ■ endum, því eins og höfxmdur rétti
ukna mjög og endurbætta. Full: lega bendir á, gefa þeir allir til-
ístæða er til þess að draga at-1 efni til gagnlegra umræðna um
ygli æskufólks að gagnsemi þess- þjóðfélagslega aðlögun almennt. _____________________ __________
rar bókar og flytja höfundi | Bókin skiptist í 8 meginkafla og tekin sem skyldunámsgrein inn í upp fallegar hallir suður við" Eyr-
ennar þakkir fyrir framlag hansispannar yfir fiestar eða allar þær skólakerfið. Verður vonandi ekki arsuncl
g brauti-yðjendastarf í þágu ís-1 starfsgreinar, sem fyrirfinnast hér langt að bíða þar til þetta skref 0g staðreynd er það, að við eig-
anzkrar æsku. Eg vil strax í upp lendis, 207 talsins, og er alls 220 verður stigið tii fulls. Mun þá um enn ómælandi möguleika í
:afi þessara fáu orða hvetja þá blaðsíður. Ástæðulaust er að rekja sannast að undirbúnigsstarf sanibandi við þá atvinnuvegi. sem
inglinga, sem eru í þann veginn efni bókarinnar til hlítar, enda Olafs Gunnarssonar, þekking hans hér eru helztir
ið Ijúka skyldunámi gagnfræða- verður því ekki við komið í stuttri1 og reynsla verður til ómetanlegs Lítum einungis a síldina. Mest
rennur til að byggja Island upp.
Sú tíð er liðin, að arðurinn af
íslendingum renni í það að byggja
stigsins og liafa e.t.v. ekki enn blaðagrein.
íkveðið sitt ævistarf, að eignast Undirritaður hefur fylgzt með
essa bók og kynna sér vel efni þróun starfsfræðslunnar á íslandi
hennar. Hamingja hvers manns er j frá upphafi og ætíð dáðst að fórn-
xkki hvað sízt fólgin í réttu vali fýsi og dugnaði brautryðjando
ævistarfs, og því betur, sem starfs hennar Ólafs Gunnarssonar.
valið er undirbúið og ígrundað. Ráðning Ólafs til Reykjavíkur-
því meiri árangurs er að vænta. í borgar til þess að marka starfs-
Tek ég lieilshugar undir þau orð; fræðslunni braut er eitt hið at-
höfundar í formálsorðum bókar
innar, að það verði að teljast lág-
marksaðstoð við nngUngana af
hyglisverðasta skref, sem höfuð-
borgin hefur stigið á sviði fræðslu
málanna síðari árin, er ekki nema
gagns fyrir framgang málsins. Um ur hluti hennar fer í skepnufóð-
Ieið og ég árna íslenzkri starfs
fræðslu allra heilla, þykir mér
ástæða til að lýsa þvj yfir hér,
að Samband tingra Framsóknar-
manna mun leitast við að hafa já-
kvæð áhrif á frainvindu starfs-
fræðslunnar og styðja við bak
þcirra, sem vinna af fórnfýsi og
einlægni fyrir íslenzka æsku
Örlygur Hálfdanarson.
ur. Það sem fer þó ekki þá leið
fer ofan í tunnur, nákvæmlega
eins og fyrir 400 árum síðan. Það
er síðan selt öðrum þjóðum sem
fínvinna þetta hráefni okkar og
selja jafnvel til enn annarra landa
dýrum dómum.
Þetta er aðeins eitt dæmi af
mörgum
Og það ei a þessum sviðum,
sem stóriðja okkar á að liggja.
Væri allt okkar vatnsafl virkjað
myndi það, samkvæmt áætlunum
Jakobs Gíslasonar, raforkumála-
stjóra nema um 35 milljörðum
kílóvattstunda í meðalári. Þetta
virðist vera allt nokkuð. En sé
. þess gætt, að raforkumálastjóri
áætlar að raforkunotkun okkar
tvöfaldist á hverjum áratug og a'í
ekki muni líða nema 60 til 70 ái«
þar til virkjunarmöguleikar okkai
verði tæmdir. þá horfa málin öðru
vísi við.
Vatnsmagn íslenzkra fallvatna
er sem sé ekki ótæmandi.
Með venjulegri þróun munu þau
fullbeiziuð um það leyti ,sem
börnin. sem í dag eru að fæðast
fara að sækja ellistyrkinn sinn.
Komi annað til, en það sem
eðlilegt má teljast til vaxtar og
viðgangs þjóðarbúskapar okkar
sjálfra mun orkan uppurin miklu
fyrr. svo þá verðum viö íslend-
ingar að fara að leita nýrra að-
fluttra orkugjafa.
Skyldi þá vera mikil ástæða fyr-
ir okkuv í dag að standa á stræt-
um og gatnamótum erlendra
evamhald a bls 13
UTGEFANDI: SAMBAND UNGRA FRAMSÓKNARMANNA
RITSTJÓRI: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON