Vísir - 20.12.1946, Blaðsíða 4
■cr
4
V 1 S I R
Föslúdagimi 20. dcsemhcr 1946
eins og hjá flestum ö'ðrum,
cn allt var þetta ofsafengið,
því að hann var tilfinninga-
næmur og viðkvæmur.“
Einmitt á þetta siðast-
nefnda henda ummæli lians
um liina miklu oruslu lians
‘við Austerlitz, þar sem liann
bar þó sigur úr býtum:
„Aldrei liéfir vígvöllur verið
hræðilegri. Dr liinum geysi-
stóru blóðtjörnum herast
kvalaópin frá þúsundum
manna, sem ekki er liægt að
lijálpa. Hjartánu hlæðir’—
Þannig ferst mcsta herfor-
ingja allra tíma orð.
Það má gera ráð fyrir að
marga fýsi að kynnast per-
sónu og einkalífi hins mikla
manns, og þótt höfúndurinn
sc íslenzleri alþýðu lítt kunn-
ur er þýðandinn — Magnús
Magnússon — alþjóð löngu
kunnur að því að leggja nafn
sitt ekki nema við úrvals
hæluir — og einkum við
persónusögur og ævisagna-
rit.
Heiðnar hugvekjur
og mannaminni.
Einn gáfaðasti 'og stil-
snjallasti skólamaður okkar
Islendinga liefir ekki alls fyr-
ir löngu sent á markaðinn
bók, sem sker sig að veru-
Brezkir hermenn ætla að.te8u |eyú úr öðrum hókum,
gleðja 50.000 börn i Hamhorg |scm llt hata koniið a haust-
um jólin með matar- og leik-
fangagjöfum.
Ba rnardo-barnaheimilin
brezku ætla að bjóða nokk-
urum tékkneskum börnum
til Bretlands, þar á meðal frá
Lidice.
Dalalíf.
I
OPIÐ
til kl. 22 laugardaginn...............21. des.
til kl. 24 á Þorláksmessu, mánudaginn . . 23. —
til kl. 13 á aðfangadag, þriðjudaginn . .
| til kl. 13. á gamlársdag, þriðjudaginn
24.
31.
2.
januar
verða sölubúðir vorar lokaðar
allan daginn, vegna vörutaln-
ingar.
I ✓*
' Félag matvönxkaupmanna
• ■
Félag vefnaðarvörakaupmanna
Félag kjötverzlana
Félag Búsáhalda- og
járnvörakaupmanna
Skókaupmannafélagið
Bóksalafélag Islands
Kaupfélag Reykjavíkur og
nágrennis
Kaupmazmpfélag Hafnarfjarðar
Kaupfélag Hafnarfjarðar
mu.
Maðurínn er Sigurður
Guðinundsson skólameistari
á Akureyri og bókin „Heiðn-
ar liugvekjur og manna-
minni“.
Ritinu, sem er um hálft
fjórða liundrað hls. í stóru
broti er skipt niður i fimm
meginþætti, Bókmenntabállc,
Mannaminni, Manrúnir, Á
! rtemenda moldum og Hciðnar
hugvekjur. Loks er svo Loka-
spjall.
j I hókmenntahálki skrifar
höfundurinn um ýms höfuð-
skáld vor um rúmlega lQþ
ára skeið. Þar skrifar hann
m. a. um fráfall og útför hroti, og er þetla þó aðeins
Loksins ér koiiiið á strönd-
ina og horft út á hafið. Þar
er fágurt í kvÖldskininu að
horfa heim, og hugsa eins og
Joh forðum: Senn eru þessi
fáu ár á enda, og eg fer hurt
þá leiðina, sem eg aldrei sný
aftur.“
Þannig lítur höfunduriún
yfir langa ferð og-langt
æviskéið. Hánn llorfir með
söknuði á eftir vinum sínum
og minnist löúgu liðinna at-
burða, Seiii aldrei snúa aftur
frekar en liðin ævi manns.
En til þess að þetta glalist
ekki komandi kynslóðum að
fullu og öllu tekur hinn aldni
jprestur sér penna í ltönd og
skrifar niður þá alburði og
þær niinningar sem hann
„I)alalíf“ er heiti á nýút- tetlu úelzt ástæðu til að
kominni skáldsögu eftir úalda á loíti.
skagfirska skáldlconu scm' SLra Asmundi tekst
skrifar undir dulnefninu l,ctta vet- Uauu lýsir lilulum,
„Guðrún frá I.undi“. Isa- sfhurðum og mönnum skil-
foldarprentsmiðja h.f. gaf, merkilega og frásögnin öll
„Heiðnar hugvekjur og
maiinaminni“ eru ekki æsi-
bókmenntir í nútimastíl, en
bókin er svo ramíslenzk,
þróltmikil og frumleg á
hugsun og orðfæri að hver
einastj niaður, sem ann móð-
urmáli sínu og skynsamlegri
liugsun mun telja þessa bók
meðal heztu hóka ársins.
Tónlistarfélag Akureyrar
gaf bókina út.
bókina út.
er þrungin göfgi og ásl og
Þetla er allstórt verk, eða sDdningi á þvi sem liann er
um 240 bls. að stærð í stóru ^sa‘
Bjarna Thorarensen, Jón
Thoróddsen og ljóðagerð
lians, Steingrím Thorsteins-
son, Steplian G., um Matt-
hías Jochumsson eru tvær
ritgerðir, og aðrar tvær um
Þorstein Erlingsson, en síð-
ustu tvær greinarnar í þess-
um bálki eru um Einar
Benediktsson og Davíð Ste-
fánsson.
Mannaminni er safn þátta
um ýmsa þjóðskörunga,
menntamenn og aðra þá sem
höf. telur að hafi skarað
fram úr öðrum livað skap-
gcrð, alhafnir eða annan
persónuleika snerti. Þar
skrifar liann t. d. um Bcne-
dikt Sveinsson, Valtýr Guð-
mundsson, Herniann Jónas-
son, Þórarinn á Iljaltabakka,
Gest á Hæli, Jón Ófeigsson,
Guðjón Baldvinsson, Ólaf
Björnsson og Jón í Stóradal.
Þríðji þátturinn — Man-
rúnir — fjallar um íslenzkar
gáfukonur og kvenskörunga,
fjórði þátturinn — Á mold-
um nemenda — uin nem-
endur scm látizt hafa frá
Menntáskólanum á Akureyri.
En — Ileiðnar hugvekjur —
eru l'jórar stuttar ritgerðir
sem lieita: Fallég nöfn, GÖm-
ul bréf, Skólar í luigsjón og
frámkvæmd og Fyrir minni
íslands.
Sutnar mannlýsingar Sig-
urðar í þessari bók mun vera
með því bezta sem ritað lief-
ir verið af því tagi á islenzku
og má á l>vi sviði Iíkja þeim
við hinar gagnorðu, sterku
mannlýsingar fornbók-
mennta vorra.
Og livort heldur Sigurður
skrifar um skáldverk liöfuð-
snillinga okkar eða skapgerð
nemanda síns, kvénlega göfgi
eða skóTamál, vekur hann
lésanda sinn til umhugsunar,
glæðir lijá lionum löngun lil
þess áð brjóta hvert mál til
niergjar og leita lit kjarnans
en ekki hýðisins.
Prentun tónverka.
Athugasemd eftir Jón Leifs.
Herra ritstjóri!
1 „Vísi“ í gær er sagt iTá
fyrri liluti skáldsögunnar,
Ber liann nafnið: Æskuleik-
ir og ástir.
Einn íslenzkur mennta-
maður, sem las próförk að
nokkurujn hlufa bókarinnar
lét svo ummælt, að það væri
langt síðan hð hann liefði því eftir símaviðtali gið und-
iesið jafngóða skáldsögu af irritaður hafi gert bráða-
islenzku bergi hrotna. Þar birgðasamning um „prent-
fvlgdist að heilbrigð luigsun, un“ verka sinna við útgál'u-
fagurt mál og skáldleg til- firma í London. Nauðsynlcgt
þrif. virðist að gefa á þessu nokkr-
„Dalalíf“ er sveitalifssaga ar skýringar, ,sem snerta at-
frá ofanverðri síðustu öld og vinnuskilyrði íslenzkra tón-
inun marga fýsa að lesa skálda, en kjör þeirra hafa
fyrstu skáldsögu þessarar
norðlenzku konu, minnugir
þess að Norðurland hefir al-
ið ágætar skáldkonur svo
sem Guðfinnu á Homruni,
Kristínu Sigfúsdótlir, Huldu
o. fl.
töluvert verið rædd upp á
síðkastið og vill undirritaður
sizt verða þess valdandi að
samlierjar hans fari á mis
við þá aðstoð, sem þeir og
við allir þurfum svo mjög á
að lialda við útgáfu tón-
verka.
Réttindaumhoð það, scni
undirritaður veitti finnanu í
London til bráðabirgða,
snertir í rauninni elcki prent-
un tónverkanna, nema að
litlu leyti. I umboðinu felsD
vinnan að útbreiðslu verk-
anna og opinberum flutn-
sem
Á ferð.
„Á ferð“ heita minningar
síra Ásmundar Gíslasonar
frá Hálsi í Fnjóskadal. Bóka-
útgáfan Norðri gaf hókina út.
í þessari bók, scm er um
180 hls. að stærð í allstóm
broti eru þættir frá ýmsuni i eil8ullL þeirra sem höfuð
timum í lifi höfunda-riris,'atriði- °S ei’ svo jafnan um
þætlir sem hoiiurn liafa fri'ð-, tortagssarnninga tónskálda
ið venju fremur hugstæðiV,Im a úöguni. Dtgáíuíirmun
eða eftirminnilegir. Þannig, Prenta tiltölulega sjaldan
skrifar Íiann um fvrstu,nciu^5 aljiýðleg tónverk nú-
kirkjugerðina sína, réttar- tima úöfunda. vStórbrotnari
ferð, ýinsar myndir úr skóla-
lífi og skólaférð. Aðrar grein-
ar heita: Simaslit, Ægir,
Fn j óská rbrúin, Skógu rinn,
Háafell, 17. júní 1944 og ioks
Á ferð.
í lokaþætti siniim segir
sira Ásmundur ni. a.: „Þeg-
ar ganiall inaður er kominn
að leiðarlokuin, er liann oft
orðinn eius og ókunnugur
gestur í inargmenninu.
Æskuviniruir eru þá horfnir
og sainverkaniennirnir flest-
ir, það eru allt aðrir menn
umhverfis Imnn en þegar
hann lagði af stað.
verk og erfiðarí (t.d. hljóm-
sveitarverk) eru dýr í prent-
ún og finnun rcyna því
fyrst að vinna að útbreiðslu
þeirra mcð afritun eða fjöl-
rituðum eintökum, —- hafa
jafnvel stunduin verkin alls
ekki tii sölu, heldur að eins
til leigu, cnda þótt útbreiðsla
þeirra verði fyrir þsð miklu
tregari og mjög hægfará.
Gjöldin fyrir opinberan
flutning eru aðaltekjurnar
og má segja að stórbrotið
tónverk þurfi að ílytjast
opinberlega 10—20 sinnum
til )>ess að prcntunarkostu/ið-