Vísir - 01.03.1949, Side 4

4
V I S I R
Vörubílar, sem ekið hafði verið út í sjóinn við Dunkirk til
þess að mynda bryggju.
og' lciðtogi í verkamannasamtökunum, færi til Parísar.
ÍBevin sýndi frábæran dugnað og undir hans foruslu höfðu
verkamenn gefið upp marga leyfisdaga sína og ýmis sér-
réttindi, í mikiu rikara mæli cn í fyrra stríði. Reynaud
var mjög hlynntur þessu.
Eftir nokkurar viðræður um Tangier og nauðsyn þess
að halda Spáni utan við styrjöldina, rabbaði eg um al-
jnennar horfur og mælti á þessa leið:
„Bandamenn verða að halda hópinn án nokkurs'hugai-
vils gegn öllum fjandmönnum. Bandaríkjamenn eru senn
skelkaðir af hinum nýjustu alburðum og ef þeir fara ekki
i stríðið, eru þeir samt undir það búnir að veita okkur
Jiina öflugustu hjálp. Ef til þess kæmi að ráðizt yrði inn
í land okkai', myndi það hafa enn meiri áhrif á afstöðu
J-Sandarikjanna. England óttast ekki innrás og mj’ndi
Jjerjast hatramlega gegn henni í hverju þorpi og hverri
borg. Við getum ekki aðstoðað Frakka fyrr en við höfum
teflt öllu fram, sem við eigum til heima fyrir.
Eg er algerjega sannfærðm* uin, að við yrðum að halda
Jjaráttumu áfram til þe^s að sigra. Ef annar okkar banda-
manna ju-ði undir, mætti hinn ekki liætta baráttunni.
Brezka stjórnin var sannfærð um réttmæti þess að lialda
áfram baráttunni frá nýja lieiminum, jafnvel þótt Bret-
Jand sjálft yrði lagt í eyði. Ef Þýzkaland sigraði annan
Jivorn bandamanninn eða báða, myndi það enga miskunn
sýna. Við yrðum Jki leppriki og Jjrælsríki um alla fram-
tíð. Betra væri, að menning Vestur-Evrópu færist á rauna-
Jegan en glæsilegan Iiátt, með öllu því, er hún hafði svo
glæsilega áorkað, en að liin tvö miklu lýðræðisríki þyrftu
að hanga á horriminni, rúin öllu þvi, er gerði lífið ein-
hvers vriði.“
Clement Atlee sagði Jjá, að luum væri algerlega sam-
mála mér.
„Brezka Jjjóðin gerir sér nú Ijósan þann Iiáska, er hún
jhí. er undirorpin og hún veit ennfremur, að ef Þjóð-
verjar kynnu að sigra, myndi allt Jjað, er hún hefir byggt
upp, verða eyðilagt. Þjóðverjar repa ekki einungis menn,
heldur líka hugsjónir. Þjóð okkar-er ákveðnari en nokk-
uru sinni fyrr í sögu sinni.“
Pétain virtist hyggja á sérfrið.
Reynaud þakkaði okkur fyrir Jjað, er við höfðum sagt.
Ilann Jjóttist viss.um, að baráttuþrek þýzku Jjjóðarinnar
væri engan veginn í samræmi við stundarsigur liersins
Jjýzka. Ef Frakkar gæli lialdið vígMnunni við Somme með
hjálp Breta og ef bandarískur iðnaður kæmi til aðstoðar,
og Jjar með bætti ókkur Jiað, sem okkur vantaði á borð
við Þjóðverja í vopnum, gætuin við verið sigurvissir.
iiann var ákaflega þakklátur, sagði liann, fyrir endurtekin
mninæli mín um, að ef annað landanna byði ósigur, myndi
hitt halda áfram baráttunni. Síðan lauk hinum formlega
fundi.
Eftir að við höfðum staðið upp- töluðum við saman
nokkrir af þeim, er foryslu liöfðu við nokkuð annað við-
horf. Aðalpersónan í þessu var Pétain inarskállair. Spears
var með sér, og hjálpaði mér með frönskuna og lalaði
auk Jjcss sjálfur. Hinn ungi Frakki í þessum liópi, de
Margerie, höfuðsmaður var Jjegar búinn að tala um að
herjast til þrautar í Afriku. Einhvernveginn fanpst mér
grunsamleg afstaða Pétains marskálks, að da-ma eftir al-
vöruþrungnum svip lians, og hugði að hann myndi hvggja
á sérfrið. PersÓhuleg áhrif hans, hið frábæra mannorð
Iian^ og með liviliku jafnaðargeði hann tók öllu, er á
móti blés, Jjótt hann hefði ekki orð á því, allt þetta hafði
Þriðjudaginn 1. marz 1949
Sjúkrahúsaskorturínn.
Ekki þarf nýja tekjnstofna fil byggingar
sjúkrahúsa, aðeins sparnað á nokknun
sviðum.
Mönnum liefir nú á síðari
árum orðið tíðrætt um Jjá
miklu vöntun, sem er á nauð-
synlegum sjúkrahúsum —
enda er það niála sannast, að
hér er komið í mikið óefni.
En finnst möninun Jjc\ssí
inál — sjúkrahúsmálin og
vöntun á nauðsynlegu
sjúkraplássi fyrir veikt fólk
— vera miima virði fvrir
þjóðina heldur en t. d. skóla-
málin og livers vegna á ekki
að gera Jjá skýlausu kröfu lil
ríkisstjómar og AlJjingis að
verja árlega að minnsta kosti
1—2% af tekjum rikissjóðs
til Jjess að reisa sjúkrahús?
— Möijnum finnst sjálfsagt
að skólar séu reistir — en
þegar um sjúkrahús er að
ræða — Jjá þarf að finna sér-
staka tekjustofna! —-
Á þessu Jjarf að verða
breyting. Rikissjóður verður
að hafa fé til þess að liægt sé
að reisa nauðsynleg sjúkra-
hús og Jjað er áreiðanlega
hægt, ef vel er að gætt. —
Tekjur ríkissjóðs em nú
orðnar (eða eiga að verða)
talsvert á þriðja hundrað
milljón krónur, en af þessari
gífurlegu upphæð er lagt til
í frumvarpi lil fjárlaga fvrir
árið 1949 að verja 100 Jjúsund
krónum til heilsuvérndar-
stöðva — 500 þúsund krónur
óviðjafnanleg álirif á þá, er lágu undir töfrum hans.
Einn af Frökkunum, eg man ekki hver Jjað var, sagði á
sinn kurteisa liátt, að áframhaldandi ófarir okkar kynnu
ef til vill að orsaka breylt viðhorf í stefnu erlendra ríkja
gagnvart Frakklandi. I þessum svifum stóð Spcars liers-
höfðingi upp og sagði á ágætri frönsku, ávarpaði Pétain
sérstaklega: „Eg geri ráð fyrir Jjví, að þér, herra mar-
skálkur, skiljið, að slíkt inyndi hafa í för ineð sér hafn-
bann?“ Einhver annar sagði J>á: „Það gæti ef til vili verið
óh j ikkvæm ilegt“.
Þá sagði Spcai-s beint framan i Pétain: „Það myndi ekki
einungis þýða hafnbann, heldur lika stórskotahríð á hafn-
ir, er Þjóðverjar liefðu á valdi sínu í Frakklandi.“ Mér
þótti vænt um að hann hafði sagt Jietla. Eg söng minn
gainla söng: Að við myndum berjast áfram liváð svo sem
fyrir kæmi og liver sem kynni að heltast úr leslinni.
Hámark átákanna, en ekki leiksloks.
Hámark átakanna við Dunkirk iirðu 31. mai og 1. júní,
en ekki leikslok. Á þcssum tveim dögiini liafði tekizt að
flytja 132 þúsund ménn yfir sundið og af þeim hafði nær
þriðjungur verið fluttur frá ströndiimi á smáfleytum, meðl
an á ofsalegum loftánisum stóð og stórskolahriö. Frá 1.
júní frá birtingu vorg árásir óvinaorustuflugvélanna skæð-
astar og þær reyndu Iielzt að gera árásir, cr flugmenn
Jjeirra töldu, að orustúflugmenn okkar hefði snúið heim
til að taka eldsneyli. Árásir þessar ollu miklu tjóni, jafn-
’vel meiru en alla fyrri vikuna.'Á Jiessum eina degi niissl-
um við samtals, við ldftárasir, dufl og af öðrum óhöpp-
um, 32 skip, cr sukku, en 11 löskuðust..
Lokaþálturinn vnr framkvæmdur á mjög snjallan og
hnitmiðaðan hátt. í fyrsla skipli var unnt að skipuleggja
fyrirfram, í stað Jiess að vera að slíku á liverii klukku-
stund. í dögun hins 2. júni, voru um Jiað bil 4000 brezkir
hermenn, sjö loftvarnabyssur, tólf byssur, er notaðar voru
til Jjcss að granda skriðdrekum, ásamt talsverðu herliði
Frakka, er varði siminnkahdi varnarsvæði við Dunkirk.
Nú var ekki um annað að ræða cn brpllflutning í myrkri
og Ramsay flotaforingi ákvað að neyfa allra bragða Jjella
kvöld með öllu því er tiltækilegt þætti. Auk dráttarbáta
og smærri skipa, voru 44 skijj send Iielta kvöld frá Brel-
landi til Frakklands. Þar á meðal voru 11 lundurspillar
og 14 duflaveiðarar. Auk Jjessara skipa voru .þarna frönsk
og belgísk skip. Fyrir miðnætti var lokið,við að taka pm
borð baksveitir Breta.
En Jjetla voru samt ekki lok Dunkirk-sögunnar. Við
liöfðum verið undir það búnir að flytja miklu flciri Frakka
yl’ir sundið en Jjá, ér gáfu sig fram. Svo varð raunin á, að
Jjegar skip okkar, sum Jjeirra tóm, urðu að halda undan
í dögun, voru enn cftir um 30 Jjúsund Frakkar, er enn áttu
i höggi við óyinina. Enn þurfti að gera eina lilraun. Skip-
verjar á björgunarflotamim brugðust vel við, nú sem fyrr.
Hinn 4. jún, liöfðu 20.175 Frakkar verið fluttir yfir sund-
ið, Jjar af meir en 21 Jjúsund i brezkum sldpuni. Að lokum
lýsti flptamálaráðuneytið ^Tir, i samráði við Frakka, að
licrnaðáraðgerðinni „Dynamo“ væri Jokið. Þetta var kl.
2.23 siðdegis.
eiga að fara til læknabú-
staða, sjúkraskýía og sjúkra-
húsbygginga annarra en rik-
is- og fjórðungssj úlcraliúsa,
en til sjúkrahússins á Akur-
eyri eru áætlaðar kr.
300.000,00 eða samtals kr.
900.000,00 til sjúkrahiisa,
sj úkraskýla, heilsuvernda r-
stöðva og læknisbústaða. —
I sama frumvarpi er lagt
til að verja til viðgerða á
fjósinu á Ilvanneyri 100 Jjús-
und krónum.
í frumvarpinu er ráðgert
að verja 400 Jjúsund krónuin
lii byggingar liúsmæðraskóla,
2 milljónir eiga að fara til
byggingar barnaskóla, íbúða
fyrir skólastjóra og kaupa á
skólabílum. Til bygginga
gagnfræða- og béraðsslcóla er
áætlað að verja kr. 1.400.000,-
00. Menn gela nú borið sam-
an: til sjúkrahúsbygginga o.
11. á að verja kr. 900.000,00,
en til skólabygginga kr.
3.8.00.000,00 — eða rúmlega
40!!' < hærri ujjphæð. —
Til læknaskipunar Og heil-
brigðismála er j’eitt samkv.
12. grein fjárlagafrumvaips-
ins samtaLs kr. 13.445.095,00,
en til kennslumála samkv.
1 l grein B kr. 28.512.288,00
— enda er nú svo komið, að
kennslumálin eru að sliga
þjóðina fjárhagslega, og ekk-.
crt vit í Jjví, að láta Jjá skipan,
sem kommúnistar komu á i
þcssiim málum, haldast leiig-
ur.
Það skal tekið fram, að
landlæknir liefir áa'tlað, að
l ikissjóður þurfi á næstu ár-
um að verja allmiklu fé til
byggingar sjúkraliúsa og
læknisbústaða eða alll að %
af 15 milljón krónuní eða G
milljónum Jcróna, en hvað
ætli þær vcrði margar mill-
jónirnar, sem varið verður á
sama tíma til skólabygginga?
A Jjessu ári er ekki gert.ráð
fyrir að verja nema 900 þús-
und krónum til bygginga
sjúkrahúsa, læknisbústaða,
heilsuverndarstöðya og
sjúkraskýla — og fiárskorti
rikissjóðs borið við. Þvj skal
ekki neitað að rikissjóður
Jjai’f í mörg horn að lita, -—
en -væri ekki kunht að spara
rékstur ríkisins.
Það er áreiðanlegt að það
er liægt að spara miklar
fjárhæðir, ef það er revnt
með alvöru og festu — og
fyrir Jia'i’ milljónir er liægt
að reisa sjúkrahús.
G. S.
a
31
Fjöldi vísindamaima hefir’
þyrpzt íil Nýja Sjálands und-
anfarið, því að þar standa
yfir mikil eldgos.
Hefir 7000 feta eldfjall á
norðureyjunni gosið undan-
farnai* vikur og virðist elck-
ert ætla að draga af Jjví.
Þéytir Jjað stórgrýti Jjúsundir
feta í loft en tjón hefir.ekkert
oröið af gosinu, cnda er Jjað
langt frá byggð.