Vísir - 24.09.1954, Blaðsíða 7

Föstudaginn 24. september 1954.
VlSIR
X
Mesta fornleifarannsókn, sem
gsrS hefir veriS hér á lamfi.
Raiinsóknuiii á Skáfhohi lokið
í snmar.
Rannsóknum er lokið í Skál- nú er í Skálholti.
holti í sumar og ræddu þjóð- j Engar heimildir eru til um út-
minjavörður Kristján Eldjárn og lit kirkju þessarar en Arngrímur
Haakon Christie, norskur arki- lærði telur Hólakirkju, sem Pét-
tekt, við blaðamenn í gær um ur Nikulásson lét byggja 1391 og
árangur rannsóknanna.
Skálholtskirkju hafa verið jafn
stórar og hefur lýsing lians á
Sérstætt rannsóknarefni. stærð Hólakirkju verið dregin i
Skálholtsfélagið á frumkvæðið efa allt fram á þennan dag.
að rannsóknum þessum og eru( Langskip og hliðarskip kirlcj-
þær einn liður í endurreisn Skál- unnar hefur verið skipt í aðal-
holtsstaðar. Þar sem rannsóknar- skip og hliðarskip og mun aðal-
efnið, sem aðallega snerist um skipið hafa verið hærra en lilið-
hina fornu kirkjugrunna, er afar arskipið. Mörg altari munu hafa
sérstætt viðfangsefni hér á verið i henni. Við háaltarið og
landi, var ákveðið að fá vanan víðar fannst mikið af bráðnuð-
útlending til aðstoðar og fyrir um, lituðum glerjum, sem álitin
valinu varð Haakon Christie, hafa verið annað hvort úr rúðum
arkitekt.
r/i
VIÐBJA VIBIB:
Kosnmgamar vestra tnumi
sýna skýran þjódarvilja.
Eisenhower vínsæll, en v;sfasani1
iim fylgisaukningu repnhlikana.
í ráði var að rannsóknir þess
ar færu fram i fyrrasumar, en
þar sem Christie var þá önnum
kafinn við svipaðar rannsóknir
í Kirkjubæ i Færeyjum var ákveð
ið að fresta öllum rannsóknum
þar til í sumar.
Hann kom hingað 1. júlí og
var hér fram í miðjan ágúst en fengið tækifæri til þess að koma
lcom svo aftur og mun dvelja hér til íslands. Hann kvað rannsókn-
irnar hafa gengið vel og hafi
undirbúningur rannsóknanna
verið afar góður og aöstæður
við rannsóknirnar góðar.
eða altaristöflum. en í gömlum
sögnutn segir að Páll biskup Jóns
son hafi komið hingað með fyrstu
glerrúðurnar, er hann kom úr
vígsluför sinni.
Þakklátur fyrir að fá
að koma til íslands.
Haakon Christie kvaðst vera
afar þakklátur fyrir að hafa
til n.k. laugardags.
Hafa staðið yfir
í þrjá mánuði. *
Rannsóknirnar hafa gengið
xnjög' vel. Stór vinnuflokkur var Sýning síðar.
þar að verki og voru í honum 10 Ráðgert er að halda sýningu á
manns þegar mest var. Þetta er gripum þeim sem fundizt liafa í
mesta einstök fornleifarannsókn Skálholti í sumar en þar sem það
sem gerð hefur verið hér á tekur langan tima að vinna úr
landi. I svo miklu rannsóknarefni mun
Liklega er búið að rannsaka ekki verða möSuleSt að halda
flest það markverðasta sem hana að sinni- En undirbúningi
þarna er að finna en þó er tölu-J að sýningunni verður liraðað eins
vert órannsakað enn og verður frekast er unnt
það látið bíða til næsta sumars.
Markmið rannsóknanna voru
kirkjugrunnarnir en ýmislegt
markvert hefur einnig komið í
Ijós svo sem steinkista Páls bisk-
ups Jónssonar, 7 innsigli, öll frá
miðöldum og eru talin hafa verið
í eign Skálholtsbiskupa eða ann-
arra kirkjunnar manna, og einn-
ig fundust 7 silfurpeningar og
margt fleira, en alls fundust um
1000 smáhlutir, en þessa hluti er
<ekki farið að rannsaka enn.
Kirkjugrunnarnir.
Augljóst er að allar kirkjurnar
liafa staðið á sama grunni og tor-
veldar það talsvert rannsókn-
irnar, því þegar ný kirkja er
byggð á rústum þeirra eldri eru
rústirhar hreinsaðar að mestu
burtu.
SÉ*
Brynjólfskirkja.
Þegar kirkjugrunnarnir voru
athugaðir kom i ljós að Brynjólfs
kii’kja hefur verið 22 m. að lengd
og með mörgum útskotum. Mjög
greinagóð lýsing er til áf kirkju
þéssari sem Brynjólfur biskup
lét gera og afhenti siðan eftir-
manni sínum, Þórði Þoi’lákssyni.
Yfirsmiður kirkjunnar var hag-
leiksmaður, Guðm. Guðmunds-
son, er seinna gerði skírnai’font
Hólakirkju.
Miðaldakirkjan.
. .Romið hefur í ljós að miðalda-
liirkjan hefur verið afar mikið
stórhýsi eða allt að 50 m. að
lengd og hafi klukknastöpullinn
náð út fyrir kii’kjugai’ðinn, sem
Börnum sýndur
helikopter.
Barnardagur verður haldinn
hátíðlegur að amerískum sið á
Keflavíkurflugvelli á morgun,
laugardag.
Þar verður börnum sýndur
helikopter, annar þeirra, sem
flugu yfir Atlantshaf á sínum
tíma. Mun hann verða látinn
sýna listir sínar, sem eru m. a.
fólgnar í að fljúga beint upp og
niður, jafnvel aftur á bak og
snúast eins og skopparakringla
Þá verður sýnt, er sjóflugvél
tekur sig upp með rakettuút
þegar Eisenhower íorseti dvald-
ist sér til hviltiar og hressingar
skammt frá Denver á dögunum
sat hann fund með formönnum
framkvæmdanefnda republikana
í kosningunum, sem fram fara í
nóvember, og voru þeir frá 19
fylkjum, hinum svonefndu mið-
vestur fylkjum og Klettaíjalla-
fylkjunum.
Til umræðu var mesta vanda-
mál republikananú.aðauka fylgi
flokksins í kosningunum. Ray
Bliss, einn af leiðtogum flokks-
ins, en hann er frá Ohio, sagði:
.Mesti vandinn, sem okkur er
á höndum, að koma almenningi
í skilning um, að við þurfum að
fá meiii hluta á þingi, forsetan-
um til stuðnings." OgEisenliower
sagði við fróttamenn, að formenn
framkvæmdanefndanna væru
„hingað komnir til að fullvissa
þig um, að þeir vinni af alefli
að þessu, þ. e. að republikana-
flokkurinn fái meiri hluta á
næsta þingi.“ —■ sama daginn
flutti Sam Rayburn, 72 ára þjóð-
kunnur demokrati, sjónvarps-
í’æðu, og hélt, því óhikað fram, að
demokratar myndu fó meirihluta
í báðum deildum þjóðþingsins.
50 orrustuvellir.
Kosningabaróttan fer nú sí-
harðnandi, ef að venju lætur.
Kóppnin um 27 sæti í öldunga-
deildinni mun fá stærstu fyrir-
sagnirnait; en háðir flokkar vinna
af alefli að sigri í kosningunum
til fulltrúadeildai'iimar, en kosið
er um öll sæti hennar 435 talsins.
Sigur í kosningunum til fulltrúa-
deildarinnar mun að flestra áliti
leiða skýrt í ljós þjóðarviljann.
— Barist verður hai’ðast 4 50
öiTustuvöllum. Hverjar ei’u horf-
urnar?
20 af 435.
Olíklegt ei', að breyting vci’ði
nema að því er varðar 20 af
hvei’jum lnindrað þingsætum.
þegar í upphafi ciga demokratai’
vís 100 þingsæti. Annars staðar,
t. d. þar sem republikanar eru
sterkastii' í miðvesturfylkjunum,
má það kraftavei’k kallast, ef
bi’eyíingi , verður. Aðalbaráttan
verður um 50 þingsæti, en %
Fimmtugur í dag :
Gestur Pálsson
leikaii
Einn kunnasti og vinsælastl
leikari þessa lands, Gestur Páls*
son, á fimmtugsafmæli í dag.
Um árabil hefir Gestur Pálssort
staðið í fylkingarbrjósti íslenzkra
leikai’a, og veitt leikhússgestum
óteljandi unaðsstundir, bæði í
Iðnó og hin' síðari ár í vanda-
sömurn hlutverkum í þjóðleik-
liúsinu.
Gestur Pálsson er fjölhæfur
leikari, og er því ekki að undi’a
þótt honum, hafi vei'ið falin
þeii’ra hafa republikanar nú og
demokratar hin.
XJm vinsælöir Eisenhowers
þarf ekki að efast. Um það ber
öllum saman. En þaö er, engan
veginn víst, að vinsældir hans
tryggi republikönum rúeirihluta
fylgi á þingi. það ‘gæti jafnvel
svo furið, að demókratar fengju
meiri liluta í annarrihvorri deild- 'mai’gvísleg hlutverk um dagana,
inni eðxi báðum. í öldungadeild- -en inestan orðstíi' hefir hann þó
inni, gætu republikanar að vísu getið sér á sviði dramatískra
fengið nauman meirihluta, en leikja, og er skemmst að minn-
það gæti líka alvcg eins orðið ó ast túlkun hans á Hjálmari Ek-
liinn veginn. : dal í Viliiönd Ibsens á s.l. leik-
ári.
Allir lxelztu menn republikana
með Eisenbower í fararbro'ddi
gera, sér vonir um, að vekja kosn-
ingaáhuga þjóðarinnar flokki
republikana í hag. Um og upp úr
miðjum sepember var ekki sjó-
anlegt, að um neina verulega á-
hugavakningu væri að ræða, en
vitanlega geta margir atburðir
gerst fram að kosmngunum, sem
geta vakið óliuga kjósenda.
Gereyðing eða
velsæld!
Einn af kjarnorkumálasér-
fræðingum Bandaríkjanna,
Thomas Murray flutti ræðu í
vikunni í Atlantic City.
Hann sagði að framtíð mann-
kyns væri undir því komin
hvernig þær notuðu kjarnork-
Gestur Pálsson er ekki aðeins
í hópi hinna fremstu leikara
landsins. Hann er vel menntað
prúðmenni, ljúfur í lund, háttvís
svo af ber, vinfastur og vinmarg-
ur. Hann kaus ungur að gera
ekki lögfræðistarfið að aðalvið-
fangsefni sínu, og enda þótt full-
víst megi telja, að hann hefði
einnig orðið hlutgengur vel á því
sviði, munu leiklistarunnendur
hafa fagnað því, að tíann skyldi
frémur liasla sér völl í sölum
Thaliu.
Vísir óskar Gesti Pálssyiii til
liamingju á þéssum merku tíma-
mótum og langra lífdaga og þjón-
ustu í þágu íslénzkrar leiklistar,
til nota hennar til raforkufrám-
jleiðslu og væri vel til fallið,
að byggja eitt af fyrstu slíkum
una. Um tvennt væri að velja, kjarnorkuverum í Japan, þar
algera eyðingu eða alþjóða sem japanska þjóðin væri eina
samvinnu um hagnýtingu þjóðin í heiminum, sem
hennar til velmegunar og vel- eimyrja kjarnorkunnar hafi
líðanar þjóðanna. Hann hvatti bitnað á í styrjöld.'
Jörgen Bukdahl flytur
erindi um handritamálið.
A/leðan hann dveist hér hsimsækir hann
búnaði, ný kvikmynd eftir
Disney verður sýnd og gestum
látnar í té veitingar og góðgæti.
Fréttanienn ræddu í gær við lands, en Bukdalil er með vopn-
Jörgen Bukdahl, kunnan dansk- fimustu mönnum á ritvelli, og
an rithöfund og bókmenntasér- liafa skrif hans vakið margan
fræðing, sem hingað til lands er Dana til nýs skilnings á málstað
kominn í boði Norræna félagsins. íslendinga.
Flytur liann erindi í lcvöld kl.
ö i Tjarnarbíói um handritamál- ÞÓtt furðulegt sé’ jafnmikiil Is’
ið, en hann hefur í þvi máli bar landsvinur °S Bukdahi er> hefur
izt eindregið fyrir málstað* ís-

I" . .

a.
hann aldrei fyrr til Islands kom-
;ið, en nú tíyggst hann nota vel
. timann og hcimsækja ýmsa helztu
sögustaði.
! Bukdahl talaði langt uiál við
, fréttaniepnina og skýrði fyrir
þeim viðhorf sín til islenzkrar
| menningar og samhengið í menn-
1 ingarstarfi allt frá þvi á söguöld,
á þeim öldum er ísland var ka-
þólskt land, og fi’am á viðreisn-
aröldina og til vprra daga. Kom
hann víða við og var sem hann
handléki mörg vopn og giieist-
aði af og var hnittnin mikil og
fjörið. Allt tal lians bar vitni yf-
irgripsmikilli þekkingu á bók-
meiinium landsins. Um handrita-
málið vildi hann ckki ræða neitt
til birtingar, þar sem han.n er
hér gestur, .c’ii.sem fyrr var .sagt
fjytxu’ hann eriiidi um það í
Hér er bráðabirgðateikning af kirkjúgrunnunu m í Skálholti. Yztu linurnar sem merktar eru'kvold, og má þess vænta að það
M
a. eru .grunnlínur miðaldarkirkjunnar, línur b. t ákna grunn Brynjólfskirkjunnar og línur c.
tákna svo grumi n áverandi Skálholtskirkju.
vci’ði. fjölsött pg góðuni ||s.ti vel
fagúað. .