Vísir - 14.03.1955, Page 4

Vísir - 14.03.1955, Page 4
vrsiB Mánudagínn 14. marz 1&53 Vundamál sjfárartí trvfjsins : Karfaveiðar til frystingar hafa bætt tapið á Bretlandsmarkaðinum. Hvernig má bæfa hag sjávarútvegsins ? Ila dd Þorkek SigurHssoiiai* vel- Mjora á Vardarlundi 2. þ. m. MiSvikudaginn 2. þessa mánaSar efndi Iandsmálafélagið Vörður til fundar um vandamál sjávarútvegsins. Meðal rœðu- manna var Þorkell Sigurðsson vélstjóri, sem verið hefur sjó- maðúr áratugum saman, og fer hér á eftir ræða sú, sem lrann flutti við þetta tækifæri. Góðir fundarménn. ‘Ég hef verið þátttakandi í þcim frjálsu samtökum sjómanria, sem vöru stofnuð nokkn.1 fyrir liéimsstyrjöldina. Samtök þessi voi’U stofnuð með það fyrir aug- um að vinna að hagsmunamál- um og menningarmálum sjó- rnanna í hinum dreifðu verstöðv- mn • alls landsins, óháð öllum pólitískum þvingunum. Forgöngumcnnimir óiu þá draúmsýn í brjósti að með því móti kynnu þeir að vinna rott- jörð sinni mest gagn. þeir von- uðust tií að þeim raætti auðnast jað verða einskonnr tengiliður á milli liinna oft mjög andstœðu sjónarmriða, sem oft höfðu unn- ið hagsmunuru sjómanna og út- vegsmanna meira ógagn cn gagn, því ef ldutirnir em rétt skoðaðir, þá eru hagsmunimir ckki eins andstroðir, og ofstrok- isrnennirnir álíta. Hvemig þetta hcfur tekizt rotla óg ekki að dæma um. ]tó vil é'g fuliyrða það, að mikið gagn héf- ur orðið af samtökrnn þcssum. Einn þáttur þessara hugsjónar var sá, að samtökin hófu útgáfu Sjómannablaðsins Víkings, sem oft 'hefúr flutt gagnínerkar til- lögur í hagsmunamálum útvcgs- ins. JJarf að vera ásókn á skipinu. í því sambandi mætti minna á það nýja, en alvarlega vanda- mál, sem eru eríiðleikar þcir sem nú hafa komið, með að fá nægilegt starfslið á veiðiflotan- jiinn, kæra Júlía,“ sagði hers- höfðinginn og horfði glottandi á matarseðilinn. ,,Þó að mér finnist nú raunar full ástæða til að efast um það.“ Iiershöfðinginn var hálf lúðu- lakalegur, er hann fór á burt og tókst ekki að íklæðast aftur spjátrungsskap sinum fyrr en hann var kominn nokkuð frá konu sinni. Það var sjaldgæft, að honum tækist að hafa síðasta orðið í viðskiptum þeirra, og sýn'di það betur en nokkuð annað, áð konan var því nær máUaus af meltingárörðugleik- um. Þegar hún var við venju- lega heilsu gat hún alltaf rekið hann á síampinn. En það sveið honum mest, að ef honum ein- hvérn tíma datt í hug reglulega meinlegt svar — og það bar við — þá gerðist það ekki fyrr en ^ mörgum klukkutímum eftir að þess hafði verið þörf. En þá fannst honurri óheppilegt að taka umræðuefnið upp að nýju. Meðan' hann sat íístrætisvagni ó leið til Cannes — en það var 20 mínútna ferð — tók hann úr iim. þar fara saman liagsmunir útvcgsins og sjómanna. Utveg- urinri þárf að vera þcss umkoni- inn að greiða það vcl, til þéss- ara manim, að alltaf sc ásókn cftir að komast á veiðiskipin. þá fyrst cr hægt að hafa einvala- lið á skipunum, sem svó endur- grciðist til útvegsins í mjög auknum afrakstri, bæði hvað aflamagn og gæði sncnir iog bétri meðferð þeirra dýru tækja, sem notuð eru við fiskveiðarn- ar. þessunv sjónanniðum licfur Víkingurinn ótrauður barizt fyrir. Einnig hefur liann oft tekið alldjúpt i árinni í sainbandi við löndunarbann Englendinga og landlielgismálið og þar notið þess að nokki-u að vera óháð blað. Ég er stoltur af þvi að hafa af fullri einurð rætt, þessl inál í greinarflokkum í Víkingnum, en þeim grcinarflokkum erénn ekki iokið, en þnr sem seinasta grein nvín snei’tir beint liag toga'ranna í sambandi við 1 öndunanbann ið, þá íctla ég að leyfa mér að lesa liane upp moð ieyfi fundurins, á- samt nokkurri viðbót í sambandi viö þau vandamál sem framund- an eru. En þau vandamái voru ekki koniin til, þegar greinin var skrifuð. Gi'cinin heitir: Efnahagsafkoraa botnvörpu- skipanna, framtíð þeirra oy frið- unarlcgin. það Íieyrist. oft talað um það óliætanlega t.ión, sem útgcrðin hafi oi’ðið fyrir vcgna löndúnar- fóðrinu á hattinum sínum 4 seðla. Var hver þeirra 5 þús- und franka seðill, sem hann hafði geymt frá því að hann spilaði síðast í spilabankanum. Hafði hann þá unnið nokkuð, en leynt því vandlega. Síðan labbaði hann eftir Croisettes þögull og hugsandi. Var hann þá að velta því fyr- ir sér, að.ekki hefði heimurinr mikið að bjóða gömlum her- manni eða samtíðarmönmnr. hans, þegar ekki væri gagn að þeim lengur. Lífið væri þá orð- ið ósköp tilgangslaust, kann- ske af því að ekkert óvænt og og dýríegt gat komið fyrir. • — V'5 sjóinn gekk hann fram hjá nokkrum barnfóstrum, sem voru þar. á ferli með börn og fór þá þessi vaski gamlj her- maður að hugsa til fornra fé- laga. Sumir höfðu fallið vi£ hlið hans á vígvöllum Suður- Afríku og aðrir fyrir tryllings- legum árásum kynflokka á norð^-vestUr landamærum Ind- lands. Og heilir herskarar höfðu látið lífið á blómguðum slétt-j bannsins í Bretlandi, scm sett var þar á vegna friðuraðgerða is- 1 en zk u rí k isstjórn a ri n n a r. Vissulega verður því ekki ncit- að, að mörgúfn mun hafa búið kvíði í liuga vegna þeirra afleið- inga, er það kynni að hafa íyrir framtíðina, og að þar væri að verki áhrif frá hinum gömlu og rótgrónu nýlendukúgurum í sambaridi við þær aðgerðir, var einnig mörgum ijóst. En það verður aldrei ofmetið, live vel og giftusamlega tókst að koma í veg fýrir þá erfiðléika, og það svo rækilega, að þo?r aðgerðir, sem vissulega liafa átt að ríða efna- hagskcrfi útvegsins að fullu, hafa snúizt þannig við, að ekki er annaö hægt að sjá cn að tii stór-. hagnaðar hafi 'orðið og geti orðið enn frckar, ba'ðí; íyrir útveginn og þjóðarbúskapinn. Allasölur árairna 1950—52. Til að rökstyðja þessi umm.æli mín, ætla. ég .u5 gera sáman- burð "á hcilÚnrsöJuupphæð síðustu 3ja , ura, áður cn lönd- unarbnnnið var sett á i Brct- landi, og þeim ' rnöguléikurn, sem nú eru fyrir hondí í sam- bandi við karfavjnftsiu til hrað- frystingnr á jafnlöngn tímabili og fór í söluferðir liinna 43 ný- sköpunartogara á þessu timabíli. þctta tímabil oni árin 1950, 1951, og 1952. Árið 1950 eru farnar 123 ■söiuferðir til Bretlandsy þá e.r sclt alls fyrir ísl. kr. 42.939.717,00. Árið 1951 eni farnár 201 s<>lu- ferð og solt fyrir kr. 90,931.639,00, og árið 1952 eru fnrnar 101 söiu- j fcrð og seit fyrir ísl. kj'. 42.127.540,■00. Söluupphæðirnar ej'ii miðaðar við núverandi k.iup- lands, fyllilcga 21 % á: brúttó söluverði. þegar búið er að draga þarin þánn köstnað fra, verður útkoman þessi fyrir tímabilið: gengi (kr. 45,55). Frá þessari upphæð ber að draga innflutn- ingstolla í Ðrctlandi og kosfnað við löndun og sölu fisksins til að fá réttan samanburð á ufrekstJ'i skipanmi. seni kenmr að gangi fyi'ir isienzka þjóðai'búið. þessi upphæð ei', samkvaunt . upiilýs- ingum ski-ifstofu Fiskifélags ís- Arið SöJuf. Söluúpphæð nettó kr. 1950 123 33.342.587,00 1951 201 71.835.996,00 1952 101 33.280.339,00 Fyrir hina 43 nýsköpunartog- ara eru þctta tæpar 10 söjuferð- ir á skip, og eftir undangenginni reynslu er óhætt að reikna með 9 mánaða tímalbili, sem það ték- ur, þegar miðað er við allar taf- ir, sem alltaí verða öðiai livom, végna vcðura. Betri afkoma á karfaveiðum.. ísfisksölurnar til. Bretlands gefa því af sér á liVeiá skip í 9 mánuði kr. 3.404.170,0.0, en öil skipin í gjaldeyri kr. 138.959.339, 00. En t.il samanburðar miðað við kaj'faveiðar í 9 mánuði raá gcta þess, að ekki er of sagt þó ge.rt sé ráð fyrir 600 sjnálesta. afla á hvorjtim 30 dögum. Verð karfans er kr. 900,00 pr. smálest óg nemvii'. þetta. þá kr. 540.000,00 á skip á mánuði, en á isfisk- veiðura nemur verðmæti aflans tæplega kr. 385.000,00 á máiruði á skip. þarna virðist vers allt að 155.000,00 kr. betri útkoma á karfaveiðum til hi'aðfi'ystingar, en á ísfiskvciðum, til veiðiskip- anna, en þó cm það smámunir hjá þeim regimnun í gjaldeyris- öflún fy-rir þjóðarbúið og svö öll atyinnan við að fullvinná aflaim í lundinu sjiUfu. Einn kunnur útgerðannaður hefur réttilega vakið atliygli á þessum mismun og þeim rnögu- leikum, sem felast í honuin um i'ramtíðar úrfausn á fjárhagsaf- komú útvegsins. Hann bendir á að verðmæti 600 smálesta' af karfa, scm búið er að liraðfrysta til útflutnings, nemi í gjaldeyr- i.stekjum- fyrir þjóðarbúið kr. 1.07)0.000,00 fyrir kurfaflökin, íiskimjöi og iýsi, sem: fæst úr þessum 600 smálestum. Fvrir 9 mánuöi iicinui' þetta þá hvert skip kr. 9.450.000,00 en ki'. 40G millj. 350 þús. fyrir öll 43 botn- vörpuskip vor. Markaðir lakari nú. Mismunur á gjaldeyristekjum fyrir þjóðarbúið er þá, ef skipin stúnda kartfaveiðar til hraðfryst- ingar í stað ísíiskveiða fyrit) brézkan markað, kr. 267 milljj 390 þús. miðað við núverandi' aðstöðu á sölumöguleikum hrað-* fryst fiskjar og verður að t.eljast; fundið fé fyrir þjóðarbúið. Nú er af kunnugum talið, að ekki sé of mælt, þó gert sé ráð fyi-ir minnst 30%-tekjum íyri« ríkið að meðaltali í inriflutnmgs-i 'tollurit af vörum, sem fluttar ent til laridsiris. p& eru innflutnings-i íollur af þéssum kr. 267 millj. 290 þús. kr. 80.217.198,00, en at heildar gjaldeyri togaraflotans á.9 mánuðuin kr. 121.905.000,00 ú. mó.ti kr. 41.700.000,00 ef skipiri færu riiéð aflann á Bretiands- markað í 9 mámiði á ári. Nú fná taka til athugunar, að daími þetta, sern tekið var til samanburðar, cr hagstæðásti tíminn úr þremur áruni tii að fá þolanlega útkomu á isíiskveið- um og mundi -sainariburðuriri ri vorða miklu óhagstæðari fyi-ir ísfiskíerðirnar til Bretlands, ef úm væri að ræða samfeldá 9 mánáða söluferðir þangað á éiriu ári, og kérnur einnig fleira tií, svo sem i'leiri stór skíp nú og því lakari markaður en á áður- gréindu. tímabili, nema rétt í éiri- staka tilfellum. Herðum friðunaraogerðímar. það, sem hér hcfur ságt verið, ætti að nægja til að sanna það, að undir engum kringumstæðum má neinu fóma til að fá lönd- unarleyfi aftur í Bretlandi, held- ur þvert á nióti herða friðunar- uðgerðimar, þai' semþess erheizt. þöitf. Einnig hefur það, sem hér hcfur verið dregið fram, sýnt það, að um minni neikvæða út- koinu á efnahagsafkomu togar- an'na er að ræða á karfaveiðum cn á ísfiskveiðum, eða kr. 510.- 000,00 á móti kr. 385.000,00 fyrir 30 daga. J)að er því miklu auð- vcldara að tryggja efnahagsaf- komnna á karfaveiðunum en á. ísfiskvciðunum, þar sem um minna tap ætti að véra að ræða. það liefur verið sýnt fram á. það, hér, að karfaveiðumun í 9 mánuði er yfir 267 millj. kr. gjaldeyrisgróði fyrir þjóðarbúið fram yfir söluferðir t.il Bretlands í jafnlangan tíma. þessi misrnUn- ur skapar því möguleika til þess Framh. á 9. síði» unum Frakklandi og Fiand- ern. Þetta voru fyrirtaks pilt- ar, en áttu ekki afturkvæmt. Fylkingin hafði þynnzt, en hann og vesæl handfylli af hans lík- um hjarði þó enn og eyddu síð- ustu árum sínum við hrumleik og fánýti. Allir dagar voru. eins, og klukkan var aðalstjórn and. Morgunverður kl. 8. Há- degisverður kl. 1, te kl. 4 og aðalverður kl. 8. Allt var fy.rir- sjáarilegt — ailt — allt nema athafnir fílabeinskúlunnar litlu, sern dansaði svo kankvís- lega kringum hjólið á spilá- borðinu. Kvöidið vár rneð gulislit er sólin ‘ hvarf bak við Estérel þenna fagra dag, en hroilur fór ,um hershöfðingjann. Það var kalt í lofti og leiði settist að honum eftir hinar döpru hug- leiðingar. Hann sneri við og er hann greikkaði sporið og nálg- aðíst spilahöllina varð hann gagntekinn af þáégiíégúm-'æs'- 'ingi. Þegaf hann var' köitiinn ínn úr hverfidyrunum nam I riann staðar og naut þess aö anda að sér hinu hlýja og ilm- andi andrúmslofti. Við inn- ganginn á fjárhættuspilasölun- um nam hershöfðinginn enn staðar, og' þessu sinni var hann að íhuga hina hátíðlegu kyrrð, sem alltaf ríkti á þess- um stað. Andrúmsloftið var á- þekkt og í stórbanka. Fólkið gekk um hljóðlega, talaði lágt ein og það væri feimið í nánd við miklar fjárfúlgur. Sætið var autt við ,,stóra“ j borðið. Og hershöfðinginn renndj sínum myndarlega búk í stóliriri. Tók hann síðah að at- ( huga vinninga-listann, frá því, að fárið var að spila þann dag. j Æsing hans óx, ,er hann sá að, miðnúmerin — frá 13 til 24 að báðum meðtöldum — höfðu ekki komið upp seinustu 17^ skipti, sem hjólið þyrlaðist. En samkvæmt meðaltals lögmáli, I átti einhver af þessuin tölum að vinria 3. hvert sinn. Þegar 3Vpna var ástatt vai’ það ein- mitt tiivalið - tk3cifæri ‘ ’'fyrir' hann að prófa kerfi það, er hann hafði reiknað út. En það byggðist á þeirri tilgátu, að meðaltals lögmálið hlýti alltaf að láta til sín taka. Ilershöfðinginn eyddi nú sínum síðustu 20 þúsund frönkum í að sanna, að enginn asi er á ' meðaltals lögmálinu. Vinningatölurnar voru þessar, 36, 11, 12 og 32. Alltaf eru blómasölubúðir í nánd við kirkjugarðar.a, en eins eru alltaf Veðlánabúðir í nánd við frönsk spilavíti. Hershöíð- inginn átti aðeins einn grip, sem seljanleg.ur var, og það var vindlingahýlki úr gulli. Hafði hann hlotið það í verðlaun fyrir 45 árum, er hann skaut viim- ingsskotinu í alþjóðlegri polo- keppni hersins. Hann skundaði nú til veðlánarans og skipti dýrgripnum fyrir 17 þúsund franka. Hann hafði verið fjar- verandi svo sem 8 mínútur, en á þeim tíma hafði ekkert af fyrrtöldum númerum — 13—24 -4-.- komið upp, Ifershöfðiriginn reiknáði nú æsilega og þóttí það því nær stærðfræðileg vissa, að Framh.

x

Vísir

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.