Vísir - 27.05.1955, Blaðsíða 9

Föstuáaginn 27. mai 1955
VÍSTIR
*
ir í Sviss.
Eifin Svisslendingtíf hefir
fekið fimm ís-landsmyndir.
Eg skriíaði iyrir nokkru grein
hér í Vísi um íslenzka land-
kynningu erlendis, sem inn-
lendir og erlendir aðilar hefðu
staðið að í samhandi við kvik-
myndatökur á íslandi.
Eftir að eg hafði skrifuð þessa
grein, sá eg suður í Sviss fjórar
í slandskvikiri y ndii', sem sviss-
neskur kennari, Fritz Bach-
mann að nafni, hafði tekið á
ferð sinni s. 1. sumar. Hann
dvaldi um mánaðarskeið heima,
feraðist fótgangandi, í bílum,
flugvélum og A skipi um landið
og umhverfis þnð. Tilgangur
ferðar luuis var að vísu sá, að
kynnast landi og þjóð og hag-
nýta sér þá þekkingn við landa-
fra'ðikennslu í skóla sínum þeg-
ar hoim kærni. Hann sagði að
þekking svissneskra skólanranna
á íslandi vœri næsta lítil, og er
hún >ó þar sizt lakari en annars
staðar í álfunni. En til þess að
kcnnsla sín kæmi að fullum not-
um ákvað hann að taka nokk-
urar kvikmyndir, sem fyrst og
frenist væm miðaðar við fræðslu
og kcnnslustörf og þar sem liann
gæti sýnt ncnicndum sinum
svart á hvítu ýms framleiðslu-
störf á íslandi, landslag og ann-
að, sem ólíkast er því er gerist
í Mið-Evrópu eh liins vegar tákn-
rænt fyrir ísland.
Fá hitaveitu
til hvalskurðar.
Árangurinn varð iuikill af
þossari för og álls tók Fritz
Bachniahn þrjár svait-livitar,
stuttar fræðslukvikmyndir og
eina langa litkvikmynd almenns
eðlis. Sariianlágður sýningar-
tími þessa fjögurra kvikmýnda
nmn vera sem næst 2 klukku-
stundum.
Fræðsiukvikmyndirnar fjalla
um hitaveituna í Revkjavík,
saltfisicvinnslu og hvalskurð og
hvajvinnslu. í heild má segja að
þæi’ scu góðar, enda þótt ýmsti
sé að sjálfsögðu ábótavarit eins
og gerist og gengur þegar um
útlenda kvikmyndatökumenn er
að ræða, sem talcinarkað skyn
bcra á hlutina og verða auk þess
að hafa hi-aðann á við mynda-
'tökuna. I-Iiris vegar hafa kvik-
myndir útíendingá þann kost
fram yfir kvikmyndir íslend-
inga, þegar okkar eigið land,
þjóð og atvinnuvegir eru kvik-
myndaðir, að þær sýna það sem
útlehdirigurihn vill sjá og þ'ykir
eftirtckíarvert.
Að mínum dómi eru fræðslu-
myndir Bachmanns af þessum
þrem fyrirtækjum íslenzks at-
hafnalífs furðu góðar. Jher eru
undarlega vel gerðar þegar til-
lit er tekið til þess hve lítinn
tíma kvikmyndatökumaðurinn
hafði til starfá síns, og sýna í
stærstu atriöum það sem méstu
máli skiptir. pannig sýnir hita-
veitukvikmyndin fyrst volgan ,
læk, sem rýkur upp úr, síðan
bortuiTi, borvéiár og hvemig
borað cr cftir lieitu vatni, síðan
hitaveitriskurðinn, hitaveitu-
geymana á Öskjulilíð, állan véla-
út.búnað og mælitæki, sem notað
er í sambandi við rennsli og
dælingu heita vatnsins og siðan
gróðurhús með öllum þeim mikla
og margháttaðá gröðri, sem þau
haía að geyma.
Fiskverkun.
Fiskverkunarkvikmyndin, sem
tekin er að mestu í húsakynnum
Bæjarutgerðarinnar í Reykja-
vik, sýnir í höfuðatriðum þau
störf sem þar eru innt af hendi
innan dyra frá því fiskurinri
kemur þangað óg þar tii honum
er pakkað'til útfluinings óg söju.
Ennfremur eru sýndir tógarar í
Boykjavíkurhöfn, fiskbreiðslá á
stakkstæði, harðfiskverkun o. fl.
þriðja fræðsiumyndih, sem er
af hvalskurði, sýriir slcip, sein
kemur mcð lival til skurðar í
hvalstöðinni í Hvalíirði, hvern-
ig harin er drieginn á land, skor-
inn og bitáður til bræðslu. Allar
þessar kvikmyndir éru yfirleitt
vel lieppnaðar frá tæknilegu
sjónanniði, vel lýstár, mátuleg
lerigd á livcrju sýningaratriði
fyrir sig, og næs'ta vel heppriaður
sá tilga.rigur kvikmyndatöku-
mannsins að lýsa hverju atriöi
svo vel og skitniorkilega. að n-
horfandanum vcrði l.jóst hvern-
ig hvert handbragð cr unnið og
í hvaða slcyni það er gert. Héfur
liann víða lagt. meira kapp á
þetta holdur en að flúra lcvilc-
myndina með skrautmyndum
eða sjónhverfingum („tricks").
Leifturmyndir
úr öllum áttum.
Litkvikmynd Baclimanns, scm
er lang lengst þeirra allra, er í
rauninni eklci annað en óunnar
leifturmyridir,, sitt úr hverri átt-
inni úr ferðalagi hans um ís-
lánd, sumar býsná góðar, aðrar
næsta léjégar og allt þar á milli.
En fyrir útlending, sem lítið
eða ekkert veit um ísland er
kvilcmyndin næsta fróðleg og
skemmtileg og þéim fnun frem
ur, sem höfundurinn hefur sani'
ið sérstakan skýringarbækling
með myndinni, þar scm hann
stiklar í stærstu dráttum á legu
og stærð og byggingu landsins,
atvinnuháttum þess, þjóðlegri
rnenningu og sögu. Jiaraa er vf-
irleitt um sannar uppíýsingar og
greinagóða þekkingu á landi
erindurn. Ég hef lesið -ummæli
um báðar þcssar kvikmyndasýn-
ingar og er þar farið mjög lof-
samlegum orðurn bæði um erind-
in og kvikmyndimar og þess
get.ið að h-vort tveggja hafi vakið
hrifningu viðstaddra og þess
eðlis að það muni vékja áhuga
fyrir Islandi og íslenzkum mál-
um þar í landi.
Nú stendur Báchmann í samn-
ingum við viðkomandi aðila og
yfirvöld að búa til sérstakar
kennslukvikmyndir úr þessuni
kvikmyndum sínum, er síðar
yrðu gerðar í tugum eintaka og
látnar skólum allra kantóna
Svisslancls í té. Er gert ráð fyrir
að þær næstu verði 'Sýndar í
skólurn næsta haust eða á kom
andi vetri.
pá cr í athugun að sjónvarpa
Svisslandi litkvikmynd Bach-
manns, eða þeim liluturn henn-
ar, sem fegúrstir og sérsjæðastir
þvkja. Allt er þetta þó enn í at-
vom og þjóð að ræða, sem við hugun og óvist llvort íramkxœm.
megum vel við una og vera þakk
anlegt þykir. En aulc þessa hef-
úr Bachmann verið ráðinn að
flytja erindi með skuggamynd-
um eða kvikmyndum við lancl-
fræðideild háskólans í Zúrich
og víðar mun liann koma fram
sefri málsvari okkar og tryggur
Islands vinur.
í grencl við Zúrich, eða í Flavvil
í St. Gallcn er annar svissncskur
Islands vinur, ,s'em verið hefur
heilt ár heima, unnið á bóndabæ
nórður í Skagafirði, en jafnframt
ferðast. vítt um landið og kvik-
myndað það. þessi maður heitir
Walter Tobler og hefur hann þcg-
ar sýnt kvikmynd sína á nokkr-
um stöðum í Sviss, jafnframt
því, sem liann hefur flutt skýr-
ingar mcð licnni og sagt frá
landi og þjóð. Sýningar hans
hafa hlotið góða dóma eftir því
sem ég bezt vcit og hef séð i
svissneskum biöðum.
Zúrich, 28. apríl.
porsteinn Jósepsson.
látir fyrir. I þessari kvikmynd
sinni fer Bachmann með áhorf-
andann í skyndiför um Reykja-
vík, dregur fram húsagerð, götu-
líf, umferð, höfnina, skemmti-
garðana,, þaðan um Hafnarfjarð-
arhraun til Bessastaða. Síðan
eru dregnai’ upp svipmyndir af
þingvöllum, Gullfossi, Géysi,
flugferð austur um landið inn
Öræfi og til Ilornafjarðar, ferða-
lagi inn í óbyggðir, af eldíjöllum
og liverum, íerðalagi með skiþi
um Vestfirði og Norðurland og
síðast myndum af lanclbúnaði og
fiskvei'kun.
Landkynn-
ingarstarf.
Að gæðúm finnst mér þessi
litkvikmynd standá að baki
stuttu fræðslumyndunum, en
iriárgt er þó vel um hana og
sumt ágætt.
En liér er uni meira stárf að
ræða. heidur en kvikmyiidatök-
una eina, því hér er um mark-
visst laridkynningarstarf að ræða
sem okkur Isléndinguni ber að
fylgjast með ,og þakka. jiossar
kvikmyndir eiga allar eftir að
ná til þúsunda svissneskra ung-
linga, karla og kvenna og gera
okk'ur ef til vill mcira gagn held-
ur en okkur dettur í augnablik-
iriu í hug. Myndimar hafa þeg-
ar verið sýndar í skólum og tví-
vogis opínberlega í ferða- og
mcnningarfélögum, þar sem
Fi'itz Bacbmann hefur jafnframt
fylgt myndum sínum úr lilaði
með stuttum og greinagóðum

S T E IN-
MÁLNING
VATNSÞÉTT
•
ÞOLIR
ÞVOTT
FLAGNAR
EKKI
|
!
IHLINGTON’S
PAINTCRETE
Steinmálning utan- og innanhúss.
]
Ælwticmna iiygfgiettgti fotuyið h.í. »
Borgartúni 7 — Sími 7490.
•’.v^w.wv'AW^wvwvWiV/'^AiW^vvniV.
lœe
(Framh. af 4. síðu)
Fjölskyldan.
Til að sjá er stundum mjög
erfitt að átta sig á hvort um
skóla eða verksmiðju rhuni
vera að ræða. Þó að svo sé.ekki
hér, .þá villir skólinn við fyrstu
sýn nijög á sér heimildirj
Flestum mun fara eins og mér,
er ég' horfði hingað upp eftif í
fyrsta sinn neðan úr dalnum.
Ég hélt að þetta væri þorp.
Fimmtán hús, fiest þrí- eða
fjórlyft, standa her uppi í hlið-
inni, og er alllangt frá þeim, j
sem miðsvæðis eru, til hinna!
yztú. Mörg eru afgirt með trjám
eða runnum og gefa hinir breiðu
gangstígar e.inir því vitnesfcju!
um sarnbándið, sem er milli
þeirra. Sum eru penings- eða
geymsluhús, en í flestum þeirra
eru skólastofur eða sarnkomu-
salir riiðri en íbúðir uppi. Þar
eru fjölskyldurnar, sem ein-
kenna þessa sambyggð. Til
nánari skilgreiningar á tákni
þessa orðs hér skal þess getið,
að allur nemendafjöldinn gyein-
ist í mÍKstóra hópa. í sumum
eru ekki nema tíu, öðrum allt
að fimmtán. Til þessa hóps'
telst a. m. k. eirin kennari, oft-!
ast hjón. Hópurinn býr saman í |
húsi, alltaf á sömu hæð, og eru!
einn, tveir eða þrir nemendur;
saman í her'oergi. oftast tveir. j
Það er þessi hópur; sern hér
neínist fjölskyida.
Heimilislífið.
Nemendur og kennarar sömuj
fjölskyldu ávárpa hver annanj
mou venjulegum hæ'tti, en þeg-
ar kennararnir tala við’mig um j
börn sín, segja þeir oftastú
„Þetta er sonur minn“, eðaj
„þetta er ein dætra minna“.i
Fjölskyldufaðirinn er ábyrgur
fyrir velferð barna sinna, að,
svo miklu leyti sem hann fram-
ast má. Hann er fjárhaldsmað-
ur þeirra, gætir þess, að þau
gangi til náða á réttum tíma,
vekur þau á morgnana. Hann
lítur eftir að þau taki til í her-
bergjum sínum og situr með \
þeim við matborð. Honum er'
, i
ætlað að eiga trunað þeirra, i
svo að þau geti leitað til hans!
með öll sin vandamál. Einu.1
sinni í viku hverri ke'mur ölL
fjölskyldan saman til kv.öld-j
vöku. Þá er sungið, spilað, sagð- ;
ar sögur, lesin ljóð eða eitthvað:
annað uppi haft, sem verða má j
til gagns og gamans. A. m. k.j
einu sinni á ári, og oftar ef
þurfa þykir, ber f jölskyldu- j
föðurnum að láta skólastjóra í
té upplýsingar um framkomu
barna sinna innan heimilis-
veggjanna. Fyrir kemur, að
barn dregst fremur að öðrum
kennara en þeim, sem því hefur
verið fenginn til forsjár, eða að
það eignast aldavin í annarri
fjöískyldu, og b'iður það þá um
að ve’rða flutt. Á sama hátt get-
ur kennari talið, að eitthvert
barna hans eigi ekki sarnstöðu
með hinum, og reynir hann bá
að fá því annan samastað, en
annars er til þess ætlazt, að
hvert barn sé sem lengst i þeirri
fjölskyldu, se mupphaflega var
valin, og er sú oftast reyndin.
Góð móðir.
Þetta fyrirkomulag hefur
gefizt svo vel, a.ð óhugsandi
væri að hverfa aftur frá því,
enda ðugljóst, hver Uppbót
þetta er börnunum á niissi
venjulegs heimilis, einkum
þeim, sem ,enga eiga forldrana
eða koma frá óeðlilegu fjöl-
skvldulífi.
Vitanlega veldur þetta því aö
kennararnir éiga fáar frístundir.
Börnin eru sum sifellt að
kvabba. En það er nú einu sinni
þeirra háttur og einkenni allra
góðra heimilisfeðra að sinna
því. En fyrir kemur einnig að
annað kallar að en það, sem
hversdaglegt er, og þá er líka
gott að eiga einlivers staðar
skjól. Ein af stúlkunum hennar
frú Zier fékk heimsókn um dag-
inn. Það var móðir hennar.
Hún kom til að tjá henni að
faðirinn lægi við dauðans dyr.
Svo fór hún. En þá kom hin í
heimsókn. Eg veit ekki hvað
þeim fór á milli, en síðar sátum
við lengi kvölds við kaffi-
drykkju og spjall um-eitthvað
hversdagslegt, og svo fylgcli frú
Zier dótturinni í háttinn. Það
hafði tekizt að víkja svo undon
hög'ginu að litla stúlkan grét
ekki þetta kvöld. Frh. j