Vísir - 21.01.1957, Blaðsíða 6

f%
VfSlR
Mánudaginn 21. janúar 1957.
VfSIft
DAGBLAÐ
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm línur)
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
'áSherra í vanda.
Olíukóngurinn Liiðvík Jósefs-
son hélt áfram varnarskrif-
um sínurn í Þjóðviljanum á
[ laugardaginn, og sér á öllu,
að hann treystir má'stað sín-
j um ekki sem bezt. Var raun-
] ar ekki við öðru að buasc, pví
maðurinn hefir gert sig sek-
an um óheyrileg afglöp, og
j jafnvel blað hans hefir sak-
j að hann um aí hafa sam-
j þykkt sérstakan, fjórtán
milljóna króna skatt á al-
, menning með því að fall-
| ast á hið háa flutnings-
} gjald, sem Hamrafellið tek-
ur nú fyrir að flytja olíu til
landsins.
í greininni koma fram ýmsar
athyglisverðar upplýsingar.
, Þar er meðal annars sagt frá
j því, að eigendur Hamrafells,
Olíuféiagið og S.Í.S., hafi alís
j ekki viljað láta skipií taka
j að sér flutninga til landsins,
1 þegar til átti að taka. Voru
] þossir öðlingsmenn þá búnir
] ið gleyma því, hversu hjart-
' næmum orðum þeir fóru um
! það, að nú mundu íslending-
J ar sjálfir eiga skip til að
J flytja þá olíu til landsins,
J som þyrfti til kyndingar og
j atvinnureksturs? Þcir vildu
J fá að græða á hinu háa verfi,
] sem komst fljótlega á olíu-
] flufninga eftir að innrásin
) haíði verið gerð á Súez-eiði.
) Þeir voru ekki að hugsa um
I „niðurgreiðslurnar", sem
] einn framsóknarforkálfurinn
i hei'ir sícan lundið upp af
írsærs:!!!
Olíuráðherrann þykist harla
góður, þegar hann segir frá
] því, að um sama leyti og
) ríkisstjórnin samdi um leig-
una á Hamrafelli, hafi verið
gerðar ráðstafanir til þess,
| að skattleggja skip þetta um
I níu milljónir króna með
) 16% yfirfærslugjaldinu nýja.
) Virðist hann vera harla hróð-
j ugur yfir að geta skýrt frá
j þessu, því að það sé svo sem
sönnun þess, að eigendur
skipsins sé ekki látnir sleppa
við neitt gjald, sem á þá sé
hægt að leggja af binu opin-
! bera.
Æin hvernig kemur þetta þá út?
Jú, það kemur þannig út, að
ríkisstjórnin leggur níu
] milljónir á kaup skipsins, en
j gefur eigendum þess síðan
) ávísun á þessa fjárhæð og
! hana eiga þeir ao sækja í
J vasa þeirra, sem nota olíuna,
er skipið flytur tii landsins.
} Og ríkisstjórnin gerir meira.
i Hún hiimiiar eigendum
Stjórn S.-Afríku fer í
Isngferð tvisvar á ári.
flöfðaborg og Pretoráa ero
höfuðhorg til skiptis.
dæmafáu hugviti. En það
kom brátt á daginn, að ríkis-
stjórnn var fús til að bæta
eigendum skaðann að nókkru.
Olíuráðherrann segir, að „fyrir
mjög eindrengin tilmæli rík-
isstjórnarinnar féllust eig-
endur Ilamrafells á að taka
að sér flutningana írá
Svartahafi“. En þá var eftir
að ákveða, hvað greiða
skyldi fyrir flutninga þá,
sem skipit' tæki að sér. Allir
vita, hver niðurstaðan varð
í því efni — farmgjöldin
urðu 160 shillingar á smá-
lestina! Og um það segir
olíuráðherrann: ,,Eg vil ekki
draga úr því, að Hamrafell
hafi getað tekið að sér þessa
flutninga fyrir lægra gjald,
en réttmætt er a' meta að-
stæður aliar“. Síðan skýrir
ráðherrann frá því, að þarna
bjargaí'i það ríkisstjórninni,
að það giltu engar reglur um
þetta atriði. Og þanngig stóð
á, að það þótti ekki heppilegt
að setja neinar reglur í þessu
cfni, af því a? í hlut áttu
menn, sem eru mjög ná-
kcmnir ríkisstjórninni, og
ekki mátti biaka við.
Halda menn, að ríkisstjórninni
hefði ekki þótt ástæða til að
setja einhverjar reglur, ef
aðrir aðilar hefðu átt hlut
að máli en samvinnumenn og'
framsóknargæðingar? Jú, þá
hefði ekki teki' langan tíma
að setja strangar reglur.
Suður-Afríka mun vera eina
ríkið í heiminuin, sem hefur
tvær höfuðborgir, og hefur
ríkisstjórnin aðsetur 1 hvorri
pr ' senn.
Ut. þessar mundir er stjórn
Strijdoms að flytja sig um set
frá Pretoríu og heldur suður
til Höfðaborgar, þar sem hún
mun dveljast fram á mitt ár, en
þá verður farið norður aftur.'
Er það líka til minningar um
hina „mikiu för“ Búa, þegar
þeir héldu norður úr Höfða-
nýlendunni, þar sem þeir vildu
ekki vera í sambýli við brezka
menn. |
S.-Afríka heftir naft tvær
höfu^borgir síðan 1810, er sam-
banclsiýðveldi var stofnað þar
cyðra. Fjórum nýlendum var
steynt. sarnan, en þær eru svo
afbrýðisamar gagnvart hver
annartri, cjinkum er andúðin
mikil miili Transvaals og
Höfðanýlendunnar innbvrðis,
að ógerningur var að komast
að samkomu’aíi um bað. hvar
höfuðborg ríkisins ætti að vera.
ðrarð rð lckum úr, að höfuð-
borgirnar skyldu vera tvær —
Pretoria og Iiöfðaborg tii
skiptis -— eg ekki bætir það úr
skák, að hrsstiréttur landsins
er á b'’’1>'ia staðnum. Hann héf-
ur aðsétur í Bloemfontein í
Óraníu.
.JV'’ ''"•arðslestir11,
Það lætur rð iíkum, að mik-
l^lýja tíá:
Fannírnar á
Hamrafells ekki aðcins að
skattleggja almenning um
þessar umræddu níu milijón-
ir, heldur fá þeir fimm
milljónir í ómakslaun fvrir
að innheimta yfirfærslu-
gjaidið. Smáræði, vitanlega!
Vafalaust þykir olíuráðherran-
um skemmtilegt að hafa ver-
ið aðili að svo „sniðugum
bisness", en það er ekki víst,
að almcnningur kunni við
þessar nýtízku féflettingar-
aðferðir. Þess vegna er olíu-
málaráðherranum óhætt að
halda áfram að skrifa. Hann
verður að gera betur, ef hann
ætlar að þvo af sér olíubrák-
ina.
Nýja Bíó sýnir enn við á-
gæta aðsókn kvikmyndma
„Fannirnar á Kilimanjaro“,
sem gcrð er ePir kvikmynda-
handriti á grundvelli sam-
nefnd’ar sögu H°ming\vay’s. í
náiægð hins snævi þakta Kili-
manjaro, hæsta fjalls Afríku,
sem heilla'’' heíur ti! s'n kunn-
an riíhöfund og fe’’ða’air:. er
bru.gðið upp hverri mvndinni af
annari úr iífi hans. áslum hans
og baráttu sivrum na vonbrigð-
um frá liðnum dögum, og af
sálarstríði hans, við takmarka-
lausa fórnfýsi og umönnun
göfugrar konu hans, er hann
liggur þarna sár og örvænt-
andi. Hér hafa snillingshendur
saman ofið marga þræði í
trausta taug, sem verður bjarg-
taug, af því að sterkasti þáttur-
inn er vilji einbeitni, ást og
fórnarlund göfugrar konu. Hér
eru mörg tækifæri til að sýna
tilþrifamikinn leik og ber þar
hæst Susan Haywards (eigin-
konan) og Gregory Peck (eig-
inmaðurinn), ennfremur Leo
G. Carroll (Bill frændi) og
Cynthia (Ava Gardner). —(
Kvikmyndin er í flokki beztu
kvikmynda, sem hér hafa verið
sýndar að undanförnu, og að-
sóknin sýnir, að almenningur
kann að meta þær myndir, sem
mikið er spunnið í. — 1. }
ið er um að vera i Pretoríu um
þessar mundir. Margar og
langar bílalestir hafa verið
sendar suður á bóginn með
allskonar skjöl og skilríki, og
auk þess munu nokkrar járn-
brautalestir fara hiaðnar suður
á bóginn. Járnbrautarstöðin í
borginni er eins og í umsátur-
.ástandi. Þar eru skælandi börn,
geltandi hundar og mjálmandi
kettir. Það er ekki einkenni-
legt, þótt aukalesiir þær, sem
flytja opinbera starfsmenn
milli höfuðborganna, sé kall-
aðar „dýragarðslestirnar”.
Stjórnarstörfin verða ekki
kcmin almennilega í gang í
Höfðab. fyrr en eftir svo sem
mánuð, því að öllu verður vit-
anlega að koma fyrir á nýja
staðnum, þegar 1600 km. ferð
er lokið. Og menn eru varla
farnir að átta sig, þegar þeir
mega „pakka niður“ aftur
vegna ferðarinnar norður í
land.
Það er 'ekki að undra, þótt
blöð landsins gagr.rýni þessa
„þjóðflutninga“ harðlega og æ
harðar með hverju árinu sem
liður.
_____♦________
.Vi/r ííiÞÍi itse':
Krsstján Efdjárn
þjáSntinjavörfo. ,
I
Kristján Eldjárn þjóðminja-
vörður varði í fyrradag dokt-
crsrit^erð sína um „Kuml og
haugfé í heiðnum s:ð á íslandi“.;
Fór athöfnin fram í hátíða-j
sal Háskólans og var salurinn
iullskipaður. Meðal áheyrenda
var Ásgeir Ásgeirsson forseti. I
Dr. Steingrímur J. Þorsteins-
I
son prófessor, forseti heim-
spekideildar Háskólans stjórn-
aði athöfninni, en andmælend-
ur voru dr. phil. Jan Petersen,
yfirsafnstjóri frá Stafangri og
dr. Jón Jóhannesson prófessor. !
Fór athöfnin hið bezta fram
og' lauk henni með því að lesin
var yfirlýsing heimspekideild-
ar um doktorsprófið.
Félag vefnalarvöris-
kaapsnamia 25 ára.
Félag vefnaðarvörukaup-
manna var stofnað 9. janúar
1932 og á því 25 ára afmæli um
þessar mundir. Stofnendur voru
um 20 en nú eru félagsmenn
rúmlega 90.
Fyrsta stjórnin var þannig
skipuð: Jón Björnsson formað-
ur og meðstjórnendur Ragnar
Blöndal, Árni Árnason, Axel
Ketilsson og Sigríður Björns-
dóttir.
Formenn hafa verið síðan
Ragnar Blöndal, Ánú Árnason,
Jón Helgason og nú er formaður
Björn Ófeigsson. Með honum
eru í stjórninni Halldór R.
Gunnarsson, Hjörtur Jónsson,
Sveinbjörn Árnason og Þor-
steinn Þorsteinsson.
Vefnaðarvörukaupmenn munu
halda afmælishóf n.k. fimmtu-
dag í Þjóðleikhúskjallaranum.
Það kemur fyrir að maður
blátt áfram gleymir litlum en
merkum söfnuði i bænum fyrir
hávaðanum í öðrum. En konörn-
ar taka eftir öllu, eins og alkunna
er, og hefur vinkona mín em
senl mér bréf, þar sem gerð er
fyrirspurn um efni, sem mér hef-
ur aldrei áður komið í hug. Bréf-
ið er á þessa leið: „Vill Bergmál
ekki vekja máls á þvi fyrir mig,
livers végná aldrei er útvarpuð
messum frá kaþólsku kirkjunni.
Það er sagt að kirkjuorgel ka-
þólsku kirkjunnar sé mjög gott,
og messur þar hátíðlegar og
fagrar, en þeim er þó uldrei út-
varpað. Við og við er verið að
útvarpa frá öllum öðrum kirkju-
söfnuðum en þjóðkirkjunni, svo
varla er þetta einleikið. Eg vænti
þess að Bergmál leysi úr gátuuni
fyrir mig.“
Oheppilegt úívarpsefni.
Bergmál hefur leitað sér upp-
lýsingu um málið hjá fulltrúa út-
varpsráðs. Hann segir að það
muni ekki rétt vera, að aldrei
hafi verið útvarpað hljómlist frá
kaþólsku kirkjunni, þótt viður-
kennt sé, að sjaldun hafi það ver-
ið gert. En helztu vandkvæðin
við að útvarpa messum i heild frá
kaþólsku kirkjunni er þó, að
messur þess safnaðar eru talsvert
frábrugðnar messum þjóðkirkj-
unr.ur, og að þvi leytinu óhent-
ugar sem útvarpsefni. Liggur það
í því, að þær eru í eðli sinu jafn
mikið fyrir augað sem eyrað, ef
svo mætti að orði komast. Ef út-
varpa ælti messu frá kaþólikuni,
myndu sl.upast eyður í útvarps-
efnið vegna langra þagna, þegar
fram fara helgiathafnir, er' yrði
þá að lýiu. Sjónvarp er hér ekki
enn. Þetta er kaþólskum mönn-
um ljóst, og hafa þeir aldrei far-
ið þess á leit, að messum þeirra
væri úlvarpað.
Auðsótt ef .. .
Það væri auðsótt, uð fá þvi til
leiðar komið, að þessuni messum
yrði útvarpað, ef álmgi safnað-
armanna væri fyrir því. Rikis-
útvarpið hefur verið frjálslynt i
þessu efni, enda ulgert trúfrélsi
viðurkennt hér á landi. Hitt er
svo annað mál, að að öðru jöfnu
er útvarpað messum frá þjóð-
kirkjunni, þar sem gera má ráð
fyrit’ að þær eigi almennast er-
indi til hlustendu. Kirkjuhljóm-
íeikum mun og liafa verið út-
varpað frá kaþólsku kirkjunni
liér, og verður sjálfsagt gert síð-
ar, ef tilefni gefst til. Ríkisút-
varpið hefur enga tiilineigingu
til þess að sniðganga söfnuð Lu-
þólskra manna, og má benda á
í þvi sambandi, að biskup þeirra
inuii-á næstunni flytja þrjú er-
indi i útvarpið, það fyrsta á
þriðjudagskvöld. — kr.
Volvo vill gera
kaup við Noreg.
Osló í janúar.
Á síðasta ári fluttu Norð-
menn inn 10.734 bifreiðar, þar
af 346 af Volvogerð en nú
vonast Svíar til að' geta selt enn
fleiri Volvo.
Hefur sænska félagið farið
þess á leit, að Norðmenn kaupi
3000 bíla af sér, en vill í stað-
inn fela tveim norskum verk-
smiðjum að framleiða bílahluti
fyrir sig. Munu Volvo-verk-
smiðjurnar veita þeim verkefni
fyrir 25—30 millj. n. kr. — í
ár er gert ráð fyrir 15.000 bif-
reiða innflutningi.