Vísir - 25.02.1957, Page 7

Mánudaginn 25. febrúar 1957
VÍSIE
Skyggnst um austan fjalls og
í itvik kringum aldamótin.
Afmælisrabb við Halldór Sigurðsson
úrsmíðameistara áttræðan.
Bínn 18. þ. m. varð áttræður | Álfhólum fluttist ég með for-
oinn htnna ágætustu borgara eldrum mínum að Slcarðshlíð.
þessara bæjar — og alh-a vinsæl-
ustií sakir mannkosta og ljúf-
mennsku, mætti við bæta —
Halldtór Sigurðsson úrsiniður,
lauf'ásvegi 47.
Tíðindamaður Vísis, sem er
Halldóri dálítið kunnugur þóttist
vita, að hann kærði sig ekkert
um að haft væri hátt um þetta
— En fórstu ekki snemma að
handleika smíðaverlcfæri?
í fótspor föður síns.
— Jú, það var snemma, enda
var faðir minn ágætur smiður.
Við Björn bróðir minn, en hanr
var ári eldri en ég, lærðum að
handleika þau við hans hand
afmæli, svo að hann skrapp til leiðslu' °B við smiðuðum skó-
nálar fyrir konurnar í sveitinni
lamir og skrár — og marga
rokkana renndum við.
— Og þið fengust kannske við
húsasmíðar líka?
I>á varð að taka til
höiidunum. i
— Já, við gerðum það. Þá voru
enn baðstofur og veggir útihúsa
hlaðnir úr torfrog grjóti, en .það
var alltaf smíðavinna líka við
að koma upp húsunum. Eftir
landskjálftana 1890 þurftu allir,
sem að einhverju liði gátu orðið,
að taka til höndunum við að
reisa hús í stað þeirra sem
Það er liklega bezt að byrja’ hrundu- Ég smíð'aði þá baðstofu
á byrjuninni. Ég er fæddur 1877 °B hlöðu’á E>'stri Geldingalæk
að Álfhólum í Landeyjum, þar og hloðu 1 Gunnarsholti.
sem foreldrar mínir bjuggu - Samgöngur voru erfiðar þá.
Sigurður Halldórssön, bóndi þar Hvað tók nú ferðalag til Reykja-
og síðar i Skarðshlíð undir vikur langan tíma þá?
Eyjafjöllum, en móðir mín var
Ingileif Bjarnardóttir. Faðir Fóru með rekstur og vöru
hennar var Þorvaldsson og var 3 vikur að Jieiman
bóndi á Bergþórshvoli. Við vor-1 — Haustið 1897 lögðum við
iim átta systkinin og var ég sá ^ af stað með rekstur og var íerð-
f jórði í röðinni. T\'ö börn misstu ^ inni heitið til Reykjavíkur. Þá
íoreldrar mínir. Ég man fyrst j var komin brú á Ölfusá, en
eítir mér á 4. ári. Það var margt Þjórsá var óbrúuð. Við Ölfusá
þá, sem hjálpaði til að skerpa íréttum við, að ekki þýddi að
hans, er afmælið var um garð
gehgið, og rabbaði við hann
-—- skrapp með honum austur i
Landeyjar, þar sem hann sleit
barnsskónum, og austur undir
Eyjafjöll og hingað til Reykja-
vikur laust fyrir aldamótin og
þar fram eftir götunum, en eins
og að líkum lætur er stiklað. á
stóru í stuttu viðtali.
Hvað segirðu um, að rabba
eitthvað um bernskuslóðirnar?
Ég veit, að þú hefur gott minni.
Hvenær manstu fyrst eftir þér?
I>á var fært frú á
hverjum bæ.
sem hún frú 1
Halldór Sigurðsson.
sjálfur, en sumanð atti eg að fá
til umráða til að vinna fyrir
fæði og húsnæði að vetrinum.
Er ég hafði talað máli mínu
sagði Eyjólfur.
,,Hérna er úr,
Helga, konu hans Jóns Ólafs-
sonar, fékk að gjöf vestur í
Ameríku. Það er víst eitthvað að »
spíralfjöðrinni". Ég bað um það,
sem ég þurfti og rétti spíral-
fjöðriiia, sem var beygluð, og
er ég hafði lokið því, sagði
Eyjólfur: „Nú, hún er eins og
ný. Við skulum nú sjá.“ Fór
liann nú og taláði við konu sína,
og varð sá cndir á, að ég var
ráðinn.
voru alltaf lokuð á veturna, en
opnuð þegar frönsku skútumar
fóru að koma.
— Jú, jú, það var nú ein aðal-
skemmtun okkar kralckanna, að
vappa í kringum þá, þegar þeir
voru að spila á harmonikkurnar
sínar, og beinake.xið þeirra og
skonrokið bragðaðist vel, en
þetta er alit önnur saga.
— Já, það voru ólíkir tírnár
þeim sem nú eru. Jæja, þetta
fer að verða of langt mál. Þú
veizt hvernig fór í brunanum
mikla 15. apríl 1915, er Guðjón
heitinn brann inni í Ingólfshvoli,
sem hann hafði reist 1905, og
þangað fluttist úrsmíðavinnu-
stofan og verzlunin. Eftir
þennan atburð keypti ég verzlun-
ina, en Guðjón heitinn hafði gert
erfðaskrá og ánafnað mér verk-
færum o. fl. Annars hafði ég
ekki efni á að kaupa, en Jón
heitinn Magnússon kom til mín
og hann og fleiri góðir menn
réttu mér hjálparhönd að koma
mér af stað. Rak ég úrviðgerðir
og verzlun þarna um mörg ár
og síðar í Austurstræti 14, en
hin síðari árin hefi ég unnið að
viðgerðum heima. Og vil ég að
lokum segja það, að er ég lít um
öxl á þessum tímamótum finnst
mér bjart yfir förnum vegi og ég
er af hjarta þakklátur fyrir góð
kynni við alla og mikla giftu
og gleði í lífinu.
Þessi voru lokaorð hins aldr-
aða heiðursmanns, sem enn situr
við vinnuborð sitt frá því eld-
snemma á morgnana, sjónin er
enn skörp, og viðskiptavinirnir
eru margir. og af öllum lands-
hornum. Meðan við vorum að
rabba saman kom maður með
úr vestan úr Dölum, og það er
hringt og spurt um úr, sem
einhverjum er ákaflega annt um
— ég heyri það á svörum
Halldórs, að það er verið að
halda smáfyrirlestur i simann
um þetta forláta úr, og hann
tekur því jafn elskulega og öðru,
og á borðinu er sundurtekið úr
ólikt öðrum, það er í eigu flug-
stjóra, eitthvert pútíma furðu-
verk, og svo mætti lengi telja.
Ágæta konu missti Halldór
fyrir mörgum árum, Guðrúnu
Eymundsdóttur. Hún var bróður-
dóttir Sigfúsar heitins Eymunds-
sonar bóksala og að nokkru alin
llPP hjá honum. Tvö börn misstu
þau Halldór, en hin eru, frú
Inga, sem fyrr var nefnd,
Margrét heitin. kona Viggós
heitins Þorsteinssonar verzlunar-
fuiltrúa, S.igurður framfærslu-
fulltrúi, Björn leturgrafari, Guð-
jón bankaritari, Nanna gift hér,
og Sigfús tónskáld.
ATH
minni og athygli bárna. Við
vorum á vappi um tún og haga
dag hvem vor og sumar, fyrstj
koma með fleiri rekstra til
Reykjavlkur — það yrði ekki
tekið við meira fé. Við héldum
með eldri systkinum. og svo að samt áfram og ákváðum að losa
snúast kringum skepnumar, | okkur við féð, ef unnt væri á
og okkur var kennt að þekkja leiðinni til Hafnarfjarðar. Fór-
öll örnefni, landamerki. fjöll og' um við Selvogsheiði.
hvað eína.Þá var fært frá á hverj- j
um bæ. Faðir minn hafði 30—50 Klerkur vildi þær
ær í kvíum. Búin voru yfirleitt | mögrustu.
litil og ræktun litil. Nú er komin Það tókst að koma kindunum
öldin önnur pg í Alfhólum og' út. Séra Eggert Sigfússon, sem
Skarðshlíð og á mörgum jörð-, þótti einrænn, keypti af mér íé.
um, sem töldust litlar eða mið-1 Hann sagðist vilja þær mögr-
lungsjarðir, eru nú rekin stór- ustu og óútgengilegustu. Hinir
bú, í samanburði við það, sem
\'ar á þessum tíma.
— Og hvernig var aíkoma
manna, er búin voru smá og
margir munnar að fæða?
Menu sóttu sjóinn.
—-r Margir komust furðuvel af,
enda sparsemi og nýtni í blóð
borin, og auðveldara að halda í
skildinginn en síðar varð. Og
svo var það björgin úr sjónum.
Róið var frá söndunum. Pabbi
var formaður um fjölda mörg
ár. Flestir áttu sexæringa. Það
var eitt af störfunum á bernsku-
árunum, að flytja menn á sand-
inn, og fara með hestana þangað,
er kornið var að. Þetta voru
oft dásamlegar ferðir, en þær
gátu verið dapuriegar, því að
stundum urðu slys í lendingu,
vildu fá hann til þess að kaupa
af sér. „Ég kaupi af drengnum",
sagði hann, „hann er ekki kom-
inn eins langt í hrekkvísinni og
þið."
Spíralfjöðrin var beygluð.
-— En hvenrer íórstu að kera
úrsmíðina?
— Það var 1898. Ég var búinn
að gera margar tilraunir til þess
að komast að til þess að læra
úrsmíði. Þorvaidur á Þorvalds-
eyri móðurbróðir minn talaði við
Eyjólf Þorkelsson sem hafði úr-
smíðavinnustofu í Austurstræti,
í suntarviimu austur
á Eiðum.
— Og svo hefurðu vitanlega
farið i sveit, vor og kaupavinnu
miili námsvetranna? Hvað var
annars kaupið þá í sveitinni og
hvað var iðnnámið langt?
— Blessaður vertu, það var
ekkert ákveðið, en ég var tvo
vetur lijá Eyjólfi. Já ég var tvö
sumur austur á Eiðum. Þá var
þar skólkstjóri Jónas E'ríksson,
faðir Halldórs og þeirra bræðra.
Ég var ráðinn upp á kr. 1.25 á
dag um vorið og 2 kr. um slátt-
inn. Fyrra vorið byrjaði ég á að
taka upp mó. Nú átti að senda
til Seyðisíjarðar eftir ljábökkum
og amboðum, en þarna voru 18
skólapiltar og fleira vinnandi
fólk. Ég spurði Jónas hvers
vegna þeir smíðuðu þetta ekki
sjálfir, en hann kvað þá engan
srnið hafa nú, og stakk ég upp
á, að keypt væri efnið í þetta,
og smíðaði ég svo ijábakka, orf
og hrífur handa mannskapnum.
Þeir voru með Jónasi í stjórn
skólans síra Einar Jónsson á
Kirkjubæ, síðar á Hofi og Eirík-
ur í Bót, hreppstjóri, og eitt sinn
eftir fund þeirra, kölluðu þeir
mig til sín., og tjáðu mér, að
mér mundu verða greiddar kr.
2,25 á dag fyrir alian tímann
að sunnudögum meðtöldum, og
lifnaði heldur en ekki yfir mér
við þetta.
Hjá Guðjóni Sigurðssyni.
— Og svo hefurðu íarið til
Nú geta allir lært íslenzka réttritun og málfræði
heima hjá sér á bréfanámskeiði, sem hófst s.l. haust í
T íiaaarií £9111 SAMT ÍÐIX XT
Nýir áskrifendur fá seinasta árgang í kaupbæti,
ef þeir senda árgjaldið 1957 (45 kr) með pönt-
un. Þeir geta þvi fylgzt með islenzkunámskeiði
okkar frá byrjun. — Samtíðin flytur auk þess:
ástarsögur, kynjasögur, skopsögur, vísnaþætti, við-
töl, bridgeþætti, skákþætti, nýjustu dægurlögin,
fjölbreytta kvennaþætti tízkunýjungar og holl
ráð), verðlaimagetraunir, gamanþætti, úrvals-
greinar, ævisögur frægra manna o. m. fl.
10 hefti árlega fyrir aðeins 45 kr.
Póstsendið í dag meðfylgjandi pöntun:
Ég undirrit..... óska að gerast áskrifandi að SAM-
TÍÐINNl ag sendi hér með úrgjaldið fyrir 19b7, 45 kr.
Nafn ............•..............................
Heimili .........................................
Utanáskrift okkar er: Samtíðin, Pósthólf 472, Rvík.
TILBOÐ
Tilboð óskast í að byggja skólahús við Réttarholtsveg
fyrir Reykjavíkurbæ. Úíboðslýsingu og teikningar má vitja
til fimmtudag's 28. febr. n.k. á Fræðsluskrifstofu Reykja-
víkur, Vonarstræti 8, gegn kr. 200.00 skilatryggingú.
Fræðslusíjórinn í Reykjavík
gegnt þar sem nú er veitinga-
húsið HqII, eða þar um bil, en Guðjóns Sigurðssonar.
ekkert gekk. Fleiri skyldmenni | —- Já, ég réðst til hans fyrir
höfðu 'lagt mér lið. Ætlaði ég nú 75 kr. á mánuði. En úrsmíða-
austur aftur með Þorvaldi, en vinnustofa hans var í Guðnýjar
tók mig til og fór einn á fund Möllers húsi, þar sem nú er
og eitt sinn hvolfdi báti í brira- Eyjólfs, og talaði máli mínuj Austurstræti 14, austan við
garðínum fyrii- augunum á mér, hvort hann vildi ekki reyna mig, Frönsku húsin, se.m þú sjálfsagt
og drukknuðu nokkrir menn, j og áhættan væri ekki mikil, þar manst eftir, og stóðu þar sem
Það var sprgardagur. — Frá.sem ég átti að sjá fyrir mér.Hótel Reykjavík var reist. Þau
Sölubörn éskast
til að selja happdrættismiða fyrir íþróttafélag. *—
Há söínlaun. Afgreitt milli kl. 5—7 daglega í
Garðastræti 14, lí. hæð.