Vísir - 29.11.1957, Blaðsíða 6

6
VlSIR
Föstudaginn 29. nóvember 1957
wiBim
D A G B L A Ð
Vísir kemur út 300 daga á ári, ýmist 8 eða 12 bla'ðsíður.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson.
y Skrifstofur blaðsins eru í Ingólfsstræti 3.
Ritstjórnarskrifstofur blaðsins eru opnar frá kl. 8,00—18,00.
Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 9,00—19,00.
Sími: 11660 (fimm línur).
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Vísir kostar kr. 20,00 í áskrift á mánuði,
kr. 1,50 eintakið í lausasölu.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Vandræði sötumanna.
Fyrir rúmri viku birtist grein
á æskulýðssíðu Þjóðviljans,
sem vakti mikla athygli og
i ekki alveg að ástæðulausu.
Þar var sagt skýrum stöfum,
að framtíð vinstri stjórnar-
innar ylti á því, hvort hér
vrði varnarlið eftir 1960 eða
ekki. Ef liðið væri ekki far-
ið, mundu kommúnistar ekki
, taka í mál að vera áfram í
ríkisstjórninni. Kom mönn-
um að sjálfsögðu nokkuð á
óvart, að blað kommúnista
skyldi birta þessa yfirlýs-
ingu, en um það var ekki að
villast, að kommúnistar
samþykkja framhaldsdvöl
varnarliðsins til loka kjör-
tímabilsins.
Varla hafði verið bent á þessa
yfirlýsingu hér í blaðinu,
þegar kommúnistar byrjuðu
að afsaka sig. Afsökun þeirra
var í því fólgin, að það tæki
tvö ár að koma hernum úr
landi vegna uppsagnar-
ákvæðanna. Ekki verður
! þessi afsökun þó tekin gild
að öllu leyti, því að fram á
mitt sumar 1960, þegar nú-
! verandi kjörtímabil er á
enda, er meira en tvö ár og
jafnvel meira en hálft
þriðja. Þessi afsökun komm-
únista verður því næsta
haldlítil, þegar á þetta atriði
er litið, svo og það, að komm
únistar sýna engan lit á að
krefjast brottfarar liðsins.
Kommúnistar gera sér grein
fyrir því, að þeir eru í von-
lausri aðstöðu í máli þessu,
og kemur það meðal annars
fram í grein, sem birtist í
Þjóðviljanum í gær, fimmtu-
dag. Þar segir, að menn
megi ekki líta svo á, að
greinin, er um þetta fjallaði,
skýri frá stefnu „Alþýðu-
bandalagsins í heild“, og má
skilja þá skýringu á marga
vegu. Meðal annars má skilja
þetta svo, að þetta sé aðeins
Bygging
Fyrir nokkru var hafizt handa
um að grafa fyrir grunni
byggingar fyrir blinda menn
í Hlíðahverfi. Verður þar
um all-stóra byggingu að
ræða, þar sem blindir munu
bæði geta búið og starfað,
þegar hún verður komin
upp.
En það vekur furðu almenn-
ings, að blindir menn skuli
ekki allir starfandi í einu
félagi, einum heildarsam-
tökum. Almenningi finnst,
að þeir menn, sem standa
svo höllum fæti í lífinu sem
stefna nokkurs hluta Alþýðu
bandalagsins, og þá er að
komast að niðurstöðu um
það, hvor hluti bandalgsins
sé „hernámshluti“ þessa
fyrirtækis.
Frá upphafi hefir verið Ijóst,
hverjir eru uppistaðan í Al-
þýðubandalaginu, hafa lagt
því til megnið af fylginu, og
ráða þar lögum og lofum í
krafti þess. Það eru ekki þeir
fúadrumbar, sem kommún-
istar tóku á sínum tíma upp
á arma sína, þegar stofnað
var til bandalagsins. Þeir eru
aðeins notaðir, meðan nokk-
ur þörf er fyrir þá, og nauð-
synlegt er að nota þá enn
um hrið til að blekkja al-
menning, að því er varðar
raunverulegt eðli bandalags-
ins og tilgang kommúnista
með því. Það eru því ekki
þessir menn, sem úrslitum
ráða í þessum efnum.
Það eru vitanlega kommúnistar,
sem ráða því, hvort Alþýðu-
bandalagið samþykkir dvöl
varnarliðsins og er í stjórn-
inni deginum lengur. En það
eru ekki ,,íslenzkir“ kom-
múnistar, sem taka ákvarð-
anir í því efni. Slíkar ákvarð
anir eru teknar utan land-
steinanna, langt austur í
Garðaríki, þar sem málunum
er ekki ráðið til lykta í sam-
ræmi við íslenzka hagsmuni,
enda þótt fjallað sé um ís-
lenzk málefni. Þetta vita
þeir bezt, sem innst eru í
hópi kommúnista, og þeim
er einnig sama um örlög Al-
þýðubandalagsins, þegar
það hefir gert sitt gagn. En
þeim hefir verið gerður
grikkur með yfirlýsingunni,
sem getið er hér í upphafi.
Þeir ætluðu að samþykkja
,,hernámið“ þegjandi, svo að
minna bæri á því. Uppljóst-
unin hefir komið „sölu-
mönnunum“ í vandræði.
blindra.
hinir blindu, megi ekki dreifa
kröftum sínum með því að
starfa í andstæðum fylking-
um — eða þvi sem næst.
Vísi er ekki vel kunnugt, hvers
vegna blindir menn eru
sundraðir að þessu leyti, en
víst mundi aðstaða þeirra
öll vera betri, ef þeir bæru
gæfu til að starfa saman.
Lífsbarátta þeii'ra mundi
vera léttari á allan hátt, ef
hönd styddi hönd, og allur
stuðningur við þá koma að
meira gagni.
u, j n - i ................
Sigurfón Stefánsson.
Mvti&gu orð.
Sigui’jón Stefánsson skrifstofu-
stjói’i andaðist í Landsspítalan-
um 24. þ. m. Bálför hans fer
fram í dag.
Si'gurjón fæddist í Fi’amnesi á
Skeiðum 14. maí 1887 og stóð
því á sjötugu, er hann lézt. For-
eldrar hans voru þau Stefán
Ólafsson frá Fjalli á Skeiðum,
Stefánssonar prests frá Fjalli í
Mýrdal og kona hans, Vilboi’g
Jónsdóttir frá Arnarbæli. Ófeig-
ur riki i Fjalli var langafi Sigur-
jóns. Þau hjónin Vilboi’g og Stef-
án voru systkinabörn. Þegar
Sigurjón var enn ungur skildu
þau, og fluttist Vilborg þá til
Sigríðar móður sinnar að Ai’nar-
bæli með tvö börn sin, Kristínu
og Sigurjón. Stefán Ólafsson
drukknaði í róðri í Faxaflóa
1907. Sigurjón ólst því upp í
! Arnarbæli, við nám og starf, og
J dvaldist þar til ái’sins 1912, er
j hann'fluttist með móður sinni til
Reykjavíkur. Hún lézt í hárri elli
í Hafnarfirði, en þar bjó hún
síðustu æviórin hjá dóttur sinni,
Elisabetu hjúkrunarkonu.
Ár:ð 1910 tók Sigurjón að
stunda nðm í Flensborgarskóla
1 og lauk það'an gagnfræðaprófi á
1 einum vetri, en hin næstu tvö ár
var hann við nám í Verzlunai'-
skóla Islands og brautskráðist
þaðan vorið 1913. Að loknu skóla
námi stundaði • hann ýms þau
störf, sem til féllu, vann m.a.
við byggingu sjógarðs á Siglu-
firði, brúai’smíði við Ytri-Rangá
o. fl. Árið 1915 réðst hann í bæj-
ai’ski’ifstofurnar í Reykjavik til
Knud Zimsens og var ritari hans
fi’am til 15. nóv. 1916, er hann
hóf starf sitt hjá Helga Magnús-
syni & Co., en þar stai’faði hann
síðan óslitið til dauðadags, eða
í röska fjóra ái’atugi. Mér er
kunnugt um, að hann naut mikils
álits húsbænda sinna og að milli
hans og þeirra var einlæg vin-
átta. Hann var með afbx'igðum
ábyggilegur og traustur maður,
og allt starf hans einkenndist af
nákvæmni, samvizkusemi og
snyrtimennsku.
Árið 1931 kvæntist Sigui’jón
efth'lifandi konu sinni, Þórunni
Jensdóttur hjúkrunai’konu, og
bjuggu þau lengst af að Garða-
sti’æti 40, þar sem þau áttu fag-
urt heimili, sem bar húsbændun-
um vitni um góðan smekk og
menningu. Þau eignuðust tvær
dætur, Önnu Vilborgu stud. phil.
og Köi'lu, sem gift er Þi-esti
Sveinssyni.
Sigurjón Stefánsson var mað-
ur prýðilega vel gefinn og vel
lesinn í íslenzkum bókmenntum,
enda hafði hann yndi af bókum
og átti gott bókasafn. Hann var
höfðingi heim að sækja. Hann
var di’engur góður. Hitt vei'ður
þó minnisstæðai’a drenglund
hans og kai’lmennska í mai’gra
ára baráttu við erfiðan sjúkdóm,
er að lokum dró hann til dauða.
Við samvei’kamenn hans sökn-
um ágæts félaga og vinar, en
mestur harmur er þó kveðinn að
fjölskyldu hans, sem varðveita
mun minninguna um ágætan
heimilisföður. Blessuð sé minn-
ing hans.
Magnús Helgason.
Fjórar góðar barnabækur
frá Æskunni.
Bókabúð Æskunnar hefur
um langan aldur helgað sig út-
gáfu barnabóka, og er það mál
manna, að henni liafi þar vel
tekizt.
Það er mikill vandi að gefa
út baniabækur, því að til
þeirra þarf að vanda miklu bet-
! upr en bóka fyrir fullorðna.
Barnssálin er svo opin fyrir
áhrifum úr öllum áttum, að
nauðsynlegt er að v'inna vel úr
því, sem til hennar getur bor-
izt. Það er eitt af hlutvei'kum
útgefenda barnabóka, og Æsk-
an hefur verið vel á verði, svo
að ýmsir útgefendur mættu
taka hana sér til fyrirmyndar í
þessu efni.
Nýlega hefur Æskan gefið út
fjórar barnabækui', sem hér
skulu taldar:
Dagur frækni eftir norska
höfundinn Bernhai'd Stokke.
Sagan gerist á bronsöld, og hef-
ur faðir Dags farið til í'anga,
en kemur ekki úr ferðinni aft-
ur, því að hann er hnepptur í
ánauð. Dagur fer að leita föð-
ur síns, og lendir í marg'vísleg-
um ævintýxum. Þetta er tilval-
in bók fyrir röska drengi.
Geira glókollur heitir télpu-
bók eftir Margréti Jónsdóttur,
sem mörgum er að góðu kunn.
Geira er föðurlaus sveitatelpa,
sem er ýmist hjá móður sinni
eða vandalausum. Lendir hún
í margvíslegri reynslu og ævin-
týrum og endar sagan, þegar
Geira hefur verið fermd og er
komin til Reykjavíkur með
móður sinni. Þetta er látlaus og
góð saga fyi’ir telpur á ýmsum
aldi'i, og svo mupn jafnvel von
á framhaldi síðar.
Sumargestir er telpubók eft-
ir Gunnvor Fossum, einn helzta
höfund Norðmanna, sem fyrir
telpur ritar. Segir þar frá
sveitaheimili, sem á í fjái’hags-
erí'iðleikum og reynir að bæta
úr þeim með því að stofna sum-
argististað. Þangað kemur
mai'gur misjafn sauður, eins og
við er að búast, og verða úr
þessu xnargvísleg væintýr.
Loks skal getið um Kisubörn-
in kátu, kver um kettlinga, sem
ólmast og ólátast eins og venju-
leg börn, og lenda í mörgu mis-
jöfnu. Er þetta semmtilek bók
fyrir minnstu börnin.
Að tafli.
1 skemmtilegri og fróðlegri
grein í Almanaki Þjóðvinafélags-
ins, „Að tafli", segir að viða í ís-
lenzkum fornritum sé getið um
ýmiss konar töfl og teningsköst,
er menn höfðu sér til dægrastytt-
ingar og skemmtunar. „Mun sú
íþrótt hafa haldizt við allar eymd
araldir þjóðarinnar, enda fá
dægrastytting tiltækilegri i fá-
sinninu."
1 greininni er þess getið, að
Jón biskup Ai’ason hafi orkt vísu
um tafl, og séra Sigfús á Þór-
oddstað (d. 1597) hafi í Heimsá-
deilu sinni minnzt á tafl, „þar
sem hann lýsi ýmsu því háttei’ni
landsmanna, sem honum gezt
ekki að.“
Skáktafl altítt á
16. og 17. öid.
„Skáktafl virðist hafa verið
alltítt hér á landi á 16. og 17. öld.
Sanna það ýmsar heimildir ....
Er líklegt, að skáktafl hafi verið
iðkað hér stórum meii’a en með-
al alþýðu annarra landa. Svo
mikið er víst, að erlendir menn,
er um þjóðina rita, býsnast mjög
yfir taflkunnáttu Islendinga og
þaulsætni þeirra við skákborðið.
Raunar tekur enginn mark á þvi,
sem stói’lygarinn Blefken segir
í hinu alræmda riti sinu, að Is-
lendingar liggi í rúminu dögum
saman um vetrartímann og tefll
skák. Hitt eru og hégiljur einar,
sem annar útlendingur staðhæf-
I ir, að Islendingar séu svo frábær-
| ir skákmenn, að þeir séu stund-
í um viku eða lengur með sömu
skákina, þótt þeir taki langa
skorpu á hverjum degi. Ýmsir
fleiri láta þess getið, að Islend-
ingar séu skákmenn góðir, án
þess að segja fjarstæðukenndar
í’eyfarasögur um skáklist þeiri’a.
Er fullvíst, að Islendingar höfðu
lengi á sér hið mesta skákorð i
nálægum löndum.
Islenzk tunga ber þess ærnar
menjar, að hér hefur verið mik-
ið teflt, bæði manntafl og ten-
ingstafl af ýmsu tagi.“
Vafalaust hefur verið teflt hér
frá upphafi landsins byggðai’.
„Jafnan skemmtu þau sér at
tafli Helga ok Gunnlaugr", seg-
ir i Gunnlaugs sögu ormstungu,
er hann var að Boi’g nokkur
misseri „ok nam lögspeki at
Þoi’steini", alla tið mun þessi
göfga iþrótt hafa verið iðkuð í
landinu, en bæði vei’ið um hnign-
unar og blómaskeið að ræða.
Nýtt blómaskeið.
Ekki er hægt að minnast á
skákíþróttina á íslandi, án þess
að geta hins mei’ka manns, VVill-
ards Fiske, og bai'áttu hans til
að glæða af nýju áhuga Islend-
inga fyrir henni. Mun eigi of-
mælt, að hún hafi verið forspil
að þvi, að nýtt blómaskeið henn-
ar hófst, þar sem margir ágætir
menn koma við sögu. Brátt verð-
ur áhuginn almennari. Góðum
skákmönnum fer æ fjölgandi og
beztu skákmenn okkar hafa unn-
ið glæsilega skáksigi’a á mótum
hér og erlendis á undangengnum
tima, seinast Friði’ik Ólafsson á
skákmótinu í Hollandi og er sá
sigur í rauninni svo einstæðui',
af unguni námsmanni, að þess
ætti að mega að vænta, að AI-
þingi það, er nú situr, tæki á-
kvörðun um fjárveitingu lionum
til stuðnings og lieiðurs. Honum
og fleiri góðum skákmönnum
getur þjóðin þakkað það, að enn
hafa Islendingar á sér hið „mesta
skákorð" — og með sigri slíkum,
sem Friðrik vann nú, er varpað
Ijóma á Island víðar en um „ná-