Vísir - 18.12.1957, Blaðsíða 3

Miðvikudaginn 18. desember 1957
VÍSIB
S
jólanna
ALLTAF EITTHVAÐ
NYTT
SKINNHANZKAR
fóðraðir með loðskinni
DRENGJASKYRTUR
allskonar
NÆRFÖT
SOKKAR
PEYSUR
BUXUR
HÚFUR
GEYSIR H.F.
FATAÐEILDIN
KULDAHÚFUR
Barna- og unglinga
N v k o m i ð
mjög smekklegt úrval.
MANCHETTSKYRTUR
hvítar og mislitar,
einnig með tvöföldum líningum.
SLIFSI
HÁLSKLÚTAR
NÁTTFÖT
HERRASLOPPAR
NÆRFÖT
SOKKAR
Vandað og mjög smekklegt úrval.
Gjörið svo vel og skoðið í gluggana hjá okkur
og þið munuð vissulega sjá það sem þið leitið að.
MOORÉS HATTAR
Þekktir fyrir fallegt lag.
Klæða alla.
Bezta jó
Bezta jólagjöfin, sem þjóðinni
hefur borizt í ár, eru endur-
minningar Sveins forseta Björns
sonar, ritaðar af honum sjálf-
um, en Sigurður Nordal f. sendi-
herra sá um útgáfuna. Satt að
segja opnaði ég bókina með
hálfum huga, — ekki af því að
ég efaðist um að vel hefði tekizt
af hálfu höfundar og útgefanda,
en tókst þeim nógu vel til þess
að það hæfði minningu Sveins
forseta Björnssonar? Tiltölu-
lega er vandalitið að rita um
viðburðasnautt líf og hripa nið-
ur venjulega aldarfarslýsingu,
•— sem meira en nóg er orðið
um, — en þá er vandinn mest-
ur, þegar höfuðskörungar þjóð-
arinnar þurfa að velja á milli
hismis og kjarna, með því að i
lífi þeirra sumra er fátt hismi,
en fiest kjarni, og svo var um
Svein Björnsson öllum öðrum
fremur.
Þeir m.unu . fáir, sem hefja
lestur þessarar bókar og leggja
hana frá sér að hálfnuðu verki.
Menn vilja lesa hana til loka og
lesa með ánægju. Brugðið er
upp myndum frá ýmsum ævi-
skeiðum höfundar, bernskuunni,
námsárunum hér og erlendis,
málfærslustörfum, stjórnmála-
baráttu, sigrum og ósigrum, ut-
lagjöfin.
anrikisþjónustunni, samninga-
gerðum við ýmsar þjóðir, heim-
för i upphafi siðari heimsstyrj-
alrarinnar og loks rikisstjóra-
starfinu, sem leiddi til forseta-
tignai-. Á öllu er haldið af hóf-
semi, sem svo mjög einkenndi
þenna ágæta mann, en í lokin
höfum við fengið í hendur heild-
armynd af lífi hans og starfi,
sem er skír í öllum útlínum,
þótt margt sé undan dregið og
viða farið fljótt yfir sögu. Á'
sama stendur um hvað ritað er.
Enginn kaflinn er leiðiniegur-
þótt sumir séu svo stuttorðir, að
við hefðum gjarnan viljað fá
meira að heyra.
Sveinn Björnsson hóf að námi
loknu málflutningsstörf í Reykja
vík. Hann kærði sig ekki um að
halda troðinn embættisferil, sem
oftast leiddi til stöðnunar, en
vildi sem málflutningsmaður
taka þátt í því lifandi lífi, — í
starfi og framkvæmdum, sem
mættu leiða til farsældar fyrir
land og lýð. Hann var að því
leyti heppinn, að öld símans og
hraðans var að ganga í garð, er
hann hóf málflutningsstörf.
Þröngsýni og ihaldssemi voru
að vísu hér allsráðandi i fyrstu,
en Sveinn Björnsson átti sinn
þátt í þvi að brjóta hvorttveggja
á bak aftur.
Sveini Björnssyni fórust mál-
flutningsstörfin vel úr hendi.
Sjálfur telur hann að Búlovv
hæstaréttarlögmaður í Kaup-
mannahöfn hafi gefið sér beztu
ráðin, en þau hjjóðuðu: Tala
ekki of lengi í réttinum, ger-
hugsa málið fyrirfram og gera
glöggan mun á aðalatriðum og
aukaatriðum og hafa þor til að
flytja málið sjálfstætt. Vafa-
laust hefur Sveinn Björnsson
verið ágætur málflutningsmað-
ur fyrir dómi, en aðalstarf hans
var ekki málflutningur, heldur
margskonar félagsstarf. Hann
gerðist brautryðjandi á ýmsum
sviðum atvinnulifsins, en hann
lét sig menningarmálin einnig
miklu skipta. Hann stofnaði með
öðrum Eimskipafélag Islands,
Sjóvátryggingafélagið, ísaga,
gerðist fyrsti forstjóri Bruna-
bótafélagsins, sat i stjórnum
fjölda hlutafélaga annarra,
fékkst við útgerð, prentsmiðju-
rekstur og blaðaútgáfu, þótt
hann hefði þar ekki sjálfur for-
ystuna, en loks stofnaði hann
svo „frímúrararegluna" hér á
Islandi með. fleirum og loks
„Rauða krossinn"— auk fjölda
annarra félaga eða samtaka.
Jafnframt sat hann í bæjar-
stjórn Reykjavíkur og átti sæti
á Alþingi fleiri en eitt kjörtíma-
bil og lét sér yfirleitt ekkert
mannlegt óviðkomandi. Hann
var framkvæmda- og framfara-
maður, og gerðist vel efnaður
með árunum, þótt ekki væri um
auðugan garð að gresja í upp-
hafi.
Sveinn Björnsson var einstakt
prúðmenni og raunar glæsi-
menni, sem vann traust allra,
sem honum kynntust og þá einn-
ig andstæðinganna svokölluðu.
Leiddi þetta til þess, að eftir að
sambandslagasáttmálinn hafði
verið gerður 1918 og ákveðið
hafði verið að Islendingar og
Danir skyldu skiptast á sendi-
herrum, var til hans leitað og
honum falið að takast starfið á
hendur, — sem jafnframt var
algjört brautryðjandastarf,
þannig að á miklu valt að vel
tækist. Jón Magnússon forsætis-
ráðherra var vitur maður og
hann vissi hvað hann gerði, er
hann valdi fyrsta sendiherra
þjóðar sinnar.
Verksvið Sveins Björnssonar
reyndist æði víðtækt, enda varð
hann að verja miklum tíma á
ails konar ráðstefnum eða við
samningaþóf, sem hann átti ým-
ist í einn eða með stjórnskipuð-
um nefndum. 1 því sambandi
segir hann, sem er athyglisvert:
„Eitt er það, sem aldrei verður
lögð of mikil áherzla á, en það
er að styggja ekki viðsemjend-
ur sína að nauðsynjalausu meö
þjösnaskap, ósanngjörnum kröf-
um, sem jafnvel er fyrirfram
vitað, að ekki fáist framgengt,
ókurteisi, grobbi eða þviliku,
heldur reyna að afla sér samúð-
ar og vinfengis þeirra, en halda
þó fast á málunum með viðeig-
andi kurteisi.... Á þessum svið-
um hefi ég oft orðið var við
það, sem mér hefur komið svo
fyrir, að sé minnimáttarkennd
hjá sumum landa minna. Þeir
eru meira og minna óvanir að
koma fram á slíkum vettvangi
erlendis, máske ekki styrkir í
erlenda málinu, sem tala þarf,
finnst við vera lítilmagnar vegna
fámennis og fátæktar og eru því
hræddir um það fyrirfram að
við verðum að láta í minni pok-
ann, — líkjast þá strútnum, er
hann hyggst fela sig allan með
því að stinga höfðinu niður í
sandinn.
Þetta, sem ég nefni einu nafni
minnimáttarkennd, getur kom-
ið fram hjá mönnum á marg-
víslegan hátt. Einn er feiminn
og hlédrægur, lætur ekkert á
sér bera, kemur fram eins og
hann þurfi að afsaka nærveru
sína og lítilmegin lands síns og
þjóðar. Annar er framur og
jafnvel grobbinn, slær um sig
og miklast af því, sem eru ekki
nóg rök til að stæra sig af. Þá
eru þeir, sem geta gert sig að
athlægi með peninganotkun, —
þeir vilja halda sig rikmannlega,
Framh. á 11. síðu.