Vísir - 18.12.1957, Side 6

VlSIB
Miðvikudaginn 18. desember 195T
WISX3R.
DAGBLAÐ
Vísir kemur út 300 daga á ári, ýmist 8 eða 12 blaðsíður.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur blaðsins eru í Ingólfsstræti 3.
Ritstjórnarskrifstofur blaðsins eru opnar frá kl. 8,00—18,00.
Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 9,00—19,00.
Sími: 11660 (fimm línur).
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Vísir kostar kr. 20,00 í áskrift á nánuði,
kr. 1,50 eintakið í lausasölu.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Hfjomleikar í Þjóðieikhiísinu.
Bréf til vina og samherja.
Það hefði sannarlega verið hin
mesta smán, ef Búlganin
; íorsætisráðherra Sovétríkj-
anna hefði ekki látið bréf til
íslendinga fljóta með jóla-
póstinum að þessu sinni.
,,Við eigum svo marga vini
á íslandi,“ sagði Molotov
einn daginn á árinu sem leið.
og hann vissi víst, hvað hann
söng. Hann hafði haft einn
: st j órnmálaf lokk starfandi
fyrir sig og sína um nokk-
urra ára bil — án þess að
það bæri verulegan árang-
: ur — en skyndilega hafði
hann fengið tvo sjálfboða-
liða að auki, og vænkaðist
hagurinn þá heldur en ekki.
Þá var „kátt í hverjum
hól'.
P»réf það, sem ríkisstjórn ís-
lands barst frá forsætisráð-
herra Sovétríkjanna um
helgina — eða jafnvel fyrir
hana, hver veit það — hefir
nú verið birt, og það mun
] mál manna, að það sé að
flestu leyti mjög á þann veg,
sem almenningur hefir gert
ráð fyrir: í því eru bæði
hótanir og skjall, eins og
venjan er hjá þeim, sem
hafa ekki hreint mjöl í pok-
anum og vilja leyna því, að
þeir eru að reyna að blekkja.
L En þótt þannig sé, hlýtur
bréf þetta að verða vest-
] rænum þjóðum og lýðræðis-
sinum talsvert umhugsunar-
efni, og þær bregðast við
því hver á sína vísu.
Það væri vissulega gleðilegt,
ef hægt væri að treysta því,
að allar ríkisstjórnir stæðu
' jafnan við loforð sín gagn-
vart kotríkjum, en því er
ekki að heilsa. Það verður
einnig að segja, sannleikan-
um samkvæmt, að þótt sóv-
étstjórnin bjóðist til að
1 ábyrgjast öryggi íslands, þá
er harla lítil trygging fyrir
því, að sú ábyrgð yrði ís-
lendingum eins heilladrjúg
og þeim er ætlað að gera
ráð fyrir. Öll fortíð komm-
únista hræðir, þegar loforð
eru annars vegar, og einkum
gerðust þeir atburðir á síð-
asta ári, sem vekja vantraust
á þeim í öllum eínum.
Island hefir rejmizt hinn veiki
hlekkur í varnakerfi At-
lantshafsbandalagsins. Það
kom svo greinilega í ljós á
síðasta ári, að ekki verður
um villzt, að erfitt er fyrir
aðrar bandalagsþjóðir að
treysta á íslendinga og sam-
stöðu þeirra. Tveir af nú-
verandi stjórnarflokkum
vildu alls ekki, að á því færi
fram nokkur athugun, hvort
sú breyting hefði raunveru-
leg'a orðið á ástandinu í
heiminum, sem af leiddi, að
íslendingar gætu látið varn-
arliðið fara. Þeir vildu að-
eins samþykkja óskadraum
kommúnista, brottflutning
varnarliðsins, því að kosn-
ingar voru í nánd.
Þegar Alþingi hafði samþykkt
ályktunina um þetta, fengu
íslendingar viðurkenninguna
sem getið er hér að ofan, og
það er greinilegt, að sovét-
stjórnin telur sig enn geta
treyst á vinfengi einhverra
manna hér. Þar við bætist,
að hún getur bent á við-
skiptasamböndin milli land-
anna, sem gott er að hafa
sem svipu, ef íslendingar
ætla að gerast baldnir og
óþægir. Það og' annað má
og nota til að athuga, hvort
hlekkurinn sé ekki raun-
verulega enn veikari en
menn ætluðu og þá varnar-
keðjan öll. Það er þetta, sem
verið er að gera með bréfi
Búlganíns, hver sem árang-
urinn af því verður.
Sinfóníuhljómsveit íslands
hélt hljómleika í Þjóðleikhús-
inu þriðjud. 10 des. Á efnis-
skránni voru: Sinfónía nr. 92 í
G-dúr, ,,Oxford“-sinfónían,
eftir Haydn, Konsert fyrir píanó
og hljómsveit eftir Jón Nordal
og Sinfónía nr. 4 í D-moll eftir
Schumann. Stjórnandi var
Wilhelm Schleuning', einleikari
Jón Nordal.
Báðar sinfóníurnar nutu sín
vel í meðferð hljómsveitarinn-
ar. Hér skal þó ekki frekar
minnst á þær, heldur -vil ég
leggja áherzlu á verk það, sem
flutt var eftir Jón Nordal, en
það var sem íyrr segir Konsert
fyrir píanó og hljómsveit, sá
fyrsti sem saminn hefur verið
hér af íslenzku tónskáldi, og er
það eitt út af fyrir sig nægileg't
til þess að gera þessa hljóm-
leika athyglisverða. Þó a' Jón
Nordal sé ennþá ungur að ár-
um þá hefur honum þó totizt
að skapa heilsteypt listaverk,
sem boðlegt. er hvar í heiminum
sem er. Það má með sanni segja
að þetta verk sé með því bezta
sem komið hefur íram eftir
innlend tónskáid og bsr vissu-
lega að fagna því. Konsertinn
er í samanþjöppuðu formi og er
að miklu leyti byggður á
rythmiskum mótívum, sem síð-
ar ganga eins og rauðir þræðir
gegnum allt verkið. Tónverkið
hljómar ekki aðeins mjög vel,
þó það á köflum megi teljast
abstrakt, heldur er það einnig
mjög vel unnið og ber höfund-
inum gott vitni um hugvit og'
kunnáttu. Það er einnig vitni
þess að til eru ung íslenzk tón-
skáld, sem horfa fram á við
og verða þar af leiðandi ekki uð
bráð hinni miklu stöðnun, sem
þegar var farin að gera va:t
við sig í tónmenntum okkar.
En þegar farið er að tala um
stöðnun hafa tónskáldin ekki
verið ein í sök. Hér koma einnig
til greina ýmsir aðrir aðilar
svo sem túlkendur og þá ekki
sízt áheyrendur, sem oft á tíð-
um hafa sýnt áberandi tómlæti
í þessum efnum, og þá alveg
sérstaklega þegar um ný tón-
verk er að ræða, svo ég tali nú
ekki um ef þau eiga að teljast
moderne eða í ,,nútíma“ stíl,
og hafa’ þá oft lagt fyrirfram
dóma á þessi verk. Þetta er þó
ekkert einsdæmi hjá okkur ís-
lendingum þó það beri mun
meira á þessu hér heldur en
erlendis þar sem ýms félög og
klúbbar gangast fyrir kynningu
og uþpfærslu nýrra verka.
Ilinum túlkandi listamanni er
því að sumu leyti vorkunn þó
að þeir komi sér undan að
flytja þau verk, sem þeir vita
að ef til vill nái ekki nema til
örfárra „sérfræðinga“. Þetta
hefir þó breyzt mikið til hins
betra á síðasta áratug, þar sem
útvarpið og ýmsir einstakling-
ar'hafa sýnt þá djörfung, ef svo
mætti að orði komast, að hefja
kynningar á nútíma tónlist,
sem fyrst í stað virðist vera
mikið til vonlaust. En nóg um
það, hér er hvorki tími né rúm
til að ræða slíkt að sinni.
M. B. J.
í Kili skal kjörviður.
Ný ævisaga sem Guðm. G. Hagalín
hefur skráð.
Afvopnun og friður.
Ef sovétstjórnin er fús og
reiðubúin til að gera samn-
inga til að tryggja sjálf-
stæði og hlutleysi íslands,
hlýtur hún að vera fús og
reiðubúin til að veita öðrum
hina sömu tryggingu, annað
getur ekki verið á samræmi
við margyfirlýstan og lof-
aðan friðarvilja og friðarást
þessarrar stjórnar. Hinsveg-
ar er fortíð hennar þannig,
að menn eiga bágt með að
trúa því, að hún vilji raun-
‘ verulega afvopnun og frið,
kyrxð í heiminum.
Á fundi A-bandalagsríkjanna,
sem haldinn er í París um
þessar mundir, hefir komið
fram vilji þeirra í þá átt að
draga úr vígbúnaðinum,
hætta kapphlaupinu á þ/í
sviði. Sovétstjórnin getur
tekið bandalagsþjóðirnar
„á orðinu“, eins og sagt er,
ef hún hefir hug á að draga
úr viðsjám, eins og hún
segir. Það mundi vera miklu
áhrifameira en að snúa sér
aö íslandi einu. En sé hins-
vegar tilgangurinn að
sundra bandalaginu — deila
Guðmundur G. Hagalín rit-
íliöfundm' er kunnastur og vin-
sælastur þeirra núlifandi ís-
lcndinga sem fást vio ævisagna-
ritun. Gildir þar jafnt hvort
hann skrifar sína eigin ævisögu
eða sér óviðkomandi manna.
„f kili skal kjörviður“, heitir
síðasta ævisagnarit Hagalíns og
hefur hann þar tekið sér fyrir
hendur að skrá ævisögu Marin-
íusar Eskilds Jessens fyrrver-
andi skólastjóra Vélstjóraskól-
ans í Reykjavík, nafnkunns
manns.
Á því tímabili sem Jessen
skólastjóri hefur dvalið og'
starfað á íslandi hefur tækni-
öld gengið yfir heiminn, en ís-
land þó flestum löndum í Norð-
urálfu fremur. Og Jessen er að
vissu leyti upphafsmaður og
brautryðjandi þessarar tækni-
aldar á íslandi og hann hefur
fylgst með hinni öru þróun véla
menningarinnar allt fram á
þennan dag, enda starf hans að
verulegu leyti tengt tækniþró-
uninni.
Fyrir bragðið er þessi ævi-
saga, sem Hagalín hefur skráð.
eftir Jessen sjálfum, saga ís-j
lenzkrar véltækni og þá fyrst
og fremst þeirri, er lýtur að
skipum og skipavélum.
Bókinni, sem er nær 350
og drottna — þá sinnir sov-
étstjórnin aðeins einstökum
ríkjum en ekki samtökunum
í heild.
blaðsíður að stærð, skiptir
höfundur í tvo meginþætti:
Móðurlandið og Fósturlandið.
Fyrri kaflinn fjallar um æsku
Jessens heirna í Danmörku,
menntun hans þar, uppvöxt og
störf fram til fullorðinsára.
Seinni kaflinn fjallar aftur á
móti um tildrögin til þess að
Jessen flytur til íslands, störf
hans hér og í stórum dráttum
það sem fyrir hann hefur borið
á íslandi og markverðast má
telja.
Um frásagnarsnilli Hagalíns
efast enginn, sem lesið hefur
bækur hans, sameiginlegur
grunntónn þeirra er fjör og
lífsorka.
Afgreiðslutíml
um hátíðirnar.
Sölubúðir:
í Reykjavík og Hafnarfirði
verða sölubúðir opnar til kl. 10
að kvöldi n. k. laugardag. Þor-
láksmessu, mánudag, til kl. 12
á miðnætti og aðfangadag til
kl. 1 e. h., en 3ja í jólum, föstu-
daginn 27. des., verður opnað
kl. 10 f. h. Á gamlársdag er lok-
að kl. 12 á hádegi og fimmtu-
daginn 2. janúar er lokað allan
daginn vegna vörutalningar.
Eftir áramót verður lokað kl.
1 e. h. á laugardögum og kl.
7 e. h. á föstudögum.
P. Á. telur þær ástæður geta
verið fyrir hendi, að Vetrarhjálp
in ætti að hjálpa bágstöddu
fólki um peninga. Vetrarhjálp-
inni er að sjálfsögðu velkomið
rúm fyrir athugasemdir við
bréfið. Fer það hér á eftir:
5 pund af kartöflum,
annars ekkert.
Charles Dickens segir frá því
í sögunni „Oliver Tvvist", að
klæðlaus maður kemur til fá-
tækrastjórnar og biður um föt
til að skýla sér með, en fátækra
stjórnin fékk honum 5 pund af
kartöflum i staðinn og sagði að
það gæti hann fengið en ekki
föt. Mér kom þetta til hugar er
mér var tjáð af Vetrarhjálpinni,
I að þar gæti fólk aðeins fengið
I matvæli og föt, en ekki peninga.
j Vel mættu þeir mætu menn,
er að Vetrarhjálpinni standa,
vita það, að þær ástæður geta
verið fyrir hendi að fólk geti
verið hjálparþurfa þótt það,
einhverra hluta vegna, ekki geti
hagnýtt sér ávisanir á matvöru
eða föt. Og harla einkennilegt
er að álita að fólk þarfnist ekki
peninga frá Vetrarhjálpinni til
annars en áfengiskaupa og ekki
sanngjarnt, að skera þar alla
„over en Kam“. Enda getur
þessi einstrengingsháttur gert
marga, sem kannske eru ekki
síður hjálparþurfi en margir
aðrir, sem hjálp fá, algeriega af-
skipta, þvi ekki er það allt ó-
reglufólk, sem þarfnast getur
peninga fremur en annarar
hjálpar.
Mér skilst að hið mjög svo á-
gæta og þakkarverða starf Vetr-
arhjálparinnar sé til þess að
létta hinum fátæku lifsbarátt-
una og gleðja þá á fagnaðarhá-
tið kristinna manna og er slíkt
lifsvert. — En ekki er þó ólík-
legt aðskugga geti slegið á jóla-
fögnuð þeirra, sem þaðan hafa
gengið bónleiðir til búða og
kannske orðið fyrir sárum von-
brigðum.
Óska Vetrarhjálpinni alls
gengis og þeim, er þar starfa
gleðilegra jóla. — P. Á.
Vandræði
bílaeigenda.
Stöðugt verður erfiðara fyrir
þá, sem aka bifreiðum, að finna
staði, þar sem þeir geta skilið
bíla sína eftir. Mörg bréf hafa
borizt og margir hafa rætt um
það i síma við blaðamann þann,
sem annast um Bergmálsdálk-
inn, að taka verði þessi mál öðr-
um tökum en nú. Menn segja,
að bifreiðastöður séu bannaðar
æ víðar og stöðumælum fjölg-
að, en ekkert gert til þess að
greiða fyrir þeim, sem er það
til mikils hagræðis að geta
geymt bifreiðar sínar nálægt
vinnustað sínum. Bréf með skyn
samlegum tillögum um lausn
þessa vandamáls verða fúslega
birt í þessum dálki.
Brau'ðbúðir:
Laugardag n. k. til kl. 4 e. h.,
Þorláksmessu til kl. 8 e. h„ að-
fangadag og gamlársdag til kl.
4 e. h.
Mjólkurbúðir:
Næsta laugardag til kl. 2 e. h„
sunnudag kl. 9—12, Þorláks-
messu til kl. 6 e. h„ aðfangadag
til kl. 2 e. h„ 2. jóladag kl. 9—•
12 og gamlársdag til kl. 2 e. h.
(Frétt (rá Sambándi smásölu-
verzlana).