Vísir - 17.01.1958, Blaðsíða 7

jföstuQEgrnn iT. Januar 1958
VÍSIR
7
~MÍMpLntýrl& uin íiMana foói
'jora:
Enn í eyðimörkinni.
SJÁLFSTÆÐISFLOKKUR-
INN OG BIÐLARNIR FJÓR-
IR, sem við hann keppa um
forustuna í bæjarmálum
JReykjavíkur, standa að því
leyti ólíkt að vígi, að Sjálf-
stæðismenn einir hafa haft
tækifæri til að sýna, hvað þeir
geta í þessum málum. Þeir eru
svo heppnir að geta gengið
fram fyrir kjósendur :>g eagt:
,,Dæmið okkur af verkum okk-
ar“.
Ef ekki væri öðru til að
dreifa en bæjarmálunum, yrði
filsvarandi beiðni biðlanna að
vera: „Dæmið okkur af gaspr-
inu“. Það vill nú svo vel til
fyrir bæjarfulltrúa Fram-
sóknar, að hann hefur fengið
slíkan dóm hjá félögu)n sínum
í bæjarstjórn, þegar þeir geiðu
nýlega samþykkt um það í
einu hljóði, að þeir ner.ntu
ekki að hlusta á rausiö í honum
lengur og frestuðu niðurlagi
ræðu hans til næsta fundar.
En ef við gleymum í bili
„garminum honum Katli“ (og
flestum er víst sama, hvoru
Það var sjálfur forsætisráð-
herrann, Hermann Jónasson,
sem talaði föðurlega til þjóð-
arinnar, þegar árið 1957 gekk
úr garði. Við „þegnarni
og hann er vanur að kalla okk-
ur, könnuðumst við rómiun.
En það var eins og eitthvað
hefði brostið. Sú var nú tíðin,
að hann ætlaði ekki að vcra
lengi að koma þjóðinni af
„eyðimerkurgöngunni". Það
átti að „brjóta blað“ í sögunni
og lækna hið „helsjúka fjár- ' Jónasson þó ennþá
málalíf“, sem skapast hafði.það, hvort rétt sé
um“ einhverju af þeirri vizku.
En það var eitthvað annað.
Eftir nærri hálfs annars árs
stjórnarsetu var ennþá verið
að stara á viðfangsefnið. Það
hafði verið skipuð nefnd í mál-
ið, það var allt.
Kannske skiptum við bara
um hagkerfi, — en það er þó
engan veginn víst. „Fjárhags-
kerfi þetta,“ sagði ráðherrann
orðrétt um kerfi það, sem við
búum við, „dregur meir en allt
annað úr sparsemi, nýtni og
ems hagsýni", „það dregur úr
trausti á þjóðinni og fjármálum
hennar", og marga fleiri galla
taldi hann á þessu afsprengi,
sem þeir Eysteinn Jónsson gátu
við Lúðvík Jósefssyni í fyrra-
vetur.
Fagur er vitnisburðurinn urn
afkvæmið, en ekki er Hermann
vLs um
að bera
með mjög svo virkum atbeina
Hermanns Jónassonar sjálfs og
þó fyrst og fremst undir hand-
arjaðri fjármálaspekingsins
mikla, Eysteins Jónssonar.
Nú stóð þessi sami maður
frammi fyrir alþjóð og sagði:
Vitið þið, hverju eg hefi tekið
eftir, góðir hálsar? Hingað til
höfum við alveg gleymt að
athuga, hvað hlutirnir kostuðu,
þess vegna er allt að fara á
hausinn hjá okkur.
Hann hefði þurft að hafa
ögn æfðari fjármálaráðherra
megin hryggjar Þjóðvörn litla ^ þess að benda ríkisstjórn-
liggur), þá vill svo vel til að jnnj að það væri affarasælla
kjósendur eiga kost á að meta ^ lengdar að láta atvinnuveg-
frammistöðu keppinauta Sjálf- jna kera sjg
stæðisflokksins við stjórnar-
störf í landinu, því að í Stjórn-
-arráðinu hafa þeir nú trónað í
Jhálft annað ár.
EFTIR ÞESSA STOR-
KOSTLEGU UPPGÖTVUN
Sýnum þeim því þá mannúð mætti álíta að ráðherrann hefði
og sanngii'ni, að dæma þá ekki
eftir mælgi Þórðar Björnsson-
ar, heldur verkum þeirra
sjálfra. En það er vandi að
velja orðin, þegar um þessa
rnenn er talað. Kannske er það
engin „mannúð“ að dæma þá af
verkum þeirra. En það verður
vissulega ekki komizt hjá því
að dæma þá einnig af því, sein
þeir létu ógert?
EKKI SKAL RIKISSTJORN-
INNI ÁLASAÐ FYRIR ALLT,
SEM HÚN HEFUR SVIKIÐ
af kosningaloforðum sínum,
því að sumt af því er þó meöal
þess, sem hún má helzt telja
sér til tekna, — þótt hitt sé
annað mál, hvort þjóðin get.u'
talið sér til tekna, að hafa þá
menn í ráðherrasessi, sern
aldrei má búast við að standi
við nokkurt loforð. í þessari
grein verður aðeins tekið til
meðferðar lítið reikningsupp-
gjör, sem nýlega bar-jt frá rik-
isstjórninni.
. I
nú ekki verið lengi að koma
auga á leiðina út úr eyðimörk-
inni og hefði miðlað „þegnun-
þennan ódrátt út.
★
RÍKISSTJ ÓRNIN ÆTLAR
SÉR EKKI AÐ HAFA FOR-
USTU í því máli, — það er
verið að athuga það allt sam-
an í nefnd. „Niðurstöður af
þessum athugunum á frarn-
leiðslu- og efnahagskerfinu
liggja ekki fyrir fyrr en nokkru
eftir áramót. Um þær er því
ekkert hægt að segja enn sem
komið er og þá ekki heldur um
væntanlegar tillögur ríkis-
stjórnarinnar í þessum niálum“.
(Leturbreyting hér).
Öflug er nú forustan á
eyðimerkurgöngunni, og er þó ekki hugmynd um, í hvaða átt
ekki allt komið enn. Því að hún n halda.
hver sem niðurstaðan verður,! Hvort af þessu sem sannara
fyrst hjá nefndinni og síðan reynist, ætti það að v.era auð-
hjá ríkisstjórninni (ef hún velt fyrir Reykvíkinga að skera
hefur þá fyrir því að gera úr því, hvort það er þessi teg-
sjálfstæðar tillögur í málinu), und af forustu, sem þeir óska
hvort sem haldið verður í hag- sér í bæjarmálunum.
kerfi, sem forsætisráðherrann
hefur dæmt þjóðhættulegt eða
lagt verður 'til að henda því á
hauginn, þá „er það víst, að
þac< verður ekki gert nema í
samræmi við fulltrúa bænda,
fiskimanna og annarra vinnu-
stétta“ og eru þetta óbreytt orð
forsætisráðherrans.
Það er skaði, að ráðherrann
gerði ekki nánari grein fyrir
því í boðskap sínum, hverjir
þessir „fulltrúar bænda, fiski-
manna og' annarra vinnustétta“
eru. Er það aðeins nefnd, sem
er að dindlast við að ganga frá
tillögunum með hagfræðingum
ríkisst j órnar innar ?
Eða er þetta landsföðurlegt
loforð til Lúðvíks Jóseíssonar
um að koma hér upp „sovét-
um“ hinna „vinnandi stétta'1,
sem taki ómakið af alþingi um
alla hina merkari löggjöf?
Góðfús lesari mun þegar
hafa veitt því athygli, að eins
og svo margt fleira hjá hæst-
virtri ríkisstjórn eiga þessar
tillögur ekki að koma fram
„fyrr en nokkru eftir áramót“,
þ. e. a. s. eftir kosningar.
Þetta getur þýtt eitt af
tvennu:
ANNAÐ HVORT liggja þær
fyrir í aðalatriðum, en eru lík-
legar til að vera svo óvinsælar,
að ríkisstjórnin þorir ekki að
leggja þær undir dóm kjós-
enda,
EÐA ósamkomulagið urn úr-
ræðin er svo mikið innan rík- |
isstjórnai'innar. að liún veit
ekki sitt rjúkandi ráð, hefur |
millj. kr.
Þar sem hér er um sérstakt
verk að ræða, sem marka mun.
tímamót um meðhöndlun sorps-
ins hér á landi, því fleiri bæir
munu á eftir koma, þykir rétt
að gefa nokkra lýsingu á,
hvernig tækin vinna, og hvern-
ig vinnan fer fram.
Sorpeyðingarstöð bæjarins verður
tekin til notkunar á næsta vori.
iír«ntt mikiö víisttíti-
tntií nð Itisntt rið ttrfjtintj
ntj sorp.
Eftir að borgir fóru að mynd- j vegslagi. Þetta er sú aðferð, sem
ast, hefir alla tíð verið eitt (við höfum notað hér til þessa
vandamál að glíma við, sem er dags. En öllum hefir verið
ekki síður mikilvægt í sam-1 ljóst, að ekki er þetta fullnægj-
bandi við heilbrigðismálin, en' andi. Sérstaklega nú, síðan
svo mörg önnur úrlausnarefni. bærinn hefir þanizt svo út, til
Þetta vandamál er, að fjar- hinna yztu marka bæjarlands-
lægja allan úrgang og sorp, ins vegna hinnar öru fólks-
sem fellur til í bæjunum. Það fjölgunar. Því síðan hafa svæði
verður meira og meira vanda-' þau, sem tekin voru til að
mál, eftir því, sem bæirnir flytja sorpið á innikróast af
stækka. Lengi vel var sú að- hinum nýju byggðarhverfum.
Vinnslumátinn.
Þungamiðja sorpvinnslunn-
ar fer fram í svo kölluðum rot-
hólk. Þetta er langur og gildur
hólkur, sem snýst hægt. Lengd
hólksins er 22,5 m. og þvermál
hans er 3,5 m. Hölk þessum er
snúið með 40 ha. mótor. í hó!k
þessum er sorpið látið gerjast.
í öðrum enda hólksins er korn-
ið fyrir útbúnaði eða trekt 1 il
að taka á móti sorpinu, sem er
lyft upp í hana með gúmmi-
færibandi. Sorpið flyzt inn eft-
ir hólkinum við snúning hans,
það er.á stöðug'ri hreyfingu og
blandast því vel. Það molnari
við hreyfinguna og gerlarnir
dreifast um efnið. Loftrennura
er komið fyrir í hólkinum. f
loftrennunum eru 68 lokar,
dreifðir um hólkinn. Lokunum.
er hægt að stjórna að utan, þar
sem pollar þeirra ganga út íl
gegnum byrði hólksins. Loft-
innstreyminu inn í hina mis-
munandi staði hólksins er
stjórnað með lokunum og þá
um leið hitastigi efnisms, sem:
er háð loftmagninu. Mögulegt
er því að hafa hitastigið í hólk-
inum eftir þörfum og eyða
sýklum og öðrum skaðlegum;
efnum. Efninu er ætlað að fá
þessa meðhöndlun í 3 til 5'
daga. Með því að stytta tím-
ann aukast afköstin að sama
skapi, ekki mun þó talið rétt
að hafa meðhöndlunina
skemmri en 3 daga,
Sorpeyðingarstöð bæjarms
mun hafa tvær samstæður,
samskonar og lýst hefir verið.
Afköst hvorrar samstæðu er 25
lestir á sólarhring eða 50 lestip
alls, miðað við 5 daga gerjun.
<r-3Vin eru sett upp utan húss,
að öðru leyti en því að móttaka
sorpsins er komið fyrir í húsil
! við móttökuenda hólkanna*
því að koma upp vélasamstæð- j par er SOrpinu hvolft af bílun-
um, sem allt sorpið er látið
ganga í gegnum og verður þar
fyrir vissri meðhöndlun og
gerjast þar. Þar er það aðskilið
og öll hin lífrænu efni verða þar
fyrir þessari meðhöndlun, og
koma svo út úr vélunum sem
hinn efirsótti forláta áburður,
eins og áður er sagt.
Það er augljóst mál, að heil-
brigðiseftirlitið, eða þeir sem
ábyrgð bera á heilbrigðismál-
unum í bænum, gerðu sér fulla
grein fyrir þeirri staðreynd,
að heilbrigðismálin væru ekki
fyrr komin í viðunandi horf, en
ferð höfð að nota þennan úr- Svo augljós eru þau óþægindi,' væri að byggja slíka sorp-
þeim, sem ekki telja sig þurfa
leiðbeiningar, því að alltaf er
fróðlegt og skemmtilegt , að
heyra álit annarra góðra manna,
þótt það ef til vill haggi ekki
gang til uppfyllinga. Þar varð sem af því leiðir.
því hin mesta gróðrarstía fyrirj Nú er hinsvegar svo komið,
allskonar sýkla, og einnig sælu- að hin mikla tækni- og vísinda-
land fyrir rottunýlendur og þekking nútímans hefir leyst
aðra slíka sýkilbera. Það er þvi þetta vandamál, eins og svo ó-
eyðingarstöð, sem væri það af-
um í þar til gerðar trektar.
Ennfremur er hristisíum komið
fvrir í húsi við úttaksenda
hólkanna. þar sem hið gerjaða
efni er skilið frá öðrum efnum,
svo sem ýmsum málmum, gleri
og steinum. Þaðan er efnið s:ð-
an flutt á ^æribandi út á
geymsluplanið.
Þetta og margt fleira, sem
eg hefi drepið á áður og snertir
heilsuvernd og' heilbrigðiseftir-
lit bæjarins að meira og minna
leyti tel eg að ætti að nægja
til að sannfæra bæjai'búa uni
að ’af fullri festu hefur verið
unnið að því að færa allt í sem.
bezt horf, eftir því sem bærinn
eigin áliti. Með einlægu sam- augljóst, að með þessum að- tal mörg önnur. Og það sem
starfi útgefenda, gagrýnenda' stæðum, í hvaða borg sem er, meira er, að um leið og heil-
blaða og tímarita, ætti mikið að er öll heilsuvernd og allt heii- brigðis- og hreinlætisvanda-
kastamikil, að hún gæti að ( hefur þanist út. Eg tel, að bæj-
fullu — og vel það — tekið á
móti öllu sorpi, sem til fellur
frá bænum daglega.
Hefir svo verið unnið að und-
irbúningi og byggingu stöðvar-
innar á árunum 1956 og 1957.
vinnast á í rétta átt. Eg bind brigðisefirlit mjög torveldað. málið var leyst á þessu sviðd, Allri grófvinnu er að verða lok
miklar vonir við slíkt samstarf.
Að síðustu: Við skulum ekki
amast \áð, að mikið sé gefið út, j
en stefnum að því að gefa út'
bækur vandaðar að efni og máli,
ekki síður en útliti, — og vinna
gegn því, að meginhluta nýrra
bóka sé dengt á jólamarkaðinn,
oft á „seinustu stundu. —
Bókavinur."
Fyrr á tímum gerðu menn sér hefir einnig tekizt að leysa
víst ekki allt of mikla rellu út
þessu, en eftir því sem
þekkingin varð meiri, og menn
gerðu sér betri grein fyrir
hvaða hætta gat í raun og veru
af þessu leitt, var byrjað á að
kveikja í sorphaugunum, áður
en þeir voru svo huldir jarð-
annað vandamál, en það er
spursmálið um áburð til alls-
konar grænmetis- og ávaxta-
ræktunar, sem hefir alla kosti
húsdýraáburðarins til ræktun-
ar, en er laus við ókosti hans
Það er óþrifnað hans og óþægi-
ið við hana og mun hún geta
tekið til starfa með vorinu.Hinu
vel þekkta fyrirtæki, vélsmiðj-
unni Héðni, hefir verið falið
verkið, og tel eg það fulla
tryggingu fyrir því, að það
verður svo vel af hendi leyst
sem ákjósanlegt er. Til þessa
lega lykt. Þetta er hægt með:verks er búið að verja um 3.7
arbúar megi vel við una, ef
sama stefna verður ráðandi við
þessi mál og verið hefur.
Þorkell Sigurðsson.
mm
Útvegum hljóðfæraleikara
og hljómsveitir.
Félag ísl. hljómlistarmanna