Vísir - 02.06.1958, Page 6

VlSIf
Mánudaginn 2. júní 1953
WÍSIR
DAUtJL.AH
▼íilr kemur út 300 daga á ári, ýmist 8 eða 12 blaðsíður.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur blaðsins eru í Ingólfsstræti 3.
Rltitjómarskrifstofur blaðsins eru opnar frá kl. 8,00—18,00.
Aðrar skrifstofur frá kl. 8,00—18,00.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 9,00—19,00.
Sími: (11660 (fimm linur)
Víiir kostar kr. 20.00 í áskrift á mánuði,
kr. 1,50 eintakið í lausasölu.
Félagsprentsmiðjan h.f
Ríkisstjórnin á þakkimar.
Það stendur ekki á því, að dýrð
og kostir bjargráða ríkis-
stjórnarinnar komi fram í
allskonar verðhækkunum.
Arangurinn af margra mán-
aða leit ríkisstjórnarinnar að
leið út úr ógöngunum kem-
ur nú ekki einungis fram í
hækkandi verðlagi á öllum
hugsanlegum varningi í
landinu — jafnt brýnustu
lífsnauðsynjum sem hrein-
asta óþarfa — heldur og í
hækkun á hverskonar þjón-
ustu, sem innt er af hendi af
hinu opinbera eða öðrum
aðilum. Menn sáu þetta fyrir
jafnskjótt og bjargráða-
frumvarpið hafði verið at-
iiugað lauslega, en þrátt fyr-
ir það kemur það ævinlega
jafn-illa við almenning, þeg-
ar hækkanir koma til fram-
kvæmda.
Bæjarstjórn Reykjavíkur hélt
fund á fimmtudaginn í vik-
unni sem leið, og var þar
gengið frá „fjárlögum“ bæj-
arins — fjárhagsáætluninni.
' Er hún nú síðbúin í meira
lagi, því að venjulega er hún
afgreidd fyrir áramótin, en
svo er nú blessaðri rikis-
stjórninni fyrir að þakka, að
það var ekki hægt, því að
hún var ekki búin að gera
landslýðnum kunnugt,
hvernig hún ætlaði að leysa
vandamál efnahagslífsins.
Löggjöf af því tagi hefir svo
mikil áhrif á fjárhag bæjar-
ins, að ekki var um annað að
ræða en að fresta öllum að-
gerðum varðandi fjárhags-
áætlunina, þar til ríkis-
stjórn og Alþingi væru búin
að Ijúka sér af.
Fjárhagsáætlun bæjarins ber
þess ljósan vott, hverskonar
bjargráð það voru, sem rík-
isstjórnin bar fram fyrir
nokkru og lét þingið sam-
þykkja. Björgunarstarf rik-
isstjórnarinnar kostar bæj-
Minningarathöfn tint sr. Þor-
vatd Böðvarsson sálmaskáld.
Fyrir skömmu voru 200 ár liðin
frá fæðingu hans.
arbóia hvorki meira né
minna en nær tólf milljónirl
króna, sem koma fram í
hækkuðum útsvörum. Hefði
þetta þó kostað tvöfalt meira,
ef áhrifa bjargráðanna hefði
gætt allt þetta ár, og sýnir,
það að bæjarbúar eiga von á
enn betri og meiri „.trakter-
ingum“ fyrir atbeina ríkis-
stjórnarinnar.
En allskonar þjónusta, sem
kemur útsvörunum ekki
við, hækkar eðlilega einnig!
vegna tillagna ríkisstjórnar-
innar. Bæjarfyrirtæki —
svo sem hitaveita, vatnsveita,
strætisvagnarnir, höfnin og
rafmagnsveitan — verða að
taka á sig bagga vegna
þeirra. Þessar stofnanir
neyðast því til að krefjast
aukinna gjalda af bæjarbú-
um, og þau þurfa um það bil
jafnmikla upphæð og bæjar-
sjóður sjálfur. Það eru sem1
næst 23 milljónir, sem bjarg-
ráðin kosta bæjarbúa í hækk
unum á þessu sviði einu, og
er þó ótalið það, sem ríkis-
sjóðurinn tekur sjálfur.
Annars er ástæðulaust að hafa
mjög mörg orð um afleið-
ingarnar af bjargráðunum —
fyrirfram. Það er vitað, að
þau munu valda miklum og
margvislegum erfiðleikum,
og þau munu segja til sín
svo að um munar, þótt eng-
inn veki athygli manna á
þeim frekar en orðið er. En
menn ættu að minnast þess,
að nú er í fyrsta skipti að
skella yfir skipulögð verð-
hækkunarskriða, skipulögð
af sjálfri. ríkisstjórninni, sem
segist starfa fyrir vinnandi
stéttir og í þeirra þágu fyrst
og fremst. Hinar vinnandi
stéttir hafa þetta vafalaust
hugfast, þegar flokkar
„þeirra“ biðja, um atkvæði
þeirra í næstu alþingiskosn-
ingum.
Hinn 21. maí s.l. voru 200 ár
liðin frá fæðingu séra Þorvalds
Böðvarssonar, sálmaskálds, er
síðast var prestur í Holti undir
Eyjafjöllum. Þann dag fóru
nokkrir niðjar hans austur að
Holti til þess að votta minningu
ættföður síns virðingu og af-
henda staðnum og héraðinu
minnisvarða, er þeir höfðu látið
reisa séra Þorvaldi. Minnisvarð-
inn er gerður úr íslenzkri stuðla-
bergssúlu, en við fót hennar
liggur granithella, grópuð i grá-
stein. Á stuðlabergssúlunn er
grafið nafn séra Þorvalds, en á
granithelluna nafn Kristínar
Björnsdóttur, síðustu konu hans,
svo og nafn séra B.jörns sonar
þeirra, sem einnig var prestur í
Holti, Sólveigar konu hans og
Gísia sonar þeirra.
Minnisvarðann gerði Ársæll
Magnússon, steinsmiður í Rvík.
Frumkvæði og forustu um
gerð minnisvarða séra Þorvalds
höfðu þeir Finnbogi Rútur Þor-
vaidsson, prófessor, Haraldur
Böðvarsson, útgerðarmaður á
Akranesi, og Jón G. Maríasson,
bankastjóri, en þeir eru afkom-
endur séra Þorvalds í 3. og 4.
ættlið.
Finnbogi Rútur, prófessor, af-
henti minnisvarðann fyrir hönd
ættingjanna með ræðu, þar sem
hann rakti æviferil séra Þorvalds
og lýsti atgervi hans og störfum
sem prests og kennara, eftir því
sem frá er skýrt í minningar-
grein um séra Þorvald í Fjölni
1837 eftir Tómas Sæmundsson.
Jafnframt vottaði hann liðnum
Eyfellingum þakkir fyrir trygga
vináttu við séra Þorvald og hin-
um yngri kynslóðum i Holts-
prestakalli þakkir fyrir að hafa
varðveitt og haldið í heiðri minn-
ingu hans. Núverandi sóknar-
prestur í IJolti, séra Sigurður
skáld Einarsson, veitti minnis-
varðanum móttöku fyrir hönd
staðarins með ræðu um séra Þor-
vald og sálmakveðskap hans;
gerði hann grein fyrir trúar-
stefnu hans og þeim áhrifum,
sem hann ha.fði á samtíð sína og
kristnilíf 19. aldar.
Auk aðkominna niðja séra
Þorvalds Böðvarssonar voru við-r
staddir þessa minningarathöfn
eyfellskir niðjar hans og nokkr-
ir héraðsmenn aðrir.
Að minningarathöfninni lok-
inni sátu allir viðstaddir boð
j presthjónanna í Holti, sem hald-
ið var af mikilli rausn.
Séra Þorvaldur Böðvarsson
var fæddur 21. maí 1758, eins og
fyrr segir, og andaðist 21. nóv-
ember 1836. Faðir hans var séra
Böðvar Högnason, síðast í Holta-
þingum, sonur sára Högna Sig-
urðssonar, síðast á Breiðaból-
stað í Fljótshlíð, prestaföður
sem kallaður var. Er í frásögur
fært, að séra Högni og 8 synir
hans, allir prestvigðir, hafi kom-
ið til prestastefnu á alþingi 1760
og gengið til Lögbergs hempu-
klæddir.
Séra Þorvaldur Böðvarsson er
i svo kunnur maður, að ekki er á-
stæða til þess að rekja hér ævi-
feril hans og störf. Hann var
vinsæll og virtur af sóknarbörn-
um sínum, en það er til marks
um, hve hann var i miklum rnet-
um meðal kennimanna samtið-
ar sinnar og lærisveina, að hon-
um fylgdu til grafar 12 prestar
og nokkrir stúdentar þrátt fyrir
erfiðar samgöngur um hávetur.
Séra Þorvaldur var þríkvænt-
ur. Fyrstu konu sina, Rannveigu
Stefánsdóttur prests á Breiða-
bólstað í Fljótshlíð Högnasonar,
missti hann eftir þriggja ára
sambúð. Önnur kona hans var
Guðrún Einarsdóttir lögréttu-
manns á Þrándarholti Hafliða-
sonar. Hana missti hann eftir 17
ára sambúð. Þriðja kona séra
Þarvalds var Kristín Björnsdótt-
ir prests i Bólstaðarhlíð Jónsson-
ar. Þau bjuggu saman í 32 ár, og
lifði hún séra Þorvald. Hún var
húsmóðir í Holti þau ár, sem
hann var þar.
Með konum sínum átti séra
Þorvaldur 20 börn og auk þess
einn son utan hjónabands.-Hann
hefur og oi-ðið' mjög kynsæll í
landinu, og munu niðjar hans nú
skipta þúsundum.
L. H. Bl.
Samdráttur og atviniiuleysí.
Bretar eyh árlega hálfuai
mílljarii punda í veðmál.
Veðja mest á kappreiðahesta.
Það er þó verst við bjargráð
ríkisstjórnarinnar, að þau
munu valda samdrætti á
nær ölium sviðum atvinnu-
og efnahagslífsins. Hjá því
getur varla farið, þegar þess-
ar tillögur stjórnarinnar bæt-
ast við það, sem áður hefir
komið úr þeirri átt — stór-
eignaskatt og annað þess
háttar, sem sogar fé 1 stór-
um stíl úr atvinnulífinu og í
ríkissjóðinn, þar sem það
kemur að nær engu gagni.
Þess vegna er það fyrirsjáan-
legt, að stjórn hinna vinn-
andi stétta mun valda at-
vinnuleysi hér á landi, og er
ósennilegt, að fylgismenn
stjórnarinnar hefðu fengizt
til að trúa spá um það fyrir
um það bil tveim árum, þeg-
ar foringjarnir voru að gera
hosur sínar grænar á fram-
boðsfundum úti um landið.
Þó ætlar þetta nú að verða
mesta afrek ríkisstjórnarinn-
ar og kemur ekki þeim á ó-
vart, sem fylgdust bezt með
því, hvernig hún varð til og
hvers vegna hún varð til.
Á síðasta ári eyddu Breíar
um það bil 2,6 milljörðum
lcróna (544 millj. punda) í
hverskyns veðmál.
Enska kirkjan hefur árum
saman barizt gegn veðmálavit-
leysu landsmanna, eins og
ástríða þessi er kölluð meðal
kii’kjunnar manna, og hefur
sérstök nefnd, er kannar þessi
mál, komizt að þeirri niður-
stöðu, sem getið er hér að ofan.
Veðmálin fara mjög ört í
vöxt upp á síðkastið, meðal
annars af því að nú eru engin
takmörk fyrir því, hvað greiða
má sigurvegara í veðmáli um
úrslit knattspyrnuleikja. Anir-
ars eru tekjur veðmálafélag-
anna ekki mestar af knatt-
spyrnunni, því að næstum
tveim þriðju þeirra fjárhæðar,
sem Bretar verja i veðmál, er
varið til að veðja um úrslit
veðreiða. Þar er um 350 millj.
punda að ræða á ári, en þá
koma hundaveðhlaup, sem
gleypa yfir 120 millj. punda.
Á tímabilinu frá 1956—57
juku Bretar útgjöld sín til veð-
mála um hvorki meira hé
minna en 90 milij. punda.
Síræíisvasijiiiiieleiilim
á cSagskrá.
Harold Macmillan forsætis-
ráðherra Stóra Bretlands rasfiiy
í dag við stjórn Sambands verka
Nú þegar vorið er komið og
gróðursetning trjáplantna í
fullum gangi, er vel þess vert
að minna fólk á að hjálpa til við
að „klæða landið.“
.*&/■ i
Gróðursetning- í
Heiðmörk. .
1 Þessu sambandi skal á það
minnst, sem reyndar hefur ver-
ið gert oft áður, að ýmis félög í
Reykjavík hafa tekið að sér gróð
ursetningu í ákveðna reiti í Heið-
mörk. Vafalaust gengur þessum
félögum misjafnlega vel að
gegna hlutverki sínu, sem von
er til. Þótt áhuginn sé oft mikill
í upphafi dofnar hann oft þegar
frá líður eins og gerist og geng-
ur. Þó hefur Hákon Bjarnason
skógræktarstjóri skýrt svo frá að
almenningur hafi lagt meiri
skerf til gróðursetningar í Heið-
mörk í vor heldur en áður um
sama leyti. Virðist það benda til
aukins áhuga fyrir skógrækt,
.enda ekki að ástæðulausu þeg-
ar menn sjá að starfið ber ár-
angur — að verkin tala.
Stærsti
skerfurinn.
Ferðafélag Islands mun vera
það einstakra félaga, sem hvað
stærstan ' skerf hefur lagt til
gróðursetningar í Heiðmörk og
gróðursett þar á hverju vori sex
þúsund plöntur. Út af fyrir sig
ætti þetta að vera auðvelt verk
fyrir jafn fjölmennt félag, sem
telur um eða yfir 6 þúsund fé-
laga og meiri hluti þeirra bú-
settur í Reykjavík og nágrenni.
Margir vinna ekki.
Þetta er samt ekki eins auö-
velt i framkvæmd og margur
hyggur, því meginþorri einstak-
linga, sem í félaginu er, gróður-
setur enga plöntu á vegum fé-
lagsins. Það kemur því í hlut ör-
fárra einstaklinga að fara kvöld
eftir kvöld upp í Heiðmörk og
fórna félaginu starfskrafta sína.
Og oft dregst það langt fram
eftir vori — og miklu lengur en
æskilegt er, að gróðursetningu
ljúki sökum þess hve fáir vinna
að henni.
Áskorun.
Skal því skorað á alla Reyk-
víkinga sem unna gróðri og feg-
urð landsins að ljá máli þessu
lið, þótt ekki væri nema eitt
kvöld á vori, og fara upp i Heið-
mörk til að gróðursetja þar
nokkrar plöntur. Allir hafa gott
af útivistinni og flestir yndi af
starfinu, þeim mun fremur sem
þeir mega vera þess fullvissir að
starfið ber árangur og ávexti.
Hægt að aka víða.
Búið er nú að leggja akbraut
um nokkurn hluta Heiðmerkur
og þangað sækir fjöldi fólks á
hverju vori og sumri til þess að
'njóta útivistar og friðsældar.
Þetta er orðinn griðastaður
Reykvikinga, sem þeir flýja til
eftir eril og annir dagsins og vik-
unnar. Mætti þá jafnframt beina
þeim tilmælum til bæjaryfir-
valda hvort ekki væri tiltækilegt
að koma upp stöðugum strætis-
vagna- eða áætlunarferðum,
einkum um helgar, upp i Heið-
í mörk.
!
lýðsfélaganna um deilu strætis-
' vagnamanna í London.
Watkinson samgöngumála-
ráðherra situr einnig fundinn.
' Sú hætta virðist nú hafa færst
1 nær, að verkfallið breiðist út
til annarra starfsgreina.