Vísir - 15.09.1958, Blaðsíða 11

’llnKrt Fcjitur* Sy»öK*U. Iu.
hættu. — En Tarzan var
önnum kafinn við dýrav.eið-
arnar og fannst hann vera
óhuJtur unz hann heyrði köll
henna. — „Flýttu þer! Vio
verður að forða okkur!. Nú
tók Tarzan til fótanna, vegna
þóttist
Mánudaginn 15. september 1958
KATHRYN BLAÍR:
ASTAR5AGA
25
hlaðnar aðhverfu rafmagni alveg'
eins og kjarnarnir, sem kljúfa
átti. Þetta þýddi, að þegar skot-
færið eða „kúlan“ nálgaðist skot*
markið, hrundu báðir partar
hvor öðrum frá af miklu afli, svo
að „kúlan“ kæmist í markið.
Þetta þýddi meir að segja það,
að maður gat þurft að nota
meira afl til að hleypa skotinu
af stað, heldur en það, sem losn-
Unglingum innan 16 ára er óheimill aðgangur að almennum vj® kjai naklofninginn og var
knattborðsstofum, dansstöðum og öldrykkjustofum. Þeim er ■ e®a enSinn ávinningur
óheimill aðgangur að almennum kaffistofum eftir kl. 20,
nema í fylgd með fullorðnum, sem bera ábyrgð á þeim.
Unglingum ber að sanna aldur sinn með vegabréfi, sé þess
krafizt af eigendum eða umsjónarmönnum þessara stofn- 1
ana.
Athygli foreldra og forráðamanna barna skal hér með vakin
á eftirfarandi ákvæði 19. gr. lögreglusamþykktar Reykja-
víkur:
Hann hneigði sig. — Þér eruð snemma á ferli, senhorita.
Messan byrjar ekki fyrr en klukkan átta.
— Ég gat ekki farið þá. En ég skrapp hingað núna, því að ég er
alltaf vön að fara i kirkju á föstudaginn langa,
— Og nú sleppiö þér guðsþjónustunni vegna senhoru Estardos,
sagði hann kaldhæðinn. — Ég óska yður góðra páska!
Hún kinkaði kolli og.þakkaði, og Richardo fór inn í kirkjuna.
Hvers vegna fer hann i ensku kirkjuna? datt henni allt í einu
í hug. Lagði hann það í vana sinn? En hún hugsaði meir um
.öökku augun og mjallhvítu tehnurnar, er hann brosti. Hann var
líklega ekki reiður henni lengur, en fjarlægari henni en áður.
Það var erfitt að lesa hugrenningar hans — ómögulegt að vita
hvað í hjarta hans bjó — ef nokkuð hjarta var þá í honum....
Svona hugsaði hún á leiðinni heim í gistihúsið, svo hafði hún
fataskipti og fór fram í eldhúsið. Og síðan hafði hún svo mikið
að gera að hún hafði engan tíma til að hugsa um eink&mál sín,
, og þegar hún fór að hátta um kvöldið steinsofnaði hún strax.
Laugardagurinn byrjaði vel. Fólk sem fór í sió snemma um
morguninn sagði að hann væri hlýrri en áður, og gestirnir flykt-
ust niður í fjöruna í baðsloppum og með vikublöð, sólgleraugu,
sólbrunaolíu og körfur með ávöxtum og sætindum. Fáir Englend-
ingar voru í þeim hóp, og Júlía hafði slegist í för með miðaldra
hjónum frá Birmingham, sem virtust eiga mikla peninga og
gerðu sér háar hugmyndir um primadonnur i Jríi.
Polly og Helen fengu sér stutta kaffihvíid. —Ég treysti þér,
sagði Polly. — Meðan við höfum svona marga gesti, verður þú
að gera hvað sem fyrir. kemur.
— Já, það er auðvitað mál. Ég er hérna til að hjálpa þér.
— Og það gerir þú líka, í fyllsta máta. Nú fer mér loksins að
íinnast að þetta borgi sig.
— Það gleðunmig, Polly. Annars kom kona hérna í morgun og
spurði hvort hún ætti ekki að hjálpa til í eidhúsinu.
Polly hugsaði sig ,um. — Nei, við getum ekki keypt meiri hjálp
núna, Það .verður of dýrt.
Helen hefði getað bent henni á að þesskonar aukahjálp gæti
borgað sig, jafn lítið og borgað var fyrir góða vinnu. Og þá gætu
Polly og hún sinnt ýmsu .öðru betur. En hún sagði ekki neitt.
Þegar Helen fór inn í eldhúsið til að ganga frá salatinu undir
vetni
hadegisyerðinn, var matsveinninn i slæmu skapi: — Nærri því,”
sextíu gestir í hádegisverði, og samt hafði senhora tekið á móti! Kóbalt í þeirri mynd, sem
sérstökum matargestahóp í litlu stofuna. Og þetta voru engir Þ3® er almennt þekkt, kallast
venjulegir gestir! Þeir heimtuðu úrvalstegund af fiski og keti, *»kobolt 59“ (27 prótónur og 32
bezta salat, ávexti, kampavín og fleiri afbragðs víntegundir. Hélt nevtrónur), en ísótópinn „kó-
senhora að hann gæti gert kraftaverk? jbolt 60“ (33 nevtrónur) er
Helen skildi ekki aílt rausið í honum, því að enskukunnátta auðvelt að framleiða og ódýrt,
hans stóð matgerðarkunnátunni langt að baki. Hún svaraði bros- , °S Þar sem hann hefir nærri
andi að það mundi alit fara vel, þó að hádegisverðurinn yrði alveS sömu eiginleika og hið
borin fram nokkuð seint.... En þar hitti hún viðkvæmasta blett- afardýra radíum, er hægt að
inn á kokkinum: Hann komst í ham, skipaði fyrir til hægri og n°fa bann í þess stað. T. d. nota
vinstri og tók langa hnífinn og fór að skera í ákaía.
Venjulega var hádegisverðurinn framreiddur kl. 13,30. Tvær
Vegabréf fást afgreidd ókeypis hjá kvenlögreglunni,
Klapparstíg 16, III. hæð.
Lögreglustjórinn í Reykjavík, 13. september 1958.
SIGURJÓN SIGUEÐSSON.
Atómöldin
Frh. af 4. s.
þess eru 92 prótónur 146 nev-
trónur og 92 plús 146 eru 238,
en sú tegund úraníums, sem
notuð er í kjarnorkusprengjur,
er kölluð „úraníum 235“, því
að í kjarna þess eru aðeins 143
nevtrónur (143 plús 92 = 235).
Á sama hátt getur maður
kallað „þungt vetni“ eða deu-
terium „vetni 2“ og „yfir-
þungt vetni“ eða tritium
læknar hann í hina svckölluðu
„kóbalt byssu“. Og það ef
þessi ísótópur, sem kæmi til
tvm
greina, ef „breyta“ ætti vetnis-
sprengju í kóbaltsprengju, sem
gæti auðveldlega gert út af við
allt líf á jörðunni.
En svona langt værum vér
þó ekki komnir, ef vér hefðum
ekki uppgötvað annað og meira
í fari nevtrónanna, en það, sem
þegar hefir verið skýrt frá. Þá
hefðum vér heldur ekki komið
auga á hinar góðu hliðar þessa
máls.
Hið ákjósanlega
skotfæri.
Áður en vér kyntumst nevtrón-
unum var ekki mikið útlit fyrir
að vér hefðum getað leyst kjarn-
orkuna úr læðingi svo að not
urðu' af.
Kjarnorkan var leyst úr læð-
ingi með því að „skjóta" kjarn-
ana í sundur. En eina nöthæfa
skotfærið voru eindir eins og pró
tónur, nevtrónur og alfaeindir,
þ.e.a.s. eindii-, sem allar voru
Wmm
E. R Burroughs
■TARZAN.
Fawna leitaði dyrum og
dyngjum í frumskóginum að
apamanninum og
vita, að hann væri
ofboðs hennar
um að vera?
— Hvað var
! að.
I Þegar Chadv/ick kunngeroi
I uppgötvun sína fékk maður í
hendur-eind, sem var órafmögn-
uð eða hlutlaus (neutral).'Það
hlaut að vera hið ákjósanleg-
asta skotfæri. Og nú var hægt
að kljúfa kjarna, sem áður var
ómögulegt að komast að, svo
sem eins og úrankjarnan með
sínar 92 prótónur.
Hin dularfulla tilraun
Fermis.
Einn þeirra manna, sem mikið
fékkst við þessar tilraunir,
komst að raun um, að ein aða
fleiri þeirra nevtróna, sem hann
skaut með, sátu stundum fastar
í kjarnanum og gerði hann þann
ig að ísótóp. Þetta var Italinn
Em’ico Férmi. Ef skotið var t.d.
á súrefnið 16 (venjulegt súrefni)
gat maður fengið súrefnið 17, ef
eim nevtrónanna, sem skotið var
með, varð eftir i kjarnanum, og
súrefnið 18, ef tvær nevtrónur
festust í honum. Loks sannaði
Fermi, að á þenna hátt mátti
búa til ísótópa svo að segja eftir
vild úr öllum frumefnum.
Fyrir þessa uppgötvun var
Fermi sæmdur Nóbelsverðlaun-
unum 1938. Um þessar mundir
var hann farinn að búa sig und-
ir að flýja Italíu vegna ofsókna
Mússólinis —; tengdafaðir Ferm-
is var nefnilega gyðingur! En
það var ekki auðvelt að komast
úr landi á Italíu um þær mund-
ir. En þar sem Fermi ætlaði að-
eins til Stoickhólms. til að taka
við Nóbelsv.erðlaununum og það
var mikill heiður og álitsauki
fyrir Italíu, og ekki stuggaði
Mússólini hendinni við góðum
sænskum krónum i þá daga, þá
lét hann það gott heita að Fermi
færi til Stokkhólms. Fermi tók
konu sina með —• en hann fór
aldrei heim til Italíu aftur og
lenti skipi sínu í Bandaríkjun-
um. Ef Mússólini eða Hitler hefði
órað fyrir því hvað uppgötvun
Fermis í rauninni þýddi, hefði
honum aldrei verið sleppt úr
landi.
Fermi hafði gert tilraunir sín-
ar með úraníum kjarna. Þegar
hann aat sannað, ao hægt var
að skjóta nevtrónum á kjarnann
án þess að kljúfa hann og að
nevtrónurnar sátu fastar í kjarn-
anum þá lá það í augum uppi,
að hægt var að búa til frum-
cfr.i, sem aldrei höfðu áður ver-
ið til í náttúrunni.
Ekki voru menn þó strax við
því búnir að trúa þessu. Það
skeði lika ýmislégt annað þegar
skotið var á úraníumkjarnairn.
Hvað var t.d. sem skeði, þegar
kjarninn -'klofiiaði? '
Svarið fannst ekki fyrr en und-
ir lok styrjaldarinnar. Fyrst
voru ,það hjónin. Joliot Curie,
sem rtðu gátuna að nokkru
leyti, en því næst var hulunni að
fuliu syipt frá. Það gerðist. í
Kaupraannahöfn.
Þá hófst sá örlag&þrungni
leikur, sem enn er. ekki lokið.
Næsta grein: írgar úraníum-
aíómið var klofið. ; •