Alþýðublaðið - 23.10.1957, Blaðsíða 6

Ai þý Si' bla ðrð
Miðvikudagur 23. okt. 1957
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn
Ritstjóri: Helgi Sæmundsson
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson
Jlaðamenn: Biörgvin Guðmundsscn og
Loftur Guðmundsson
tuglýsingastjóri: Emilía Samúelsdóttir
Ritstjórnarsímar: 14901 og 14902
Auglýsingasími: 14906
Afgreiðslusimi: 14900
Prentsmiðja Alþýðublaðsins, Hverfisgötu 8—10
Ungversk harmsaga
í DAG er ár liðið síðan
ungverska þjóðin með verka
lýðinn og menntamennina í
broddi fylkingar reis gegn ó-
stjórn og ofstjóm og krafð-
ist frelsis, mannréttinda og
lýðræðis. Þessa harmsögu er
óþarft að rekja, hún er kunn
gervöllu mannkyni. Rúss-
neskir skriðdrekar skökkuðu
leikinn, frelsishreyfingin var
kæfð í blóði, vilji fólksins
virtur að vettugi og leppar
erlends valds settir að vöid-
um. En orðstír ungversku
uppreisnarinnar lifir. Henn-
ar verður að miklu getið í
sögunni, og hún heíur reynzt
heiminum í senn aðvörun og
eggjun. Eðli kommúnismans
varð lýðum ljóst við atburð-
ina í Ungverjalandi. Og ung
verska harmsagan minnir á
þá staðreynd, að þjóðirnar
bak við járntjaldið verða að
una sama hlutskipti og olli
því, að hetjurnar í Búdapest
hófu vonlausa baráttu við
ofureflið og gengu út í dauð-
ann.
Vopnagnýrinn er löngti
þagnaður í Ungverjalandi,
rússnesku skriðdrekarnir
báru sigur af hólmi. Hundr
uð' þúsunda hafa flúið land
til að byggja upp ný.ia
framtíð og sumir í þeirri
von, að baráttunni verði
haldið áfram. Fljótt á litið
virðast atburðirnir í Ung-
verjalandi liðnir hjá. En
harmsagan heldur áfram.
Handtökur og fangelsanir
eru daglegt brauð. Dauða-
dómar eru upp kveðnir fyr-
ir sakir, sem þættu blægi-
legar á Vesturlöndum. Á-
standið minnir á svívirðing
uíia í ríkjum fasismans og
nazismans, meðan Hitler
og Mussolini voru og hétu.
f»ess vegna verður ekki hjá
því komizt að líta á ung-
versku harmsöguna sem
ömurlegustu tíðindi vorra
daga. Hún afhjúpar komm-
únismann og sannar skyld-
leika hans við villimennsku
nazismans.
Atburðirnir í Ungverja-
landi hafa mikil áhrif víðs
vegar um heim. Fylgið hryn-
ur af kommúnistum alls stað
ar í frjálsum löndum vegna
þeirra. Sú þróun kennist
einnig hér á íslandi.
Gleggtsa sönnun þess urðu
stúdentaráðskosningarnar á
dögunum, þar sem kommún-
istar biðu eftirminnilegan ó-
sigur. Æskan vill frelsi. Og
hún tekur ekki í mál að trúa
á blekkingu eftir að verkin
hafa talað með slíkúm hærti
og raun varð á í Ungverja-
landi. Henni er Ijóst, að fram
tíðarríkið má aldrei veröa
blóðvöllur, fangabúðir ■ og
dauðaklefar kommúnismans.
Og hún vaknaði til alvar-
legrar umhugsunar við at-
burðina í Ungverjalanöi. ís-
lendingum varð við líkt og
manni, sem heyrir bróður
sinn hrópa í neyð og feigð.
Vesturlönd gátu ekki komið
Ungverjum til hjálpar. En
þau heyrðu og sáu atburðina
og háfa dregið af þeim tíma
bæra lærdóma.
Og stórveldið, sem kæföi
ungversku byltinguna í
blóði, hefur hlotið þungan
dóm sögunnar. Athæfi
Rússa í Búdapest svipti af
þeim grímunni. Hér efíir
trúir enginn friðartali
þeirra og faguryrðum
nema orðin sannist í verki.
Rússnesku skriðdrekarnir
drápu ekki aðeins fólkið í
Ungverjalandi. Þeir skildu
friðardúfurnar eftir í valn-
um. Ofríkismönnum trúir
enginn eða treystir. Og for
dæmingin er rækilegust af
hálfu þeirra, sem berjast
fyrir sönnum sósíalisma.
Þess vegna hafa jafnaðar-
menn um allan heim for-
ustu um að gagnrýna aí-
burðina í Ungverjalandi.
Sósíalisminn hefut' ekki
-orðið fyrir áfalli, þó að ó-
hæfuverkin í Ungverjalandi
væru unnin í hans nafnl. En
ungverska harmsagar. leiðir
í ljós, að kommúnisminn á
ekkert skylt við sósíalisma
fremur en fasisminn og naz-
isminn. Sósíalisminn þekkist
á verkum, Og það var ekki
hans andi, sem sagði tii sín í
Ungverjalandi. Það var
grimmd og miskunnarleysi
einræðisins og harðstjórnar-
innar. Ungverjar biðu ósigur
í bardögunum um Búdapest.
En svo var um fleiri. Rúss-
neska byltingin beið þar úr-
slitaósigur. Og eftir blóðbað- _ i
ið í Ungverjaland.i er allt
mannkynið mikilli en sorg-
legri reynslu ríkara.
Áskriffasímar blaðsins
eru 14900 og 14901.
Bréfakassinn:
ÉG HEF nýlega lesið grein,
skrifaða af merkum bónda
í Austur-Húnavatnssýslu. —
Hann ráeðir þar um verð-
lagsmál landbúnaðarins. —
Þótt ég hafi kannski ekki
eins gott vit á því og hann,
vil ég samt leiða athvgli hans
á nokkrum liðum sem nann ger-
ir að umtalsefni, og átelur
nefndina sem hefur haft það
með höndum að ákveða verð-
lagið. Ég hef oft hugsað u.m
það, að ekki væri hún öfunds-
verð, það væri kannski bezt að
láta bændur eina um að á-
kveða verð á sinni vöru eins og
virðist líka vera vilji greinar-
höfundar, en hver getur eða viil
þá kaupa, er hlutur verkamanns
ins betri, sém er ósjálfstæðasí-
ur af öllum stéttum þjóðfélags-
ins.
Fæstum bændum hefur fund
izt hagur sinn batna við að ger-
ast ósjálfstæður verkamaður á
mölinni, en sjá það oft um
seinan. Þá er ekki hægt um vik
að snúa við.'
Búið sem miðað er við er 6M>
kýr og 100 ær. Ég er viss um
að þessi Halldór bóndi er það
hagsýnn að hann sér að ekki
borgar sig að hafa dýrar vélar
við svona lítið bú, heldur not-
ast við heimafenginn aflgjafa,
þarfasta þjóninn sem talað var
oft um áður fyrr, hestinn. Hvað
reikning nurinbreytist þá bónd
anum í hag fer ég ekki út í,
ég hygg að það sé samt nokk-
uð. — Ég hef reynt hvoru-
tveggja, bæði vélakost nokkuð
dýran og hesta-verkfæri og tel
að dýrar vélar sé ekki hægt að
hafa við jafn lítið bú og hér
er reiknað með. Fóðurkaup tel
ég að séu að miklu leyti óþörf
í öllum góðum árum. Því miður
eru hin árin kannski fleiri, sem
full þörf er á að kaupa aðkeypt
fóður til að bæta upp eínatap í
lélegum heyjum.
Mér er minnisstæður fundur
í minni sveit þar sem rætt var
um afurðasölulöggjöfina, ég
benti á að hér mundi reynast
mikill vandi með að fara og við-
kvæmt mál. Ekki væri ólíklegt
að þatta gæti farið út á var-
hugaverða leið, sem gæti orðið
sú að koma í stað víxlhækkun
afurða og vinnu. Búin þurfa
sjáanlega að vera það stór að
þau skaffi næga atvinnu þeirra
sem við þau vinna, en það tel
ég ekki með jafn litlu búi og
reiknað er með. Hollur er heima
fenginn baggi er sjaldan athug-
að sem skyldi. Bóndinn verður
áreiðanlega oftlega að leggja
hart að sér með að vinna að
sínu búi og kaupa sem minnst
að, kanski fremur en ýmsar nðr-
ar stéttir í þjóðfélaginu, en.
hann er á mörgum sviðum
sjálfstæðari í því að geta unn-
ið úr skauti fósturjarðarinnar
þær nauðsynlsgustu neyzlu-
vörur tíl viðhalds sér og sínu
skylduliði, og hefur ekki yfir
sér atvinnuleysis vofuna sem
æfinlega getur barið að dyrum,
hjá þeim sem verða að sækja
allt til annarra.
Ég hef haft tækifæri til að
kynnast mörgum verkamanni,
sem verður að greiða í húsa-
leigu allt að því hálf laun sín,
sem er af honum heimtað vægð
arlaust, oftlega það nærri hon-
um gengið að hann hefur ekki
ráð á að kaupa handa sér og
sínum nema það ódýrasta sem
hægt er að fá til að seðja svang-
an maga. Þykir gott að geta
keypt kjötmeti í eina máltíð
vikulega.
Að þjóðin sem lieild lifi meira
á sinni eigin framleiðslu er
vússulega mál allrar þjóðarinn-
ar og ekki síður er það sam-
ejginleg ósk allra að bera klæði
á vopnin milli flokka og stétta
í þjóðfélaginu í því efni er
margt skuggalegt útlits. Að
snúa við er full þörf. Þeir, sem
, það gera fyrstir munu þéna
mest þegar til lengdar lætur og
skapa sér virðingu alþjóðar eða
svo er vonandi að þjóðin sé
þroskuð áður en of langt er
gengið út í foræði sundrungar
og eiginhagsmuna togstreitn
sem allt gerir dimmt og kalt.
Ekki er að efa að launastétt-
irnar gætu bætt sinn hag með
viðskiptum við móður alls sem:
lifir, moldina. En til þess þarf
þroskaðan félagsanda en þar
j eru eins og víðar í þjóðmálum
ckkar mörg ljón á veginurn. Það
j er kannski bezt, að hver stért
sé frjáls að setja vero á sína
framleiðslu, ef stéttirnar ganga
of langt og setja of hátt verð á
sína framleiðslu þá er opin leið
fyrir stéttirnar að fara inn á
hvers annars svið. En verð-
lag hlýtur að byggjast á
þvr hvað við fáum fyrir vinnu
okkar í seldri vöru á erlendum
mörkuðum, ef tölurnar eru í
ósamræmi við það hlítur illa
að fara. Ég man vel eftir því
þegar sveita- og sjávarbændur
höfðu skipti saman að trygg vin
átta myndaðist á milli manna,
hvor um sig passaði að láta
nokkuð umfram það sem til-
skilið var eftir gömlum við-
skiptareglum. Það voru óskráð
lög, eftir því sem þjóðin á meira
af þeim því betra. Skráð lög
geta aldrei að öllu leyti komið
í stað óskráðra laga.
Það er vissulega mikið villu-
ljós á veginum í hækkandi töl-
um og verkföllum eða verk-
bönnum, sem er sjáanlega sama
og gengislækkun. Ef ekki er
snúið við, þá er sjáanlegt að
það endar með þrengingum í
einni eða annarri mynd.
Október 1957,
Jón Guðmundsson,
Valhöll.
Framhald af 1. síðu.
að þeir muni ekki aðeins ræða
aukna hernaðarlega- og efna-
hagslega samvinnu, heldur
líka hvernig vesturveldin
geti veitt efnahagsaðstoð þeim
löndum, sem hennar þarfnast.
Benda m.enn á, að Sovtéríkin,
með sínu sentralíséraða stjórn
arfari, hafi getað boðið ýms-
um löndum skjótari aðsíoð og
hafi því orðið vesturveldun-
um fljótari í ýmsum tilfellum.
KVENNAÞÁTTU
Ritstjóri Torfhildur Stemgrímsdóttir
PENNAVESKI OG BUDDA
ÞAÐ eru ekki mörg skóla-
börn, sem ekki eru í rneiri eða
minni vandræðum með ritáhöld
sín, ef þau ekki hafa þægileg
pennaveski. Þau fást að vísu í
öllum ritfangaverzlunum á litlu
verði, en þó væri mun skemmti-
legra, að geta framleitt þau
sjálfur, og þá haft þau persónu-
legri en ella.
Pennaveski það, er myndin er
af, er snoturt og hefur þann
kost urnfram önnur álíka, að í
því er einnig geymsla fyrir pen-
inga.
Veskið er búið til úr filti eða
ullarefni og fyrir yngri nemend
urna má gjarnan nota skæra
liti, rautt eða grænt með gulum
saum, eða gult, jafnvel blátt með
brúnum saum. Fyrir þau eldri
má nota daufari liti bæði í efn-
inu og saumum.
í veskið þarf þrjú stykki af
efninu, 10 sentímetra breiða og
einn 28 sentímetra langan, ann-
an 23 sentímetra langan og þann
þriðja 9 sentímetra langan.
Leggið 23 sentímetra bútinn
ofan á 28 sentímetra bútinn,
þannig að neðri endarnir séu
jafnir, leggið síðan 9 sentímetra
bútinn ofan á 23 sentímetra bút-
inn, þannig að hann sé 3 sentí-
Stingið svo neðri brún hans
fasta á 23 sentímetra bútinn
þannig að stungan sé um 1 sentí
metra frá brún báðum megin.
Stingið síðan jaðra bútanna fasta
saman með sams konar saumi
og sýnt er á myndinni upp að
efri brún 9 sentímetra bútsins,
þar fyrir ofan verður að sauma
jaðar hvers búts fyrir sig. Eru
þá þeir hlutar, er þannig verða
fyrir ofan brúnina lagðir yfir og
lotaðir sem lok, annað fyrir
oudduna og hitt fyrir penna-
/eskið.
Nota má smellur til að loka
neð, en til þess að saumurinn á
þeim sjáist ekki að utanverðu,
iarf að sauma þær á skábönd
ig festa þeim síðan á lokin inn-
mverð, helzt á neðri jaðar loks-
ns.
Þ«gar svo veskið er tilbúið,
ná gjarnan sauma nafn barns-
ns með lykkjuspori á ytra iok-
ð, eða þá aðeins upphafsstafi,
;ða bara annan upphafsstafinn í
íafni barnsins.
Gott er að nota annaðhvort
Vurorugarn eða perlugarn til að
auma veskið saman með, en
•eyndar má nota hvers konar
iterkt ullargarn.
Ef óskað er eftir enn meiri til-
breytingu, kemur svo til mála að
sauma út í veskið. Þá er munstr-
ið teiknað á flötinn, sem mynd-
ast neðan við budduna, t. d.
mynd af Bamba, fugli, Hans og
Grétu eða hverju öðru, er þér
hafið í strikateikningu, sem auð
velt er að sauma út á svona efni.
Má þá sauma munstrið út með
lykkjuspari og þá jafnvel í fleiri
en einum lit.