Alþýðublaðið - 21.01.1958, Blaðsíða 7

jpriðjudag'ut' 21, . jánúáiP 1958r
AI þ ý*$~tí b ta'S Í 8
7
SamtaE við Stefán J úiínéson rithöfund:
VIÐ MJÓASUND í Hafn
arfirði er nú risin jnyndar
leg, tvílyft bygging, og
hefur húsið verið í smíð-
um síðastliðin tvö ár. Þetta
er bókahafnsbyggingin
.nýja. Er húsið nú svo Jangt
komið, að bókasafnið mun
ihefja starfrækslu sína þar
í hæsta mánuði. Á efri hæð
;tnni hefur iðnskóli bæjar
ins verið til húsa, síðan
hann hóf starfsemi sína
með nýju fyrirkomulagi á
síðastliðnu hausti. Er hann
nú dagskóli. Bókasafns-
byggingin var eitt af
Btefnuskrármálum Alþýðu
flokksins fyrir síðustu 1
kosningar. Alþýðublað
Hafnarfjarðar hefur því
gnúið sér til förmanns
bókasafnsstjórnar, Stefáns
Júlíussonar, og beðið hann
að segja lesendum frá
byggingu þessa glæsilega
húss. Fer samtalið hér á
eftir.
— Hvenær kom fyrsí lil mála
að byggja þetta hús, Stefán?
,,‘Það er nú orðið nokkuð langt
síðan, líklega ein tíu ár. Eftir
að nemendum tók að fjölga í
Flensborg, þrengdi æ meir að
kosti safnsins þar. Bókasafns-
nefnd og bókavörður fóru þá
að finna að því við bæjarstjóm,
að byggt yrði yfir safnið. Jafn-
framt voru notendagjöld fyrir
léðar bækur lagðar í sérstákan
byggingasjóð, sem var orðinn
meira en eitt hundrað þús. kr.
þegar bygging hófst. Bæjar-
stjóm tók fíjótt vel í málið, og
ákvörðun um lóð var tekin fyrir
átta árum og þá var bæjarverk-
fæðirgi falið að gera frumriss
að bókhlöðu. Skömmu seinna
var byrjað að vinna lóðina.
Frekari framkvæmdir stöðvuð-
ust þó vegna neitunar gjaldeyr-
isyfirvalda á fjárfestmgarleyfi
fyrir byggingunni.“
— En hvenær komst svo veru
Segur skriður á málið?
„Ekki fyrr en fjárfestingar-
leyfi var fengið, en þaö fékkst
loks haustið 1954. Við Magnús
heitinn Ásgeirssori bókavörður
fórum þá í ágúst á fund full-
trúa innflutningsyfirvalda með
enduraýjaða umsókn og reynd-
um eftir beztu getu aö knýja
málið fram. Það heppnaðist, og
þá var strax hugsað um að fara
að byggja, enda hafði bæjar-
stjórn haft fjárveitingu til bygg
ingarinnar á fjárhagsáætlun
þessi árin."
1 < — Þá hefur verið búið að
teikna húsið?
„Já, Sigurður Ólafsson bæjar
verkfræðingur var þá búinn að
teikna bökhlöðu, enda hafði
Siann lagt alúð við það verk og
haft um það stöðug samráð við
bókasafnsnefnd og bókavörð.
En bér er rétt að skýra frá, að
eftic bessari fyrstu teikningu
var ekki byggt, þegar til kast-
anna kom. Fljótt komst til tals
í bóksafnsnefnd, að ekki værl
Nýja bókasafnið í Hafnarfirði.
rétt að byggja svo lítið hús,
fyfst farið væri að byggja á ann
að borð. Rök okkar, sem beitt-
um okkur fyrir byggingustærra
húss, voru aðallega þau, að hér
væri um svo dýrmæta lóð í
hjarta bæjarins að ræöa, að
eklti væri i-étt að byggja á henn*
• LOTTE LEHMA.NN, fyrrum.
eín fremsta óperu- og lieder-
söngkona heims, hefur ekki
sungið opínbérlega í rúman
áratug, enda komin fast að sjö-
tugu. Áður var hún ein helzta
söngkona Metrópólitanóperunn
ar, en ferðaðist einnig land úr
iandi og söng lieder. Nýlega
hefur athyglin béinzt að hinni
bekktu listakonu að nýju, ekki j
þó þannig, að hún hafi sungið |
opinberlega aftur, því að sjálf
segir hún að rödd hennar sé nú
aöeins skuggi af því, sem áður
vsr og kæri hún sig ekkert um
að hafa skugga allt í kringurn
sig. En hún hefur alltaf haft
nokkra nemendur í söng vestur
1 í Santa Barbara í Kaliforníu,
bar sem hún býr, og í haust fór
hún til Englands og valdi þar
30 úrvalsnemendur í óperuskól
anum og tók til að kenna þeim.
Fer mikið orð af kennslu henn-
I ar. Nýlega var gerð upptaka af
'Der Rosenkavalier eftir Rich-
gjd Strauss, þar sem þessi úr-
j valsflokkur hennar syngur eft-
: ir tilsögn hennar. Var þessi
ekki sízt þegar þess er gætt, að
allur kostnaður hefur aukizt ár-
lega, og íé til opinberra fram-
kvæmda er alltaf af skornum
skammti. Á síðastliðnu hausti
var efri hæðin tekin til notkun-
ar fyrir iðnskóla, eins og áður
hefur verið rakið hér í blaðnu.
Þetta nýja hús við Mjósund er
því þegar búið að leysa hús-
næðisvandræði þriggja stofn-
an.Á 1 ,,bæ,nnm: bókasafnsins taka flutt £ brezka útvarpið
ja fs iðnskolans og Flensborg- kM al]s fyrir ]öngu og vakti
arskólans. Að vísu fékk Flens-
borgarskóinn ekki nema tvær
stofur úr húsnæði því, sem bóka I
safnið hafði, en þær bættu samt'
úr mjög brýnni þörf.“
— Iðnskólinn leigir þá
hæðina?
hina mestu athygli. Eitt af kær
Lotte Leh-
í þessari ó-
mafskálksfrúin, og söng
ustu blutverkum
man var einmitt
Stefán Júlíusson.
einnar hæðar hús, sem fyrirsjá-
anlega yrði of litið fyrir safnið,
' er tímar liðu. Sérstaklega þótti
okkur þetta misráðið, þar sem
gert var ráð fyrir að síðar yrði
byggt ofan á einnar hæðar hús-
ið og stykleiki miðaður við það,
en kostnaður varð a-f því meiri,
ekki sízt vegna notalítillar ris-
hæðar og gangarýmis. Því var
gerð í bókasafnsnefnd svohljóð-
andi ályktiin 22 jan. 1955*. —
. „Samþvkkt að leita til bæjar-
ráðs um það, hvort tiltækilegt
I þyki að bvggia strax tvæi' hæð-
ir, og verði efri hæðin pá hugs-
uð sem húsrými, er gæti orðið
til stvrktar rekstri safnsins í
framtíðinni. Formahni falið að
ræða batta mál við bæiarráð."
— Þessi bvsrfifíng hefur svo
verið sambvkkt?
„Já, bæjarráð ö? bæjarstiórn
tóku þ°ssari málaléifan' okkar
val. enda bótt fiárveiting hefði
aðeins verið hugsuð og sam-
bvkkt til pinnar hæðar bvgging-
ar og peninvar væru af skorn-
um skammti.”
— Tafði þetta ekki fyrir bygg
ingunni?
„Ekki neitt verulega. Að vísu
þurfti að teikna húsið að nýju
og fá ný leyfi, en þetta gekk
furðu vel. Byggingarfram-
kvæmdir hófust sama haust, og
var lokið við að stevDa gólf-
plötu og kyndiklefa fyrir árslok
1955. Byggingarfélagið Þór
byggði samkvæmt útboði. Síðan
hefur verið haldið áfram jafnt
og þétt, og þótt ok'kur, sem
staðið höfðum fyrir þessu, hafi
stundum þótt ganga helzt til
seint, er það ekki talinn langur
tími nú á dögum að reisa svo
stóra byggingu á tveim árum,
„Já, nema smáherbergi, sem
bókasaínið mun nota sem
geymslu. Leigutíminn er tíu ár,
og að þeim tíma liðnum verður
að sjálfsögðu hægt að endur-
skoða, hvort bókasafnið þarf
aukið húsnæði. En neðri hæðin
mun verða safninu feikinóg
bann tíma og líkast til miklu
lengur, nema starfssvið þess
verði aukið frá því sem nú er.
Annars er rétt að geta þess hér,
að á meðan á þessum fram-
Framhaid á 8. síðu.
iPeru,
! hún það hlutverk síðast í Metró
efrl j pólitan óperunni 1945. Söng-
kennsla Lotte Lehmanns þótti
svo frábær í Lundúnum, að nú
hefur henni verið boðið til
Ástralíu til að kenna þar úr-
valsnemendum, og hyggst hún
fara þangað næsta haust.
INGEMAR BERGMAN, er sá
af yngri leikhúsmönnum og
kvikmy nd asmiðum Evrópu,
sem einna mestan orðstír hefur
getið sér. Hann er Svíi, prests-
sonur, stundaði háskólanám i
bókmenntum og listum, en
kvaddi sér brátt Mjóðs sem rit-
i höfundur og leikstjóri. TuttUgu

9
„TILTOLULEGA
HÆTTULITLIR . . .“
SKOTAR hafa verið nefnd-
ir „Þýzkarar hins Engil-sax-
neska kynstofns“, og er þar
átt við, að þeir fái yfirleitt
hvervetna forystuhlutverk á
sviði fjármála og fram-
kvæmda, þar sem þeir setjast
að. Sú saga gekk á styrjald-
arárunum ,að þegar Banda-
ríkjamenn voru í þann veg-
inn að hefja þátttöku í styrj-
öldinni, hafi stjórmn látið
fram fara athugun á því hvort
menn af þýzkum úppruna
gengdu trúnaðar- og fram-
kvæmdastöðum þar í landi,
að svo verulegu leyti að tal-
izt gæti öryggi þjóðarinnar
hættulegt í styrjöld við Þjóð-
verja. Fyrst var skipuð nefnd
manna, sem nutu mesía
trausts stjórnarvaldanna og
trúnaðar í mikílvægustu mál-
um, og skyldi hún athuga
þetta, — en þegar betur var
að gætt voru nefndarmenn
flestir af þýzkum uppruna,
og varð aö' endurskipa hana
þrívegis, áður en bót var á þv£
ráðin. Þegar hún skilaöi nið-
urstöðum sínum voru þær á
þessa leið: Þjóðverjarnir sjá
um skipulag og framkvæmd
ir undir yiirumsjá Gyðinga,
sem hirða gróðann hánda pen
ingastofnunum Skota. Ef eitt-
hvað væri grunsamlegí við
þetta, sagði einn í nefndar-
álitinu, væri það helzt það,
að heildartalan á skattfram-
tali þýzku framkværadastjór-
anna endar undantekningar-
laust á hálfu centi, Gyðing-
arnir telja aðeins fram í mill-
jónum dollara og aldrei nema
tap, — en Skotarnir fyrir-
finnast ekki á skattskránni.
Að fengnum þessum upplýs-
ingum taldi stjórniu ekki geta
stafað beina hættu af Þjóð-
verjunum.
Á BAK VIÐ hvern tnarin,
sem kemst langt í lífinu stend
ur kona, sem gerir móður
hans öldungis hissa.
ÞAÐ ER hverri konu örð-
ugast að tak ákvörðun varð-
andi hvenær hún eigi að telja
sig miðaldra.
og sjö ára garnall varð hann
leikhússtjóri bæjarleikhússins í
Hálsingborg, en undanfarin ár
hefur hann verið leikstóri við
stærsta leikhús Norðurlanda,
Bæjarleikhúsíð í Malmö. Leik-
rit hans, sem fiest eru útvarps-
leikrit, hafa vakið athygli,
kvikmyndir hans enn méiri at-
hyglí og sem sviðsleikstjóri er
hann kallaður snillingur. —
Fyrsta . kvikmyndahandrit sitt
sámdi .hanri 1943;. my-ndin hét
Hets og Alf Sjöberg var leik-
stjóri. Kvikmynd, sem hann
gerði 1948, Fángelse, var talin
bezta mynd, serri Svíar gerðu
það ár (hún hefur verið sýnd í
Filmíu í Reykjavik). og síðan
rak hver myndin aðra: Sömm-
arlek, Hamnstad (báðar sýnd-
ar í Tjarnarbíói), Gyeklarnas
afton, En lektion i kárlek,
Soirimarnattens leende (Bros
sumarnæturinnar) og Det
sjunde ingeglet (Sjöunda inn-
siglið). Báðar síðastnefndu
myndimar bafa verið verðlaun
aðar á kvikmyndáhátíðum, og
gagnrýnendur skipað höfundi
þeirra í fremstu röð kvikmynda
skálda. Nýjasta mvnd Berg-
mans, Smultronstállet, var
frumsýnd í Slokkhólmi nú um
jólin. Frægð Bergmans sem
leikstjóra hefur einnig borizt
langt út fyrir landamæri Sví-
bjóðar. Enda er maðurinn jafn
persónulegur, djarfur og list-
rænn þar sem í kvikmvndagerð
sinni. Mesti leiklistarviðburð-
ur í Svíþjóð í fyrra var uppsetn
ing hans á Pétri Gaut Ibsens.
í háúst vakti mikla athygli ný-
stárieg og þó stílhrein sviðsetn-
ing hans á Le Misanthrope
Moliéres, og í vor bíður hans
annað stórvirki: Faust Goethes.
1—0--
ÞJÓÐVERJAR hafa löngum
átt góð tónskáld. Eitt vinsáel-
asta tónskáld þeirra í dag er
Carl Orff. Hann er fæddur í
FramhaM á 8. si'ð'u.
S
S
$
s
s
\
)
s
\
\
)
)
s
s
*
s
s
s
s
s
s
s
s
AUGLÝSING á spjaldi á
kirkjuvegg í Frakklandi: —
„Öllu ferðafólki er hjartan-
lega velkomið að skoð'a kirkj
una, en hinsvegar skal frara
tekið að inni þar fyrirfinnast
ekki nein sundlaug, og er því
óþarfi að mæta í baðfötum
FYRR meir var stefnt að
því að framleiða flúgvélar,
sem ekki væru dýrari en bíl-
ar . . . nú er stefnt að því að
framleiða bíla, sem eklri verði
ódýrari en flugvélar.
S
I
s
s
>
Alttaf sætur a'ð mér Inoll und- ^
ir bæjarstjómarkosningar; S
þótt þær hafi ekki reynzt S
boða morgunsár hingað til er 'í
aldreí að vita ..„ }
S