Alþýðublaðið - 21.01.1958, Blaðsíða 4

4
A ! ]> ý 5 u b 1 a 3 18
jÞriðjudagur 21. janúar 1958
9AGS//VS
KOSNINGAK eru nýaistíiðn-
ar í Dag'snrún. tjrslitin komu
mér ekki á óvart. Ég héit að
lihitíollin myndu verða 900 og
1200. I»að lét uærri að’ jþeíta
reymiist rétt, Jsví að 80 atkyæði
rc.vndust auö, eri þeim gev'Si ég
ekki ráð fyrir. Þar eru nær ein-
göngu atkvæði andLstæðmga
kominúnista. Mcnn skulu ekki
•haida að þau 1300 atkvæðí, sem
sijórn Dagsbriinar fékk séu
fylgismenn kommúnista.
VERKAMENN koma til þess
; aö kjósa gömlu stjórnina, Það
.■eru ótrúlega margir, sem hafa
; jiessa afstöðu, og þeir hlusta ekki
á það sera sagt er hcnni til
-hnjóðs og lesa með hálfú auga
i það sem skrifað er í sama .dúr.
Stjórn í yerkalýðsfélagi vetður
að brjóta mjög mikið af sér í fé-
lagsmálum til jþess að. félags-
menn snúist nokkurnyeginn ein
huga gegn henni.
KOðiðlÍTNISTAR unnu elrkí
Dag.-:-rún upphailega með hrein
ijai atkvæðum i kosningum. —
. I?eir; iinn-u félag'ið með því að
b.eita oíbeldi og svívirðiiegurn
svikum. Þetta vita allir, sem
stóðu í þeiixr átökum. Þeir neyttu
afls á eir.urn fundi og ráku
iharga menn, en áður faöfðu þeir
beitt ofbeldisaðferðum á íjölda
mörgurn íundum í félaginu, en
Kosningin í Dagsbrún,
Aíburðir fyrrurn og nú.
Hrakningar verkalýðs-
li r ey f ing arin nar
ur. Inntak og eðli verkalýðs-
hreyfingarinnar á eftir að slípa
agnúand smátt og smátt. Þetta
er og verður ákaflega dýrkeypt
reynsla, en líkast til hefur ekki
verið hægt að komast hjá henni.
UÍMNAVINUK skrifar: ,,Ég
vil þakka útvarpinu og Syein-
Wrni Beinteinssyni fyrir rímna-
þáttinn og yona ég að áfram
verði haldiö eins og hafið var.
Valið v'ar af smekkvísi það sem
fiutt yar: Vísur Sveins írá Eii-
vogum hins svariskeggjaða
skákis pg bóflida, sem margar
s.agnir ganga um —- og svo hinn
ágæti mansöngur úr Númarím-
um.
MJÖG er það áríðandi í flutn-
ingi rínma, að þeir, sem koma
fram sem flytjendur, séu skýr-
mæltir. Ég kef ekki undan neinu
að kvarta í þessu efni favað þenn
ALÐítEI mundt c:/ .y’ielaiaeð an fyrsta þátt snertir, • en -tek
þvl, aS tekin v;.?.i ,. slik bar-1 þc-tía fram vegna þess, að það
dagaaðferð í Bagsbrún eðá neinu j er mjög stórt atriði.
Kokkiir orð um ríjtma-
fíáttiim í úivarpinu
ofþe.Idi kom ekki ó móíi, sem
var það eina, sem hefð.i getað
sett skrílinn niður.
ö.ðru verkaiýð'- "élagi. Gkrillinn
frá 1830—19; er crðian að
lömbum. Nýh rr.enn eru koinn-
ir til skjalanna. Vx'áhorfia er.u
að mörgu leyt.i breyk. Verkalýðs
hreyfingin er illa koinin. Það
•er logandi úlfúð og ilíindi á
heimilinu. En friður mun s.káp-
ast að nýju, en'ýmislegt á eftir
að verða þangaú .; að’ svc yerð-
j EAUÖIB rímnaþættinum á-
j fruin og úivarpsmenn mega vera
j vi.ssir um'.það, að „beztu útvarps-
; íi>ustenduruir,“ eins og þá hefur
j stundum komist að orði, verða
ánægðir með það dagskrárefni.
Um þá fiefur lítið verið hugsað
í velur, þyí miður.“
Hannes á horninu.
Þorsteimson
MARGT var um það rætt hér
í bæ, þegar kaþólsklr menn
keyptu jörðina Jófríðarstaði
eða Ófriðarstaði, svo sem hún
neíndist til forna. Sýndist
hverjum sitt, en íleiri munu þó
hafa staðið í móti.
•Þó voru þeir margir, er sáu,
að með þessu var komin í bæ-
irm ný menningarstöð, og' ber
þess gleggst vitni sá fjöldi
Hafnfirðinga, er þangað hefur
leitað til náms fyrr og síðar.
Það var árið 1922, að ka-
þólska kirkian á íslandi -ákvað
að reisa trúboðsstöð í Hafnar-
fjarðarkaupstað, sem þá taldi
aðeins um 3000 íbúa. Var farið
að svipast um eftir hentugurn
stað eða húsi til starfseminn-
ar, og svo heppilega vildi til, að
jörðin Jófríðarstáðir var þá föl,
-og var strax undrnn bráður
bugur að kaupunum.
j Það voru prestar af reglu
! lieilags Montfórts, sem jöi'öina
j keyptu og seítusí að .á 'henni,
| en 'lítið var þó starfað í fyrstu
’ og raunverulég trúboðsstöð
ekki oonuð fvrr en árið 1926.
Einn þeirra manna, er
fyrstur kom hingað á yegum
trúboð’sins, yar bróðir Jósef;
sem flestum eldri Hafnfirðing-
u,m mun kunnur, því að hann
dvaldi sem bróðir, eða af flest
um kallaður munkur, þó að
þar sé mikill munur á, til árs-
ins 1946, að hann fór til Eng-
lands. Hann kom svo hing'að
aftur árið 1848 og var þá í bæn
um til ársins 1950, að hann fór
á ný utan og nú til ,að nema
til prests og kom enn á ný sem
nývígður prestur til starfa ár-
ið 1954 og gerðist þá sóknar-
prestur kaþólska safnaðarins í
bænum. ............
Það var mj.kUl munpr á íyr-
•ir hann a'ð koma nú til pi-ests-
staríatma frá því sem yar, er
bann var hér bró.ðir eða vinnu-
maóur og þurfti meðal annarra
yerka að sæk.ja daglega nið'ur
í vatnspóst vatn fyrir 10 kýr
og tvo presta. Þannig sannaðist
hér, að fjósamenn geta orðið
margt á íslandi jafnvel þótt
útlendingar séu. .. .. ....
Til að byrja með var kirkj
eða kapella safnaðarins í litlu
húsi við Jófríðarstaði, sem nú
hefur verið fjarlægt, en síðar
í íbúðarhúsinu sjálfu. Það var
svo árið 1926, þegar hið nýja
sjúki-ahús St. Jósefssystra var
víg't, að kirkjan var flutt í bygg
ingu áfasta við sjúkrahúsið’.
Þess var áður getið, að marg
ir voru þeir, er eygðu, að á Jó-
fríðarstöðum mundi upp rísa

Jí>ti tðaista'ðtr, malverk eltir Svem Bjöntssott,
menningarstöð í bænum, og
hefur það farið eftir.
Meðal þeirra, er þar hafa átt
mestan þátt í má nefna séra
Gerard Boots, sem núna er
sóknarprestur að Jófríðaráföð-
um og mun eirni af þeim, er
hæst hefur haldið uppi því
menningarlilutverki, er kirkj-
an hefur hér að gegna í al-
mennri mennt. Nægir þar að
að neína, að liann, sem er
Hollendingur, var áður fyrr í
heima.landi sínu prófessor í
frönsku, cg.eftir að hann kom
hingað, faefur liann numið ís-
lenzkt mál svo vel, að hann
hefur skrifað orðabækur á
þassum málum, íslenzk-
franska og' fransk-íslenzka.
Auk jjess hefur séra Boots
stundað kennslu, bæði við
barnaskólann að Landakoti og
í einkatímum, en það hafa
raunverulega aliir kaþólsku
pestai'nir gert.
Annar ei’ sá prestur á Jó-
fríðarstöðum, e-r ekld. Mður’i
hefur kymnt sér ísleHzka;
tungu og íslenzk málefni, cn
það er séra Marteinn Jakcbs-
son, rektor Karnielkfaustuirs-
ins. Hann mun með fróðar:
onönnum í sögu landsins og
lifnaðarháttum íslandinga á
miðölduni. Munu margir minn
-ast frásagna þeirra, er birzt
hafa eftir hánn í iólablöðum
Tímans á undanförnum íumna
og eru kaflar úr óútgefinni
sogu um ævi Þorláks helga.
Er þetta einstaklega vel skrif-
uð og hugljúf saga og lýsir
furðulega góðri þekkingu og
næonum skilnini manns, sem
•er ,af erlendu bergi brotinn, á
ísiandi ög íslenzku þjóðlííi.
Séra Marteinn er líka sá eini
hinna -kaþóisku presta, er upp
hefur tekið íslenzkan borgara-
rétt og íslenzkt nafn, og er
það sízt a'ð undra, svo mikill
íslendingur, sem hann raun-
verulegá er. Er hann eins ög
sakir standa yfirmaður klaust-
ursins á Jófríðarstöðum og
þrí hinn raunverulegi bóndi
þar.
Einna kunnastur ahnenningi
í bænum mun þó nú sem fyrr
vera bróðirinn á staðmim, sem
nú heíur um morg ár verið
bróðir Himnk, en hann er sá,
er um búið sér og hinar .dag-
legu þarfir staðarins. Á hann
ekki síður en bróðir Jósef á
sínum tíma, orðið mörg spor-
in upp og niður Jófríðarstaða-
hæðina í hvers konar erindum
iyri-r heimilið, þótt færri hafi
far-ið til vatnsburðar. Nú eru
heldur en.gar kýr lengur á
Jófríðarstöðum, því að fyrir
nokkrum árum voru þær allar
seldar og sett upp hænsnabú
í staðiitn, og auk þess er
löngu komið rennandi vatn
þar i öll hús.
Hin menningarlegu á.hrif af
•setu kaþólskra klerka á Jó-
fríðarstöðum eru tvímælalaus,
og hváð hin andlegu áhrií
snertir, þá hefur , verk þeirra
ekki verið unnið fyrir gýg, því
að ýmsir bæjarbúar hafa orðið
kaþólskir. En syo er enn ein
hlið á máll.nu. sem sé sá bú-
skapur, sem þar heíur veri.ð
rekinn. A ýmsu hefur gengið,
og þar hefur margt nýtt verið
reynt, sumt er að góðu haldi
kom, eicki hyað sízt nú, eftir
að hænsnabúsrekstur hefur
verið hafinn. Munu flestir, er
til þakkja, vera samniála um,
að bræðurnir og prestarnir
hafi verið eljusamir við störf
sín, og má þar nefna þær
mik-lu jarðabætur, er umiar
voru á jörðinr.i, s.nemma eftir
að þeir tóku við henni. Nú er
hins vegar svo komið, að Jó-
fríðarstaðir eru orðnir svo
nærri bænum, að vart er þar
hugsanlegur öllu lengui’ um-
fangsmikill búrekstur, enda
hefur hann miklu til verið
lagður niður.
Ræðuskörungar hafa elnnig
fundizt meðal presta þeirra, er
á Jófíðarstöðum hafa setið, t,
d. séra Dreesens, er lengi var
hér sóknarprestur, en síðustu
árin, sem hann iifði, rektor
Karme/kiausturs ins. Mvmu
enti mareir, er sóttu til haais
kirkju, minnast prédikana
hans.
Þannig .er saga kaþólska irú.
boðsins á Jófriðarstöðum á
sinn hátt saga íslenzks bónda-
bæjar. þar sem saman fór þar-
áttan fjMjjr' hlnu daglega
brauði og .menningarafrek
unnin á íslenzka tungij af
niöruiutn, ssm -þó voru. ,af er-
lendu bergi brotnir. Unársr þá
nokk'urn. jþó sagt sé. að ifes&in.
geti ílutt fjö1!, því að svo voru
óííkar aðstæður.'þær, er naenn.
þe-ssir koir.a fxú í hteu frjo-
s-æaa Hollsudi, og .; ýríieður
þaar, er mæ-tta þsha ,á Í..u:i6sfr-
uga holtin-u f-yrir ofa.il HsÆn-
arfjörð áarið 1-922,
SKIPáUltiCRB RiKISiNS'
HerðubreiS
austur um land til Bakka
fjarðar fainn 24. þ.
á móti flutningi tii
Hornafjarðar
’Djúpavogs
Brei.Sdalsvíku r
Stöðvarfjarðar
Borgarfjai-ðar
Vopnafjarðar — og
Bakkafjai’ðar
í dag. Fameólar ssldir á
fimmíudag.
Skaftfellmgm-
fer til Vestmannaeyfa i
kv'öld. . Vöi’umóttáka í
dag.
LEIGUBÍLAR
Bifreiðastöðin Bæjairlelðie
Sími 33-500
Símiiw er 2-24-4Ö
Borgarbílasiöðm
---K0~
Bifiviðastöð Steindórs
Sími 1-15-80
Bifreiðastöð Reykjavíkux
Síœi 1-17-20
5ENDIBÍLAR
Nýja sendiMlastöðin ]
Sími 2-4O-&0 í
Sendibílastöðm Þröstcr
Sími 2-21-75