Alþýðublaðið - 25.02.1958, Blaðsíða 7

|>ríðjiutdagur 25. ífebrúar 1958
&lþ7SubIaSi»
•Reykjavík'23. febrúar 1958.
Kæri vin-ar!
SVONA PÓR ÞAÐ. Síðasta
•bréf mitt til -'þín þótti heldur
en ekki tíðindum sæta. Draum
urinn komst á forsíðu Morg-
unblaðsins strax daginn eftir,
en í dag- ræðir Bjarni Bene-
diktsson niálið ýtarlega í
Reykjavíkurbréfi og birtir
mynd af ágætum riffli. Ég
skal segja þér nánar frá þessu
með þeím skýringum, sem
mér koma í hug. Umræðurnar
eru ekki aðeins athyglisverð- .
ar. Þær virðast í sannleika
sagt gagnlegar. Ég tel jafn-
vel auðið að ráða drauminn,
en það var mér ómögulegt í
fyrra bréfinu. Svona er bless-
að málfrelsið mikils virði.
„Hver á bessa byssu?“
■ Morgunblaðið tók draumn-
■um lHa fyrst í stað og kallaði
fyrirbærið „fáheyrt ofstæki,
sem ýekur andstyggð meðal
hugsandi manna“. Síðan spyr
greinarhöfundur: „Hefur ís-
lenzkur almenningur nokkru
sinni séð greinilegra dæmi
um sjúkt hugarfar og glóru-
laust ofstæki en birtist í þess-
um hugarórum Helga Sæ-
mundssonax, ritstjóra Alþýðu
blaðsins?“ Þetta er svo út-
skýrt svofelldum orðum:
„Hann lætur marm í draum-
heimum miða byssu á þá
Bjama Benediktsson og Hitl-
er“. Og ennfremur: „Hann
segir grafalvarlegur frá
dráúmi ónafngreinds manns,
sem hefur ekki frið fvrir
þeirri ásókn, að leiðtogar S.iálf
stæðisflokksins séii að verða
einræðisherrar í landinu, enda
þótt hér sitii vinstri stjórn að
völdum“. Ýmislegt fleira er
frásagnarvert af umsögn
Morgúnblaðsins, en ég læt hér
staðar numið. Þú lest þetta
hvort sem er, þegar blaðið
berst bér í hendur.
Á dauða mínum átti ég von,
en ekki þessu. Morgunblaðið
gefur í skyn, að ég hafi mann
á'iaunum til þess að láta sig
dreyma illa. Ekkert er mér
fjær'sfeapi. Ég sagði drauminn
eins og;;samtfðarþjóðsögu og
lagði út af honum í aðvörun-
arsky-ni. En vinir mínir á
Morgunblaðinu virðast ekki
hafa lesið bréfið í heild sinni.
Þeir komust víst ekki lengra.
en aftur í drauminn og misstu
þá vald á skapsmunum sínum.
Sennilega er þetta byssunni
að kenna. Mér dettur í hug
presturinn, sem var svo
hræddur við byssur, að hann
mátti hvorki heyra þær né
sjá. Einu sinni létu strákar
riffilhólk við dyrastaf kirkj-
umnar um messutíma. Klerk-
urinn kom auga á vopnið, þeg
ar hann var að tóna blessun-
arorðin, óg bau urðu svohljóð
andi í það sinn: „Drottinn sé
með vður — hver á bessa
byssu?“ Eins fer . Morgun-
bíaðinu. Því fipast við tilhugs
uhina um byssuna. Auðvitað
stafar þetta af friðarvilia. En
byssa er hættulaus í draumi.
Hins vegar eru vopn og dráps
tæki varhugaverð í vökunni.
Draumurinn, sem ég kom á
framfæri, var eins konar speg
ill. Morgunblaðsmenn stilla
skap sitt, þó að þeir viti af
vopnum, sem er ætiað að
drepa aðra. En þeírn bregður
í brún, éf byssunni er miðað
á þá sjálfa. þótt i draunii sé.
Adolf Hitler var víst ekkí
svona hörundssár, þegar byss-
ur voru annars vegar. og hann
er annar aðilinn í draumn-
um.
Orðsendiugin..
Ég læt mér í léttu rúmi
liggja, þó að Mprguhblaðið
fari hörðum orðum um mig af
tilefni draurnsins. Slíkan mis- .
skilning er sjálfsagt að fyrir-
gefa. Ekki get ég að því gert
hvernig aðra menn dreymir.
Ég fengi ekki einu sinni ráð-
ið draumum sjálfs mín. Hinu
verð ég að mótmæla, þegar
kunningi minn, sem sagði mér
drauminn, er sakfelldur af
þessu tilefni. Fhiðsamari
mann og umgengnisbetri get
ég várla hugsað mér. Ég
ræddi þetta við hann á laug-
ardag. Hann tók reiði Morg-
unblaðsins ósköp hógværlega
eins og hans var von og vísa,
en bað mig að leiðrétta bað,
að hann hefði ekki frið fyrir
beirri ásókn, að leiðtogar
SjáKstæðisflokksins séu að
verða einræðisherrar í land-
inu. Kunningi minn og sögu-
maður bað mig að skila bví til
Bjarna Benediktssonar og
Morgunblaðsins, að sig hafi
til dæmis aldrei dreymt neitt
s’ikt um Gunnar Thoroddsen.
Ég kem orðseudingunni hér
með á framfæri.
Dansinn, aftakan og
nazistarógurinn.
Næst vík ég að Reykjavík-
urbréfi Bjarna Benediktsson-
ar í dag. Þar er komið allt
annað hljóð í strokkinn en
var í forsíðugrein Morgun-
blaðsins, sem ég sagði þér frá.
Bjarni játar, að ég sé mein-
leysismaður. Hann áttar sig á
því, að mig er ekki um neitt
að saka. Hins vegar liggur
honum ýmislegt á hjarta.
Hann kveðst aldrei hafa ver-
ið nazisti og ræðir það mál
með vörn og sókn í huga. Jafn
framt efar hann gildi draums-
íns með þeirri djúphugsuðu
tilvísun, að Bjarni Benedikts-
son kunni. alls ekki að dansa
og hafi þess vegna naumast
dansað kringum Adolf Hitler
í draumi kunningía míns. Tvö
at.riði önnur skinta rnáli:
Bjarni heyrði Adolf Hitler
einu sinni tala og fannst lítið
til um andasift hans og boð-
skaþ, varð ekki var múgsefj-
unarinnar og slapp einlægui:
lvðræðissinni heím til íslands.
Hins vegar kom hann í skyndi
heimsókn til Berlínar i ágúst-
mánuði 1939, og bá gerðist at-
burður, sem ég segi bér sömu
o^ðum og Morgunb'aðið: ,.Þá
hitti hann í hóp Islendinga
bvzkan skintistúdent, sem ver
ið hafði á íslandi og sennilega
hefur verið nazisti, bví að
hann hafði orð á bví að leitt
væri. að honum hefði ekki ver
ið kunnugt um komu Bjarna,
bví að bá hefði hann getað
boðíð honum að vera viðstadd
ur aftöku, sem fram hafði far
ið þá um morguninn. Mann-
inum var þökkuð einstök hug
ulsemi en tiáð, að gesturinn
hefði hug á flestu öðru meira
en að vera við slikar athafn-
ir“. Hínu atriðinu ke-m ég á
íramfæri við þig með sömu
vinnubrögðum: „Persónulega
hefur nazistarógurinn aldrei
skaðað Bjarna Benediktsson.
En geta má þó þess, að er
hann var borgarstjóri á stríðs
árunum bar það við að hann
brá sér í skemmtiferð með
kunningja sínum norður í
land. Það var í júlílok 1942.
Þá skutu eihhverjir góðvilj-
aðir menn því að herstjom-
inni hér að þetta ferðalag
væri mjög tortrýggilegt. Voru
síðar sannar spurnir af því,
að gerður var út leiðangur til
að fylgjast með ferðum hins
tortryggilega borgarstjóra.
Öllu'þVí flani lyktaði svo, að
herstjórnin kunni betur að
meta sánnsögli rógberanna
eftir en áður“,
Aftökuliliðin á
dvrðarrikÍTiu.
Danskunnáttii Bjarna Bene
diktssonar læt ég enn liggja
í láginni. en ræði strax hin
atriðin tvö. Ég tél augljóst, 'að
þýzki skiptistúdentinn hafi
verið nazisti. Og mér finnst
bágt, að hann skyldi hafa hug
á því að láta gestinn vera við-
staddan aftöku. Það mun eng-
um íslenzkum námsmanni í
Þýzkalandi hafa staðið ti]
boða og sennilega engum
Frónbúa nema Bjarna Bene-
diktssyni. Ekki munu nazist-
arnir hafa þorað að orða slíkt
og þvílíkt við fulltrúa frjálsr-
ar mennihgar eins og til dæm
is Gunnar Gunnarsson, sem
brá sér bó í skyndiheimsókn-
ir til Þýzkalands á vaidadög-
um Hitlers og þekkti þar
menn og málefni. Mig grun-
ar, að Bjami sé eini íslenzki
lýðræðissinninn, sem átt hef-
ur þess kost að kynnast sem
sjónarvottur aftökuhliðimii á
dýrðarríki þýzka nazismans.
Brá honum eins við aftöku-
boðið og þegar hann las um
riffilinn í drauxni kunningja
' míns? Skrifaði hann heim-
kominn á forsíðu Morgun-
blaðsins um aftökuna, sem
þýzki skiptistúdentinn vildi
sýna honum? Ég man ekki eft
ír neinu slíku, enda ungur og
óreyndur um þessar mundir.
Bjarni Benediktsson vísar
mér á ummælin eða endur-
prentar þau í Reykjavíkur-
bréfi, ef vankunnáttu eða
minnislevsi er um að kenna,
að ég man ekki lýðræðisaf-
stöðu hans til' aftökunnar í
Berlín síðsumars árið sem síð
ari heimsstyrjöldín hófst.
Trúgirni herstjórnarinnar
íinnst mér óafsakanleg og
framferði rógberanna fyrir
neðan allar hellur. Svona rná
ekki hugsa um einlægan lýð-
ræðissinna, sem hóf „að skipta
sér af íslenzkum stjórnmálum
með bví a.ð ganga í ekki
brennufúsari félagsskap en
Heimdall*. Og meöal annarra
orða: Mótmælti ekki Bjami
Benediktsson grimmdinni,
'pegar spönsku fasistarnir
náðu Bareelona á vald sitt
fórðum daga?
Hitt er kannski ekkí und-
arlegt, þó að vondir menn
uppi á íslandi hugsi sitt af
hvoru um Bjarna fyrst her-
stjórnín leit hann tortryggnis-
augum á stríðsárunum. En
hver veit nema hún hafi frétt
'af aftökunni í Berlín í ágúst
1939 og ekki fengið viðunandi
upplýsingar um viðbjóð
Bjama á þýzku víllimennsk-
unni?
Draumurinn ráðinn.
Helgi sálugi Pjeturss ritaði
margt og mikið um eðli
drauma og taldi sig gera þau
i'ræði að vísindum. Hann kvað
engan geta ráðið Mrauma
nema kunna skil á kenning-
unni um stillilögmálið og
mögnunina. Samkvæmt henni
er auðskiljánlegt, að Bjarni
Benediktsson dansi í draumi,
þó að hann iðki ekki þá íþrótt
í vökunni. Mögnunin gerir
hæglætismenn að óhemjum í
draumheimum, og skapsmunir
Bjarna Benediktssonar eru
svo í% rirferðarmiklir, að
mögnunin hlýtur að brevta
dagfari hans til stórra muna. ;
Ég rifja ekki frekar upp
dráumaskýringar Helga Pjet-
urss eða nýalista. Hins vegar
þykist: ég nú geta ráðið draum !
inn, sem kunningi minn sagði .
mér og ég kom á framfæri f ;
fyrra bréfi mínu til þín. Ég -
ber enga ábyrgð á honum.
Kunningi minn hefur heldur •
ekki til bess unnið að sæía ;
neinum ávltunum. Dáinn maS
ur, búsettur á öðrum hnetti,
mun hér hafa verið a.5 verki
í því skyhi að minna á Adolf
Hitler og grimmd hans. Og
hver gæti það verið? Auðvit-
að maðurinn, sem tekinn var
af lífi í Berlín ágústmorgun- ú
inn árið 1939. Bjarni Bene- ?
diktsson er íátinn gjalda þess, -
sem þýzki skiptistúdentinn
bauð honum. En Þjóðver.iinn
látni myndi naumast hafa ver
i.ð í vafa um.,» hvorn ætti að
skjóta fvrst. ef hann hefði
haft Adolf Hitler og Bjarna '
Benediktsson í ákjósanlegu !
skotfæri daginn sem hann var
leiddur út til síðustu kynning
ar á þýzka nazismanum.
Svo kveð ég þig með beztu
óskum.
Þinn
Helgi Sænnimlsson.
hel'dur almennan. íélagsfund ’
Edduhúsinu við Lindargötu í
kvöld 25. febr. kl. 9.
Dagsfcrá, rætt uni húsbygg-
ingar og vaRarrpál1 félagsins.
Félágar fjölhrennið.
Stjórnin.
TÍZKA
í ÞÆTTINUM nýlega var rætt
uffi tízku unga fólksins á nýbyrj.
uðu ári og því þá heitið að næst
yrði rætt.um tízkuna fyrir eldri
kohur og skal það nú efnt.
Aðskornir kjólar erú ákaflega
hehtugir fyrir hverja þá, er' geta
borið þá og eru reyndar hæst-
móðins nú um þetta leyti. Þá er
og-taláð um að samkvæmiskjól-
ar séu gjarnan upp í háls að
framan, en með V-löguðu opi
niður að bellisstað á bakinu.
Þeir eru gjarnan með breiðum
kraga og með skrauti, t. d. blómi
í beltisstað á bakinu.
Mjóar og langar töskur eru
einnig í tízku fyrir eldri konur
og’ þá annaðlivort óphaðar að
ofan, eða með ýfirfelldu loki.
Dragtir eru með beint sniðn-
um jökkum, en pilsin aftur á
móti aðskorin.
Hinír támjóu skór, með stál-
hæl, eru jafnt í tízku hjá yngri
sem eldri, hversu óhollir sem
þeir nú annars kunna að vera.
Greiðslan er svo annaðhvort
afar einföld, sem sumir tízku-
frö>muðir segja að fari eldri kon-
um alltaf bezt, eða þá að hárið
er tekið upp í bnakkann og fést
með skrauti.
Slæða eða klútur um hálsinn
er einnig mjög í tízku og er þá

stungið ofan í hálsmálið á kjóln
um eða kápunni.
Hattar eru yfirleitt einfaldir
og húfulagaðír.

MATUR
Ensk eplakaka.
Ih . kg. hveiti,
. 14 kg. tólg,.
1 tsk. hjartarsaít,
2 bollar sykur, ' ■
1 egg,
80 gr. möndlur,
3 ms. sjóðaiidi vatn,
2 tsk. kanel,
3 ms. feiti,
144 kg. súr epli,
1 hnefi rúsínur.
Hveitið er sigtað og tólgin
brædd og hjartarsaltið hrært út
í hveitið, en síðan er bætt í það
1 bolla a£ sykri. Eggið, möndl-
urnnar hakkaðar, vatnið, tólgin
og kanellinn er sett í og þetta
hnoðað vel í 10 mínútur. Það er
hnoðað í volgu fati eða skál og
flatt síðan út. Féitin heit er lát-
in í eldfast fat, sem síðan er
klætt að innan með deiginu. Of-
an í það eru svo eplin skorin og
í þau bætt svolitlum kanel, rús-
ínunum og sykurbollanum, sem
eftir er. Það seni eftir er af deig
iitu, er skorið niður í ræmur,
sem eru lagðar ofan á þetta allt
saman, þannig að þær m.yndi
téningslága reiti yfir kökuna.
Bakist í ca. 1 klukkutíma við
hægan hita og framreiðist heit.