Morgunblaðið - 26.11.1933, Page 9

Fundarályktanir
fiskifræðinga.
Um samvinnu þeirra er rannsaka þorskinn.
Tíma
I I
ót á Spáni.
Ef þingkosningarnar fara þannig, að
ekkí er hægt að mynda þingræðis-
stjórn, virðist óhjákvæmilegt að ein-
veldi komi í staðinn.
Nú er Ámi Friðriksson magist-
er nýkominn heim úr ferð sinni
til Danmerkur, en þangað fór
liann, sem kunnugt er, til þess
að sitja funcl fiskifræðinga er
einkum liafa þoyskrannsóknir með
hönd\im.
Frá ferð sinni og fundum fiski-
fræðinga þessara liefir liann skýrt
Morgunblaðinu svo frá:
Á fundi alþjóða liafrann.sókna-
manua í París í. sumar, var það
ákveðið, að þeir menn sem hafa
þorsltrannsóknir með höndum í
Evrópu skyldu koma saman á,
fund og leggja ráðin á um það,
hvernig þorskrannsóknum skuli
haga nsestu árin.
Fundur þessi var svo haldinn '
Pliifn dagana 7.—11 nóvember. —
Þar áttu að mæta menn frá Eng-
landi, Fralcklandi, Þýskalandi, ís-
Jandi, einn frá hvoru landi, en
tveir frá Noregi og Danmörku-
Frá Noregi komu 4, en Frakkin
kom ekki.
Möskvastærð
'i botnvörpu.
Norðmenn fjölmentu svo á fund
þenna vegna þess, að þeir leggja
á það hina mestu áherslu að g-erð-
ar verði ráðstafanir til þess að
fyrirskipa meiri möskvastærð á
botnvörpum en nú tíðkast- Iveraen
kapteinn, kunnur Norðurhafsfari,
e: var meðal norsku fulltrúanna,
fullyrðir, að í Barentshafi taki
botnvörpungar alt að því 90%
af ungviði þorsks, sem þar er í
uppvexti. En norður í Barents-
hafi eru miklar uppeldisstöðvar fyr
ir norska þorskstofninn.
Allir fundarmenn voru vita-
skuld á eitt sáttir með það, að
varðveita þurfi þorskuugviðið. En
jeg fyrir mitt leyti. segir Á. F.,
var á móti því, að fvrirskipuð
vrði stæklcun á mctekastærð botn-
vörpunnar lijer-
Hjer við land er margmenn
sleipshöfn á togurum og botnvörpu
útgerð dýr. Botnvai’pan þarf því
að vera mikilvirk Á hinn bóginn
e,- ekkert sem bend,r til o? ;s að
botnvarpan geri þorskstofni okk-
ar nokkurn miska.
Var sú ályktun gerð á fund-
inum. að best myndi á því fara,
að hver þjóð ákveði, samkvæmt
ummælum vísindamanna 'sinna,
hvaða möskvastærð skyldi leyfð.
Samanburður á aldri og
þroska þorska, um öll
höf.
Ákveðið var á fundinum, að
safna skyldi ákveðinni tölu þorska
í öllum löndum þar sem þorsk-
veiðar eru stundaðar og gera á
þeim nákvæmar aldursrannsóknir,
svo hægt sje að fá vitneskju um
mismunandi stærð og- þroska
þorsksins eftir aldri. eftir því
hvar haun elst upp. Voru allir
ásáttir um, að til aldursákvarð-
ana eru kvarnirnar hentugastar-
En til þess að hafa af þeim rann-
sóknum sem víðtækust not, taka
menn upp rannsóknir og reikn-
ings aSferð Á. Fr., er hann ný-
lega hefir fundið upp.
Aflaskýrslur þurfa að
segja til um fiskmergð.
Rætt var um það á fundinum
m. a. að nauðsyn hæri til þess;
að aflaskýrslurnar væm þannig
úr garði gerðar, að þær gæfu til
kvnna um fiskimergðiua í sjón-
nm. Aflamagnið út af fyrir sig-
veltur svo mikið á því, hve veið-
in er mikið stunduð.
Norðmenn t. d- hafa í sínum
skýrslum hve mörg dagsverk hafa
farið til veiðanna. Og Englend-
ingar tilfæra t. d. hve margar
khikkustundir togararnir toga. En
af því er hægt að gera samanburð
á því hve mikil er fiskmergðin;
eftir ]>vi sem meira veiðist. á sömu
tímalengd, þeim mun meira er af
fiski í sjónum-
Svo nákvæmir eru enslrir sjó-
menn í tilgreining á tíma þeim
sem þeir toga á hverjum stað, að
mið þau er þeir sækja eru metin
eftir því fiskmagni sem á þeim
reynist vera ár eftir ár.
íslenskar aflaskýrslur tilfæra
ekkert um þetta, og eru því lje-
legri rannsóknargrundvöllur, en
skýrshu- annara þjóða. Enn frem-
m* þarf að bæta þær skýrslur sem
lijeðan koma til alþjóðarannsókn-
anna á þann hátt, að tilfæra afla
hvers fjórðungs á landinu. eins
og gert er í „Ægi“.
Þá var og meðal anuars ákveð-
ið á fundinum að fiskifræðingar
skýldn leit.a samvinnn við veður-
fræðingana, og annast um liita-
mælingar í sjó á fiskimiðum, svo
luegt verði að rannsaka samræmi
milli djúphitamælinga og afla-
magns, milli aflamagns og veðr-
áttunna r.
Yfirleitt má segja, að fiskifræðin
verðj umfangsmeiri með ári liverju
— leggi undir sig fleiri og fleiri
Það eru nú alvarleg tímamót á skiftast í lýðveldismenn og kon-
Bpáni. ytjórnmáladeilunum svipar ungssinna. Þá eru það hinir svo
mest til þess sem var í apríl 1931, nefndu regionalistar og sjálfstæð-
þegar Alfons konungur varð að ismenn í Kataloníu, Baskahjeruð-
flýja land. unum og Galicia. Það er því alt
Kosningar fóru fram 19. nóv. á ringulreið í stjórnmálunum.
En kosningalög eru þannig þar í Fyrstu kosningarnar eftir bylt-
landi, að frambjóðandi þarf að fá inguna fóru fram fyrir 2% ári,
ákveðna hundraðstölu greiddra 0g úrslit þeirra báru auðvitað
atkvæða til þess að vera kosinn, svip af byltingunni. Þingið var
en sökum þess livað hún er há, ftir því og að undanfömu hefir
en margir flokkar höfðu fram- landinu verið stjómað af sam-
bjóðendur í kjöri, varð kosning steypustjórn frjálslyndra og jafn-
ógild í öðru hvoru kjördæmi. í aðarmanna. Ráðuneyti Anzana
þeim kjördæmum þarf því að var djarftækt; það setti nýja og
kjósa aftur og á sú kosning að „radikala“ landbúnaðarlöggjöf og
fara fram á sunnudaginn kemur- það hnekti valdi kaþólsku kirkj-
Hægriflokkarnir hafa unnið unnar- f þessu sambandi má geta
mjög á, það sem komið er, en sum- þess, að Spánn er líklega kaþólsk-
asta landið í Evrópu — jafnvel
cftir byltinguna. Byltingunni var
stefnt gegn Alfons konungi vegna
þess að hann hafði stutt Primo de
Rivera, en henni var all.s ekki
beint gegn kirkjunni.
Verið getur, að það hafi verið
nauðsynlegt að hnekkja valdi kirkj
unnar nokkuð, reka Jesúíta úr
landi og gera ýmsar aðrar várúð-
^arreglur — í stuttu máli: tak-
imarka stjórnmálaáhrif klerka-
jstjettarinnar. En það var klaufa-
jlegt af valdhöfunum að særa trii-
’ artilfinningar fólksins. St jórnin
hefði átt að koma í veg fyrir að
anarkistar rændu og brendu
klaustur og kirkjur.
Amiað víxlspor stjórnarinnar
var það, að ráðast á trúbragða-
kensluna. Prestum var bannað að
kenna. Og- þetta er gert í landi
þar sem annar hvor maður er ólæs
og óskrifandi, og þar sem mesti
liörgull er á kennurum- Það hefði
verið hetra að stjórnin hefði ekki
látið sjer jafn óðslega gagnvart
Alcala Zamora forseti.
j-ann.sóknasvið, enda verður mönn- þ. ætla að engin stjórnmálastefna kirkjunni.
uni það a: ljósara með degi hverj- fái nægilegt fylgi í þinginu til
um. Itve geisimikla „praktiska“ J þess að liægt verði að mynda
þýðingu fiskirannsóknirnar liafa (þingræðisst jórn. Það væri líklega
fyrir allar fiskiveiðaþjóðir.
En Anzana og ráðherrar hans
vildu koma á gagngerðri breyt-
íngtt. Af því myndaðist afturkipp-
Fornleifarannsóknir
í Heiðabæ.
| hið versta, sem fyrir landið gæti
I komið, því að Bpánn þarf nú á
jsterkri stjórn að Jialda eigi síður
■en ýmsar aðrar þjóðir, og þó sjer-
|staklega vegna þess, að stjórnleys
______ ! ingjar hafa altaf verið öflugir þar
Það eru nú þrjú ár síðan farið ,í !aluli' Fyrir'nokkurum mánuðum
var að gi'afa upp rústir Heiða- (reyndu þeir t- d. að steypa hinu
bæjar í Danmörk, og þessum rann
sóknum var haldið áfrarn í sumar.
Eru nú rúm þúsund ár síðan bygð
var í Heiðabæ. í sumar hafa fund-
ist þar rústir margra - íbúðárhúsa
og í þeim matarker, bikarar,
geymsluker og margt annað. Enn
fremur fansf þar smiðja. Rann-
sóknirnar liafa leitt í ljós, að inn-
an víggifðingánna, sem enn sjer
móta fyrir, hefir verið þjettbygt,
en húsin hafa verið lítil og ekki
þiljuð sundur. Niður við höfnina
fundust þó rústir stærri húsa-
I sumar hefir einnig verið graf-
ið í rústir annarar víkingaborgar
í Danmörlc hjá ánni Treeue. Þar
hefir fundist sams konar hvisa-
skipan og í Heiðabæ og enn
fremur mörg brot úr krúsum og
krukkum, sem eflaust hafa flust
þangað frá Rínarlöndum
frísneskum kaupmönnum.
unga lýðveldi og ætluðu að setja i
nýtt stjórnarfyrirkonlulag í stað-,
inn. Hreyfingu sína kalla þeir'
„ff’jálslyndan kommúnisma“. Hún j
er alspönsk í eðli sínu og hefir;
ekkert samband við Moskva, enda j I
þótt þriðja Interuationale hafi 11
rej’nt ' að ná átuðnjn gsmönnum ; J
hennar á sitt band. Spönsku stjóm j
leysingjarnir hafa verið alveg
sjerstæðir fram að þessu, en eigi
að síður eru þeir liættulegir. Sein- ur meðal þjóðarinnar. Trúarofs-
asta uppreisn þeirra var vel undh\i,m liefir jafnan verið ríkur
húin. Og það væri vatn á þeirra 1 meg henni, og hann espaðist við
myllu ef veik stjórn væri mynduð hinar ótímabæru og fljótfærnis-
Lerraux fyrv. forsætisráðherra.
og hver höndin upp á móti annari.
Andstæðingar þeirra eru skiftir
í ótal flokka- Til þeirra má telja
kommúnista og jafnaðarmenn, því
að stjórnleysingjar eiga sífelt í
höggi við þá, og drepa hvorir
með ^ menn fyrir öðrum. Svo eru það
borgaraflokkarnir, sem aftur
legu aðgerðir stjórnarinnar. Mót-
stöðumenn hennar tóku höndum
saman til þess áð vernda trúar-
brögðin. Það kom fljótt í ljós við
borga- og’ sveitastjórnakosningar
hvað ástandjð var breytt, og Zam-
ora forseti neyddist til þess að
láta stjórnina fara, enda þótt hún
hefði meiri hluta í þing*inu. Jafn-
aðarmenn urðu óðir og uppvægir
út af því að stjómartaumarnir
vovu dregnir úr þeirra liöndum,
og era nú í andstöðu við st.jórnina-
Lerroux stjórninni, sem kom á
eftir, steyptu hennar eigin stuðn-
ingsmenn. Það varð hneykslisfund-
ur í þinginu; menn kölluðu liver
annan „höggorma“, svikara o. s-
frv. En upp úr því var skipuð
svv lýðveldismannastjórn, sem nú
situr undir forsæti Martinez Bar-
vios. Og hún var sett á laggirnav*
til þess að rjúfa þingið og láta.
nýjar kosningar fram fara.
Konur hafa kosningarrjett.
Lýðveldismenn eru skiftir í
marga flokka sem hatast og herj-
ast iunbyrðis. Þeir eru því ekki
líklegir til þess að fá samfeldan.
meiríhluta í þinginu- En hægri
flokkarnir hafi fengið nýjan stuðn
ing þar sem kvenfólkið er. Það
liafði nú í fvrsta sinni kosningar-
rjett og konurnar eru yfirleitt
trúáðar og á bandi klerkaflokks-
ins. —
Það er enginn efi á því að
mest mun bera á hægrimönnum á
næsta þingi. En þeir hafa þó tæp-
lega jafn mikið fylgi og vinstri-
menn hafa haft- Og talrist ekkí
að mynda hreinavi meirihluta í
þinginu, þá er vvti urn þingræðið á
Spáni. Þá kemur annað hvort
vinstri eða hægri manna einræði
von bráðar. En hætt er við að það
leiði til horgarastyrjaldar og að
þá muni Katalonía algerlega slítæ
sambandi við ríkið.
(Að mestu eftir frjettabrjefi
frá Madrid í Aftenposten).
Launauppbót
talsímakuenna-
Sex þm. í Nd., þeir Jóli. Jós.r
Hav. G-, Bernh. Stef., Finnur J-r
Jak Möller og Vilm J. flytja svo-
hljóðandi þál. tillögu:
„Alþingi ályktar að heimila rík-
isstjórninni að greiða talsímakon-
um við langlínumiðstöðvar lands-
símans og aðstoðarmönnum við
skeytaafgreiðslu sömu launaupp-
hót og nú hafa varðstjórar við
skeytaafgreiðslnna og langlínu-
miðstöðvar og eftir sömn reglum“.
Tillagan er fram borin til þess
að bæta úr misrjetti því, sem nú
ríkir í launagreiðslum til þessa;
starfsfólks.