Morgunblaðið - 01.12.1943, Blaðsíða 16

Miðvikudagur 1. des. 1943.
1G
Nasisfar handtáku
í gær 1200 sfúdenfa
og alia préfessora
Csióarháskóla
Seinni partinn í gær um-
kringdi lögreglulið háskólann
í Oslo og bókasafnsbygging-
una. Voru allir stúdentar, sem
hendi inn í hátíðasalinn. :• '
Þar var kominn Rediess lög- ý
reglustjóri Þjóðverja. Hann tók
þar til máls.
Hann helti úr skálum reiði sinnar yfir háskólastúdentana fE
og prófessora, úthúðaði þeim
fyrir mótþróa þann, er þeir
frá öndverðu hefðu sýnt nas-
istum. Þeir hefðu aldrei skilið
„góðvild(!)“ nasista og vernd
þá, sem Þjóðverjar vildu veita
Norðmönnum.
Nú sagði hann væri mælir
synda þeirra fullur. Eftir í-
kviknunina í hátíðasalnum á
dögunum, væri sýnt, að Þjóð-
verjar þyrftu að taka hörðum
höndum á þessum mótþróa. Það
yrði gert með þessu móti:
Allir prófessorar Háskólans
og allir stúdcntar, sem væru
andvígir nasistum, yrðu nú
teknir fastir og fluttir í sjer-
stakar fangabúðir í Þýskalandi,
nema kvenstúdentar yrðu rckn
ir hver heim til sín, og skyldu
vera þar undir eftirliti lögregl-
unnar.
Alls voru teknir 1200 stú-
dentar en alls voru í Háskólan-
um 1500 stúdentar, karlar og
konur.
Rediess skýrði frá, að þeim
stúdentum, sem hliðhollir væru
nasistum, yrði sjeð fyrir kenslu
i Bergen og Niðurósi.
★
I norska útvarpinu frá Lond
on í gærkveldi var farið um
þenna atburð nokkrum velvöld
um orðum. En þetta mun vera
mestu fjölda handtökur, sem
.hingað til hafa átt sjer stað í
Noregi.
Norski þulurinn ljet svo um
mælt, að hjer væru nasistar að
vinna að því áhugamáli sínu,
að bæla niður andlegt líf og
menningu norsku þjóðarinnar. I
Þessi stórfelda harmafregn •
snerti mörg norsk heimili. En1
auk þess vekti hún undrun og
viðbjóð alls hins mentaða heims
Þó harðstjórn nasismans gæti
um stund laght andlegt líf þjóð
arinnar í auðn, þá myndi of-
beldinu aldrei takast að
hnekkja vilja Norðmanna til
þess að halda uppi menning-
arlífi sínu. Ofbeldið verður
máttlaust er til lengdar lætur.
SjálfstÆeðismáið :
áskóla-
sfúdenfa
Mannsöfnuður fyrir framan Stjórnarráðið 1. des. 1918, er íslenski fáninn var hyltur og full-
veldið yfirlýst. 3. maður frá vinstri í fremstu röð Kristján Jónsson dómstjóri, næstur hon-
um Ólafur Björnsson ritstjóri. Uppi á tröppunum lengst til vinstri Sigurður Jónsson frá Ysta
Felli, næstur honum Sigurður Eggerz. Lengst til hægri á tröppunum Klemens Jónsson, þar
út frá P. Smith, Jón Helgason biskup, Gísli Ólafsson símstjóri.
Hitoveiton er tekin til stnrfn
Reykjavatninu hleypt á
fyrstu húsin í gær
Norsk menning og norskt stú-.stræí'’
dentalíf mun að stríðinu loknu
blómgast sem aldrei fyrr.
Stúdentarnir eru synir þjóð-
arinnar, köllun þeirra er heilög.
Þeirra, sem nú verða hneptir
í fangabúðir, verður lengi
minst.
í GÆR var heitavatninu
frá Reykjum hleypt á fyrstu
húsin hjer í bænum.
Það var Ilnitbjörg, listasafn
Einars Jónssonar myndhöggv-
ara, sem vatninu var hleypt
fyrst á um hádegisbilið. Síð-
an var vatninu hleypt á hús
við ‘ Miklubraut, Gnnnarsbraut
og Auðastræti ekki var vatn-
iuu veitt inn í öli húsin við
þessar götur. Þegar búið ei*
veita vatni í öll húin í Norður-
mýri, mun vatni verða veitt
í hús við Egilsgötu, Leifsgötu
og Eiríksgötu, en síðar ve.rð-
ur haldið áfram niður í bæ-
inn, sagði Ilelgi Sigurðsson,
yerkfr. við blaðamenn í gær.
Iléitavatnið rennur nú í
gegnum allar 3 aðalleiðslurn-
ar sem liggja þannig:
l.Suður Laufásveginn, norð
ur Ilringbraut upp Egilsgötu
niður SkóÍavörðustíg, Banka-
Austurstræti, AðaL
stræti upp Túngötu að'
Ilræðraborgarstíg.
Handfökur í Randsrs
Stokkhólmi í gærkveldi.
2. Liggur suður Bræðra-
borgarstíg austur Ilringbraut
og niður að Tjörn.
3. Liggur frá Skólavörðu-
stígnum niður Vitastíg, vestur
Hverfisgötu, Ilafnarstræti
upp í gegnum Grjótaþorpið
og vestur Ránargötu.
Búið er að tengja heimæð-
Þjóðverjar hafa víða gert (ar í öll hús í austurbænum, að
húsrannsóknir í bænum Rand- Þingholtunum undan teknum.
ers á Jótlandi og handtekið þar Aftur á móti er }»úið að tengja
10 menn, sem grunaðir eru um öll húsiu á milli Garðastrætis
ispellvirki. Hafa þessir menn og Bræðraborgarstígs og Mel-
í fangabúðir. — umini.
1 Eins og sjá uiá af þw,
verið settir
Reuter.
1 undan er farið, er búið að
skola allar aðalæðarnar, en-
fremur margar hinar smau-ri
æðar, en mjóstu æðarnar
munu verða skolaðar um leið
og vatninu verður hleypt í
húsin.
Ilaldið mún verða áfram að
veita vatni í húsin og.mun því
verki verðá flýtt eins og
hægt er, en ekki taldi verk-
fræðingurinn hægt að segja,
um hversu langan tíma það
myndi taka uns heitavatnið
væri komið í öll húsin í bæn-
um. Um hita hatnsins er það
að segja, að vatnið mun verða.
um 80° við húsin og er vatn-
ið hefir runnið frá geymunum|
á Oskjuhlíð að vestasta íiús-
inu í bænum, myndi hitinn
lækka um tvö stig, við hús-
þlið. Úr krönum er ekki hægt
að segja um hitamagn, því
víða eru vatnsgeymar í húsum
og mun hitinn lækka eitthvað
Fyrst í stað munu eftirlits-
jnenn Ilitaveitunnar leiðbeina
fólki, um notkun heitavatns-
ins, en síðar verða prentaðir
leiðarvísirar fyrir fólk.
Háskólastúdentar hafa gert
svohljóðandi ályktun í sjálf-
stæðismállnu:
„Almennur fundur háskóla-
stúdenta, haldinn í Háskólan-
um, mánndaginn 29. nóv. 1943,
skorar á Alþingi að hraða af-
greiðslu sjálfstæðismálsins þann
ig að stofnun íslensks lýðveldis
geti farið fram eigi síðar en
17. júní 1944“
Svohljóðandi greinargerð fylg-
ir ályktun stúdenta:
í sjálfstæðisbaráttu íslendinga
við Dani hafa íslenskir stúdent-
ar jafnan staðið í fararbroddi,
háð markvissa en erfiða baráttu
fyrir alfrjálsu íslensku lýðveldi,
baráttu, sem nú er senn lokið.
íslenskir stúdentar minnast
nú þessarar baráttu, á 25 ára af-
mæli hins fullvalda íslenska rík-
is með þakklæti og virðingu og
gleðjast af alhug yfir því, að
stofnun alfrjáLs íslensks lýðveldis
er nú næsta sporið, atburður er
landsins bestu synir og dætur
hafa um langan aldur aðeins
sjeð í sínum glæstustu framtíð-
ardraumum.
Þetta langþráða spor stígur ís-
lenska þjóðin nú ekki með því að
fótumtroða rjett annarra þjóða
með ofbeldi og valdbeitingu,
heldur samkvæmt ótvíræðum
rjetti sínum.
Stúdentar vilja leggja á-
herslu á:
1. Riftingarrjeltur sá, sem Is-
lendingar öðluðust við vanefnd
ttrímiw I bAPflAÍnC Danmerkur á sambandslagasamn
yB IIIBiJI J. rVl JÍGÍili" ingnum og átti rætur sínar að
rekja til hemáms landsins, verði
Nýr dokíor: Slein-
notaður þannig, að stofnun stofrt
un íslensks lýðveldis fari fram
son
Ileimspekisdeild háskólans • . .* .. , ,aAA ....
eigi siðar en 17. juni 1944. Allt
heln að fengnu samþykki j,; j. vjg ag neyta þessa rjettar
háskólaráðs ályktað að vcita sje óheppilegt og jafnvel hættu-
mag. art. Steingrími J. Þor- legt. Það sje ekki samboðið bar-
steinssyni hinn 1. des. 1943, áttu þeirra manna sem af mestri
nafnbótina doktor í hcinw djörfung og festu hafa barist
, . , , . , ,, fyrir hinum íslenska málstað, að
speki, dr. phil., fvrir bok , , . . ,. .
1 • ekki sje undinn braður bugur að
hans Jón Thoroddsen og endanlegri lausn sambandsmáls
skáldsögur lians“, án Jiess að ins.
munnlegt
fi-ant.
doktorspróf far
arí |
2. Ef friður hefði haldist, eru
allar horfur á því, að sambands
Nýff hraðamel
yiir Allanlshafi
Nýtt hraðmet hefir verið sett
í flugi yfir Atlantshafið, og
gerði það breskur flugforingi,
er flaug Liberator-sprengju-
flugvjel. Var hann 11 klukku-
stundir og 30 mínútur, og sam-
svarar það að flugvjelin hafi
yfirleitt farið með 432 km.
semihraða á klukkustund. Reuter.
Undanþága ]»essi or veitt, higasamn.ngurinn hefði verið
, ,, i , , . numinn úr gildi hálfu an fyr,
an umsoknar ar haitu doktors , „ . , , .
skv. akv. 18. gr. hans og íslenskt
efnis með þeim forsendum, að, lýðveidi stofnað, a. m. k. ekki
heilsufar hans hefir um skeið' sígar en 17. júní 1944.
verið svo, að r.jett þótti að 3. Aðstaða okkar við friðar-
hlífa honum við áreynslu! borðið að ófriðnum loknum verð-
nunnlegar varnar, en ástæðu ur mun sterkari, ef við höfum
laust að láta frekari bið en, Þegar stofnað lýðveldi sam-
orðin er verða á því að veita kvæmt rietti er við hofum
-j r. , ... \ i ^ \ lyst yíir að vi<5 cigum og hofum
honum nainbotina, moo pvi ao , •* * , . , , ,
’ . / . fengið viðurkennmgu a fra einni
hann a að baki sjer o\enju- slærslu jýðra^Siaþjóð heimsins,
lega glæsilegan namsferil í sem eflaust verður mikils ráð-
háskólanum og einskis tví- andi að ófriðnum loknum.
mælis getur orkað, að bókj 4. Núverandi skipan æðstu
lians, sem þegar fvrir rúmu málefna rikisins er orðin svo
ári var af deildinni dæmd föst, að óhætt væri að taka upp
merkileg til varnar fyi-ir dokt að nýJU Þamkvæmdir á ákvæð-
,. , ,, / ,, , .,, um sambandslagasamningsins um
orsnatnbot, er -a allan hatt þau efni
merkilegt og vandað fræðirit.
Dregur lil fíðinda
i
5. Hyrningasteinar norrænnar
samvinnu eru gagnkvæm virðing
fyrir frelsi, lýðræði og menningu
hverrar einstakrar Norðurlanda-
þjóðar, og frurnskilyrði fyrir
aukinni samvinnu þeirra er því,
Alan Humpreys, frjettaritari að Þar komi ailar sjálfstæðar og
vor á Arakanvígstöðvunum í alfriálsal> viðræðna og sam-
t, * , , ■ , vinnu um sanieiginleg áhuga
Burma segir, að breskar og ind ,, & & &
, , ... „ . , , mal.
verskar hersveitir safmst nu
saman á landamærum Arakan
hjeraðsins, og Japanar safna Sölubörn. Börn sem ætla að
einnig liði að sínu leyti, og er.selja Stúdentablaðið og merki
búist við að fari að draga til, dagsins, mæti kl. 9 f. hád. í
tíðinda á þessum vígstöðvum. Mentaskólanum.