Morgunblaðið - 30.12.1943, Blaðsíða 5

Fimtudagur 30. des. 1943.
MORGUNBLAÐIÐ
5
Grein Jóhönnu Knudsen
Framh. af 4. síðu.
,,afglöp” eftirlitsins?
I sambandi við þetta vil jeg
vekja athygli á eftirtektar-
verðu atriði. Arnfinnur Jóns-
son segir í einni af greinum
sínum að „þess hafi ekki ver-
ið að vænta að Ingim. Jóhann-
esson gæfi barnaverndarnefnd
inni skýrslur um störf sín hjá
eftirlitinu, vegna þess að hon-
Um hafi verið kunnugt um
afstöðu nefndarinnar til eftir-
litsins þegar það hafi verið
stofnað”. Hann bætir því við,
að ,,sú vitneskja ein hafi fylli-
3ega rjettlætt það, að hann
flytti nefndinni ekki frjettir af
aðgerðurrt eftirlitsins”. Hvern-
ig á að skilja þetta? Heldur
barnaverndarmaðurinn því
fram, að nefndin hafi frá önd-
verðu verið mótfallin eftirliti
með telpum?
Ovandað vopnaval einkenn-
ir alla baráttu fyrir röngum
málstað. Þetta kemur einnig
hjer í ljós. T. d. neitar Arn-
finnur Jónsson staðreyndum
eða lætur eins og hann sjái
þær ekki, ef honum býður svo
við að horfa. Hann gengur þó
feti framar í þessu, en jeg
hefði búist við, þegar hann
vjefengir skýrslu barnavernd-
arnefndarinnar. Hann neitar
því þvert ofan í skýlausa frá-
sögn skýrslunnar, að nefndin
hafi átt þátt í dvöl telpnanna
á Kleppjárnsreykjum. Nokk-
urt aðhald virðist hann þó hafa
af nefndinni að því leyti, að
eftir að útdráttur úr skýrsl-
unni hefir verið birtur, hætt-
ir hann skyndilega öllum árás
um á uppeldisheimilið. Síðan
beinir hann öllum skeytum sín
um að ungmennaeftirlitinu. •—
Eitt af þessum skeytum hittir
þó ekki eftirlitið, heldur nefnd
ina. Arnf. Jónsson heldur því
sem sje fram, að sjer. hafi ver-
ið meinað að lesa þær skýrsl-
ur, sem nefndin hafði í hönd-
um frá eftirlitinu. Allir nefnd-
armenn eru ábyrgir og hljóta
því að hafa jafrian aðgang að
gögnum nefndarinnar. — Eftir
þéss’u ætti hann þá að hafa
verið beittur hreinúm rangind
um af meðnefndgrmönnum
sínum. ' •
Arnf. Jónsson heldur þvi
fram æ ofári í æ að skýrslur
mínar sjeu ósæmilegar. — Frá
þessu hnikar hann ekki, þó
færð hafi verið fram rök fyrir
því að dómbærari menn en
hann sjeu á annari skoðun um
þetta. Sama er að segja um
hinar þrálátu fullyrðingar um
það, að jeg taki það upp hjá
sjálfri mjer að yíirheyra
stúlkur.
Hann gerir sjer meira að
segja það ómak að grafa upp
skipunarbrjef mitt til þess að
gera frásögn sína líklegri í aug
um lesenda. Þó veit hann full-
vel, að jeg hefi nú í nærri 2
ár framkvæmt þetta eftir fyr-
irmælum yfirboðara minna og
með samþykki ungmennadóm-
stólsihs og barnaverndar-
nefndarinnar (og þar með
einnig A. J.). Hitt er aftur
annað mál, að þessir aðilar
géta hvenær sem er, afturkall
að þessa héirrtíld.
Hvergi kemur. þó innræti
þessa mánns eins skýrt í ljós
og í lok síðustu greinar hans.
Þar læðir hann fram þeirri
tilgátu að starf mitt byggist á
sjúklegum áhuga fyrir sóða-
legum sögum. Jeg bið menn að
gera sjer fulla grein fyrir því
hvað í þessari aðdróttun felst.
Og velta því síðan fyrir sjer
hvernig þeim manni muni
vera háttað, sem telur sjer
slika bardagaaðferð samboðna
og hvernig sá málstaður muni
vera, sem þarf á slíkum vopn-
um að halda.
Þau dæmi, sem hjer hefir
verið bent á, hljóta að nægja
til þess að sýna öllu samvisku
samlegu fólki fram á að var-
hugavert muni vera að treysta
forsjá Arnfinns Jónssonar.
Fjöldi íslendinga hefir gert
sjer grein fyrir hættunni, sem
okkur stafar af hermanna-
kynnum kvenfólks. Mikil nauð
syn væri nú að-þeir gerðu með
sjer samtök um að sporna við
henni.
Alþingi hefir enn ekki látið
þetta mál til sín taka. Það mun
brátt koma saman á ný til þess
að ræða sjálfstæðismálið. Von-
andi er að háttvirtir þingmenn
taki þá þann þátt sjálstæðis-
mála okkar, sem hjer hefir ver
ið gerður að umtalsefni, til
rækilegrar yfirvegunar.
Verði hann enn látinn reka
á reiðanum, fer- ekki því því,
að andvaraleysi okkar fái
þunga dóma í sögunni. — Þá
mun um okkur verða með
sanni sagt að við höfum
afhent hernum stúlkubörn-
m.
Reykjavík, 17. des. 1943.
Hverniq íslendingar gætu orðið
forgönguþjóð og ísland
„Farsælda Frón"
i.
Adam Rutherford kemst svo
að orði í ávarpi því, sem sjera
Bjarni Jónsson flutti fyrir hönd
hans i útvarpinn hjer, 2. júní
1939: Högum yðar íslendinga
„er nú þannig háttað, að yður
er gefið tækifæri, sem ekki er
veitt neinni annari þjóð í
heimi“. (Sbr. Sannýal, s. 12).
Svo er að sjá sem lítið mark
hafi hjer á landi verið tekið á
orðum þessum, sem eru þó svo
stórmerkileg. Því að það er ekki
nokkur vafi á því, að hinn mikli
spámaður hefir þama satt sagt.
Islendingar eiga þess kost að
hafa forgöngu í stærsta máli
jarðar vorrar, því máli sem
varðar héill alls mannkyns meir
én nokkurt annað. Og þarf
varla að taka fram, að sú stofn-
un sem þama ætti að beita sjer
fyrir, er Alþingi. Alþingi gæti
veitt fimm miljónir króna til að
koma hjer upp fyrstu líffræði-
legu stjörnustöðinni á þessari
jörð. Mundi sú samþykt verða
víðfræg mjög og góðfræg, og
með henni skifta alveg um fyr-
ir þessari svo mikilvægu stofn-
un. Vegur Alþingis hefir, eirls
og allir vita, farið mjög hnign-
andi þéssi síðustu misséri. En
verði því tækifæri sætt sem
hinn mikli spámaður á við,
mundi skifta alveg um, svo að
Alþing hið nýja, sem á svo
skamt til 100 ára afmælis síns,
einsog kunnugt er, mundi
verða mjög miklu frægra en
hið foma Alþingi íslendinga,
einsog framtíð íslenskrar al-
þjóðar mundi verða mjög miklu
stórkostlegri en jafnvel sú for-
tíð hennar sem frægust er, en
þar sem þó sundurlyndið spilti
svo mjög, að jafnvel sá íslend-
ingur, sem var einn af stór-
snillingum mannkynsins, og
meir er að þakka en nokkrum
einum manni öðrum, að íslensk
þjóð er ennþá til, og íslensk
tunga sem lifandi mál, var hjer
drepin, einsog minst hefir ver-
ið fyrir ekki löngu. En sátt og
samlyndi mun mjög einkenna
líf þjóðarinnar á því íslandi,
sem með sanni verður hægt að
kalla Farsælda Frón.
II.
Þörfin á því að íslenska þjóð
in komist af ógæfuvegi er viss-
lega mikil. Á því landi þar sem
smábörn soðna til bana með
nokkurra mánaða millibili, og
ekki er heldur langt á milli ó-
vsentrá og herfilegra sjóslysa,
er tilhneigingin til illvildar svo
rík sem marka má af því, að
varla getur menn grfeint svo á
um málefni, að ekki verði af
hatur og fúkyrðafjúk. Mun þar
verða mikil breyting á, þegar
hjálpin verður þegin, sem verið
er að reyna að veita oss, og þar
sem framkoma Adams Ruther-
fords er einn þátturinn, og sá
sem ætla mætti að ekki væri
auðvelt að komast hjá því a<5
taka eftir og skilja. Hitt er von,
að fremur sje misskilið, þegar
sagt er að jafnvel hafi veriS
leitast við að nota styrjöldina
til að koma fram nokkurri hjálp
til þeirrar þjóðar, sem forsjón-
in — ef svo mætti að orði kom-
ast — hefir ætlað að vinna hið
nauðsynlegasta verk í þágu alls
mannkyns, en fátæktin hefir
sligað meir en flestar aðrar.
III.
Mjer kom í hug að nefna
fimm miljónir í þessu sam-
bandi, þegar jeg heyrði þess
getið, að inneigft landsmanna í
bönkum og sparisjóðum hjer
heima fyrir mundi vera nálægt
500 miljónum króna. Og er það
ekki af því, að ekki væri
stjörnulíffræðistöðin verð enn-
þá meiri tilkostnaðar, slíkt
happafyrirtæki sem hún mun
reynast. Jeg þarf varla að taka
það fram, að mjer kemur ekki
til hugar að biðja um að mjer
yrði þetta fje veitt. Virðist
sjálfsagt, að til þess að annast
þetta mál, væri kosin fjölmenn
nefnd slíkra manna, sem helst
væri ástæða til að treysta í
þessu sambandi.
1. des. Helgi Pjeturss.
KAIJPTAXTI
er gildir um kaup og kjör á öllum mótor- og gufuskipiun undir 130 rúmlestir, sem stunda veiðar með dragnót
(Snurrevaad) og botnvörpu og gerð eru út frá fjelagssvæði undirritaðra fjelaga:
1. Af heildáraflá skipsins (brúttó') greiðist skipverjum
37%, er skiftiSt jafnt milli þeirra er á skipinu vinna.
2. Auk þess sem greinir í tölulið 1, greiðir útgerðin:
til skipstjóra 1 hlut.
til 1. vjelstjóra Ví hlut,
til stýrimanns sem er vanur botnvörpuveiðum,. með óvön-
um skipstjóra 1 hlut,
til stýrimanns, sem ekki er vanur netamaður *4 hlut, ,
til háseta, sem er netamaður, (4 hlut,
Nú er stýrimaður ekki fullgildur rietamaður og skal þá
netamaður fá Vi hlut.
til 2. vjelamanns, kr. 116.00 og dýrtíðaruppbót, á mánuði,
til skipstjóra, sem er vanur botnvörpuveiðum, fæðispeninga
til styrimanns, vönum botnvörpuveiðum, fæðispeninga,
til matreiðslumanns, sem vinnur önnur skipsverk, 78 kr.
á mánuði, auk dýrtíðaruppbótar miðað við alt að 7 manna áhöfn,
en fyrir 9 manna áhöfn kr. 116.00 auk dýrtíðaruppbótar. Sje
um stærri skipshöfn að ræða, sje skylt að hafa sjerstakan mat-
reiðslumann, og hefir hann kr. 116.00 auk dýrtíðaruppbótar,
hvorttveggja á mánuði.
Sjeu aukahlutir lægri en að framan greinir, hækkar hlutur
skipshafnar (sbr. 1. lið) að sama skapi.
3. Skipverjum, er vinna að útbúnaði skipa í byrjun veiði-
tíma, eða að honum loknum, svo sem hreinsun og málningu skips
botn, hreinsun og málningu ofan þilja og neðan, umfram dag-
legar venjur, svo og útbúnaði veiðarfæra, ber útgerðinni að
greiða samkvæmt gildandi kaupi verkamanna á hverjum stað.
Vjelamenn og stýrimenn hafi 25% hærra kaup fyrir umrædda
vinnu. Þar sem kiör við svona vinnu eru betri en að framan
greinir, skulu þau haldast ób'reytt, eða í öllu falli ekki rýrð. í
nætur- og helgidagavinnu greiðist 50% hærra kaup. Fæðis-
peningar greiðist skipstjóra og stýrimanni vönum á botnvörpu-
veiðum samkvæmt reglum, sem gilda um fæðispeninga tog-
araháseta í Reykjavík.
4. Skip, sem siglir til útlanda með eigin afla, greiðir skip-
verjúm af brúttósölu sairtkvæmt tölulið 1. og 2. Nú kaupir út-
gerðarmaðúr fisk til viðbótar, kemur þá til skifta helmingur af
brúttó andvirði þess fiskjar. Ef færri menn eru á fiskiveiðum
en krafist er til að sigla skipinu til útlanda, þá greiðist þeim
mönnum kaup og áhættuþóknun eftir þeim reglum, serti gilda á
flutrtingaskipum, og greiðist það af óskiftu.
5. Sigli skipið með veiddan afla og keyptan til sölu á er-
lendum markaði, og verði fyrir töfum í ferðinni af völdum ó-
friðarins, sjótjóns eða vjelabilunar, sem nemur meira en sex
sólarhringum samanlagt í ferð, greiðist skipverjum kaup það,
dýrtíðaruppbót og striðsáhættuþóknun, sem greidd er á sams-
konar skipum í flutningum með ísvarinn fisk á erlendan mark-
að, samkvæmt samningum og kauptöxtUm stjettarfjelags hvers
skipverja þann tíma, sem tafirnar tóku samanlagt lengri tíma
ert 6 sólarhringa.
6. Utgerðarmaður trvggi afla skipsins á sinn kostnað. —
Ónýtist afli af völdum sjótjóns, skiftist vátryggingarupphæðin
á sama hátt og andvirði aflans.
7. Útgerðarmaður trjrggir hvern hlut skipverja fyrir
hverja 30 daga af ráðningartímanum með kr. 325.00 aúk dýrtíð-
aruppbótar á það, og ér það ekki afturkræft. Nú víkur slcipverji
úr skiprúmi áður en 30 dagar eru liðnir og skal honum þá
greiddur hlutfallslegur hluti tryggingarinnar.
8. Hásetar, matsveinn og vjelamenn sjeu ■ meðlimir
viðkomandi fjelaga, eða annara verkalýðsfjelaga innan Al-
þýðusambands íslands, er veita sömu rjettindi, enda tryggi skip-
stjóri eða útgerðarmaður að svo sje við lögskráningu í skipsrúm.
Útgerðarmaður eða skipstjóri heldur eftir af kaupi eða afla
hlut skipverja upphæð, er nemur ógreiddu iðgjaldi til stjettar-
fjelags hans, ef þess er óskað af fjelaginu og afhendir því þegar
þess er krafist.
9. Taxti þessi gildir frá 1. janúar 1944 og þar til öðruvísi
verður ákveðið.
í desember 1943.
Sjómannafjelag Reykjavíkur. Sjómannafjelag Hafnarfjarð-
ar. Verkalýðsfjelag Akraness. Verkamannafjelagið Þróttur,
Siglufirði, Verkamannafjelag Húsavíkur, VerkamannafjelagiS
Fram, Seyðisfirði. Verkalýðsfjelag Nojfðíirðinga. VjelStjórafje-
lagið Gerpir, Norðfirði, Verkalýðsfjelag Fáskrúösfjarðar, Verka-
lýðs- og sjómannafjelag Gerða- og Miðrteshrcpps, Vérkalýðs-- og
sjómannafjelag Kefiavíkur, Sjómannafjelag Akureyrar.