Morgunblaðið - 30.12.1943, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 30. des. 1943.
IVfinningarorð um
.__ • -itmÉ&e&Ba
Herborgu Guðmundsdóttur
HERBORG GUÐMUNDS-
i DÓTTIR verður borin til mold-
! ar í dag. Hún er fædd að Staf-
• felli í Fellahreppi 25. júlí 1864.
Foreldrar hennar voru hjónin
Guðmundur Bjarnason Jóns-
sonar frá Melum í Fljótsdal og
Hólmfríður Sigurðardóttir,
Brynjólfssonar, Grímssonar
prests að Hjaltastað. Móðir
Hólmfríðar Sigurðardóttur var
Hólmfríður Rafnsdóttir, systir
Benedikts Rafnssonar bónda á
Kollsstöðum á Völlum. Hann
var afi Benedikts Rafnssonar
bónda og póstafgreiðslumanns á
Höfða. Af þessu, er nú hefir
Sagt verið, má %já, að Herborg
hefir verið af góðu bergi brot-
in. Föðurætt hennar er svo
nefnd Melaætt, alkunn að gáf-
um og atorku. Sama má segja
um móðurættina; eru t. d. mjög
kunnar sagnir þar eystra af
snilligáfum síra Gríms, svo og
Benedikts Rafnssonar frá
Höfða, sem var fluggreindur
og skáldmæltur.
Herborg ólst upp í foreldra-
húsum til tvítugsaldurs. Þá
fluttist hún að Dalhúsum í Eiða
þinghá, gekk hún að eiga bónd-
ann þar, Óla Halldórsson, er þá
hafði mist fyrri konu sína, tók
hún þegar við búsforráðum
með honum. Óli átti eina dótt-
ur, Önnu, af fyrra hjónabandi.
Eftir þriggja ára búskap á Dal-
húsum fluttust þau að Keldhól-
um á Völlum. Þau bjuggu þar
ekki lengi, en keyptu jörðina
Höfða í sömu sveit. Þar bjuggu
þau um 30 ára skeið, eða ’>ar
til þau seldu búið og jörðina í
hendur Guðmundi syni sínb-n.
Það geta tæplega aðrir en
þeir, sem reynt hafa, gert sjer
í bugarlund þá hörðu lífsba--
áttu, er fólk háði á þessu lanc’.i
árin fyrir og um síðustu alda-
mót. Má nærri geta, hvort þau
Óli og Herborg hafi farið var-
hluta af þeirri baráttu, enda
mun efnahagur þeirra hafa
verið fremur þröngur framan
af. Óli var fjörmaður, djarfur
og áræðinn, mun því aldrei
hafa verið um undanhald að
ræða í búskap þeirra, heldur
sótt á brattann jafnt og þjett.
Naut þar vel að hagsýni og
skapfestu Herborgar, er full-
komlega stóð við hlið manns
síns, enda mun hann sjaldan
eða aldrei hafa ráðist í neitt
það, er máli skifti, án hennar
vitundar og fulltingis.
Þeim hjónum varð 7 barna
auðið, 3 dóu ung, elst þeirra
Geir varð þriggja ára, sjerstak-
lega mannvænlegt barn. Heyrði
jeg á þeim hjónum, þótt fáorð
væru um slíkt, að það hefði
verið þeim þung raun. Annan
dreng mistu þau, er Halldór
hjet, eitt hlaut ekki skírn. Börn
þeirra, er komust til fullorðins
ára, eru: Guðmundur, er nú býr
í Keflavík, Guðný, Hólmfríður
og Elín Geira, allar búsettar 1
Reykjavík. Anna, sem áður get-
ur, er búsett á Akureyri. Öll
eru þau systkin vel ment og
gjörfuleg.
Það var árið 1919, sem þau
Herborg og Óli brugðu búi; þau
fluttust þá til Hafnarfjarðar,
keyptu þar hús og settust þar
að. Stundaði Óli þar vinnu eft-
ir því sem til fjelst, meðan
kraftar leyfðu. Sá tími mun
hafa verið Herborgu kærkom-
inn hvíldartími, eftir langt bú-
skaparannríki, en sú hvíld varð
ekki löng. Árið 1926 seldu þau
hjón hús sitt í Hafnarfirði og
fluttust til Reykjavíkur. Óli
var þá þrotinn að heilsu. Fóru
nú í hönd erfiðir tímar fyrir
Herborgu að stunda mann sínn
í veikindum hans, en hún brást
ekki heldur þá en áður; með
sinni alkunnu skyldurækni og
stillingu hjúkraði hún manni
sínum þar til yfir lauk. Hann
andaðist 1928 og í dag verður
hún lögð við hlið hans í kirkju-
garðinum.
Eftir lát manns síns dvaldist
hún hjá dætrum sínum, Hólm-
fríði og þó aðallega Geiru og
manni hennar Sveini Sæmunds
syni yfirlögregluþjóni. Hún var
við góða heilsu til þess síðasta,
lá aðeins 2 daga. Hún andaðist.
22. þ. m.
Herborg Guðmundsdóttir var
mjög glæsileg kona, meðallagi
á vöxt, fríð sýnum, prúð og
virðuleg. Hún var ekki sett til
menta, enda ekki títt meðal
bændafólks í þá daga, en hún
var óvenju miklum kostum bú-
in. Það er óhætt að segja, að
hún var stórgáfuð kona. Hún
Hafði stálminni, og hjelt hún
því lítt skertu til hins síðasta.
Hún fylgdist vel með í öllum
landsmálum á hverjum tíma,
hafði ákvéðn^r og vel rökstudd
ar skoðanir í hverju máli, enda
var dómgreind hennar frábær.
Herborg mun hafa verið geð-
rík alveg í meðallagi, en sjálf-
stjórn hafði hún svo góða, að
menn urðu þess lítt eða ekki
varir, hagaði ávalt orðum sín-
um vel og skipulega, hreinskil-
in og hispurslaus, sóttist lítt
eftir vináttu manna, en vin-
átta hennar var traust.
Þegar gamalmenni hallast til
hinstu hvíldar, á ekki við að
gera sjer harmatölur, það er
svo eðlilegt og sjálfsagt. En í
dag mætast vandamenn og vin-
ir í hljóðlátri lotningu við leg-
stað hinnar nær áttræðu heið-
urskonu.
Blessuð sje minning hennar.
J. B.
RÚSSAR HAFA FENG-
IÐ 7000 AMERÍSKAR
FLUGVJELAR.
RÚSSAR hafa fengið 7000
flugvjelar frá Bandaríkjamönn
um í tvö ár, sem lauk 1. nóv.
s.l. Ennfremur hafa þeir feng-
ið á sama tíma 2500 skriðdreka
Hernaðartæki þessi hafa Rúss-
ar fengið með láns og leigu-
kjara kjörum. Auk þeirra her-
gagna, sem hjer hefir verið
skýrt frá, hafa Rússar fengið
mikið af öðrum- vörutegundum
frá Bandaríkjunum.
Anna Ingvarsdóttir
IHinning
FRU ANNA INGARSDOTT-
IR ér dáin. Langt, langt í burtu
frá fjölskyldu sinni og vinum,
heimili sínu og föðurlandi —
langt í burtu frá öllu því, sem
henni var heilagast og kærast,
kvaddi hún lífið í fjarlægri
heimsálfu, þessi glæsilega, ís-
firska kona. Máttugir vængir nú
tíma-flugtækninnar báru hana
dauðvona vestur yfir hafið. Þar
var úrslitatilraunin gerð til
þess að bjarga lífi hennar, en
jafnvel það átak varð árangurs
laust.
Og nú er skarð fyrir skildi
heima á Isafirði.
★
Jeg sá Önnu Ingvarsdóttur
í fyrsta sinn við guðsþjónustu
í Isafjarðarkirkju. Jeg var þá
gestur þar í bænum og fáum
kunnugur. Það vakti óðara at-
hygli mína, að kirkjusöngur ís-
firðinga var fagur og fágaður,
einkum kvennaraddirnar. í
fremstu röð söngflokksins stóð
kona klædd íslenskum búningi,
forkunnar fríð sýnum, svip-
hrein, ljúfmannleg og öll hin
glæsilegasta. Mjer var sagt,
að þetta væri Anna, kona Jón-
asar Tómassonar; hann sat þar
við kirkjuorgelið. Hann er söng
stjóri og tónskáld.
Síðar átti það fyrir mjer að
liggja að flytjast alfarinn til
Isafjarðar. Dvöl mín þar varð
að vísu stutt, og er það önnur
saga. En jeg dvaldi þar nógu
lengi til þess, að jeg átti því
láni að fagna að kynnast dálít-
ið þessari fjölskyldu og þessu
sjerstæða heimili. Jeg býst við,
að hver sá, er nokkur kynni hef
ir haft af þeirri fjölskyldu og
þeim heimilisbrag, gleymi þeirri
kynningu aldrei síðan.
Húsfreyjan frú Anha Ing-
varsdóttir átti ekki sistan þátt-
inn í því að skapa þann ógleym
anlega heimilisbrag og afla
heimilinu trúrra vina og dá-
enda. Hún var flestum þeim
kostum búin, sem konu mega
prýða. Hún var, sem fyrr seg-
ir, glæsileg svo af bar. Hún
var ákafléga söngvin: Ijek prýð
isvel á píanó og var gædd af-
bragðs fallegri söngrödd. Hún
var ljúf í viðmóti, hæversk í
fasi. Hún var kvenleg í þess
orðs bestu og fyllstu merkingu.
Slík er minningiri, sem jeg
á og mun jafnan varðveita um
frú Önnu Ingvarsdóttur. Svo
ætla jeg að flestum fari, sem til
hennar þekktu. Öll rök hnigu
til þess, að hún hlaut að verða
hvers manns hugljúfi — og það
við fyrstu sýn.
Starfsferill þeirra hjóna,
Önnu og Jónasar, er mikill og
merkilegur. Jeg vil hjer aðeins
nefna þann þáttinn, sem mjer
er kunnugastur: starf þeirra í
þágu söng- og hljómlistar. Um
langt skeið hafa þau lagt fram
sameinaða krafta sína og hæfi-
leika í þágu þeirrar göfugu list
a,r og veitt Vestfirðingum ótelj
andi og ógleymanlegar unaðs-
stundir í ríki söngs og hljóma.
Jeg hefj, svo að dæmi sje nefnt
frjett um hljómleika, sem þau
hjeldu eitt sinn heima á ísafirði
ásamt syni sínum ungum, sem
hefir erft hina ríku tónlistar-
gáfu foreldra sinna. Hjónin
ljeku á pianó og orgel, frú
Anna söng — og drengurinn
ljek á fiðlu. Mjer er sagt, að
þessir sjerstæðu hljómleikar
hafi vakið mikla og verðskuld-
aða hrifningu.
„Nú er söngurinn dáinn
og sól hnigin véstur ...... “.
Nú hljómar kvenröddin fagra
ekki lengur, nú er hljótt og
dapurt á hinu elskulega heim-
ili, þar sem dísir söngsins og
gleðinnar rjeðu ríkjum. Jón-
as Tómasson og synir hans
hafa mikið mist, eiginkonan og
fnóðirin er horfin úr því sæti,
sem hún skipaði með svo mikilli
prýði
Jeg sendi þeim feðgunum
hjartanlega samúðarkveðju —
og jeg veit, að allur ísafjarðar-
bær tekur þátt í djúpum og
innilegu,m söknuði þeirra.
Jón frá Ljárskógum.
STRANDHÖGG
Á SARK.
London í gærkveldi. — Þýska
frjettastofan segir frá því í dag,
að breskar strandhöggssveitir
hafi í nótt sem leið ráðist til
landgöngu á eynni Sark í Erm-
arsundi, en lent á jarðsprengju
svseði, þegar er þær komu á
land og horfið aftur við svo bú-
ið; eftir að háfa mist nokkra
menn. Ekkert hefir um þetta
frá Bretum enn. — Réuter.
■ 'W ?
„Alexárider mikli“ var rhikill fjölleikamaður.
Hann hefir notað einhverja Ifcudini aðferð til að
komast úr fangelsinu. FangavÖrðurinp: — Einasta
Íeiðin er þakið yfir sjúkradeildinni.
X-9: — Við skulum athuga. þakið. , |
X-9: — Vatnsgeymirinn, það er laúshinM ' *'
Fangavörðurinn: •— Hvað eigið- þjeir við?
•' ’X-9 — Fráíéfíslisrörið. Hann hef jr kafað niðpr í
geypiirinn; pg'funriið gegnuriij .rori?ir'!j •••■« -
Fangávörðurinn: — Hamingjan
fangelsisveginn og út í fljótið!
» -r"
góða. Undir
/ vJ