Morgunblaðið - 18.03.1944, Blaðsíða 7

Laugardagur 18. mars 1944.
MORGUNBLAÐIÐ
T
BABÁTTA SKÆRULIÐA í AUSTUR-INDÍUM
ÞAÐ ER tveimur stund-
um fyrir dögurt. í einfaldri
röð læðist hópur manna
eins og kettir gegnum hinn
þjetta frumskóg á suðaust-
ur hluta Borneo. Þeir bera'
hinn græna einkennisbún-
ing hollenska Austur-Indíu
hersins.
Efst á hæð nokkurri, sem
gnæfir yfir strandsljettuna
og Macassarsundið, dreifa
þeir sjer innan um hávaxið
og döggvott grasið. — Þar
niðri eru olíuvinslustöðvar
og olíugeymar hollenska
olíufjelagsins. Höfðu Hol-
lendingar eyðilagt stöðvar
þessar snemma á árinu
1942, en Japanar höfðu nú
komið öllu í lag aftur.
Hermennirnir — sem
sumir voru hollenskir, en
aðrir innfæddir — komu
vjelbyssum sínum fvrir og
hjeldu síðan niður hæðina.
Japönsku verðimir voru yf-
irbugaðir hávaðalaust. Þeir,
sem báru sprengiefnið,
hlupu áfram.
Þeir, sem sprengingarnar
annast, vinna saman í smá-
hópum, þrír til fjórir í
hverjum. Meðan innrás Jap
ana stóð yfir í janúarmán-
uði 1942, sprengdu þeir á
tæpum þremur klukku-
stundum í loft upp olíustöð,
sem kostaði þrjátíu miljón-
ir dollara. Þeir komu fyrir
dynamitsprengjum í vjela-
húsinu, mölvuðu ftiælitækiri
með hömrum, sprengdu upp
aflstöðina og eyðilögðu vjel
arnar. Þótt Japanar væru
ekki nema milufjórðung
vegar í burtu, gáfu þeir sjer
tíma til þess að opna olíu-
geymana og henda dælun-
um niður í brunnana.
En nú varpa þeir aðeins
eldsprengjum að næstu ol-
íugeymunum og setja dyna
mitsprengjur undir pípu-
leiðslurnar. — Það skiftir
miklu, að hendur sjeu látn-
ar standa fram úr ermum
— skyndiárás og síðan með
jafn miklum flýti hörfað til
baka.
Sprengingin vakti Japanana
GEYSILEG sprenging
vakti japönsku setuliðs-
deildina. Fallbyssur þeirra
tóku að drynja, og brvn-
varðar bifreiðar þustu upp
til hæðarinnar. En þá komu
vjelbyssur Hollendinganna
til skjalanna og murkuðu
niður sem hráviði hermenn
þá, sem komu hlaupandi á
eftir bifreiðunum. Hand-
sprengjur gerðu út af við
þrjár bifreiðanna. — Þegar
svo leifar japanska liðsins
ná upp á hæðarhrygginn
nokkrum mínútum síðar,
þá eru Hollendingarnir
horfnir inn í frumskóginn.
Þetta kvöld er í leynilegri
bækistöð skæruliðanna
„einhvers staðar“ á Austur-
Borneo viðbótarsíðu bætt
inn í skýrsluna um afrek
skæruliðanna. Einn skæru-
liði ljet lífið í orustu og þrír
særðust. Japanar mistu yfir
þrjú hundruð hermenn auk
Eftir Joseph Wechsberg —
Margir munu ætla, að Japanar ráði með öllu yfir
eyjum þeim, sem þeir hafa lagt undir sig þar eystra, en
því fer fjarri. Þögular hersveitir þjá þá nætur og daga.
Fjallar eftirfarandi grein um baráttu skæruliðanna í
hollensku Austur-Indíum gegn innrásarher Japana.
þriggja brynvarinna bif-
reiða. Öll olíuvinsla stöðv-
ast að minsta kosti tveggja
mánaða tima.
Þann 8. mars 1942 kvaddi
útvarpsstöð hollensku stjórn
arinnar á Bandoeng á Java
með eftirfarandi skeyti: —
„Verið þið sæl, þar til betri
tímar koma. Lengi lifi drotn
ingin“. Útvarpið í Tokio
gortaði mjög af því, að her-
námi hollensku Austur-
Indía hafi verið lokið á tæp-
um tveimur mánuðum.
í júnímánuði birti út-
varpið í Tokió samt þá ein-
kennilegu fregn, „að her- j
sveitir Hollenainga og
bandamanna í hollensku
Austur-Indíum hefðu verið
umkringdar“. í júlí og ágúst
voru þær „einangraðar“ og
þeim „gereytt“ hverri af
annari. En síðan hefir eng-
inn mánuður liðið svo, að
Tokio hafi ekki orðið að við-
urkenna hernaðaraðgerðir á
þessum slóðum.
Staðreyndin er sú, að enn
í dag hefir Japönum ekki
tekist að leggja Austur-Ind-
íur undir sig að öllu leyti,
þrátt fyrir gort þeirra um
„algeran sigur“..
Þeim mun heldur aldrei
heppnast það. Mótspyrna
skæruflokkanna er að verða
sífelt kröftugri. Hin ósýni-
lega styrjöld heldur áfram
á öllum mikilvægustu eyj_-
unum. Frumskógahermanni
frá Borneo, sem nýlega
kom til Ástralíu, var levft
að skýra frá því, að skæru-
liðarnir fengju nú levnilega
margvíslegar birgðir frá
bandamönnum.
Skæruhernaðurinn í hol-
lensku Austur-Indíum er
orðinn hluti af hinni miklu
hernaðaráætlun hinna sam-
einuðu þjóða á Suðvestur-
Kyrrahafi.
Skæruliðarnir eru marglit
hjörð.
EF TIL VILL eru skæm-
hermenn ekki rjetta nafnið
á hinum hugdjörfu frum-
skógastríðsmönnum, sem áð
ur voru hluti af hinum 100
þúsund manna fastaher, er
barðist gegn japönsku inn-
rásarmönnunum og hjelt
síðan til virkja í frumskóg-
unum. Amerískir flugmenn,
vjelamenn og sjerfræðingar
söfnuðust í lið þetta, þegar
fljúgandi virki fórust yfir
Java.
Sjóliðar úr Asíuflota
Harts, aðmiráls, landgöngu-
liðar og hermenn, sem orð-
ið höfðu viðskila við her-
sveitir sinar, slógust einnig
ií hópinn. — Síðan komu
breskir, ástralskir og ný-sjá
lenskir hermenn, sem áður
höfðu barist á Malakka-
skaga og víðar.
Lið þetta má með rjettu
kallast alþjóðaher, og sama
er að segja um herbúnaðinn
Breskar vjelbyssur, hol-
lenskir, amerískir, sænskir
og þýskir rifflar og vjel-
bvssurifflar frá Tjekkósló-
vakíu. Amerískar skamm-
byssur bera þeir i ófull-
kcmnum geitarskinnshylkj-
um. Handsprengjur og bif-
hjól fá þeir „að láni“ hjá
Japönum.
Skæruliðasveitirnar eru
undir stjórn háttsettra hol-
lenskra herforingja. Þeir
standa í náu sambandi við
aðalbækistöðvar Austur-
Indíuhersins hollenska og
Mac Arthur, hershöfðingja,
í Ástralíu. — Öðru hverju
koma skæruliðaforingjar til
Ástralíu til þess að ráðgast
við léiðtoga bandamanna
þar.
Við munum halda áfram
að berjast, þar til síðasti
Japaninn er að velli lagður
eða hrakinn á brott“, sagði
hollenskur majór. „Við vit-
um hvar óvinirnir hafa
bækistöðvar sínar, og við
vitum, hversu mörgum
mönnum þeir hafa á að
skipa. Við getum treyst á
samstarf innfæddu njósnar-
anna okkar. — Baráttuþrek
manna minna er með ágæt-
um. „
Höfuðsmaður úr hol-
lenska hernum segir frá því
hvernig hans skæruflokkur
varð til: „Við börðumst á
Vestur-Java við mikið ofur-
efli. Þegar vonlaust var að
veita lengur viðnám þar,
hörfuðum við til fyrirfram
ákveðinna varnarstöðva —
í átta daga gengum við gegn
um frumskóginn, næstum
matarlausir, svefnlausir og
án þess að hafa nokkur
læknislyf. Sumir gáfust upp
á leiðinni. Þeir, sem þrauk-
i uðu eríiðleikana af, urðu
þolgóðir og öruggir skóga-
stríðsmenn“.
Skæruhernaður í frum-
skógum er hreinasta víti. —
Skæruliðarnir verða að
kynna sjer út í ystu æsar öll
herbrögð Japana og hafa
auk þess sjálfir nokkur
brögð á reiðum höndum, þar
sem þeir eru miklu fáliðaðri
og hafa ljelegri útbúnað. —
Af ásettu ráði eru menn
sendir fram á einum stað til
þess að draga athygli óvin-
anna frá þögulli árás, sem
gerð er á öðrum stað. Þeir
'ráðast að japnösku foringj-
unum í skópunum, eftir að
hafa beðið i leyni í margar
klukkustundir til þess að
komast að raun um, hver
forystumaðurinn væri. Jap-
anskir hermenn er\i hjálpar
vana í frumskógunum án
foringja sinna. Skærulið-
arnir fá óvinina til þess að
eyða skotfærum sinum með
því að hrista trje. Þeir læra
að stæla hljóð frumskógar-
ins og læra að hrópa jap-
önsk orð.
Starfsemin er vel skipu-
lögð.
ALLAR hernaðaraðgerðir
eru samræmdar af yfir-
stjórn skæruliðanna. Með
kerfisbundnum aðgerðum
binda skæruliðarnir þarna
tugi þúsunda japanskra her
manna með miklum her-;
búnaði. Sjerstaka útbreiðslu
starfsemi reka þeir einnig,'
og sendir hún upplýsingar |
til Ástraliu um ferðir Jap-,
ana og aðgerðir. Skærulið-
arnir ráðast á varðsveitir
óvinanna, rjúfa samgöngu-
kerfið, kveikja í oliubirgð-
um, brenna vörugeymslu-
hús og pera í einu orði sagt
lífið að martröð fyrir „sigur
vegaranna“.
Jafnvel á Java hefir Jap-
önum ekki tekist að bæla
mótspyrnuna niður. í síð-
asta júnimánuði viðurkendi
útvarpið í Batavíu, sem Jap
anir ráða yfir, að hollensk-
ar hersvejtir undir stjórn
A. Pesman, hershöfðingja,
ættu i miklum orustum við
Japana í íjöllunum kringum
Banoengvirkið. Peman var
handtekinn, en fjölmennar
skæruliðasveitir halda bar-
áttunni áfram. Þannig er á-
standið víðar. Á Borneó
skoruðu 7r.pc.nar á skæru-
liðafcringjann að gefast
upp. J^punai’ rituðu hol-
lenskum ofursta svo hljóð-
andi brjef:
„Kæri ofursti, höfuðsmað
ur og liðsforingjar. Matar-
birgðir ykkar hljóta nú að
vera af skornum skamti. —
Þið verðið að sofa undir
j beru lofti á sljetiunum eða
j í f jöllunum. Ef þið og menn
vkkar gefist upp, þá getið
þið allir fengið að sjá fjöl-
skyldur ykkar, með tíð og
tíma. En ef þið ekki gerið
þetta, þá hörmum við það
mjög, að við verðum að
berjast og eyðileggja ykkur
— það er hlutverk herja
okkar — ekkert annað“.
Áður en Japanar rjeðust
á Austur-Indíur, var mikið
rætt um „leynilega flug-
velli“ þar. Reyndar voru
flugvellir þessir ekkert
leyndarmál, sagði hollensk-
ur herforingjaráðsforingi
mjer um það leysi. „Það eru
vfir eitt hundrað þúsund
japanskir njósnarar á evja-
hafssvæðinu“, sagði hann.
Þeir vita um legu hverrar
einustu tjarnar, sem útbú-
in hefir verið fyrir sjóflug-
vjelar og um hverja ein-
ustu landræmu, sem rudd
hefir verið í frumskógun-
um. Þó eru nokkur raun-
veruleg leyndarmál, sem
jeg vona, áð þeir ekki viti“.
Þessi „raunverulegu leynd
armál“, voru skæruliða-
bækistöðvar, sem voru á
hverri eyju faldar langt
inni í frumskógunum. Þar
safnaði yfirherstjórnin sam
an birgðum, klæðum, lyfj-
um, byssum og skotfærum.
Þetta áttu að verða bæki-
stöðvar fyrir óslitna bar-
áttu. Það reyndist líka svo.
Baráttunni heldur áfram.
EKKI ER auðið fyr en eft
ir stríð að segja alla söguna
um baráttu skæruliðanna í
Austur-Indíum. En afrek
þeirra eru þegar farin að
taka á sig nokkurs konar
helgisagnablæ meðal her-
mannanna í herbúðum Ástr
alíu. Wilhelmina drottning,
hefir sæmt marga þeirra
heiðursmerkjum. — I hópi
þeirra er hollenskur undir-
foringi, er stóð ofan á sand
pokavirki og gerði við bvssu
sína, meðan kúlurnar þutu
allt í kringum hann, inn-
fæddur liðþjálfi, sem gekk
beint inn í herbúðir Japana.
og sendi japanska yfirfor-
ingjann og allt herforingja-
ráð hans yfir í annað líf og
Julius Tayha, undirforingi,
og þrettán innfæddir her-
menn hans, er feldu 250 Jap
ana á hinni hernaðarmikil-
vægu eyju Tanimbar. Þeir
tvístruðu japönsku land-
gönguliði. Þegar japönsku
herskipin skutu á þá, hörf-
uðu þeir undan, en næstu
nótt komu þeir i veg fyrir
aðra landgöngu. Þeir kom-
ust til Ástralíu, og var und-
irforinginn þar sæmdur
Williemsorðunni.
Það er engin miskunn í
skæruhernaði. Hernaðartil-
kynningar skæruhersins
minnast ætíð á að hermenn
hafi látið lifið í orustu, en
geta næstum aldrei um, að
menn hafi særst. Skærulið-
arnir i Austur-Indíum hafa
fellt hundrað Japani á móti
nverjum einum, sem þeir
hafa mista, og þó er ofur-
eflið hundrað gegn einum.
— Fvrsta fyrirskipunin til
þeirra er enn í gildi. Hún
,var gefin af hinum „óbug-
andi Hollendingum“, þegar
horfurnar voru ömurlegast-
ar fyrir bandamenn. Fvrir-
skipun þessi er skráð í
hjarta hvers einasta skæru
liða, í hollensku Austur-
Indíum:
„Þið eigið að ver ja fram-
varðstöðvar á landsvæði
því, sem Japanar hafa her-
numið og vinna að undir-
búningi þess dags, er herir
Mac Arthurs hershöfðingja,
hefja sókn til þess að frelsa
þetta landsvæði“.