Morgunblaðið - 14.04.1944, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 14. apríl 1944
Risafuglinn
Æfintýr eftir P. Chr. Asbjörnsen.
6.
glugga sinn úti á miðju At-
lantshafi".
Muriel hló.
„Þetta er ekkert hlægilegt“,
sagði Barney hugsandi, „því að
þetta getur vel verið“.
„Jú, þetta er einmitt hlægi-
legt“, sagði Muriel. „Það er
ekki hægt að koma mannslík-
ama fyrir í ferðakofforti, nema
auðvitað taka úr því allar skúff
ur og öll skilrúm“.
„Það er hægt, ef hann er
skorinn í sundur“, sagði Bar-
ney.
„Jæja, virkilega! Muriel
sneri sjer undan og gretti sig
af viðbjóði.
„Já, það ef hægt“, sagði
Barney. „Rand þótti mikið
koma til þess, hversu baðkerið
var hreint. Hann sagði, að það
liti út eins og nýþvegið“.
„Það er nú einu sinni siður,
að fólk þvoi baðker sín“, sagði
Muriel skynsamlega.
„Já, það er nú svo“, sagði
Barney.
„Gerði hún það?“ spui’ði
Muriel eftir dálitla þögn.
„Hvað heldur þú?“ sagði
Barney.
„Það vantar sannanir“, sagði
Muriel.
„Það eru einmitt miklar
sannanir“, sagði Barney.
„En það eru sannanir, sem
aðeins styðjast við líkur“, sagði
Muriel.
„Alveg rjett. Hvert þögla
vitnið á eftir öðru bendir ásak-
andi fingri á hana. Fingraför-
in á glasinu, byssukúlan í
veggnum, byssan í sorpgatinu,
hin skyndilega brottför hennar
til Evrópu, kýraugað opnað,
þegar það á að vera lokað, og
ferðakoffort hennar hálftómt“.
„Jeg myndi ekki hengja kött
fyrir sannanir, sem byggjast á
líkum“, sagði Muriel.
„Þar hefir þú einmitt rangt
fyrir þjer, ljósið“, sagði Bar-
ney. „Vitni geta logið, eða þeim
getur skjátlast. En staðreynd-
irnar ljúga ekki — ef nóg er af
þeim“.
„Það, sem að staði’eyndum
er“, sagði Muriel, „er, að það
vei’ður að túlka þær. Þessar
staðreyndir ‘geta bent í alt aðra
átt“.
„Getur verið“, sagði Barney.
„En þá höfum við aðeins fimm
mínútur til þess að vinna úr,
og hvað getum við gert með
einar fimm mínútur?“
„Vaughan hefði getað yfir-
gefið íbúðina og komist úr
augsýn á þessum fimm mínút-
um“, sagði Muriel.
„Já, segðu það fyrir rjettin-
um. Hann notaði einmitt fimm
mínúturnar, sem Johnson ekki
var við, til þess að komast á
brott“.
„Ef til vill hefir hann farið
seinna — eftir að Johnson var
háttaður og sofnaður“.
Nú hringdi síminn. Muriel
tók upp heyrnartólið og horfði
á Barney á meðan. Að andar-
taki liðnu rjetti hún honum
það.
„Það ert þú. Rand er að
spyrja eftir þjer“.
Muriel fjekk sjer vindling
og kveikti í honum, en horfði
stöðugt á Barney á meðan. Hún
sá að hann fölnaði og andlits-
drættirnir urðu skarpari. Hún
hafði sjeð þennan svip áður, og
það fór hrollur um hana. Þeg-
ar hann lagði frá sjer heyrnar-
tólið, sagði hún: „Nú?“
Barney starði á hana án þess
að sjá hana. Svo rak hann upp
stuttan hlátur.
„Langar þig til þess að vita,
hvað hr. Giles Redfern keypti,
þegar hann fór út á föstudags-
kvöldið 18. des., eftir að skot-
in heyrðust?“
„Auðvitað. Segðu mjer það
strax“, sagði Muriel óþolinmóð
lega.
„Hann keypti dálítið af
köldu kjöti, tungu eða ef til
vill lifrarkæfu, kartöflusalat
tt
„Nei, virkilega!“ tautaði
Muriel.
„Svo keypti hann þrjár ark-
ir af rauðu cellophane“.
„Já, til þess að pakka inn
jólagjafir með“, sagði Muriel.
Barney náði sjer í vindling
og kveikti í honum.
„Jeg hefi sjeð margt ein-
kennilegt um ævina, hefi sjeð
saklaust fólk komast í vand-
ræði aðeins vegna einhverra
hrejckja örlaganna. En ef þetta
ei'u hrekkir, þá ....“.
„Segðu mjer það, Barney.
Hvað kepti Redfern?“
„Hann keypti“, sagði Bar-
ney hægt, „þrjár arkir af cello-
phane og þrjú gross af rak-
vjelablöðum. Skrítið, ekki
satt?“
XIII. KAPÍTULI.
Þegar Giles Redfern keyrði
eftir veginum til Avignon, sá
hann í speglinum lögregluþjón
á mótorhjóli koma hratt á eft-
ir þeim. Nú vissi hann, að ekki
var lengur hægt að komast und
an því, sem hann hafði óttast
um lengri tíma. Hann keyrði
út á vegarbrúnina, þegar mót-
orhjólið keyrði upp að bílnum.
„Monsieur Giles Redfern?“
„Já“.
„Jeg bið yður að afsaka,
monsieur. En þjer eruð beðnir
að koma við á lögreglxistöðinni
í Avignon, til þess að leysa þar
úr nokkrum spurningum. Það
mun ekki taka langan tíma, ef
monsieur vill gjöra svo vel“.
„Vissulega", svaraði Redfem.
Hann leit snöggvast á náfölt og
óttaslegið andlit Stellu. „Hvar
er það?“
„Jeg skal fara á undan, ef
monsieur vill gjöra svo vel og
fylgja á eftir‘*.
Maðurinn setti mótorhjólið í
gang á ný, og þau óku af stað.
„Hvað er þetta?“ spurði
Stella. Röddin var þrungin
kvíða.
„Jeg hefði átt að segja þjer
þetta fyrr“, sagði Redfern. „Jeg
sá það í blaði í París, en mjer
fanst ....“.
„Hvað er það, Giles? Segðu
mjer það“.
„Þeir vilja spyrja þig um
hvarf Franks“.
Andlit hennar var eins og
grima, lífvana gríma. Aðeins
augun voru lifandi.
„Hvarf?“ endurtók hún.
„Það er vitað, að hann heim-
sótti þig á föstudagskvöldið.
Og nú hefir systir hans farið
með þá sögu til lögreglunnar,
að hann hafi ekki sjest síðan“.
„Margrjet hefir altaf hatað
mig“, hvíslaði Stella. „Hún
hjelt, að alt væri mjer að
kenna“.
Redfern tók utan um hönd
hennar og þrýsti hana fast.
„Vertu alveg óhrædd, ástin
mín“, sagði hann. „Þú verður
auðvitað að svara spurningum
þeirra, en segðu samt eins lít-
ið og þú mögulega getur“.
„Þú ferð ekki frá mjer, Gil-
es?“
„Auðvitað ekki. Ekki eina
minútu“.
Avignon lá nú fyrir framan
þau, svartur blettur gegnt
rauðum og gullnum nætur-
himninum. v
„Hvað geta þeir gert?“ spurði
Stella.
„Ekkert, alls ekkert“, svar-
aði Giles.
Og það lá við, að hann tryði
sjálfur því, sem hann var að
segja. Hann sá ekki veginn,
dimman og ógnandi, sem lá
fyrir framan þau.
Lögreglustjórinn, lítill, hvat-
legur maður, reis upp úr sæti
sínu og hneigði sig, þegar þau
komu inn. Hann hafði glögt
auga fyrir kvenlegri fegurð og
horfði því með sýnilegri á-
nægju á þessa yndislegu, ungu
konu, sem virtist eins og hálf
ófús að setjast í stólinn, sem
hann tók fram handa henni.
Þvílíkur vöxtur! Þvílík augu!
Þvílíkt ....
En þá mundi hann eftir því,
að hann var yfirvaldið. Hann
sá það greinilega, að hún var
hrædd, og það var eitthvað,
sem hún vildi leyna. Áhugi
hans á málinu vaknaði. Hann
mundi eftir Maríu Rembouill-
et, sem hann hafði sjeð fyrir
rjetti í París fyrir mörgum ár-
um. Hún hafði einnig vérið
mjög fögur, en það hafði sann-
svo vænt um yngstu konungsdótturina, sem hann hafði
bjargað, að hann var aldrei í rónni fyrir hugsunum um
hana, og ætlaði af stað að leita hennar hvað eftir annað.
En risinn sagði honum að vera rólegum, kvað ekkert
liggja á, því að þeir á skipinu ættu enn eftir að sigla í
sjö ár, áður en þeir kæmust heim. Og eins og risafuglinn,
sagði líka tröllkarlinn, að með hana væri engin hætta,
hún svæfi með sverð fyrir framan sig í rúminu. — ,,En
annars“, bætti jötuninn við, „geturðu sjálfur farið út í
skipið, þegar það siglir hjerna fram hjá og sótt sverðið
og sjeð hvernig allt er þar, — því sverðið verð jeg að fá
aftur hvort sem er“.
Þegar skipið sigldi svo þarna fram hjá, hafði aftur ver-
ið mikið óveður og er konungssonur kom út í skipið, svaf
allt fólkið þar rjett einu sinni. Sá þá konungssonur að allt
var rjett, sem risinn og fuglinn höfðu sagt um yngstu kon-
ungsdótturina. Konungssonur tók svo sverðið og komst
í land aftur, án þess að nokkur hefði orðið hans var.
En samt var konungssonur ekki rólegpr, oft langaði
hann til þess að halda af stað, og þegar tók að líða á árin
sjö, svo að aðeins þrjár vikur voru eftir af þeim, sagði
risinn: „Nú geturðu farið að búast til ferðar, fyrst þú vilt
ekki vera um kyrt hjá okkur og þú skalt fá lánaðan bátinn
minn, hann er úr járni, og hann fer af stað ef þú segir:
„Áfram bátur!“ í bátnum er járnkylfa og henni skaltu
lyfta upp, þegar þú nálgast skipið, þá hvessir svo mikið,
að skipsmenn hafa ekki tíma til að sinna þjer fyrir bráð-
um byr, og þegar þú ert kominn að skipshliðinni, skaltu
aftur lyfta kylfunni og þá kemur svo mikil stormur, að
karlarnir mega alls ekki vera að sinna þjer neitt, og þeg-
ar þú ert kominn fram hjá skipinu, skaltu lyfta kylfunni
í þriðja sinn, en alltaf verðurðu að leggja hana varlega
niður aftur, annars verður svo mikið veður að bæði þeir
og þú farast. Þegar þú svo ert kominn að landi, þá þarftu
ekki að hugsa neitt meira um bátinn. Ýttu honum bara
frá og segðu: „Heim með þig, bátur!“
Þegar konungssonur lagði af stað, fjekk hann eins mik-
ið gull og silfur og báturinn gat borið, og margt annað
fleira, fínustu föt, sem dóttir risans hafði saumað handa
honum, svo nú var hann miklu ríkari en nokkur af bræðr-
ium hans. Hann hafði ekki fyrr stigið út í bátinn og sagt:
„Áfram, bátur!“, en báturinn skreið frá landi og ekki fór
hann neitt hægt. Og þegar skipið kom í augsýn fyrir
stafni, lyfti hann kylfunni og kom þá svo óður byr, að
Urið.
Lengi hefir mennina langað
til þess að vita, hvað tímanum
liði, og mæla hann í ákvefcum
tímabilxxm.
Fyi'sti tímamælir, sem sögur
fara af, er sólúrið hjá Kalde-
um. Þeir x-eistu upp lóðrjettar
stengur á hallalausum fleti,
líkt því, sem „sólskífan“ er nú.
Þegar sólin var hæst á lofti,
var skugginn stytstur, en lengd
ist eftir því, sem sólin lækkaði
á lofti.
Eftir því, sem næst vei'ður
komist, fluttist notkun sólúrs-
ins til Grikklands 550 f. Kr. og
var þá alment notað í þorpum.
En aðalgallinn á því var sá, að
á nóttunni og alla þá daga, sem
ekki var sólskin, var það
gagnslaust.
Samhliða þessum sólúrum
var vatnsúr, sem tíminn var
mældur með. Um þau er getið
hjá Assýríumönnum 600 árum
um svo hægt, að ílátið tæmdist
12 sinnum frá því að sólin var
hæst á lofti, þar til á sama tíma
næsta dag. Svo átti sá, sem
gætti vatnsúrsins, að hrópa það
upp, hvað tímanum liði, í hvert
skifti, sem ílátið tæmdist.
Sá galli var á þessum vatns-
úrum, að vatnið streymdi hrað-
ar á meðan ílátið var fult held-
ur en þegar lítið vatn var eftir
í því. Var þá tekið upp hjá
Grikkjum og Rómvei'jum að
nota sand í stað vatns.
Stór framför var það því,
er fundið var upp að mæla tím
ann með úri, sem gekk með
hjólum. Ekki vita menn, hver
sá var, sem fyrstur fann þetta
upp. Hið fyrsta slíkt úr, sem
getið er um, sendi kalífinn
Raschid Pjetri mikla keisara.
Seinna voru klukkur, með líkri
gerð, fullkomnaðar með því að
hengja lóð á þessi hjólúr, og
seint á miðöldum voru slíkar
Eitt sinn kom skrifari Was-
hingtons, forseta Bandaríkj-
anna, of seint í skrifstofuna og
afsakaði sig með því, að úrið
sitt hefði stansað, en forsetinn
svaraði því svo:
„Já-já, þá vei’ðið þjer að út-
vega yður annað úr eða jeg að
fá mjer annan skrifara“.
★
Anna litla var að byrja að
lærá að skrifa stafina.
Kennarinn: — En hvar er
punkturinn yfir i-ið?
Anna: — Hann er ennþá í
blýantinum.
★
Kennarinn: — Tommi, þjer
hefir farið mikið fram í reikn-
ingi, nú eru heimadæmin þín
altaf rjett reiknuð.
Tommi: — Já, pabbi fór í
ferðalag.
'k
f. Kr. — Þessi vatnsúr voru
þannig, að lítið ílát var fylt
með vatni, og neðst á þeim var
lítið gat, sem vatn draup gegn
klukkur settar upp á háa hús-
turna í stórborgunum, svo að
fólkið gæti sjeð, hvað tímanum
liði.
Hún: — Ó, guð, þú ert búinn
að tala við pabba?
Hann: — Nei, ekki ennþá,
jeg lenti aðeins í bxlslysi.