Morgunblaðið - 16.04.1944, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ
íiunnudag'ur 16. apríl 1944.
itanríkismólastefna Norðmanna
Stórveldin bera að-
alábyrgðina en smá
15. apríl.
Frá London er símað til
norska blaðafulltrúans hjer:
Finn Moe, ritstjóri í kon-
ungl. norska útanríkismála-
ráðuneytinu í Lor.don, skrif
ar í dag í málgagn stjórnar-
innar, ,,Norsk Tidend“, út
af ræðu Cordell Hulls ut-
anríkismálaráðherra Banda-
ríkjanna, er hann hjelt í
útvarp á mánudaginn var.
NORSKA þjóðin mun vafa-
laust fallast á grundvailaratriði
þau, sem Cordell Hull nefndi
í ræðu sinni, um öryggisstefnu
þjóðanna eftir styrjöldina.
Norðmcnn hafa lært, að hlut-
leysisafstaða veitir þjóðum ekk
ert öryggi. eða styður að þvx
að friður haldist, I framhaldi
af því, er Norðmenn voru ein-
lægir og áhugasamir þátttak-
endur í þjóðabaxidalaginu, mun
norska þjóðin leita öryggis í
samstarfi við aðrar þjóðir, og
vera reiðuhúin til að taka á sig
þær fórnir, sem fylgja því sam-
síarfi, hvort heldur þær eru á
sviði stjórnmála, fjármáia eða
hermála.
Það líggur í hlutarins eðli,
oð innan takmarks slíks sam-
starfs geta átt sjer stað sjer-
stök samtök nágrannaþjóða, þó
fþað nái engri átt, að smáríki
verði þvinguð til meira og
■roínna óeðlilegra samtaka, en
viðleitni í þá átt hefir á vissum
stöðum gert vart við sig. Sam-
starf þjóðanna verður, eins og
"komist er að orði í Moskva-
sáttmálanum, að byggjast á
fullfx-jálsu jafnræði allra frið-
arunnandi þjóða. Það er því
mikilsvert, að Hull tók svo
skýrt fram, að á öllum stigum
undirbúningsstarfsins undir al-
þjóðleg samtök verða menn að
tryggja sjer samþykki Banda-
iiip.nn0.
Norðrúenn feafa aldrei haft
tilhneiging til að líta svo á, að
smáríki ættu að íá sömu áhrif
innan samtakanna, hversu lít-
ilsmegnug sem þau eru, til að
vinna að varðveislu friðarins,
eins og stórveldin, sem bera
mestan þunga og ábyrgð á því,
að halda árásarþjóðum í skefj-
um.
Frá norskri hlið hefir því oft
verið haldið fram, sem Cordell
Hull sagði, að Bretar, Banda-
ríkjamenn, Rússar og Kínvei'j-
ar hljóta að leggja grundvöll-
inn að alþjóðlegum samtokum.
Án samstarfs þessara aðila
hljóta, eins og Cordell Hull
sagði, alt milliríkjasamstarf að
vera nafnið tómt, og leiðin op-
in til nýrra hernaðarátaka.
Norðmenn eru þess vegna
hlyntir því, að stórveldin reyni
fyrst að ná samkomulagi sín
á milli, án þess að ástæða sje
til að væna þau um, að þau
ætli að taka sjer nokkurt al-
ræðisvald í heiminum. Það
Uggux' í augum uppi, að það
væri til tjóns fyrir samstarf
þjóðanna. ef menn teldu það
sem fyrir fram víst, að kritur
ætti sjer stað milli stó.rvelda
og smái'íkja.
Norðmenn líta svo á, að stofn
un einskonar ,,hagsmunafjelags
skapar smáríkja“ myndi reyn-
ast ógiftusamleg. Smáríkin
veröa einmitt að skoða það sem
híutverk sitý, að‘ Örfa stórveld-
ríkin þurfa að
vera
með
in til samstarfs, og að þau
tengdust vinböndum við ná-
granna síná, hvert á sínum
stað á hnettinum. Með tilliti
til þessa er hægt að gagni'ýna
mjög stefnu finsku stjórnar-
innar.
En þó Norðmenn sjeu fúsir
að viðurkenna rjett hinna
fjögra stórvelda til þeii'ra á-
hrifa, sem þau afla sjer, vegna
auðlegðar og herstyrks, þá
munu þeir öfiuglega styðja þá
skoðun Hulls ráðherra, að ein-
hliða samtök stórveldanna geta
hvorki komið í staðinn fyrir,
nje minkað gildi allsherjarsam-
taka allra Bandamanna-þjoð-
anna. Engan þátt í alþjóðasam-
starfinu er hægt að afgreiða,
fyr en allir hlutaðeigendur
hafa tekið þátt í samningum
við hinar ríkjandi þjóðii' um
máiið.
Það er gefið mál, að slikt
bandalag hlýtur að ná um heim
allan. Ein einmitt þess vegna
verður að vera hægt að efna
til samstarfs á þrengri sviðum
innan vjebanda allsherjar
bandalagsins.
Samstarf Norðmanna við
Norðurlandaþjóðir og Atlants-
hafsveldin í sátt við Rússa, mun
þróast af sjálfu sjer. Hjer og
þar hefir bólað á því, að menn
óttuðust að slík takmörkuð
Jjjóðasamtök gætu leitt til þess,
að þjóðir leituðu sjer áhrifa
svæða og bindust sjersambönd
um. En það veltur alveg á sam-
starfi stórveldanna, hvort slík
hætta gerði vart við sig, eður
eigi.
Ef stórveldasamstarfið er í
lagi, gerir tilhneiging þeirra,
til að seilast til áhrifasvæða,
ekki vart við sig, og þá munu
öryggisráðstafanir, sem ein-
stakar þjóðir gera sín á milli,
ekki verða bandalög gerð í
sjerhagsmunaskyni.
Mest ér það undir Banda-
ríkjunum komið, hvort sækir
í það horf, að þjóðir leiti sjer
áhi’ifasvæða eða bindast sjer-
hagsmuna samböndum. Norð-
menn treysta því, að áhrifa
Bandaríkjanna gæti nægilega
til að koma I veg fyrir þetta,
bæði vegna þess að Bandarik-
in eru þess megnug að veita
öryggi gegn árásum, og geta
yfirleitt best trygt hið^alþjóð-
lega samStarf.
Þjóð, sem er svo lýðræðis-
sinnuð sem Norðmenn, væntir
þessa af Bandaríkjunum, ekki
síst eftir ræðu Cordells Hull,
sem kvað skýrt að orði um það,
að takmark Bandaríkjamanna
er öryggi Evrópu-þjóða með
öflugum lýðræðisstjórnum.
Enda hafa Norðmenn aldrei ef-
ast um. að þannig litu Banda-
ríkjamern á málið.
Hinn ameríski ráðherra
beindi þeirri eindregnu áskor-
un til hlutlausu þjóðanna, að
senda ekki hernaðarnauðsynj -
ar til Þýskalands. 1 amerískum
blöðum er á það bent, að enda
þótt þessum orðum hafi aðal-
lega verið beint til annara hlut
lausra þjóða. þá sjeu Sviar þar
ekki undanskildir. Norðmenn
gera sjer fyllilega grein fvrir
erfiðri aðstöðu Svía. En menn
vita líka hve miklar fórnir
Norðmerm og Danir hafa fært,
til þess að bjarga lýðræðinu í
heiminum, og þá um leið á
Norðurlöndum. Svíar verða að
taka tillit til þess, er þeir ræða
áskorun Cordell Hulls, sem
vafalaust-er gerð í fullri al-
vöru.
Islenskur knattspyrnumaður
vekur athygli í Skotlandi
Ottó Jónssou úr írain og KA
Fyrir skömmu síðan var frá því sagt í bresku blöðunum
Evening News og Evening Dispatch, að íslendingur væri far-
inn að keppa með hinu fræga skoska fjelagi Hearts. Er þetta
Ottó Jónsson frá Dalvík, stúdent frá Mentaskólanum á Akur-
eyri, en margir Reykvíkingar kannast vel við hann, því hann
kepti með Fram síðastliðiri tvö sumur og sýndi iðulega mjög
góðan leik og var í mikilli-framför er hann sást hjer á leikvangi
síðast.
Fyrsta leikinn ljek Ottó, sem
nú stundar nám í Edinborg,
gegn fjelaginu Aberdeen. Segir
knattspyrnugagnrýnandi blaðs-
ins Evening Dispatc, að hann
hafi staðið sig vel. Segir hann
meðal annars um leik hans:
írar minka sam
göngur vegna
„Islenski útherjinn ljet
snemma mikið á sjer bera og
vakti athygli fyrir það, hve snið
ugur hann var að komast í
gegnum vörn Aberdeenmanna,
en þar mætti harrn hinum á-
gæta bakverði Couper og ljek
venjulega á hann. Skemti slíkt
áhorfendunum mjög vel“.
Hearts skoruðu fyrsta mark-
ið, en nokkru síðar jöfnuðu
Aberdeenmenn. En eftir það
hertu Heartsmenn enn sóknina
| og sást þá mjög góður leikur
hjá Ottó. Munaði þá mjög litlu
að hann skoraði mark með
skalla, en bakvörður fjekk
bjargað á síðasta augnabliki,
orðið að minka' eftir að markmaðurinn hafði
mist af knettinum. Gekk Hearts
betur það sem eftir var hálf-
leiksins, en hann endáði 1:1.
Hearts tapaði leiknum með
1:2, eftir að þeir höfðu þó haft
meiri sókn, og kennir sá, er
um leikinn ritaði, því um, að
Ottó hafi ekki fengið knöttinn
nógu oft í síðari hálfleiknum.
Tron Kirk, íþróttafregnritari
Evenings News segir um Ottó
Irar hafa
mjög járnbrautarferSir í land-
inu vegna þess, hve innflutn-
ingur á kolum hefir minkað
mikið frá Bretlandi. Farþega-
lestir, sem gengu áður dag-
lega, ganga nú ekki nema tvo
daga í viku, en flutningaléstir
ekki nema fjóra daga, en gengu
áður alla daga vikunnar. Einn-
ig hefir verið dregið mjög úr
kolaskamtinum til hitunar
Úr leik mentaskólanemenda
Ottó Jónsson ;
meðal annars: „Hearts hafa
bætt við sig skemtilegum nýliðá
— íslending, sem stundar bók-
menta- og listanám í Edinborg.
Nafn hans er Ottó Jónsson.
Hann mun verða við nám sitt í
Edinborg í þrjú til fjögur ár.
Hann varð mjög glaður, er
honum var boðið að leika með
Hearts, því auðvitað er hann
áhugamaður (Hearts er at-
vinnufjelag, en á þessum tím-
um, og reyndar annars, fá á-
hugamenn oft að leika með slík
um fjelögum). Var honum
mjög umhugað um að standa
sig sem best í fyrsta leik sín-
um, og olli honum það nokkurra
vonbrigða, að hann fjekk spark
í legginn, sem gerði það að verk
um, að hann ljek ekki alveg
eins vel og hann getur.
Jónsson ræddi við mig um
knattspyrnu á íslandi og kvað
þar aðallega skorta á þjálfai’a
og æfingaskilyrði. Efast jeg
j ekki um að hann geti lært
jmargt og mikið í knattspyrnu
þau ár, sem hann dvelur hjer,
! og að honum hafi verið þær
móttökur, sem hann fjekk hjer,
mikil uppörfun“.
Ottó Jónsson hóf að iðka
knattspyrnu, er hann var í
Mentaskólanum á Akureyri,
kepti með liði skólans og með
Knattspyrnufjelagi Akureyrar.
Er hann kom hingað til háskól-
ans, gekk hann í Fram og hefir
reynst því fjelagi traustur liðs-
maður, er hann hefir verið hjer
í bænum. J. Bn,
MENTASKÓLANEMENDUR hafa nú sýnt lcikritið „Kvik-
lynda ekkjan“, cftir Holbei'g, tvisvar sinnum. Hjer á mynd-
inni sjcst atriði úr 3. þætti ieiksins, mansöngur til kvikiyndu
ckkjunnar. Næsta sýning á þessum Ieik verður í Iönó í dag kl. 4.
Tulfugu máfluðir enn
Washington í gærkveldi: —-
Háttsettur maður í hernaðar-
framleiðslu Bandaríkjanna hef-
ir látið svo um mælt, að Banda-
ríkjamenn þyrftu að halda á-
fram hei'gagnaframleiðslu sinni
af fylsta megni i að minsta kosti
tuttugu mánuði enn. Kvað hann
engu verða hægt að breyta í
framleiðslukerfi landsins á
þeim tíma. — Reuter.