Morgunblaðið - 20.06.1944, Page 6

Morgunblaðið - 20.06.1944, Page 6
6 MORGUNBLAÐIÐ Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík Framkv.stj.: Sigfús Jónsson Ritstjórar: Jón Kjartansson, Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.) Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson Auglýsingar: Árni Óla Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla, Austurstræti 8. — Sími 1600. Áskriftargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlands, kr. 10.00 utanlands í lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Lesbók. Eftir hátíðina ÞJÓÐHÁTÍÐIN vegna lýðveldisstofnunarinnar er um garð gengin. Hin ytri tákn hátíðarinnar eru nú sem óðast að hverfa af almannafæri og hin daglegu störf að hefj- ast. En í hjörtum fólksins geymist minningin um þessa glæsilegustu frelsishátíð, sem haldin hefir verið á ís- landi. Það var samhugur fólksins, sem vann lokasigurinn í sjálfstæðisbaráttu þjóðarinnar. Þar sýndi þjóðin, hversu miklu hún getur áorkað, þegar hún stendur saman. Ekki eru margir mánuðir liðnir síðan foringjar stjórnmála- flokkanna voru tvístraðir í þessu máli, eins og flestum öðrum velferðarmálum þjóðarinnar nú á tímum. Á elleftu stundu tókst þeim að jafna ágreininginn. Og nú hafa stjórnmálamennirnir fengið fulla sönnun fyrir því, að það er eining og samhugur, sem þjóðin krefst framar öllu öðru af þeim. En skilja stjórnmálaleiðtogarnir þetta? Alþingismenn hverfa nú heim, eftir að hafa gengið formlega frá stofnun lýðveldisins. En hvaða boðskap hafa þeir að flytja þjóð- inni við heimkomuna? Geta þeir skýrt henni frá því, að nú sjeu þeir ráðnir í að standa saman um lausn allra vandamála þjóðarinnar, á sama hátt og gert var við stofnun lýðveldisins? Geta þeir sagt þjóðinni, að sam- heldnin í lokaþætti sjálfstæðismálsins sje jafnframt upp- haf nýrra leikreglna í stjórnmálabaráttunni, þar sem alþingismenn og stjórnmálaflokkar hafi unnið þau heit, að láta aldrei framar flokkadrætti og sundrung komast að, þegar leysa þarf málefni, sem velferð þjóðarinnar er undir komin, að vel fari? Nei, því miður eru ekki líkur til þess, að þingmenn geti flutt þjóðinni slík tíðindi. í þingsölunum er engin breyt- ing sjáanleg. Þar er sama óeining ríkjandi, flokkadrættir og sundrung. Þingmenn fara heim, ekki til þess að til- kynna landsfólkinu þjóðareiningu, heldur til þess að búa það undir ný átök flokka og stjetta. Þetta er áreiðanlega ekki að vilja þjóðarinnar. Þjóðmin jasafnið SÍÐASTLIÐINN föstudag var útbýtt á Alþingi þings- ályktunartillögu um byggingu þjóðminjasafns og eru flutningsmenn hennar formenn allra þingflokkanna. Til- lagan er svohljóðandi: „Alþingi ályktar að fela ríkisstjórninni að leggja fyrjr af ríkisfje 3 miljónir króna til þess að reisa hús fyrir þjóð- minjasafnið og að hefjast þegar handa um undirbúning byggingarinnar“. Tillagan hefir ekki verið rædd ennþá, en ráðið mun vera, að hún verði afgreidd áður en þingi verður frestað. Það var vel ráðið, að gefa lýðveldinu þessa morgun- gjöf. Þjóðminjasafnið er sá dýrgripur, sem ekki má glat- ast. Hingað til hefir þessu safni ekki verið sýnd sú rækt- arsemi, sem samboðin er hinni söguelskandi þjóð. Safnið er til orðið fyrir atbeina einstaklinga, sem skyldu að hjer var fjársjóður, er varðveitast ætti um ókomnar aldir. Og það er í raun og veru fyrst og fremst verk einstaklinga en ekki ríkisvaldsins, hvað safnið er orðið í dag. Er blátt áfram furðulegt hvað þessir menn hafa fengið áorkað, þrátt fyrir hin erfiðustu skilyrði á allan hátt. Þegar þjóðminjasafnið er komið inn í sitt eigið hús, mun vakna skilningur manna fyrir því, hvaða gersemi þjóðin hjer á. Hingað til hefir almenningur ekki getað notið safnsins, vegna þess að því hefir verið kúldrað inn í þröngar kytrur og engin leið að koma því þannig fyrir, að almenningur hafi þess full not. Marga dýrmætustu gripina hefir orðið að loka inni í hyrslum. Nú ætti ekki að þurfa að bíða þess lengi, að þjóðminja- safnið fái sitt eigið húsnæði. Tillaga sú, sem nú er fram komin á Alþingi, mun hafa óskift fylgi þingmanna, og verður sennilega afgreidd í dag. iÞriðudagur 20. júní 1944. 75 ára: OI$ó Tulinius kaupm. og konsúll á Akureyri víbverji óbrifc, Ú-Á 1 (t (j ^(’(i (t Hann er fæddur á Eskifirði 20. júní 1869. Foreldrar hans voru Carl Daniel Tulinius (d. 16. jan. 1905) kaupm. á Eski- firði og k. h. Guðrún (d. 30. ágúst 1904) Þórarinsdóttir próf. á Hofi í Álftafirði, Erlendsson- ar — af hinni svokölluðu Hell- isfjarðarætt. Bræður hans, Þórarinn, stór- kaupm. og Axel, sýslumaður, sem og hann sjálfur, eru lands- kunnir menn. Ottó Tulinius hóf sinn langa og dáðríka starfsferil á Aust- urlandi, en um síðastliðin alda- mót fluttist hann til Akureyr- ar og hefir ávalt haft búsetu þar að frádregnum nokkrum árum, sem hann átti heima í Kaupmannahöfn. Snemma gerð ist hann umsvifamikill athafna maður. Rak hann bæði mikla verslun og útgerð á Akureyri og í Hrísey um langt skeið og veitti fjölda manns atvrnnu. Þótti hann ágætur vinnuveit- andi og var því bæði elskaður og virtur af þeim, sem vinnunn- ar nutu. Framkoma hans öll var hin frjálsmannlegasta, karl mannlegt glæsimenni þegar hann var upp á sitt besta, glað- vært ljúfmenni, frjálslyndur í skoðunum, röskur og afgerandi um almenn mál. Það gat því ekki hjá því farið, að hjá öllum almenningi á Akureyri vektu þessir eiginleikar vonir og traust á manninum. Enda má óhætt fullyrða, að um skeið hafi Tulinius verið vinsælasti athafnamaður bæjarins. Á hann hlóðust ýms trúnaðarstörf. I bæjarstjórn átti hann sæti um langt skeið eða þar til hann fluttist til Kaupmannahafnar, og forseti bæjarstjórnar var hann mörg ár. Formaður Versl unarmannafjel. Akureyrar var hann lengi og ræðismaður Svía. Tuliniusarheimilið á Akur- eyri var um langt skeið hið fjölsóttasta, fór þar saman gest risni og glæsimenska beggja hjónanna og fríður barnahópur. Vanheilsa síðari ára hefir að vísu lamað starfsþrek og orku þessa ötula manns, en ylhjart- ans og hinnar ljettu lundar verður maður var sem fyr. Hlýhugur og árnaðaróskir munu streyma til hins aldraða ágætismanns, hvaðanæfa, á þessum afmælisdegi. Sig. E. Hlíðar. Þjóðhátíðin. ÞÁ ER LÝÐVELDISHÁTÍÐ- IN liðin og daglega lífið er að færast aftur í sínar gömlu skorð- ur. Enn um hríð mun þó aðal- umræðuefni manna vera hátíða- höldin. Menn segja sögur af sjálf um sjer og öðrum, skeggræða um þetta og hitt. Hrósa einu og skamma annað, eins og gengur og gerist. Eitt eru menn þó sam- mála um, að hátíðin hafi farið vel fram, bæði hjer í Reykjavík og á Þingvöllum. Þrátt fyrir alla erfiðleikana, sem voru á því að undirbúa slíka þjóðhátíð og þrátt fyrir veðrið, sem brást svo mjög á síðustu stundu. En þjóðin var í slíku hátíðar- skapi þessa daga, að ekkert gat komið fólkinu út úr jafnvægi, nje skygt á gleðina. Þegar menn voru a(S tala um rigninguna á Þingvöllum, slógu flestir öllu upp í gaman og sögðu: „Já, lýðveldið fær þó sannarlega skírnina“. Fólkið sjálft á þakk- irnar. EN VIÐ skulum ekki gleyma því hver á, allar þakkirnar skildar fyrir hve alt fór vel fram. Það er fólkið sjálft, heildin. Hver og einn einasti einstaklingur gerði sína skyldu. Allir þátttak- endur í hátíðahöldunum unnu saman sem einn maður. Það þurfti enga lögreglu til að halda aga. Lögreglan var eingöngu til þess að leiðbeina og hjálpa og svo á það líka að vera. Sennilega hafa komið fyrir einstök atvik, sem menn eru ekki ánægðir með útaf fyrir sig. Það er altaf' svo, að hægt er að setja út á þetta eða hitt. Sumir hefðu ef til vill kosið, að þingið hefði farið fram í Almannagjá. Einn mann heyrði jeg segja: „Hvers- vegna tjölduðu þeir ekki yfir Al- mannagjá?" Slíkum spurningum þarf ekki að svara. En það er heildarsvip- urinn á hátíðinni, sem mestu máli skiftir og hann var svo góð- ur, að á betra verður ekki kosið. Jón Gunnarsson, framkvæmd- arstjóri Síldarverksmiðja ríkisins hefir sagt starfi sínu lausu frá næstu áramótum. Þeir, sem unnu um hátíðina. MIKIL VINNA fer í að und- irbúa hátíðahöld eins og þau, sem við nú höfum haldið. Fjöldi manns úr öllum stjettum þjóð- fjelagsins lagði á sig erfiði og vökur fyrir hátíðina til þess að alt yrði í lagi. Flestir þeirra, sem unnu að undirbúningnum, gátu hinsvegar farið í spariföt- in er hátíðin hófst til að taka þátt í fögnuðinum. En það voru líka margir, sem höfðu störfum að gegna sjálfa hátíðisdagana og höfðu jafnvel meira að gera en á rúmhelgum dögum, til þess að fjöldinn gæti skemt sjer. Það er ekki hægt að telja upp allar stjettir, sem sýndu þegnskap með því að vinna, hætt er við að einhverjir gleymdust. En það má minnast á bílstjórana t. d., sem unnu erfitt verk af dugnaði og mikillri prýði. Veitingafólkið, sem sá um, að hátíðargestir fengju mat og drykk, Starfsmenn landssímans og póstsins, lögreglumenn, skát- ar, hjúkrunarfólkið, vegagerðar- menn og fleiri og fleiri unnu af kappi og sumir nótt og dag. Þjóðin þakkar öllu þessu fólki fyrir ósjerhlífnina og þann þátt, sem það átti í að gera lýðveldis- hátíðina ógleymanlega. ♦H,*»**H4'’I“!mH4*I**H4****H**)$ Fáninn. ÍSLENSKA ÞJÓÐIN hefir vaknað til meðvitundar um að hún á fána, dýrðlegt merki og heilagt tákn. Það var fögur sjón, að sjá fánadýrðina hjer í bænum og úti á landi síðustu dagana. En nú má ekki láta þetta duga. Það á að flagga oftar en á þjóð- hátíðinni. Þeir, sem hafa fengið sjer fána og fánastöng eiga að hugsa vel um fána sína og gæta þess, að sýna fánanum þá virð- ingu í allri meðferð, sem honum ber. Það er engin hætta á, að nokk- ur maður geri það viljandi, að fara rangt með fánann sinn, en það getur komið fyrir vegna ó- kunnugleika. Þessvegna er það tillaga mín, að skipuð verði fána- nefnd, sem menn geta snúið sjer til til þess að fá upplýsingar um meðferð fánans. Þessi nefnd ætti um leið að hafa eftirlit með því, að íslenska fánanum sje sýnd virðing í alla staði. Sennilegt að slíkar nefndir þyrftu að vera til í hverjum bæ og hverri sýslu. Gæti vel hugsast að hjer væri verkefni fyrir skátafjelagsskap- inn. • Fjallkonan. EINN LIÐURINN á dagskránni ,á Þingvöllum var, að ung stúlka átti að koma fram sem Fjallkon- an og flytja ávarp til fánans og síðan átti að fara fram fánahyll- ing. í fyrstu átti sú athöfn að fara fram á Lögbergi, en því var breytt og ákveðið, að þetta yrði liður í hátíðahöldunum á Völl- íum. En mistök urðu í sambandi við þenna dagskrárlið og Fjallkonan birtist aldrei. Það var þó ekki henni að kenna, eða rjettara sagt stúlkunni, sem átti að koma fram sem Fjallkonan. Öllum þótti leitt, að þessi dag- skrárliður skyldi falla niður, því Fjallkonan er hugtak og tákn, sem öllum íslendingum er kært. • Fallegar gluggaskreyt- ingar. FJÖLDI VERSLANA hjer í bænum höfðu fallegar glugga- skreytingar yfir hátíðisdagana. Víðast var skreytt með íslensk- um fánum, eða fánalitunum og myndum. Mest bar á myndum af Jóni Sigurðssyni forseta í versl- unargluggum. Ekkert skal um það sagt hvar fallegasta skreyt- ingin var og best að fara ekki út í meting á því atriði. Það gerðu augsýnilega allir það, sem þeir gátu og efni og aðstæður stóðu til — það er fyrir mestu. © Skemtisögur. MARGAR skemtisögur eru sagðar frá þjóðhátíðarhöldunum hjer í bænum og fyrir austan. Margar urðu til vegna veðurs- ins. Það er t. d. sagan um fje- laga hestarriannafjelagsins Fáks, sem fóru ríðandi á Þingvöll. Sag- an segir, að þeir fjelagar hafi búið vel um sig í Almannagjá aðfaranótt laugardagsins, en svo fór alt á flot hjá þeim, eins og fleirum. Gaus þá upp sá kvitt- ur, að búið væri að breyta um nafn fjelagsins og tilgang og nú væri það sundfjelag. Fulltrúaþing Samb. ísl. barna- kennara verður sett í dag í Kenn arastofu Austurbæjarskólans kl. 20.30. Golfklúbbur íslands. Einnar kylfu keppni fer fram í kvöld. Raðað til leiks kl. 7.30 og hefst

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.