Morgunblaðið - 21.11.1944, Qupperneq 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 21. nóv. 1944.
íjm pappírs- og
Iðsbókagjald Aust-
urbæjarskólans o.fl.
SKÓLASTJÓRI Austurbæjar
íikólans, Sig- Thorlacius, og yf-
jrkennari skólans. Gísli Jónas-
íion, höfðu í gær fund með blaða
mönnum og skýrðu þeim frá
ýmsu við rekstur skólans, sem
.sumir aðstandendur barna, er
skólann sækja, virðast ekki alls
V.ostar ánægðir með og þá mest
megnis vegna þess, að þeir hafa
c-kki kynl sjer allar aðstæður.
Þá er þar fyrst til að taka
pappírsgfkld og lesbókagjald.
sem börnin eru látin greiða.
Pappírsgjaldið er kr. 3,00 fyrir
P.vert barn og með því að
íi'reiða þessar þrjár krónur yfir
allan velurinn, fá börnin allar
stíla- og skrifbækur, sem þau
þurfa. Skólinn kaupir bækur
Jjessar í heildsölu og er papp-
írinn ágætur. Þegar börnin aft-
ur á móti hafa sjálf verið látin
annast þessi kaup, hafa þau
komið með margar tegundir
bóka, mismunandi að gerð og
gæðum, og sumar næsta alveg
ónothæfar. Með þessum að-
.síöðumun reyndist ekki kleift
að bera saman vinnu barn-
anna.
Lesbókagjaldið er kr. 5,00
fyrir hvert barn. Fyrir þetta
gjaid kaupir skólinn bækur við
hæfi barnanna, en ríkisútgáfa
námsbóka hefir ekki sjeð börn
vmum fyrir nálægt því nægu
lt-sefni. — Skólinn kaupir 33
eintök af hverri bók, sem ganga
svq á milli bekkjanna. Er þetta
stórsparnaður fyrir heimilin,
4>ví þá losna þau við þessi bóka
kaup. í þessu lesbókasafni eru
kátt á þriðja hundrað tegundir
kóka. Alt frá Hans og Grjetu
■og Búra bragðarcf til Njálu og
annara íslendingasagna.
Þá hafa komið fram kvartan-
ir um það, að börnum sje leyft
að fara út af skólalóðinni í frí-
mínútum og þau sjeu ekki lát-
in ganga í röð inn i kenslustund
ir. I Austurbæjarskólanum eru
útgöngudyr úr skólaportinu svo
rnargar og stórar að illmögu-
legt yrði að sjá um að engiríh
kæmist þaðan út í frimínútum,
þar sem svo að segja á hverjum
kiukkulíma kemur fjöldi barna
í skólann og önnur fara. — Eng
in þörf hefir verið talin á því,
að láta börnin raða sjer upp
og ganga í röð inn í hverja
kenslustund, vegna þess hve
leikvangur þeirra er stór og
börnin dreifð um hann; einnig
stórar skóladyr, svo engin hætta
er á troðningi í þeim, þó í öðr-
um skólum sje þetta nauðsyn-
legt.
Austur- og Vest-
urbær gerðu
jafntefli
SÍÐASTLIÐINN sunnudag
fór fram skákkepni milli Aust-
ur- og Vesturbæjar. Leikar
fóru svo, að jafntefli varð, 5
vinningar gegn 5.
Teflt var á tíu borðum. Þátt-
takendur voru þessir. Eru Aust
urbæingar auðkendir með stafn
um A og' Vesturbæingar með
stafnum V.
Á fyrsta borði Árni Snævarr
A V-i vinning, Baldur Möller V
V2 vinning. Á öðru borði Magn-
ús G. Jónsson A 0 vinning, .Jón
Þorsleinsson V 1 vinning. Á
þriðja borði Eggert Gilfer A 1
vinning, Brynjólfur Stefánsson
V 0 vinning. Á f jórða borði Guð
mundur Ágústsson A 0 vinn-
ing, Hafsteinn Gíslason V 1
vinning. Á fimta borði Stein-
grímur Guðmundsson A V2
vinning, Sturla Pjetursson V Vz
vinning. Á sjötta borgi Aðal-
steinn Halldórsson A 0 vinning,
Áki Pjetursson V 1 vinning. Á
sjöunda borði Kristján. Silver-
íusson A 1 vinning, Pjetur Guð
mundsson V 0 vinning. Á átt-
unda borði Hannes Árnason A
1 vinning, Ólafur Einarsson V
0 vinnihg. Á níunda borði Ingi
mundur Guðmundsson A 1 vinn
ing og Richard Theodórs V 0
vinning. Á tíunda borði Benóný
Benediktsson APO vinning, Guð
mundur Guðmundsson V 1 vinn
ing.
Skákkepnir þessar hafa farið
fram árlega síðan árið 1938. —
í þessi sjö skifti hafa leikar far
ið svo, að Vesturbæingar hafa
allaf farið með sigur af hólmi,
nema árið 1939 og s\£p nú, en
í bæði þessi skifti hafa orðið
jafntefli.
Annar björgunar-
bátur af Goðafossi
fundinn
NYLECíA hefir annar björg
íirbátur frá es. Cíoðafossi funcl
ist hjer í Faxaflóa. — Var
j>að mb. Ársæll Sigurðsson;
nern fann bátinn um það bil
2í> sjóni. norð-vestur af Aka-
nesni. Telja menn víst að bát-
in.'inn hafi losnað eftir að
tikipið var sokkið, en í hátn-
lum eru loftgeymar, scm haldaj
licmum uppi.
Noregsfrjefiir
Frá norska blaðafulltrú-
anum:
Brottflutningur fólks frá
Bergen.
FRÁ BERGEN berast fregnir
um að síðustu daga hafa sjest
þess merki, að flytja eigi fólk
frá bænum. Frá því að loftárás
in var gerð á kafbátastöðina í
Laksevaag þefir verið stöðugur
straumur fólks frá bænum út
í sveitirnar. Sagt er aðpdirvöld
in neyði fólk til að flytja úr
bæjarhverfunum umhverfis
Puddefjörð.
Norskir embaettismenn í
Norður-Noregi.
Dómsmálaráðherra Noregs,
Terje Wold, er kominn til Kirke
nes og var norski blaðafulltrú-
inn í Stokkhólmi í för með ráð
herranum. Sænska blaðið
..Dagens Nyheter" segir, að
dómsmálaráðherrann sje kom-
inn til Noregs til að skipuleggja
norska borgarastjórn í þeim
hlutum Noregs, er gengið hafa
Þjóðverjum úr greipum. All-
margir aðrir norskir embættis-
menn eru komnir til Norður-
Noregs.
-A-
Frá Oslo berast fregnir um,
að Þjóðvírjar hafi aukið örygg-
islögregluna mjög upp á síð-
kastið.
Jóhann Magnússon
sjötugur
í DAG er sjötugur Jóhann
Magnússon, Karlagötu 17 í
Reykjavík. Hann er fæddur að
Arabæ í Flóa, Foreldrar hans
voru hjónin Guðrún Halldórs-
dóttir og Magnús Friðriksson.
Er Jóhann einn ættliður hinn-
ar frægu Bergsættar, og það í
beinan karllegg.
Það varð hlutskifti Jóhanns,
eins og flestra alþýðusona á
þeim tíma, að aðstoða foreldra
sína við bústörfin. Þau voru
þrjú systkinin, tvær systur og
J Jóhann, og hann elstur þeirra.
Eins og þá tíðkaðist, var Jó-
i hann sendur snemma að heim-
an til sjósóknar. Reri hann bæði
í Þorlákshöfn og Álftanesi. Var
þá ekki altaf sem bestur að-
búnaður. í þeim ferðum skemd
ist hann svo á fótum, að hann
hefir aldrei borið þess bætur
síðan.
Árið 1901 kvæntist Jóhann
Ólöfu Bernharðsdóttur frá
Fljótshólum. Bjuggu þau lengst
að H-líð á Álftanesi. Eignuðust
þau einn son, Guðmund, sem
nú er vjelstjóri í Hafnarfirði.
Konu sína misti Jóhann í
spönsku veikinni 1919. Var
það honum þungt áfall, því
hjónin voru ■mjög samhent og
vel látin af öllum, sem þeim
kyntust.
Jóhann g'erðist bústjóri hjá
Sveini Hjartarsyni bakarameist
ara að Laugalandi 1923. Gegndi
hann því starfi með dugnaði og
lipurð. Var hann allra hugljúfi,
dáður jafnt af undirmönnum
sem eigendum. Því starfi
gegndi hann í 8 ár.
Síðan hefir Jóhann stundað
ýmsa vinnu hjer í bænum.
Jóhann er maður hár vexti
og þrekinn. Ber hapn a\durinn
afburða vel, þrátt fyrir ýms
andstreymi og veikindi, eins og
áður er minst. Jóhann er mað-
ur glaðlyndur, vinavandur og
vinfastur. Jeg veit ekki til, að
neinn hafi borið hann nokkr-
um sökum, svo vandur er hann
að virðingu sinni.
Jóhann er sannur sjglfstæð-
ismaður. Hann hefir líka altaf
óskift fylgt Sjálfstæðisflokkn-
um að málum. Hann hefir sýnt
það dyggilega um æfina, að
hann hefir viljað vera sinnar
hamingju smiður. Hinn fátæki
alþýðunnar sonur trúði á mátt
framtaks síns, trúlyndi og sam
viskusemi.
Nú er komið haust mannsæf-
innar. Oll þungu og erfiðu spor
in ættu nú að margfaldast í
kyrð og friðsemd haustsins. —
Mdgi svo verða.
Heill og hamingja fylgi ó-
komnum árum. X.
Frú Alda Möller á
leiksviði Akureyrar
Tæplega 400 þús.
fjár slálrað í haust
SAMKVÆMT frásögn, sem
höfð er efiir skrifstofu "kjöt-
verðlagsnefndar, hefir í haust
verið slátrað 378,870 fjár á öllu
landinu í haust og er það tæp-
lega 100.000 minna en í fyrra-
haust. Alls nemur þungi þessa
sláturfjár rúmlega 5 miljónum
kg.
Meðalþungi dilka á þessu
hausti hefir .reynst vera 14,13
kg. eða tæplega einu kg. meiri
en í fyrrahaust.
Akureyri.
SVO SEM kunnugt má vera,
var frú Alda Möller, leikkona
frá Reykjavík, ráðin af Leik-
fjelagi Akureyrar á s.l. sumri
til þess að koma þangað norð-
ur og leika Nóru í Brúðuheim-
ilinu eftir Hinrik Ibsen. Jafn-
framt var leikfjelagið svo lán-
samt, að leikkonan frú Gerd
Grieg tók að sjer leikstjórn í
leiknum. Alt gekk þetta,, sam-
kvæmt áætlun“. Leikurinn var
æfður af mesta kappi og vand-
virkni, með leikendum frá
Leikfjel. Akureyrar, auk gest-
anna. Hefir þetta leikrit hins
norska skáldjöfurs nú verið
sýnt í mörg kvöld. Verður hjer
ekki rætt um meðferð hinna
einstöku leikenda á viðfangs-
efnum þeirra. En þar sem frú
Alda Möller ber leiksýninguna
að mestu uppi, verður hennar
hjer getið að nokkru.
Allir leikhúsgestir Jiafa ver-
ið stórhrifnir af leik hennar,
og hún, sannast að segja, ynd-
isleg og heillandi á leiksviðinu.
Er allur leikur hennar þrung-
inn af lífi og þrótti. Hin snöggu
geðbrigði Nóru koma eðlilega
og skýrt í ljós í framsögn, fasi
og svipbrigðum, alt frá ljett-
um gáska til dýpsta harmleiks.
Hún er svo hrein og sterk á
leiksviðinu. Og þegar tjaldið í
leikslok fellur milli hennar og
áhorfenda, fara þeir úr leik-
húsinu snortnir af töframætti
listarinnar.
Elvstad, og í Pjetri Gáut, en
þar ljek hún hina grænklæddu,
var jeg þess fullviss, að mjer
hafði ekki skjátlast“.
Óskandi væri, að hin glæsi-
lega, unga leikkona ætti eftir
að sýna Reykvíkingum Nóru á
leiksviði hjá þeim. Því það er
grunur minn, að þar fengju
þeir að sjá nýja hlið á leik-
gáfu hennar. H. V.
Alda Möller sem Nora
Frú Alda Möller sem Nóra í
Brúðuheimilinu eftir H. Ibsen.
(Ljósm.: Edvard Sigurgeirs-
son).
Svo sem vænta mátti, hefir
hin gáfaða, norska leikkona,
frú Gerd Grieg, verið glögg-
skygn, er hún íól hinni ungu
leikkonu að taka að sjer þelta
hlutverk, enda segir hún svo,
meðal annars, í grein, er hún
skrifaði í leikskrá Brúðuheim-
ilisins:
„Um leið og jeg sá frú Öldu
Möller i fyrsta sinni, fanst mjer
að hún mundi geta leikið Nóru.
Til þessa hafði hún aðallega
leikið ungar og yndislegar stúlk
ur, en ekki hin erfiðu, örlaga-
þrungnu hlutverk, sem krefj-
ast mikilla tilþrifa. Og eftir að
hafa starfað með henni í Hedda
Gabler, þar sem hún Ijek Tea
Vestur-
vígstöðvarnar
Framh. af 1. síðu.
harðnandi, og hefir sóknin því
orðið örðug síðari hluta dags
í dag. Hafa Þjóðverjar beitt
skriðdrekum þarna, ásamt fót-
gönguliði, og stundum verið bar
ist í návígi. — Rjett fyrir sunn-
; an landamæri Luxemburg fóru
1 amerískar hersveitir yfir þýsku
landamærin í dag.
Allar líkur benda nú til þess,
að Þjóðverjar yfirgefi borgina
Venlo,. og hörfi algerlega yfir
t Maasfljótið á þessum slóðum.
Hafa Bretar mætt harla lítilli
mótspyrnu nærri borginni í
dag, og bakverðir Þjóðverja
haft sig undan hvarvetna. En
umhverfis Venlo eru enn allöfl
ugar þýskar hersveitir, oem
munu eiga að verja undanhald
ið yfir um fljótið. — Veður er
þarna nú illt, regn mikið og
lágskýjað, og hefir lítið verið
hægt að beita flughernum í
dag.
Nýjar varnarstöðvar.
Herir bandamanna eru víða
komnir gegnum hið gamla
Siegfriedvirkjakerfi, og að nýju
virkjabelti, sem talið er hafa
verið gert samkvæmt reynslu
þeirri, sem Þjóðverjar hafa
féngið á Austurvígstöðvunum.
Safna Þjóðverjar einnig að sjei’
liðsauka á þessum slóðum.
Mikil skotfæraeyðsla.
London: Vegna hinnar miklu
skotfæraeyðslu á Vesturvíg-
stöðvunum, hafa Bretar orðið
að senda þangað allmikið af
skotfærum, sem framleidd hafa
verið á Bretlandseyjum, til þess
að senda þau til Austur-Asíu.