Morgunblaðið - 30.12.1944, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 30, des. 1944
iittMftfrtfe
Útg.í H.f Árvakur. Reykjavík.
i Frámkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar:' Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjetlarilstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Óla.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræii 8. — Simi 1600.
Áskriftargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlands,
kr. 10-00 utanlands.
í lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Lesbók.
//
Samsonar “ — hárið
MENN MINNAST ÞESS að í síðustu eldhúsumræð-
um var Hermanni Jónassyni ekki lítið skrafdrjúgt um
sundurlyndi, sem nú ætti að ríkja innan Sjálfstæðis-
flokksins, er marka mætti af því, að 5 þingmenn flokks
ins væru ekki beinir stuðningsmenn stjórnarinnar. •—
Þetta skraf varð að vonum ekki til annars en vekja enn
frekari athygli en áður á þeim átökum og innbyrðisúlf-
fúð forystumanna Framsóknarflokksins, sem einkennt
hefir flokkinn síðustu árin og er nú orðið tærandi átu-
mein hans.
★
í Tímanum 22. des. gerir þetta átumein eftirminnilega
vart við sig, þar sem fyrverandi formaður flokksins er
gerður að umtalsefni. Þar segir svo m. a.:, að skrif Jón-
asar Jónssonar í blaði hans Ófeigi, beri þess glögg merki,
„að Jónasi Jónssyni er meira áhugamál að troða illsakir
við Framsóknarfl. og ýmsa forystumenn hans, en að
fylkja liði gegn ríkisstjórninni og stefnu hennar, enda
þótt hann vilji láta kalla sig „eina stjórnarandstæðing-
inn á Alþingi“. Þetta seinasta Ófeigshefti má heita fleyti
fullt af óhróðurssögum um Framsóknarflokkinn eða ein
staka Framsóknarmenn og ber langt af hinum fyrri heft
um Ófeigs í þeim efnum, þótt slíkur söguburður hafi síst
verið skorinn þar við nögl“. Eftir þessa harmtölu reynir
Tíminn að vísu að bera sig borginmannlega. — þessi
skrif J. J. geri svo sem ekki hundi mein. Það hefir líka
verið rjettilega sagt, segir blaðið. „að það fari líkt fyrir
Jónasi, er hann beinir vopnum gegn Framsóknarflokkn-
um, og Samson, þegar haijn misti hárið. En jafnt leiðin-
legt er það samt að sjá þennan forna stríðsmann gegn í-
haldi og kommúnisma, leitast við að ljá þessum óhappa-
öflum vopn í hendur gegn sínum gamla flokki. Munu all
ir gamlir samherjar Jónasar vænta þess, að hann megi
komast undan þvílíkri óheillastjörnu sem fyrst“.
•k
Það er þá orðið svo, að á máli Tímans er Framsóknar
flokkurinn orðinn hinn „gamli flokkur“ Jónasar Jónsson
ar, og Framsóknarmenn hinir „gömlu samherjar“ hans.
Það kann að vera rjett, að J. J. sje búinn að missa sitt
pólitíska „Samsonar“-hár, og krafturinn þar með allur
á þrotum. En þeir flokksbræður hans við Tímann, sem
kalla hann að vísu nú sinn „gamla samherja“ ættu að
huga að því, hvort ekki sje þá um leið farið að sjá í póli
tískan skalla á Framsóknarflokknum í heild.
★
Þessi flokkur hefir nú orðið að einskonar steingerfingi
í pólitísku lífi þjóðarinnar, þegar stærst viðfangsefni
bíða hennar á örlagaríkustu tímum í sögu þjóðarinnar.
Þar er hreinlega komið rot í ,,Samsonar“-hárið.
★
Það verður nú hlutverk þessa flokks, þegar nýjá árið
fer í hönd, og stjórnin og stuðningsflokkar hennar munu
einbeita sjer að viðfangsefnum framtíðarinnar, að verða
öllum til leiðinda með ómerkilegri stjórnarandstöðu, sem
leggur af daun þeirrar innri rotnunar, sem flokkurinn er
nú haldinn af. ,
★
Meðan þjóöin væntir sjer mikils af viðleitni stjórnar-
innar'og stuðningsflokka hennar til atvinnulegrar ný-
sköpunar í þjóðlífinu á komandi ári, eru ráðamenn Fram
sóknar að bera saman bækurnar um það, með hverjum
hætti þeim megi takast að hindra þessi áform.
★
En „Samsonar”-hárið er farið að fúna. Einu sinni var.
Einu sinni flaut þessi flokkur á sjerrjettindum og forrjett
indum á afli hins póíitíska ,,Samsonar”-hárs, er fjell um
herðar flokksins og gæðinga hans. Nú dugar ekki lengur
• slíkt flokkslegt undraafl. Raunveruleikinn segir til sín.
Þjóðin þarfnast alhliða viðreisnar, sem byggist á heill al-
mennings, en ekki flokkslegum sjónarmiðum.
Getur valdið
I
þriggja nránaða
ítöí
LONDON: irerfræðingar í
I Washington álíta, að sókn'
Rundstedts hafi yerið mjög'
djarft fyrirtæki, en einnig
hættulegt. og gæti ekki rask-
að áætlun bandamanna um,
• meira en þriggja mánaða,
skeið. Talið var að Þjóðverj-
ar ætluðu sjer að sækja framj
um 75—90 km. með skrið-
drekum sínum, en svo gæti far
ið, að þeir hefðu ekki annað
upp úr sókninni, en að gefa
bandamönnum færi á að um-
kringja framsveitir sínar.
(Dally Telegraph)
Funtlur
Suðurnesjamanna
FJELAG Suðurnesjamanna í
Reykjavík hjelt almennan fje-
lags- og skemtifund í Tjarnar-
café fyrir nokkru síðan. Er það
annar skemtifundur fjelagsins
á þessum vetri, og var húsið
fullskipað.
t Að loknum almennum fund-
arstörfum skemtu þeir bræð-
urnir Ársæll og Magnús Árna-
synir með upplestri og franri-
sögn. Síðan fór fram samleik-
ur þeirra Þórhalls Árnasonar
á celló og Eggerts Gilfer á pí-
anó. Var skemtiatriðunum tek-
ið með miklum fögnuði.
j Þá fór fram bögglauppboð
og gekk það mjög vel og var
andvirðinu varið til stofnunar
Framkvæmdasjóðs fjelagsins,
jer nota á í framtíðinni til ým-
issa menningarmála á Suður-
nesjum, er síðar verður tekin
nánari ákvörðun um.
Fjelagið ráðgerir að halda
jólatrjesfagnað fyrir börn fje-
lagsmanna hinn 3. janúar n.k.
í Tjarnarcafé.
Nýársfagnaður fjelagsins
'verður haldin nað Hótel Borg
laugardaginn 13. janúar n.k.
(\Jíl?vet'ji ólnjar:

i jr ilcitjleqa Ííjina
Skipafjón Norð-
Samgöngurnar við *
Ameríku.
SAMGÖNGURNAR við Amer-
íku eru hið mesta vandamál,
sem enn hefir ekki verið leyst
úr. Vöruflutningar þaðan og þang
að ganga að vísu greiðlega og er
það að þakka því, að Eimskipa-
fjelaginu hefir tekist að fá leigð
aukaskip.
En skip til farþegaflutnings
vantar svo að segja algjörlega og
því miður lítil líkindi að úr ræt-
ist fyrst um sinn. Ekkert hefir
heyrst um það, hvernig ríkis-
stjórninni gengur að fá bætt úr
vandræðum, sem af þessu stafa,
en hún mun hafa haft málið til
rækilegrar athugunar.
manna
Frá norska blaða-
fulltrúanum.
„ORUSTAN um Atlantshafið
er unnin“, ritar Arne Sunde,
siglingamálaráðherra Norð-
manna. „Fiestar skipaleþtir
komast nú leiðar sínnar án
nokkurs tjóns.
Sex fvrstu mánuði þessa árs
misti norski verslunarflotinn
alls fimm skip og sex Norðmenn
fórust. Að því er vitað er hefir
tjómð sex síðari mánuði ársins |
aðeins verið tvö skip og þrír I
menn. En fyrr í stríðinu höfðu 1
Norðmenn beðið mikið afhroð j
hvað kaupskipaflotr.num snert-
ir: 1940, eflir innrásina 9. apríl
var tjónið 650.000 smálestir,1
1941 6Q0.000 smál., 1942 1.000. |
000 og 1943 400.000 smál.
Fyrstu. 8 mánuði ársins 1942, i
þegar kafbátahernaðinum var
aðallega beint að ströndum
Ameríku, mistu Norðmenn eilt
skip annan hvern dag. Á árijn- I
um 1941—1943 mistu þeir einn ■
m?nn á hverja 1000 smál,
Heppilegasta lausnin.
HEPPILEGASTA lausnin væri
vafalaust, að komið yrði á föst-
um flugsamgöngum milli íslands
og Ameríku og til þeirra ferða
yrðu notaðar flugvjelar, sem
gætu bæði flutt póst og farþega,
því póstflutningarnar eru enn í
mesta ólestri og verða, þangað
til komið verður á flugpósti á
milli landanna.
Því verður vart lengur trúað,
að íslenskir ráðamenn hafi algjör
lega vanrækt, að reyna að fá fast
ar flugpóstsamgöngur milli
Bandaríkjanna og íslands og er
þá næst að halda, að Bandaríkja-
stjórn hafi ekki sjeð sjer fært að
verða við óskum íslendinga í
þessum efnum. Að sjálfsögðu
getum við ekkert heimtað í þess-
um efnum og verðum að hafa
það, ef Islendingar eru settir skör
lægra, en aðrar þjóðir, sem notið
hafa um lengri tíma og njóta enri
flugpóstsamgangna við Banda-
ríkin.
•
í strætisvögnunum.
NOKKRAR umræður hafa orð
ið um hegðun fólks í strætisvögn
um bæjarins. Maður nokkur hef
ir ásakað unglinga fyrir slæma
framkomu og ljótann munnsöfn
uð á ákveðinni strætisvagnaleið.
Einn af unglingunum hefir svar
að og telur riianninn fara með
ýkjur.
Til þess að kynnast þessu af
eigin reynd, tók jeg mjer far með
strætisvagni austan úr bæ. Valdi
ferð af handahófi og skifti síðan
um vagn í miðbænum og ók vest
ur í bæ. Árangurinn af þessum
ferðum var alt annað en glæsileg
ur og því miður ekki æskunni
okkar í vil.
•
Illa uppalið smáfólk.
SMÁFÓLKIÐ í strætisvögnun-
um hegðaði sjer ekki þannig að
til fyrirmyndar væri. Strákar
innan við fermingu ruddust upp
í vagnanna á millistöðvum, stund
um nokkuð háværir og með
galsa. En það var ekki það
versta. Þeir kunnu stundum fæst
ir fótum sínum forráð, og kom
það all-óþyrmilega niður á fót-
um hinna eldri ferðalanga. —
Strákarnir tróðust áfram yfir
hvað sem var og hlömmuðu sjer
niður í auð sæti, ef nokkur voru.
Varla kom það fyrir á þessari
ferð gegnum endilangan bæinn,
að unglingur stæði upp úr sæti
fyrir eldri konu, eða karlmanni.
Var raunalegt að sjá fullfríska
unglinga sitja makindalega í
stólum strætisvagnanna, en
gamlar og stundum augsýnilega
veikburða konur, hanga utaní
stólum og kastast til, er vagninn
beygði, eða hossaðist á ójöfnum
götunum.
Hitt verð jeg að segja, að ekki
varð jeg var við ljótt orðbragð
samferðamanna minna, hvorki
ungra nje gamallra.
•
Ekki börnunum að
kenna.
EN ÞAÐ er ekki rjettmætt að
skamma unglingana fyrir fram-
ferði þeirra í strætisvögnunum,
|nje annarsstaðar á almannafæri.
Börnin læra málið af því að það
, er fyrir þeim haft. Það er upp-
j eldinu, eða uppeldisleysinu einu
um að kenna, ef börnin haga sjer
öðruvísi, en þau ættu að gera.
Frekja barna og unglinga og
virðingarleysi fyrir hinum full-
orðnu stafar af því, að börnin
hafa ekki lært annað og telja að
sjer leyfist sú framkoma,
Eigi einhver skilíð skammir
fyrir framkomu barna, sem ekki
I kunna almenna mannasiði, eru
, það foreldrar og kennarar þeirra.
•
Óþrifaleg meðferð
matvöru.
MIKIÐ HEFIR færst í betri átt
öll meðferð matvöru hjer í þess-
um bæ hin síðari árin. Þarf ekki
annað en að sjá aðbúnaðan all-
an í betri matvörubúðum bæj-
arins og bera saman við gömlu
verslanirnar, þar sem öllu ægði
saman, ætu og óætu.
Hin síðari ár hafa verið settar
hjer á stofn matvörubúðir, sem
eru okkur Reykvíkingum til
sóma og sem standast ströngustu
kröfur nútímans, hvað hreinlæti
og smekkvísi snertir.
En því miður eimir sumsstaðar
eftir af hinum gamla sóðaskap.
(Eitt dæmi um það sagði mjer
húsmóðir hjer í bænum á dögun-
um.
Hún átti erindi í fiskverslun
eina austur í bæ. Er hún kom inn
í verslunina, sá hún unglings-
pilt, sem var að skola af gúmrní
vaðstígvjelunum sínum í keri
einu miklu á gólfinu. Frúnni
fanst ekkert athugavert við það
í sjálfu sjer. Það var ekki um að
ræða, að nýr fiskur væri á boð
stólum og húsfreyjan bað því ura
útbleyttan saltfisk.
| En ekkert varð úr kaupum, er
hún sá að unglingurinn, sem
; hafði sýnt hreinlæti sitt við
gúmmístígvjelaþvottinn veiddi
1 saltfiskinn upp úr kerinu, sem
hann hafði notað við stígvjela-
þvottinn.
Þó að saga þessi sje eins-
dæmi, því flestar fisksölubúðir
eru nú orðnar hreinlegar, þá er
slíkur sóðaskapur augsýnilega til
ennþá. — Og ljótt er að heyra.
íslensk framleiðsla
ódýrari erlendis.
FYRIR SKÖMMU hitti jeg
Lundúnabúa, sem hjer er stadd-
ur. Hann fór að tala við mig um
1 íslensk börn, sem hann var mjög
j hrifinn af og í því sambandi mint
! ist hann á barnapokana úr gæru
! skinni, sem hjer má sjá svo að
segja í hverjum einasta barna-
! vagni.
— Þessir gærupokar fyrir ung
' börn eru skemtilegir, sagði hann.
Jeg er viss um að þeir gætu orð
ið hin besta útflutningsvara fyrir
ykkur íslendinga. Það er ábyggi
j lega góður markaður fyrir þá í
Englaftdi“. En síðan bætti hann
. við:
„Jeg var að hugsa um að
kaupa slíka poka hjer fyrir
' venslafólk. mitt, en komst að
raun um, að þeir eru dýrari hjer,
en í London, en þar er nýbúið að
opna verslun, sem selur íslensk
skinn“.