Morgunblaðið - 31.08.1945, Blaðsíða 12

12
MOBGUNBLauIÐ
Föstudagur 31. ágúst 1945.
— Grein Ólafs Biörnssonar
Framh. af bls. 5.
hvernig þau verði best hagnýtt
í þágu þjóðfjelagsins. Skófram
lerðandinn hefir sjerþekkingu
á tæknilegum aðferðum við skó
framleiðslu, smekk viðskifta-
vina sinna á þessu sviði o. s.
frv. Vefnaðarvörukaupmaður-
inn hefir sjerþekkingu á því,
hvar hagkvæmast sje að kaupa
slíkar vörur, og hvaða varning-
ur falli best í smekk neytend-
anna, og gerir sínar ráðstafanir
á grundvelli slíkrar þekkingar
o. s. frv. Möguleikinn á því að
nota alla þessa sjerþekkingu, er
taka skal ákvörðun um það,
hvernig nota skuli framleiðslu-
tækin, glatast að mestu, þegar
allar ákvarðanir í þessu efni
verða teknar af fáum mönn-
um, sem ekki geta haft til að
bera nema brot af þessari þekk
ingu. Eins og einhver frjálslynd
ur hagfræðingur hefir sagt, þá
væri e. t. v. hægt að fallast á
það, að fullkominn áætlunar-
búskapur væri besta,skipulag-
ið, ef hægt væri að koma allri
mannlegri þekkingu fyrir í einu
höfði, en meðan svo er ekki,
er erfitt að koma auga á það,
að verkaskifting sú, við ákvörð
un um notkun framleiðslutækj-
anna geti notið sín öðruvísi en
á grundvelli sjereignarskipu-
lagsins.
Þá er það atvinnufrelsið í
sósíalistisku skipulagi. Rök J.
H. fyrir því, að atvinnufrelsi
samrýmist slíku skipulagi, eru
ekki sannfærandi. Það er erfitt
að sjá það, hvernig hægt er að
semja allsherjar áætlun fyrir
þjóðarbúskapinn, ef þýðingar-
mesti framleiðsluþátturinn,
vinnan, á að vera óskipulagður,
þ.e.a.s. hverjum einstaklingi á
að vera heimilt að ákveða hvað
hann vinnur, hvaða kaup hann
setur upp og hvar hann vinn-
ur. En jafnvél þótt atvinnu-
frelsi ætti að vera að formi til,
getur það aldrei orðið raun-
verulegt, þegar einn aðili ræð-
ur yfir öllum framleiðslutækj-
unum. Þessi aðili getur altaf
sagt við hvern einstakan verka
mann: Ef þú ekki getur gert
þjer að góðu að vinna það, sem
jeg segi þjer, á þeim stað, sem
jeg ákveð, og fyrir það kaup,
sem jeg vil greiða, getur þú
soltið.
Það væri að vísu hægt að
dreifa yfirráðunum yfir fram-
leiðslutækjunum á fleiri hend-
ur; láta hvert sveitarfjelag
hafa sinn áætlunarbúskap og
leyfa sjálfstæðan atvinnurekst-
ur fjelaga og jafnvel einstakl-
inga, og heimila þá frjálst at-
vinnuval, verkfallsrjett o. s.
frv. En þá yrði öryggið gegn
atvinnuleysi bara litlu pða
engu meira en í núverandi
skipulagi. Það eru mikilvæg
sannindi, sem æskilegt er að
allir geri sjer ljós, að það á
jafnt við í kapitalisku og sós-
íalisku hagkerfi, að ríkisvaldið
getur því aðeins trygt rjett til
atvinnu, að einstaklingarnir
afsali sjer rjettinum til þess að
ákveða hvað þeir vinna, hvár
og með hvaða kjörum.
Að lokum má aðeins víkja að
þeirri ráðleggingu J. H. til
Sjálfstæðisflokksins, að hann
afneiji Hayek með öllu, en velji
sjer í staðinn t. d. Keynes eðá
Beveridge fyrir ,,spámann“.
Jeg býst nú ekki við því, að
það hafi nokkurn tímann kom-
ið til mála, að Sjálfstæðisflokk
urinn færi að gera nokkurn
hagfræðing, hversu mikilhæfur-
sem hann kann að vera, að
,,spámanni“ sínum í þeim skiln
ingi, að kenningum hans skuli
fylgt við úrlausn allra viðfangs
efna. En jeg fæ ekki sjeð, að
neitt sje því til fyrirstöðu, að
hagnýtt verði það í kenning-
um hinna merku hagfræðinga,
Keynes og Beveridge, sem að
notum getur komið við úrlausn
hjerlendra viðfangsefna, þótt
almenningi hafi verið gefinn
kostur á að kynnast hinni rök-
föstu gagnrýni próf. Hayeks á
sósíalismanum. Hvað Kéynes
snertir, mætti þó þenda á það,
að enda þótt þá Hayek greini á
um ýmis fræðileg atriði, þá
virðist það vera að fara ,,úr
öskunni í eldinn“ að halla sjer
að Keynes hvað snertir afstöð-
una til sósíalismans, ef hann
hefir ekki skift um skoðun síð-
an hann skrifaði hina kunnu
bók sína „General theory of
employment etc.“ Mætti e.t.v.
síðar kynna almenningi viðhorf
hans í þessu efni, úr því að
Þjóðviljinn virðist hampa hon-
um svo mjög. Og hvað Bever-
idge snertir, þá er kunnugt, að
lítið fylgi hafði flokkur hans
við hinar nýafstöðu kosningar
í Bretlandi, þó að jeg telji að
vísu, að það myndi vera bæði
ósanngjarnt og heimskulegt að
nota það sem mælikvarða á
gildi kenninga þessa gáfaða
hugsjóna- og umbótamanns.
Brjef
Frámhald af bls. 8
sem hægt er gagnvart hamför-
um náttúrunnar. Að því miðar
líka ísl. reglugerðin margnefnda
og jeg tel rangt að hvika frá
þeim kröfum, sem hún gerir.
4. Verð nýbygginganna er hátt,
enda að sögn ekkert sparað til
þess að gera skipin vel úr garði
á allan hátt. Verð notaðra skipa
er mjög mismunandi og skipin
líka misjöfn að gæðum. Gera má
ráð fyrir, að verð þeirra verði
mikið lægra en nýbygginganna,
enda skipin ekki sambærileg að
gæðum. Hið ólíka verðlag skip-
anna hlýtur að skapa ólíka að-
stöðu við rekstur þeirra og tel
jeg það alls ekki heppilegt. Við
erum þegar bundnir við ca. 100
ciýrar nýbyggingar, sem við verð
um að vera sammála um að sjá
farborða. Samkepni við gömul,
ódýrari skip gæti í ýmsum til-
felium orðið óheilbrigð og leitt
til ófarnaðar. Slíkt má.ekki ske
í aðalatvinnuvegi þjóðarinnar,
þar sem heilbrigð þróun á að
vera markmiðið.
Margt fleira mætti tína til, svo
sem samkepnismöguleika við er-
lenda keppinauta, viðhaldskostn-
að nýrra og gamalla skipa, kröf-
ur til þæginda og allskonar
tækni, sem verður í nýju skip-
unum.
Jeg mun láta þetta nægja í
bili.
Jeg er þeirrar skoðunar, að
banna beri innflutning notaðra
og gamalla fiskiskipa, enda tel
jeg þess enga þörf, þar sem bú-
’ð er að tryggja um 100 nýbygg
ingar, sem fljótlega koma í
notkun.
Næsta sporið er að tryggja af-
komu þessara væntanlegu nýju
skipa og þeirra, sem við þegar
eigum. Viðbótin og endurnýjun-
in á aldrei að vera annað en ný
skip. Það er þjóðarheildinni fyr-
ir bestu. Við höfum ekki ráð á
að kaupa skip, sem nágrannar
okkar vilja losna við, til þess að
geta fengið sjer betra.
Við höfum aðeins ráð á að
kaupa það besta og fullkomn-
asta. Með því eina móti getum
• ið orðið samkepnisfærir í nútíð
og framtíð.
29. ágúst 1945.
Kristján Karlsson.
SUN FLAME-GLASBAKE
Eldfasf gler
Hitar fljótt
Sparar rafmagn
Er ljett að þrífa
Sjóðið, steikið,
framreiðið og
geymið í
Olasbake
eldföstum
glerbúsáhöldum.
Fást í flestum
búsáhaldaverslunum.
í ATVlNNA
Reglusamur, ungur eða miðaldra maður, getur feng-
i ið framtíðaratvinnu sem pakkhúsmaður og bílstjóxú
h.já iðnaðar- og heildsölufyrirtæki hjer í bæ.
Umsóknir sendist blaðinu merktar: „Atvinna 17".

Sendisveinn
óskast.
^J‘\exuei'(óini&jan, JJt
ron
X
Sími 3162.

§ ...................................................................................................................................
: %
l
EfSir Roberf Siorm í
ð'Eö ! JIM ALWA'V'ú 1
EDIT5 MV $TUFP,..AND
BRAINV REVMARD
CHECKE- THE U6AL
. PA5S.4GE&!
7 VOUR PUBLI&HER, EH1
NOW, TELL ME — BV ANV
CHANCE, DID BOTH OF
THOEE MBN READ PROOF
ON VOUR NEW NOVEL.
PRIOR TO PUBLICATION?
VOU EAV REVNARD AND ,1
PREXTON EACH HAD A MA£K
LIKE THIE’/ WILDA"? WHICH OF
ItíBM 15- 6M00TH-5HAVEN^
VJHV-
JIM
PREXTON!
C£>p». iyt\ King Features Syndicate, Inc., World rights rescrved.
1) X-9: — Þú segir, að Reynard og Prexton hafi
haft grímu eins og þessa? Hver þeirra er skegg-
Iaus? Wilda: — Jim Prexton!
2) X-9: — Útgefandinn þinn, er ekki svo? Segðu
mjer, getur það verið, að þáðir þessir menn hafi
lesið bókina þína, áður en hún var gefin út? Wilda:
— Já, Jim gerir það alltaf og lagfærir þá ýmislegt
. . . . og Brainy Reynard sjer um, að jeg fari ekki
vitlaust með lögin.
3) X-9: — Og eitt var það enn, 'og svo get jeg
farið að brýna klærnar. Á annar þessara manna bíl
eins og þinn? Wilda: •— Já.