Morgunblaðið - 09.01.1946, Qupperneq 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 9. jan. 1946
Kommúnistar óttast árangur stefnu sinnar
Aldrei hafa á einu kjör-
tímabili til bæjarstjórnar
verið unnin hjer í Reykja-
vík jafn-mörg stórvirki bæj-
arfjelaginu og borgurunum
til góðs og á kjörtímabili því
sem nú er að enda.
Hitaveitunni hefir verið
lokið. Mikið rafmagn hefir
bætst við. Kappsamlega hef
ir verið unnið að hafnar-
mannvirkjum, einkanlega
bátahöfn. Gatnagerð hefir
aldrei verið meiri. Skóla-
byggingar í stærri stíl en
nokkru sinni fyr. Ymiskon-
ar hælum og stofnunum í
sambandi við framfærslu-
og heilbrigðismál hefir ver-
ið komið upp. Leikvöllum
hefir verið fjölgað. Skemti-
garðar endurbættir. Bygg-
ingarframkvæmdir í bæn-
um hafa aldrei verið meiri,
og á bærinn sinn mikla þátt
í þeim. Bæjarstjórnin hefir
gert ráðstafanir í sambandi
við togara- og bátakaup, til
þess að tryggja framtíðarat-
vinnu bæjarbúa.
Hjer er aðeins stiklað á
stóru og fátt eitt nefnt af
því, sem bæjarstjórnin hef-
ir haft með höndum. Auð-
vitað er ennþá margt ógert,
en verið er að undirbúa fram
kvæmdir að því, sem mest
er áfátt um.
Framkvæmdirnar eru
Sjálfstæðismönnum að
þakka.
Allt sýnir þetta vakandi
áhuga og mikið starfsþrek
hjá þeim mönnum, sem í
forustu hafa verið af hálfu
Sjálfstæðismanna um stjórn
bæjarmálefnanna. Sjálf-
stæðisflokkurinn getur þess
vegna vitnað til þess, hvað
unnið hefir verið og óskar
þess, að almenningur dæmi
um verk sín eftir því, hvern-
ig þau hafa tekist.
Gagnstætt þessu þá geta
andstæðingarnir ekki bent
á annað heldur en orða-
skvaldur um sinn mikla
áhuga. Að vísu reyna þeir
að tileinka sjer ýmislegt af
því, sem Sjálfstæðismenn í
bæjarstjórn Rvíkur hafa
beitt sjer fyrir og samþykt
að gert skvldi. Andstæðing-
arnir segja. að þetta hafi
Sjálfstæðismenn aðeins gert
tilknúðir af andstæðingun-
um.
f sjálfu sjer er það auð-
vitað ekki umræðuvert, að
andstæðingarnir, sem í
minnihluta eru, tileinka sjer
allt hið mikla, sem gert hef-
ir verið til góðs, en kenna
meirihlutanum um það, sem
enrí er ógert. Slík vinnu-
brögð og fullyrðingar eru of
fráleitar, til þess að um þær
sje ræðahdi í alvöru.
Hitt kann að vera rjett,
að stjórnarhæfileikar and-
stæðinga Sjálfstæðismanna
verði ekki dæmdir eftir at-
höfnum þeirra eða orðum í
bæjarstjórn Reykjavíkur,
vegna þess að hjer hafa þeir
ætíð verið í minnihluta og
því ekki gefist kostur á að
sýna, hvers þeir voru megn-
ugir.
Verkin skera úr
Andstæðingarnir kalla það
róg, ef minnst er á verk
þeirra.
Þessvegna er eðlilegt, og
óhjákvæmilegt að taka til
athugunar, hvernig stjórn-
in hefir farið þeim úr hendi,
þar sem þeir hafa haft völd
og aðstæður til þess að koma
vilja sínum fram. Að íhuga
hversu stjómin hefir farið
þeim úr hendi f þeim bæj-
arfjelögum hjer á landi, þar
sem þeir hafa með völdin
farið.
En ef þetta er gert, bregð-
ur svo einkennilega við, að
andstæðingarnir segja, að
um róg og illmæli sje að
ræða. Segja að það sje alls
ekki sambærilegt, hvað gert
sje á hinum minni stöðum
við það, hvað framkvæma
eigi í Reykjavík.
Auðvitað er það, að eng-
inn ætlast til þess, að á hin-
um minni stöðum sje gert
jafn mikið og í Reykjavík
hefir verið gert. En þeir
menn, sem alls krefjast í
Reykjavík verða að sýna, að
þar, sem þeir hafa með völd
in farið, sje þó eitthvað gert,
jafnvel í smáum stíl, af því,
sem þeir telja ábótavant í
Reykjavík. Þann samanburð
standast þeir alls ekki, og
ná ekki upp í nefið á sjer
fyrir grernju, ef á hann er
minnst.
Hörðust hríðin er nú gerð
af andstæðingum Sjálfstæð-
ismanna gegn bæjarstjórn-
inni af þeim sökum, að hún
hafi ekki gert nógu mikið
í byggingarmálunum. — En
þegar þessir sömu andstæð-
ingar eru spurðir um, hvað
þeir hafi aðhafst í' þessum
málum, þar sem þeir höfðu
völdin, þá verður þeim
svarafátt.
AIls staðar aumir. En verst
á Siglufirði í Áka-tíð.
í Hafnarfirði getur Al-
þýðuflokkurinn ekki bent á
néin íbúðarhús, sem bæjar-
stjórnin hafi látið byggja.
Hinsvegar segir Alþýðubldð
ið honum það helst til hróss,
að hann hefir látið reisa þar
bíó. Samskonar hús og Al-
þýðuflokkurinn í Reykjavík
vill láta banna með lögum
að bygð sjeu meðan vand-
ræði eru slík sem þau eru.
Alveg hið sama er á ísa-
firði. Þar hafa byggingar
verið hlutfallslega minni en
í Reykjavík, og bæjarstjórn-
in sjálf ekkert gert í bygg-
ingarframkvæmdum. Sjálf-
stæðismenn, andstæðingar
meirihlutans þar, krefjast
þess nú, að athafnir bæjar-
stjórnarinnar verði að koma
í stað áhugaleysis.
Verst af öllu stenst þó
Siglufjörður samanburðinn.
En þar ríkti á árunum einn
af helstu mönnum kommún-
ista, Áki Jakobsson atvinnu
málaráðherra. Honum fór
stjórnin þannig úr hendi, að
Þjóðviljinn telur það vera
hreinan róg um kommún-
ismann, ef vitnað er til
stjórnarathafna Áka á þess-
um á'rum. Af íbúðarhúsum
var auðvitað ekki neitt bygt
af hálfu bæjarstjórnarinn-
ar. En aðaláhugamál bæjar-
stjórans var að hlutast til
um, að hlutskifti hinna fá-
tækustu yrði verra en það
áður var.
Andstæðingunum væri
sæmra að segja satt um
Reykjavík.
Það er að vísu von, að þeir
menn, sem slíkan feril eiga,
óski ekki mjög eftir, að sam-
anburður sje gerður á stjórn
þeirra við stjórn Sjálfstæð-
ismanna á Reykjavík. En ef
þeir vilja komast hjá slíkum
samanburði, þá er jafngott
fyrir þá að láta af níðinu
um stjórn Sjálfstæðismanna
hjer og játa það, sem þeir
sjálfir vita og segja annars
staðar en á opinberum vett-
vangi, að hvergi hjer á landi
hefir jafnmikið verið gert
almenningi til heilla eins og
í Reykjavík, og að það eru
einmitt Sjálfstæðismenn,
sem forustuna hafa í þessu
haft.
En alveg eins og andstæð-
ingar Sjálfstæðismanna, og
þá einkum kommúnistar,
vilja forðast með öllu um-
ræður um stjórn á þeim bæj
arfjelögum, er hafa orðið
svo ólánsöm að komast und-
ir þeirra yfirráð, á sama hátt
vilja kommúnistarnir nú
koma sjer hjá umræðum um
stjórnarfar í því eina ríki,
þar sem kommúnisminn
ræður.
Vilja ekki ræða um komm-
únismann í framkvæmd.
Þeir segja, að Sjálfstæð-
ismenn haldi uppi f jandskap
gegn Rússum og að ólíklegt
sje, að þeim hafi tekist að
eyða hinu mikla rússneska
ríki. Það er vissulega rjett,
að Morgunblaðið mun ekki
eyða Rússaveldi, enda ætla
Sjálfstæðismenn sjer ekki
þá dul og hafa enga löngun
til þess. Rússar eiga að sjálf
sögðu að hafa það stjórnar-
far,^ er þeir sjálfir kjósa sjer
og íslendingar geta látið sjer
það í Ijettu rúmi liggja,
hvern hátt þeir vilja þar á
hafa. — Rússavinirnir geta
sannarlega sofið rólega fyr-
ir fjandskap Sjálfstæðis-
manna gegn Rússum. Slík-
ur fjandskapur er ekki til.
Það, sem máli skiftir fyr-
ir íslendinga, er, að einn
stjórnmálaflokkur hefir ætl
að að gera sig gildan hjer á
íslandi með því að vitna til,
að hans stefna hafi ráðið í
einu ríki Veraldarinnar og
þar sje velsæld almennings
og framfarir miklu meiri en
nokkursstaðar annarsstað-
ar. Þetta hefir verið reynt
að hamra inn í fólkið lát-
laust í útvarpi og blöðum nú
árum saman. Af þessum
sökum er það óhjákvæmi-
.legt, að íslendingar verða að
fá rjetta vitneskju um,
hvernig kommúnisminn er
í framkvæmd.
Kommúnistar hjer hafa
að vísu í öðru orðinu afneit-
að því, að þeir væru nær því
að koma á kommúnismanum
hjer á landi, þótt þeir fengju
meirihluta í bæjarstjórn
Reykjavíkur. Allir viti born
ir menn gera sjer þó grein
fyrir því, að þetta fær ekki
staðist. — Kommúnistar
mundu fá mjög bætta að-
stöðu til slíkrar valdatöku,
ef þeir ynnu bæjarstjórnar-
kosningarnar hjer. Ekki síst
vegna þess, að helstu for-
ustumenn þeirra hafa sagt,
að valdataka þeirra mundi
ekki falla saman við venju-
legar kosningar til-þings. —
Ef þeir væru búnir að fá
meirihlutann í bæjarstjórn
Reykjavíkur, er ljóst, að
sýnu meiri hætta væri á því,
að þeir hrifsuðu til sín völd-
in, en nokkru sinni áður.
Reykvíkingar unna frelsinu
Nú er það auðvitað sjálf-
sagt, að ef meirihluti Reyk-
víkinga og íslendinga aðhyll
ist stefnu kommúnista í
framkvæmd, þá á sú stefna
að verða hjer ráðandi. En
jafnvíst er hitt, að íslend-
ingar munu aldrei aðhyllast
þessa stefnu, ef þeir kynnast
eðli hennar og þcim árangri,
sem af henni hefir orðið. þar
sem hún hefir orðið ofan á.
Þessvegna verða allir þeir
sem ætla að ráðstafa málum
bæjarins með atkvæði sínu,
að kynna sjer þessa stefnu
og gera upp hug sinn um,
hvort þeir vilji fylgja henni
eða ekki. Og það tjáir ekki
lengur neinum. þó að Þjóð-
viljinn reyni að fá menn til
þess, að kjósa kommúnista,
þrátt fyrir það þó maður sje
ekki kommúnisti, vegna
þess að kommúnistaflokkur-
inn sje frjálslyndur umbóta-
flokkur. Það er einmitt það,
sem umræðurnar um lýð-
ræðismálin í haust hafa
sannað, að kommúnistar eru
ekki.
Þessvegna verða menn nú
að velja um hina frjálslyndu
framfarastefnu Sjálfstæðis-
manna og hina steinrunnu
einræðisstefnu kommúnista.
Það er þetta, sem valið
stendur um. Og það er
vegna þess, að þetta val hlýt
ur að vera einfalt í augum
allra góðra Reykvíkinga,
sem sigur Sjálfstæðismanna
við bæjarstjórnarkosning-
arnar 27. janúar næstk. er
alveg öruggur.
Van Moogk í
London
London í gærkveldi:
VAN MOOCK, landstjóri
IMlendinga í Austur-Indíum,
kom í dag með flugvjel til
London. Mun hann dveljast í
borginni til laugardags og
ræða við bresk stjórnarvöld
um ágreiningsmálin í Austur"
Indíum og væntanlegar að-
gerðir í sambandi við þau.
Reuter.
Franboðslistar v!ð
kosningamar
í Ólaisvík
Frá frjettaritara vorum ’í
Ólafsvík, niánudag:
LISTAR til hreppsnefndar*
kosningar hafa nú verið lagði
ir fram, bæði í Ólafsvíkur-
hreppi og „Neshreppi, utau
Ennis. í Ólafsvík komu framj
tveir listar: Sjálfstæðismenn
og Frjálslyndir vinstrimenn,
•— Efstumenn á lista Sjálf-
stæðismanna eru: Böðvar
'Bjarnasonj ;smjðUr, Magnúsj
Guðmundsson, sóknarprestur,
og Guðbrandur Yigfússon,.
verkamaður. — Efstumenn áj
lista Frjálslyndra vinstri-
manna eru: Jónas Þorvalds-
son, skólastjóri og Guðmund-
ur Jensson, formaður.
í Neshreppi komu fram,
fjórir listar. -— Listi SjáM-
stæðismanna skipaður þessurn
mönnum: Kristján Gunnars-
son, skólastjóri, Björn Krist-
jánsson, sjómaður og Hjörtur
Jónsson, verkstjóri. -—• Á lista
Framsóknarmanna: Friðþjóf-
ur Guðmundsson, Pjetur P.jet-
ursson, verslm. og Sumarliði
Andrjesson, verkamaður. — Á
lista Álþýðuflokksmanna: Júlí
us Þórarinsson, verkamaður,
‘Snæbjörn Einarsson, verka-
maður og Guðmúndur P. Ein-
arsson, verkama^ur. — óg
listi Sósíalista og óháðra:
Hjálmar Elíasson, sjómaður,
Eggert Eggertsson, vjelamað-
ur og Kristjón Jónsso-n, sjó-
maður.
Ilúsavík, þriðjudag.
Frá frjettaritara vorum:
TVEIR listar komu fram
til hreppsnefndarkjörs í tlúsa-
vík. A-listi studdur af Alþýðu-
flokknum, Framsóknarflokkn-
um og Sjálfstæðisflokknum og
B-Iisti frá Sósíalistum.
A-lista skipa eftirtaldir meun:
Karl Kristjánsson, oddviti,
Einar J. Reynis, pípulagning-
armaður, Ingólfur Helgason,
trjesmíðameistari, Jón Gunn-
arsson, verkamaður, Júlíus
Havsteen, sýslumaður, Þórhall-
ur Sigtryggsson, kaupfjelags-
stjóri, Þorgrímur Jóelsson, sjó
maður, ITelena Líndal, frú,
Þorvaldur Árnason, forstjóri,
Ásgeir Eggertsson, skipstjóri,
Jóhann Sigvaldason, skipa-i
smiður, Einar Sörensen, út-<
gerðarmaður, Páll Kristjáns-(
son, kaupmaður og FriðþjóN
ur Pálsson, símstjóri.
Sjö efstu menn á B-lista eru|
þessir:
Ásgeir Kristjánsson, sjómað-
ur, Þór Pjetursson, útgerðari
maður, Páll Kristjánsson, for-
stjóri, Geir Ásmundsson verka
maður, Björn Kristjánsson*
sjómaður og Friðfinnur Árna-
son, forstjóri.
Lítið um karlmenn
LONDON: Af öllum íbúumj
Berlínar, eru nú 67 % kven-
fólk, en aðeins 33% karl-
menn, að því er komið hefir
í ljós við manntal, sem nýlegaj
var tekið þar í borginni.