Morgunblaðið - 10.02.1946, Blaðsíða 6

6
MORG (INBLA8IÐ
Sunnudagur 10. febr. 1946
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 8.00 á mánuði innanlands,
kr. 12.00 utanlands.
f lausasðlu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Einræðis-kosningar
ÞAÐ ER SAGT, að kosningar eigi að fara fram í Rúss-
landi í dag — kosningar til Æðstaráðs Sovjetríkjanna.
Einhvern tíma hefði það þótt tíðindum sæta, að kosn-
ingar færu fram í einu voldugasta stórveldi heims, á tím-
um umróta og óvissu í alþjóðamálum. Og víst er það, að
ef kosningar væru nú að fara fram í Bretlandi eða Banda-
ríkjunum, myndu þær vekja óskifta athygli allra þjóða
veraldarinnar.
Allt öðru máli gegnir um kosningarnar, sem nú eiga að
fara fram í Rússlandi. Þær vekja ekki minstu athygli ut-
an Rússlands. Enginn veitir þessum kosningum eftirtekt.
Og þó að frá þeim sje sagt í blöðum eða útvarpi, hefir
enginn áhuga fyrir fregninni.
Hjer kemur greinilega fram hinn mikli regin munur,
sem er á lýðræði og einræði. Menn vita fyrirfram, að
kosningar í einræðisríkjum eru algerlega þýðingarlausar.
Það er ekki vilji fólksins, sem þar kemur fram. Fólkið má
engan vilja hafa. Valdhafarnir ráða einir öllu. Þeir
ákveða mennina, sem í kjöri eru. Aðrir mega ekki vera
í kjöri en þeir, sem valdhafarnir tilnefna eða nánasta klíka
þeirra. Rjettur kjósendanna er ekki annar en sá, að greiða
atkvæði með eða móti þeim eina lista frambjóðenda, sem
borinn er fram af stjórnarvöldunum. Og þar sem það get-
ur komið kjósendum í koll, að greiða atkvæði gegn slíkum
lista, velja flestir þann kostinn að greiða atkvæði með
listanum. Þetta er skýringin á því, að Hitler var stundum
að flagga með einróma fylgi kjósenda með flokki nasista.
Við munum aðferðina hjá Tito marskálki, einræðis-
herra Júgóslafíu. Hann hafði tvo atkvæðakassa og var
annar aðeins fyrir þá, sem leyfðu sjer að greiða atkvæði
gegn stjórninni. Þarf ekki skýringar við þessu.
Þjóðviljinn skýrir frá því í gær, að Molotoff utanríkis-
þjóðfulltrúi Sovjetríkjanna hafi haldið kosningaræðu í
kjördæmi sínu og sagt þar, að þessar kosningar myndu
sýna hug þjóðarinnar til kommúnistaflokksins. „Sumir
tnenn erlendis álitu að betra væri, að einhver annar
flokkur tæki við forustunni", á Molotoff að hafa sagt, en
bætti svo við: „Þeir myndu fá það svar, sem þeir ættu
skilið í kosningunum“!
Já, þeir geta talað djarflega einræðisherrarnir í
Moskva, á meðan allir flokkar eru bannaðir, nema þeirra
eigin flokkur, sem hefir stjórnartaumana í hendi sjer og
ræður einn öllu.
Þar skal til höggs reiða
VETRARHJÁLPIN hefir nú um all-langt skeið veitt
nokkra hjálp því fólki hjer í bænum, sem erfiðastar hafa
ástæður. Þótt ekki hafi að jafnaði verið mikið, sem kom
í hlut hvers einstaklings, má óefað fullyrða, að úthlutun
Vetrarhjálparinnar hafi verið kærkomin mörgum.
Vetrarhjálpin hefir aðallega bygt starfsemi sína á gjöf-
um frá fyrirtækjum og einstaklingum í bænum. Hefir oft
safnast álitleg fúlga til þessarar starfsemi. Reykjavíkur-
bær hefir einnig styrkt þessa starfsemi ríflega.
Ætla mætti, að slík starfsemi sem Vetrarhjálpin fengi
að vera í friði. Hún gerir engum mein, en ljettir áhyggj-
um og raunum margra, sem búa við erfiðust lífskjör í okk-
ar bæ.
En kommúnistar biðu ósigur í bæjarstjórnarkosning-
unum. Þeir gátu ekki unað úrskurði kjósendanna. Þeir
þurftu að ná sjer einhversstaðar niðri. Og þeir völdu
til þess Vetrarhjálpina. Ekki gátu þeir lagst lægra.
Öll starfsemi Vetrarhjálparinnar liggur opin fyrir bæj-
arfulltrúum kommúnista. Þeir geta hvenær sem er, kynt
j sjer allt, sem þar fer fram. En þá leið fóru kommúnistar
j ekki, heldur gripu þeir á lofti slefsögur og notuðu þær til
í glæpsamlegra aðdróttana á þessa samhjálp borgaranna.
I Aumur er málstaður kommúnista og ekki batnar hann við
þessar aðfarir.
\Jilverji ilripar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Drengurinn, sem gaf
allt.
LÍTILL blaðsöludrengur kom
inn í afgreiðslu Morgunblaðs-
ins á dögunum, skömmu eftir
að byrjað var að safna fje
til lýsisgjafa handa börnunum
í Mið-Evrópu. Hann var að
skila sölunni fyrir Morgunblað
ið og þenna dag hafði hann ver
ið sjerstaklega duglegur að
selja önnur blöð líka. — Alls
hafði hann unnið sjer inn 16
krónur í sölulaun fyrir blaða-
sölu um morguninn.Þegar hann
var búinn að gera upp við stúlk
una hjá Morgunblaðinu, lagði
hann 16 krónurnar sínar á borð
ið og sagði:
„Þetta er handa fátæku börn
unum, sem þurfa að fá lýsið“.
— Ætlarðu að gefa alla pen-
ingana þína? spurði afgreiðslu
stúlkan.
— Já, svaraði drengurinn á-
kveðinn.
Þessi litli hnokki heitir Jón
Leifur. Hann kemur stundum
til að selja blöð. Onnur deili á
honum vissi stúlkan ekki. Nafn
hans skiftir ekki miklu máli.
Hann ætlaðist ekki til að nafn
hans yrði birt í blöðunum. —
Hanh gaf sölulaunin sín vegna
þess að hann langaði til að
hjálpa fátæku og svöngu börn-
unum í Mið-Evrópu.
•
Sólskinsblettur.
ÞESSI SAGA er sannarlega
sólskinsblettur í daglega lífinu.
Það er gaman að heyra slíkar
sögur, því nóg er af hinum,
þar sem getið er um illa uppal-
in börn, óþekktaranga, sem
hvergi þykja í húsum hæf. En
það er með þetta eins og svo
margt annað. Því er betur hald
ið á lofti, sem illa þykir fara,
heldur en hinu, sem vel er gert.
Framkoma þessa litla blað-
söludrengs mætti og verða öðr
um, sem betur eru stæðir til
fyrirmyndar í þeirri söfnun,
sem Rauði krossinn nú gengst
fyrir til þess að reyna að lina
þjáningar saklausra barna,
sem orðið hafa vonsku mann-
anna að bráð.
„Rafviftusalinn á
íslandi“.
LESANDI Morgunblaðsins í
Boston í Bandaríkjunum hefir
sent blaðinu úrklippu úr amer
íska tímaritinu ,,Esquire“. — Á
það að vera skrítla hjá tímarit-
inu og er á þessa leið:
„Rafviftusali nokkur var á
ferð á íslandi og kom við hjá
Eskimóunum í snjókofunum
þeirra til þess að reyna að fá
þá til að kaupa rafviftur. En í-
búarnir urðu undrandi er hann
bauð þeim slíkt verkfæri til
sölu og þeir sögðu:
„Rafviftur? Hvað ættum við
að gera við rafviftu? Það er 60
gráða frost hjerna núna“.
„Mjer er vel kunnugt um
það“, sagði rafviftusalinn. „En
það er aldrei hægt að átta sig
á veðurbreytingum. Hver veit
nema það verði orðið frostlaust
á morgun“.
Jeg er viss um að menn
þurfa að kitla sig til þess að
geta hlegið að þessu.
Brjef frá póstmeist-
ara um frímerkja-
sölu.
SIGURÐUR BALDVINSSON
póstmeistari hefir skrifað mjer
brjef um frímerkjasöluna 'í
bænum. Tekur hann í sama
streng og jeg hefi gert hjer í
dálkunum um að heppilegt
væri að seld væru frímerki sem
víðast í bænum. Er gott að fá
þenna stuðning póstmeistara
við málið og gefur það vonir
um að úr verði bætt hið fyrsta.
Brjef póstmeistara er á þessa
leið:
„í dálkum „Víkverja“ í
„Morgunblaðinu11 hefir nokkr-
um sinnum verið rjettilega á
það drepið, að frímerki þyrftu
að vera til sölu víðar í bænum
en í aðalpósthúsinu, einkum í
úthverfum bæjarins, en jafn-
framt fullyrt að svo væri ekki.
Þykir því rjett að upplýsa að
lengi hafa verið starfræktar
nokkrar brjefhirðingar í út-
hverfunum og nágrenninu, s. s.
í Skildinganesi, Laugarnesi,
Mýrarhúsaskóla o. v. Á sumum
öðrum stöðum í úthverfunum
hafa brjefhirðingar ekki starf-
að óslitið ýmist vegna þess að
erfitt hefir verið að fá heppi-
lega staði eða þær ekki verið
notaðar.
Nú eru starfandi bi'jefhirð-
ingar á eftirgreindum stöð-
um:
Blesugróf, Fossvogi, Klepps-
holti, Kópavogi, Laugarnesi,
Mýrarhúsaskóla, Skildinganesi,
Sogamýri.
Á öllum þessum brjefhirðing
um eru að sjálfsögðu seld frí-
merki. Auk þess selur bókabúð
in í Laugarnesi frímerki og búð
sjúklinga á Vífilsstöðum.
Frímerki í bókabúð-
um.
UM EITT skeið seldu sumar
bókabúðir bæjarins frímerki,
en munu yfirleitt hafa hætt
því. Er bagalegt að allar bóka-
og ritfangaverslanir bæjarins
skuli ekki selja frímerki.
Virðist einkar eðlilegt að svo
væri. — Þeim, sem kaupa brjefs
efni, kort, bækur og blöð og
ætla að nota póstinn, væri að
slíku mikil þægindi. Þarf að
þessu að stuðla og hafa ágætir
menn í stjórn Bóksalafjelags-
ins heitið velviljuðum stuðn-
ingi í málinu. Víðast hvar í er-
lendum borgum er hvarvetna
hægt að fá .frímerki hjá rit-
fanga-, bóka- og blaðasölum og
ýmsum fleiri aðilum, sem selja
frímerkin til þæginda viðskifta
mönnum. í sumum löndum hafa
fleiri verslanir og stofnanir frí-
merki á reiðum höndum handa
viðskiftamönnum, gestum og
gangandi. í Ameríku t. d. eru
frímerki seld í lyfjabúðum.
Er vonandi að takast megi
að koma á svipuðum háttum
hjer m. a. með mikilsverðum
stuðningi blaðanna“.
iiUHiannrmiiaati '!■ IIIWUIMIIIH
Á ALÞJÓÐA VEITVANGI
««■■■■■■!■• SM! ■ «»0»• :'**r»'i5WV«aP
Báqf ásfand í Austuniki
í FRJETTAYFIRLITI, sem
Samband Rauða kross-stofn-
ana (League of Red Cross
Societies) í Genf gefur út
hálfsmánaðarlega, er þ. 1.
jan. s. 1. sagt nokkuð frá á-
standinu í Austurríki.
Segir þar að ástandið í
Wien sje mjög alvarlegt. í
sumum hverfum borgarinnar
er það oft svo að matvæla-
skamturinn, sem fólkinu er
ætlað að lifa á, er aðeins til
á pappírhum. Grænmeti ogf
ávextir hafa ekki fengist
mánuðum saman. Næringar-
gildi dagskamts fullorðna
jafngildir 700 hitaeiningum,
en dagskamtur barna undir
14 ára aldri er 940 hitaein-
ingar. (En eins og kunnugt
er þarfnast fullorðinn mað-
ur um 3000 hitaeiningar í
daglefþi fæðu sinni til þess
að halda heilsu og starfs-
kröftum; :og meira ef um erf
iðisvinnu er að ræða).
• Kartöflur eru fágætar yfir
leitt og ljelagar þegar þær
fást. Þurkaðar ertur og flat-
baunir o. þ. h. eru tíðum með
ormum. — Dánartala ung-
barna er há og eru magakvef
og garnabólga algengustu
dánarorsakir. Lágmarkstala
vanmæðra barna á aldrinum
6—14 ára er 30 af hverju
hundraði. En því má þó ekki
gleyma, að mikill fjöldi
barna og þeirra á meðal ein-
mitt þau, sem veikluðust eru,
sækja alls ekki skóla og
koma því ekki fram á skýrsl
um þeim, sem birtar eru.
Iðrakvillar hafa gengið sem
farsóttir. í fullorðnum verð-
ur oft vart bjúgbólgu, sem
stafar af hungri; öðru
hverju verður hennar einnig
vart hjá börnum.
í framangreindu yfirlits-
riti frá 1. des. s. 1. er frá því
skýrt, að síðastliðin 40 ár
hafi aldrei verið jafnmikill
matarskortur í Wien eins og
nú. Sjúkdómar og dauðsföll
meðal ungbarna eru líka tíð-
ari nú en nokkru sinni áður
á þessu tímabili.
Árið 1943 var ungbarna-
dauðinn í Wien 6,2 af hverj-
um hundrað börnum. En nú
er talið að tala dauðsfalla
meðal ungbarna nemi að
minsta kosti 15 af hundraði.
Numberg-rjeHar-
höldin kesid í æðri
skóium
London í gærkvöldi.
HERYFIRVÖLD Breta og
Bandaríkjamanna í Þýska-
landi, eru um þessar mund-
ir að athuga, hvort taka beri
upp rjettarhöldin í Núrn-
berg og það sem þar kemur
fram, sem fastan lið í kenslu
kerfi æðri skóla á hernáms-
svæði þeirra. Þetta hefir þeg
ar verið gert á hernáms-
svæði Rússa. — Reuter.