Morgunblaðið - 30.10.1946, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 30. okt. 1046
MOKGUNBLAÐIÐ
9
tMkur orð til íhugunar
i.
Svo þýðingarmikíð virðist
geta orðið fyrir íslenska fram
tíð, að vel greiðist og fliótt úr
þeim stjórnmálavanda, sem
nú er, og svo sjerstak-
ar eru ástæður, að jafnvel
maður sem lítið vit hefir á
stjórnmálum, og ekkert við
þau fengist, finnur sig knúð-
an til að leggja eitthvað til
málanna, og þá vitanlega frá
r.okkuð öðru sjónarmiði en
stjórnmálamannsins. En það
sem óhætt er að segja, og ef
til vill gæti orðið til nokkurs
gagns að hugleiða, er þetta:
Aldrei hefir, í allri sögu ís-
lands, meira á því riðið en nú,
að menn ilskist ekki meira
yfir málunum, en komist verð
ur af með minst. Kemur hjer
til greina, það sem ýmsir hin-
ir fremstu vísindamenn eru
nú farnir að halda fram, að
í sögu alls mannkyns, eru nú
úrslitatímar meiri en áður
hafa verið, og því alveg sjer-
stök ástæða til að hafa fullan
hug á því, að rasa ekki fyrir
ráð fram. Því að jafnvel hjer
hjá oss er, ef ekki er öll gætni
viðhöfð, mikil hætta á því, að
illindi mundu komast á það
stig, að meiðingar og mann-
dráp gætu af hlotist. Væri þá
sá skaði orðinn, sem ekki yrði
bættur. Því að manndráp eru
það sem ekki má eiga sjer
stað.
II.
íslenska þjóðin fer mikils á
mis, ef ekki tekst að beina
framvindunni í rjett horf. Því
að þótt þjóð sje smá, þá getur
hún átt mikla og glæsilega
framtíð í vændum. Til þess að
skilja þetta, nægir að meta
rjett fortíð íslensku þjóðarinn
ar. Þýðing þessarar litlu þjóð-
ar, fyrir Norðurlöndin hin —
og raunar fleiri — hefir verið
svo mikil, að furðu gegnir, og
mjög ætti að geta greitt fyrir
skilningi á því, að enn mætti,
mikils af þessari þjóð vænta.
Því að íslendingar nútímans
eru að langmestu leyti afkom
endur þess fólks, sem þrátt:
fyrir alt sem að því má finna,
lifði hjer svo merkilegu lífi,
óður en ýms ill áhrif — jeg
)æt nægja að nefna hjer
aðeins veðurfarsbreytinguna
til hins verra — drógu úr
Kunnur sænskur
gítarsnillingur held-
ur hjer hljómleika
i miðjum nov.
um Þúkýdídes, sem talinn er
allra sagnfræðinga áreiðan-
legastur. —
En þó að jeg hafi látið
nægja að nefna íþróttirnar,
af því að það er auðskildast,
og verður síst í efa dregið, þá
er þó víst, að sýna mætti
fram á sterkar líkur til þess
að íslenska þjóðin gæti ekki
síður í andlegum efnum, unn-
ið það, sem skaCi mundi vera,
jafnvel fyrir alt mannkyn, að
óunnið væri, og því sjálfsagt
fyrir stærri þjóðir að rjetta
hjálparhönd, eða víkjast vel
við, ef af einhverjum ástæð-
um kreppti svo að íslensku
þjóðinni, að til vandræða
horfði.
Jeg mundi ekki vera að
skrifa þetta sem hjer er, ef jeg
teldi ekki nokkra von til þess, I
að það gæti þó heldur, ef vel' SÆNSKI gítarsnillingurinn
er íhugað, miðaö til að efla Nils Larsen er væntanlegur
þann áhuga á samtökum, sem bingað til la.nds um miðjan
svo nauðsynlegur er, ef takast nóvember. Mun hann koma
á að ráða fram úr þeim vand-, hingað á vegum Mandólín-
„Á víðavangi * Tímans
ræðum, sem nú horfir til.
16. okt.
Helgi Pjeturss.
London í gærkveldi.
FJÖLSÓTT ráðstefna þeirra
hljómsveitar Reykjavíkur og
halda hjer gítarhljómleika.
Fram til ársins 1929 var Nils
Larsen gítarleikari hjá ýms-
um sænskum hljómsveitum.
Það ár kynti hann sjer „tekn-
ik“ hins heimsfræga gítar-
snillings, Segovia. Upp frá
Iþeim tíma hefur hann ein-
göngu lagt stund á gítarleik
EINHVER Framsóknarmað
ur verður fyrir því óláni að
villast í hverju Tímablaði út
„á víðavang“ þeirrar auðnar.
Laugardaginn 26. okt. ráfar
einn Tímamaðurinn út á eyði-
mörk blaðsins í tilefni af
grein, sem jeg ritaði nýlega í
Morgunblaðið og hjet „Nýjar
sveitir“. Þar segir svo: —
„Stjarnan segir, að það eina,
sem borgi sig fyrir þjóðina,
sje að reka atvinnuvegina
meðan framleiðslan sje seljan
leg „hvernig, sem verðhlut-
fallið er milli afurða og
vinnu“.
Það er nú svo. En hvernig
skyldi vera hægt að ná fjár-
magninu í atvinnureksturinn,
ef hann er viss hallarekstur,
jafnvel þó að hann gefi þjóð-
arbúinu þær útflutningsvör-
ur, sem það lifir á?“
Þetta er eina raunverulega
athugasemdin við grein mína,
sem kemur fram í víðavangs-
klausu Tímans; hitt á að vera
skætingur. — Jeg er ýmist
nefndur „stjarna“ eða „reiki-
látnir standa að nokkru leytil
undir byrðum útgerðarinnar,
auk opinberra ráðstafana, sem
nauðsynlegar voru til að hún
gætið gefið „þjóðarbúinu þær
útflutningsvörur, sem það ]if-
ir á“.
Þetta varð stjórn Fram-
sóknar að gera af því, að báð
ar þessar höfuð-atvinnugrein
ar þjóðarinnar voru „viss
hallarekstur“ á þeim tíma; —
og ástæðan var sú, að stjórn
Framsóknar gat ekki haldið
rjettu verðhlutfalli ‘milli af-
urða og vinnu.
Þetta er vitaskuld hægt að
gera ennþá án þess „að hugsa
sjer að þjóðfjelagið taki við
framleiðslunni þegar einstak!
inganna þrýtur“ eins og höf.
Tímans kemst að orði. —
Kannske þetta hafi þó verið
óskir sannra Framsóknar-
manna á sínum tíma. Hafi svo
verið, þá hefur forsjónin grip
ið blessunarlega fram fyrir
hendur þeirra.
Jeg tók það skýrt fram í
grein minni, að þjóðin YRÐI
og er hann nú fastur starfs-
manna, sem annast áætlunar- magur sænska ríkisútvarpsins
íiug, stendur nú yfir í Cairo þess hefur hann haldið
°g sitja hana 250 fulltrúar frá . sjálfstæða hljómleika í Sví*-
60 stærstu flugfljelögum þjgg 0g f nágrannalöndunum.
Er þetta í fyrsta sinn sem
erlendur gítarsnillingur kem-
ur hingað til lands. Gítarinn
Annast öll þessi fjelög flug
milli landa og flest einnig
milli heimsálfa. Rætt er um
að afmá ýmsar hömlur á sbk .hefur um margra alda skeið
um flugsamgöngum og um ,ver;g mjög vinsælt hljóðfæri
nánara samstarf flugfjelaga um a]]a EVrópu, og hefur rutt
þeirra, er taka þátt í ráðstefn-! gjer mjög til rúms hjer á
unni. Helmingi lengra biefii ]ancii á SfgUstU árum.
verið flogið á þessu ári en í
fyrra, eða flugleiðirnar hafa
alls numið 4,800,000 km. Er
vonast til þess að mikill ár-
angur verði af ráðstefnu þess-
ari. — Reuter.
stjarna“ og uni því vel, þar að bera Sæfu t'1 að ieysa þetta
sem allir Tímamenn mega-verðhlutfallsmál með vinsam-
þroska þjóðarinnar. En þrátt
Rússar bandtaka
auslurrískan em-
bætfismann
Með komu þessa gítarsnill-
ings gefst Reykvíkingum því
einstætt tækifæri til að kynn-
ast þeim möguleikum, sem
þetta gamla klassiska hljóðfæri
hefir yfir að ráða.
Nils Larson hefir fengið mjög
vinsamlega dóma blaða í heima
landi sínu. Þannig komast tvö
sænsk blöð að oröi, um leik
hans:
Stockholmstidningen:........
mjög fær meistari . . . Hann
getur allt . . . tremolo, sam-
hljómar. hljómbrigði, erfið grip
og hraður leikur .... Hann
samræmir vel hina stórfeldu
tækni sína og hljómgáfu. Hrifn
ingin óx jafnt og þjett......
Hann varð að leika mörg auka-
sætta sig við að vera aðeins
umkomulítil spendýr á reiki-
stjörnu.
Tímamaður þessi er of ó-
kunnugur stjórnmálasögu
Framsóknarflokksins og
stjórnmálunum yfirleitt til. að
hætta sjer út í rökræður um
þessi mál.
í fyrsta lagi efa jeg ekki, að
allir heilbrigðir Framsóknar-
menn álíta ályktun mma‘HUGSUN
rjetta. í öðru lagi vil jeg KRÖFTUM
benda Tímamönnum á, að frá
1934—1939 ljet Framsóknar-
flokkurinn skattleggja alla ís-
lenska neytendur kjöts og
mjólkur (miðað við útflutn-
ingsverð þeirra afurða) til
þess „að ná fjármagni í at-
vinnureksturinn“ (þ.e. land-
búnaðinn).
Ennfremur voru bankarnir
leyu samkomulagi milli fram-
leiðenda og launþega.
Nú geta hugsuðir Tímans
spreytt sig á því, að finna með
hverjum hætti þeir geti bjarg
að frjálsu atvinnulífi í land-
inu og forðað þjóðinni frá
borgarastyrjöld, EF ÞETTA
SAMKOMULAG NÆST
EKKI. — Jeg bíð og sje síðar,
hvort niðurstöðurnar . muni
byggjast á AFAR DJIJPRI
VOPNUÐUM
eða á einhverju
öðru, sem gæti þá t.d. verið
sprottið út úr brjósti Halldórs
frá Kirkjubóli.
Gunnar Bjarnason.
I grein í blaðinu í gær mis-
ritaðist nafn sr. Bjartmars
Kristjánssonar, prests að Mæli-
felli í Skagafirði. Stóð þar
Bjarni.
London í gærkveldi.
OSCAR HELMER, innan-
ríkisráðherra Austurríkis
fyrir það, má margt segja nú 'sagði þinginu í dag, að dr.
þegar, af íslendingum, bæði Franz Baier öryggisumsjónar
hier heima og vestanhafs, sem maður Neðra-Austurríkis
sýnir ótvíræðlega, að fólkið hefði verið tekinn höndum af lög
er ekki úrkynjað, og síst svo, jrússnesku herliði, fyrir það að| Svenska Dagbledet: . . . Nils
að ekki geti verið viðreisnar banna kröfugöngur og úti- Larson er mikilfenglegur tækni
von, og framyfir það. Nægir ^fundi í hluta þeim, sem hann og hljómsnillingur sem þolir
þar að nefna t. d. framkomu stjórnar öryggismálunum í. fyimega samanburð við snill-
íslenskra íþróttamanna er- Sagði innanríkisráðherrann inginn Segovia.
)endis á þessu sumri, sem nú ennfremur, að Baier hefði gef j »- —- ----
er að verða lokið. Og er þó ið þessar skipanir út að fyrir-
óhætt að segja það fyrir, að mælum Rússa sjálfra.
enn betur mun vegna, þegar I Austurríska þingið sat á lok
íslendingar hafa betur lærtjuðum fundi í kvölld, og er
það sem læra má af Forn-jtalið að þetta standi í sam-
Grikkjum í þeim efnum. Því (bandi við handtökuna og að
að Grikkir leyfðu t.d. ekki, að | forsætisráðherrann muni ætla
nokkur keppti í Olympísku j að gefa þinginu skýrslu um
0 Athugið, að sjálfstæði Is-
lands er mest undir því komið,
hvort íslendingum tekst að
byggja upp heilbrigt atvinnu-
líf. Takið þátt í því starfi með
því að kaupa vaxtabrjef Stofn-
lánadeildarinnar.
Vaxtabrjef Stofnlánadeild- j
leikunum frægu, ef hann
hafði ekki æft sig í heilan
mánuð, á leikvanginum þar
sem keppnin átti að fara fram.
erfiðleika þá, sem Austurrík
ismenn eiga við að búa af en innleysast með 500 kr. eftir
völdum hernámsins, sjerstak- j 5 ár. Kaupið þessi brjef og
leya þó á hernámssvæðum I tryggið þar með framtíð yðar
Símon Símonarson, Höfðaborg 50, er sextugur í dag, en næst-
komandi laugardag, 2. nóvember. verður kona hans, Sigríður
Kristjánsdóttir, sjótug. Þau hjónin hafa búið hjer í Reykjavík
síðan 1902 og Símon stundað margskonar vinnu, en undanfarin
ára hafa bæði átt við heilsuleysi að búa og Sigríður verið rúm-
©Vaxtabrjef Stofníánadeiíd-1 ... . , . , . * , „.
, „ , - ilost a fimmta ar. Það mun vekja athygli niargra, að þau Sig-
arinnar kosta kr. 431,30 i dðg,
Jeg hefi þetta eftir sjálf- Frakka og Rússa. — Reuter. og þjóðfjelagsins.
j ríður og Símon hafa um dagana tekið í fóstur fjögur munaðar-
Iaus börn, og nú fyrir skömmu það fimmta. Iitla stúlku. Er
ekki að efa, að margur mun heimsækja hjónin í dag, í tilefni
af þessum merkisafmælum þeirra.