Morgunblaðið - 02.02.1947, Blaðsíða 6
6
MORGUNtíLAÐIÐ
Sunnudagur 2. febr. 1947
I
or
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og aígreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjaid kr. 10,00 á mánuði innanlands,
kr. 12,00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Nú er að íinna ráð
ENN hefir síldin-komið mönnum á óvart og brjálað allar
áætlanir og útreikninga sjerfræðinga og annarra, sem
hafa talið sig hafa vit á hlutunum. Nú er það Kollaf jarðar-
síldin sem hefir leikið á menn. .
Frá því um miðjan desember hefir verið slík mergð
síldar í Kollafirði, að kunnugir telja að á þessu litla svæði
hafi verið miljónir síldarmála. Óg það er með öllu órann-
sakað, hvort ekki sje sama eða svipuð síldarmergð ann-
arsstaðar hjer í sundunum. Fullyrða ýmsir að svo sje.
Einn daginn sáu menn síld vaða hjer rjett utan við hafn-
argarðana í Reykjavík. Og Hafsteinn Bergþórsson skýrði
frá því hjer í blaðinu í gær, að bóndi einn inni í Hval-
firði hafi fyrir skömmu fen^ið lánaðan ofurlítinn netbút,
lagt honum í fjöruna meðan lágsjávað var, en á næsta
flóði tíndi hann fulla körfu af síld úr netinu. Geta menn
af þessu ráðið, að mikið hefir verið af síld í firðinum
þenna daginn.
★
Það er tiltölulega mjög lítið sem unt hefir verið að
hagnýta af þessari miklu og dýrmætu björg. Orsökin er
sú, að skort hefir hentug veiðarfæri til þess að veiða síld-
ina, og svo ekki síður hitt, að enginn viðbúnaður hefir
verið til í landi, til þess að hagnýta aflann.
Hafsteinn Bergþórsson segir, að 25 bátar hafi stundað
síldveiði í Kollafirði að undanförnu. En aðstaða þessara
báta hefir verið erfið á alla lund.
Fyrst er það, að bátarnir hafa ekki haft hentug veiðar-
færi. Þeir hafa aðallega orðið að notast við reknet. En
sú veiði er miklu seinvirkari, sem kunnugt er, en snurpi-
nótaveiðin. En gallinn er sá, segir Hafsteinn, að hjer hafa
ekki verið til hentugar snurpinætur fyrir Kollafjarðar-
síldina. Síldin er mjög misstór og þarf því möskvastærðin
að vera minni en notað er við Norðurlandssíldina. En
slíkar snurpinætur hafa verið ófáanlegar hjer.
★
En þrátt fyrir hinn mjög svo ófullkomna útbúnað, sem
’bátarnir hafa haft við síldveiðina, er mesta furða hvað
þeir eru búnir að afla. Segir Hafsteinn, að hátt á 6. þús.
tunnur hafi farið í frystihúsin, 2500 tunnur hafi verið
seldar til Svíþjóðar, 3700 tunnur seldar til Englands og
um 14 þús. mál til bræðslu, sem verið er að flytja norður
lil Siglufjarðar.
Þetta er enginn smáræðisafli á þessum stutta tíma, þeg-
ar litið er á allar aðstæður. En þetta sýnir einnig, hvílíkt
íeikna verðmæti hjer hefir farið forgörðum og sem hægt
hefði verið að bjarga, ef góður aðbúnaður hefði verið fyr-
ir hendi, bæði á sjó og landi, til þess að hagnýta björg-
ina sem best.
★
Það eru ekki mörg ár síðan, að svo mikil vantrú var
ríkjandi hjer á landi í sambandi við síldarútveg, að vart
íengust aðrir en spákaupmenn að koma nálægt þessari
c tvinnugrein. Menn, sem voru gjaldþrota annað árið, en
stórauðugir hitt.
Með komu síldarverksmiðjanna gerbreyttist þetta. Og
nú er svo komið, að þessi atvinnuvegur er síst áhættu-
samari en aðrar greinar sjávarútvegsins.
Vel og dyggilega hefir verið unnið hin síðari ár til þess
r.ð tryggja síldarútveginn. Hver verksmiðja af annarri
hefir risið upp og hinar eldri stækkaðar og endurbættar.
En síldin heldur áfram sínum dutlungum. Þegar búið
er með ærnum kostnaði að reisa nægar verksmiðjur við
vestanvert Norðurland, finnur síldin upp á því að sýna
sig ekki á þessum slóðum 2—3 ár í röð.
Og nú kemur þetta nýja fyrirbrigði, Kollafjarðarsíld-
in, sem enginn átti von á.
En við megum ekki gefast upp, heldur vera viðbúnir
að taka á móti síldinni hvar sem hún kemur að landi. Og
rú er að finna ráð til að hagnýta vetrarsíldina hjer syðra.
Það verður að gerast fljótt og vel.
ÚR DAGLEGA
LÍFINU
„Reykjavík vorra
daga“.
SJÁIÐ Reykjavík í eðlileg-
um litum. — Eitthvað á þessa
leið væri hægt að hugsa sjer
auglýsingu fyrir kvikmynd
Óskars Gíslasonar, sem hann
nefnir „Reykjavík vorra daga“
og frumsýnd var í gær í Tjarn-
arbíó. Og það þarf ekki að efa,
að bæjarbúar þyrpast niður í
Tjarnarbíó til að sýna sig og
sjá aðrá og til þess að sjá bæ-
inn sinn í eðlilegum iitum.
Um kvikmynd Óskars mætti
margt segja. — Það væri hægt
að gagnrýna hana á ýmsa lund,
en það sem fyrst og fremst verð
ur að minna á er að kvikmynda
vjelin lýgur ekki og þær mynd
ir, sem hjer sjást, sýna Reykja
vík eins og hún er. ,
Vafalaust mun það renna
upp fyrir mörgum gömlum
Reykvíking, sem sjer þessa
mynd, að óvíða er sólarlagið
og sólaruppkoman jafn unaðs-
leg og hjer við Faxaflóan. —
Esjan nýtur sín ekki til fulls á
þessum fáu litmyndum og hún
verður aldrei litkvikmynduð
svo gagn verði í vegna þess, að
til þess þyrfti að taka 24 kl.-
stunda filmu af henni og þó
væri það ekki nóg.
•
Of nærri nefinu.
JÁ, ÞAÐ eru gullfallegar
myndir í „Reykjavík vorra
daga“ og það er nú einhvern-
veginp þannig, að menn -sjá
ekki þá fegurð, sem þeir búa
við daglega og þurfa því að
fara í bíó til að sjá borgina
sína í eðlilegum litum.
En menn geta haft gott af
því að fara í bíó til að sjá hve
margt fagurt er til hjer við höf
uðstaðinn og síðan njóta feg-
urðarinnar af eigin reynd.
Á þennan hátt einn getur
kvikmynd Óskars orðið eins og'
hver önnur opinberun fyrir
Reykvíkinga. — Og ef hún get-
ur sýnt okkur eitthvað nýtt,
hve miklu meiri möguieikar
eru þá efeki til, að opna augu
ókunnra fyrir dásemdunum.
Kvikmynd Óskars þarf að
fara víða um land og víða um
heim. — |
•
Kostir ogf, gallar.
ÓÖKAR Gíslason væri meiri
galdramaður en hann hefði
leyfi til að vera, ef hann hefði.
gert fulkomna kvikmynd af
Reykjavik vorra daga, enda
vantar mikið á að svo sje. -—
E'lestar myndirnar eru vel
teknar, ágætlega lýstar og í
,,fókus“. Enda væri annað ekki
sæmandi þaulreyndum ljós-
myndara.
En það er einkum efnisröð-
un myndarinnar, sem ,er ábóta-
vant. Það er slegið úr einu í
annað. — ,,Aðalleikendurnir“„
sem er fallegt ungt fólk, nýt-
ur sín ekki í þögulli myndinnl
og það er ekki laust við stund-
um, að manni detti í hug, hvern
fjáran þau sjeu að flækjast fyr-
ir Óskari sí og æ þegar hann
fer um bæinn með kvikmynda-
vjelina sína.
Sumir, sem myndir eru tekn-
ar af koma eins og skrattinn
úr sauðaleggnum. — Listamenn
ina er gaman að sjá við vinnu
sína, en heldur hefði ieg t. d.
viljað fá að skygnast inn í leik-
hús augnablik í kvikmyndinni,
en að horfa framan í smettið
á okkur kollegunum.
•
Gæti gert mikið
gagn.
EN NÚ hefi jeg týnt til hið
helsta, sem hægt er að gagn-
rýna myndina. Og þó — það
verður aldrei verulegt gagn
að þöglum myndum nú orðið.
Fólk kann ekki við þær, en
býst við tal iog tónum.
Óskar Gíslason á þakkir
skyldar fyrir að hafa ráðist í
þetta fyrirtæki einn án þess að
stofna fjelag með stórum blaða
mánnafundum og löngum hrós
greinum fyrirfram.
Hann hefir boðað framhald
á myndinni og það er gleðilegt,
þegar hann hefir gert það fram
hald, ætti hann að taka sig til
og skera þá 4 klukkustunda
mynd niður í 1 Vi klukkutíma
og senda það út um borg og
bý. Það gerir ekkert til þó v.ið
heimafólkið sjáum alt. saman,
því við höfum gaman af því,
sem ókunnugum kann að leið-
ast. —
Og myndin gæti gert mikið
gagn til að kynna höfuðstað-
inn.
En það er með styttingu kvik
mynda, eins og styttingu blaða
greina, að enn er sú blaða-
grein óskrifuð, sem ekki má
bæta með því að skera af
henni.
•
Oryggismerkið.
HUGMYNDIN um öryggis-
merkið handa bifreiðastjórum,
sem mist hefir verið á hjer í
dálkunum, er að fá meiri og
meiri stuðning. Eihs og kunn-
ugt er tók eitt af vátrygging-
arfjelögunum upp þá góðu ný-
breytni, að hafa iðgjöld lægri
fvrir bifreðastjóra, sem varlega
aka og ekki valda slysum.
Nú hefir eitt af dagblöðun-
um minst á öryggismerkið og
ljáð hugmyndinni lið.
Þetta er ekki stórvægilegt
atriði í þjóðlífinu en gæti samt
haft góðan árangur og því sjálf
sagt að reyna það.
*
Mannrán?
HARÐORÐ skammarbrjéf
hefir mjer borist í tilefni af
því, að í norskri árbók, eða
almanaki er Gunnar Huseby
kúlukastari talinn vera norsk-
ur í báðar ættir.
Finst brjefritara að hjer sje
um hið frekasta mánnrán að
ræða. En varla er ástæða til að
vera svona uppvægur. Gunnar
er, eða hefir verið góður í-
þróttamaður og er Evrópu-
meistari í kúluvarpi. En með
allri virðingu fyrir þeim góða
manni Huseby. Ætli það væri
kanske hægt að komast að sam
komulagi við frændur vora um
það, að þeir fái Huseby, en rjett
ur okkar til Leifs hepna verði
ekki vjefengdur framar?
I MEÐAL ANNARA ORÐA . . . .
+
áyglýsingasfarfsemi í Holiywoed
ÞEGAR Bette Davis var að
leika í lcvikmynd, sem tekin
var í Kaliforníueyðimörkinni,
birtu Bandaríkjablöðin fregnir
af því, að hún hefði falið ofan
á risakaktus. Miljónir manna
lásu um það, að 49 kaktusþyrn-
ar hefðu stungist í hinn dýr-
mæta líkama hennar. Þegar
Carole Lombard sagði við kvik
myndatökustjóra, , að henni
mundi ánægja af þvi, að greiða
„Sam frænda“ hærri skatt,
heyrði einn af auglýsingamönn
um l^vikmyndafjelags hennar
þetta og símaði það blöðunum.
Frjettin kom á forsíðu daginn
eftir.
Þetta eru tvö dæmi um aug-
lýsingastarfsemi Hollywood. —
Betty Davis sagan var uppspuni
frá rótum, ungfrúin hefir aldrei
sest á risakaktus. En umrnæli
Carole Lombard voru sönn og
juku mjög á vinsældir hennar.
Sat á strútseggi.
Þrátt fyrir einstaka uppá-
tæki, sém kynnu að fá menn
til að ætla, að auglýsingastjór-
ar kvikmyndafjelaganna væru
ekki með öllum mjalla (ein-
hver gárungi fann upp á því,
að sitja í 3 vikur á strútseggi,
til að vekja athvgli á mvnd-
inni „The Egg and I“), hefur
auglýsingabrjálæðið farið mink
andi upp á síðkastið.
En óneitanlega eru þau ein-
kennileg sum uppátsgkin, sem
auglýsingamennirnir finna
upp • á, enda þótt þau eigi að
heita má að byggjast á sann-
leikanum.
Ung kvikmyndasfjarna frá
Dallas trygði Suðurríkjamál-
lýsku sína fyrir miljón dollara.
Lloyd’s Ijet hana fá trygging-
arskýrteini og blöðin ætluðu að
rifna af hrifningu. Það, sem
auglýsingamanni ungfrúarinnar
láðist að geta um, var, að trygg
ingin gilti aðeins í 24 klukku-
stundir.
Þegar myndin „Fanginn frá
Zenda“ var frumsýnd í New
York, var send sjerstck flug-
vjel eftir beim 12 :nönnum,
sem ennþá bjuggu í Zenda,
Ontario. Blöðin tilkyntu, að
.allir íbúar borgarinnar Zenda‘
hefðu komið til New York til
að sjá myndina. Enginn gat
auðvitað borið á móti þessu.
Þessi auglýsingaaðferð hafði
það í för með sjer, að varla
var til sá maður, sem ekki hafði
heyrt kvikmyndarinnar getið.
. Hinir 400 auglýsingamenn
Hollywood fá frá 50 dollurum
á viku upp í allt að 100,000 dali
á ári. Einn af fremstu auglýs-
ingastjórum Hollywood hafði
um skeið 150,000 dollara árs-
laun. Það var hann, sem fann
upp á því, að halda frumsýn-
ingu á „Destination Tokyo“ í
kafbát, sem lá á botninum á
San Francisco flóa.
Slökkviliðið gabbað.
Ein af frægustu auglýsinga-
brellum Hollywood stóð í sam-
bandi við myndina „Á hverf-
anda hveli“. Þegar bruni At-
lanta var kvikmyndaður, náðu
kvikmyndastjórarnir sjer í for
síðufrjettir, með þeirri einföldu
aðferð, að tilkynna ekki fyrir-
fram, að eftirlíking þessa stór-
kostlega bruna mundi verða
kvikmynduð. Svo þegar kveikt
Framh. á bls. 8