Morgunblaðið - 18.02.1947, Blaðsíða 6

8
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 17. febr. 1947
- KOMA INCÓLFS
B □
Framh. af bls. 1
ytri höfnina og lóðsbátur og
tollbátur fara út.
Aðeins 50—60 faðma frá Ing
ólfi Arnarsyni, þar sem hann
staðnæmdist á ytri höfninni,
var skip á síldveiðum, nýbúið
að kasta nótinni og voru skip-
verjar að 'draga nótina inn.
Byrjuðu þeir að háfa inn gott
kast í sama mund og Ingólfur
stöðvaðist. Var þetta skernti-
leg aðkcma.
Móttakan.
Kl. stundvíslega 3V2 siglir
Ingólfur Arnarson inn í höfn og
legst við hafnargarðinn fyrir
framan hafnarhúsið. Þar var
mikill mannfjöldi saman kom-
inn á uppfyllingunni, á nær-
liggjandi skipum, á húsþökum
og yfir höfuð hvar sern hægt
var að fóta sig.
Kl. 4 hófst móttökuathöfnin
um borð í skipinu og var henni
útvarpað.
Fyrst ljek lúðrasveit Reykja
víkur undir stjórn Albert
Klahn minni Ingólfs: Lýsti sól,
stjörnustól.
Ræða sjávarútvegsmála-
ráðherra.
Þessu næst flutti Jóhann Þ.
Jósepsson sjávarútvegsmála-
ráðherra ræðu.
Hann hóf mál sitt á þessa
leið:
„Þessi fagri febrúardagur
markar tímamót í sögu ís-
lenskrar stórútgerðar, og er
merkisdagur í sögu þessarar
þjóðar.
í dag fagnar höfuðstaður
landsins — fagnar þjóðin öll —
komu þessa skips, sem er hið
fyrsta af 32 samskonar botn-
vörpuskipum, sem fyrverandi
ríkisstjórn ákvað í ágústmán-
uði 1945 að láta smíða fyrir Is-
lendinga í breskum skipasmíða
stöðvum.
Vjer bjóðum hjer með skip
og skipshöfn hjartanlega vel-
komna heim“.
Þvínæst rakti ráðherrann í
stórurh dráttum aðdraganda
togarakaupanna, sem var
stærsti þátturinn í nýsköpun
atvinnulífsins, sem fyrverandi
ríkisstjórn beitti sjer fyrir.
Þetta væri fyrsti togarinn af
32, sem Islendingar sömdu um
smíði á í Bretlandi.
Síðan sagði ráðherrann:
,,íslendingar.
Old fram eftir öld bjuggu lands
menn við skarðann hlut hvað
skipakost snerti en sóttu samt
fast sjóinn og færðu björg í bú.
Skráðar eru sögur og þjóð-
inni kunnar um dáðrakka
drengi og hugumprúða, sem
buðu höfuðskepnunum byrg-
inn á opnu skipunum sínum á
þeim tímum sem skáldið hafði
í huga er kvað:
Fljúga stórir út frá Eyjum
áragammar á vastir framla
innan frá lándi með öllum
söndum
út er róið á þrútinn sjóinn.
Þótt mörg sje sagan kunn um
baráttu og fórnfúst starf feðra
vorra og þeirra feðra á þessu
sviði eru þær þó fleiri, sem
hann einn veit sem alt sjer og
yfir öllu vakir.
í dag minnumst vjer þeirra
sem í því aldalanga stríði stóðu
með þakklátum huga.
Og þá ber osss líka að minn-
ast þeirra stórhuga athafna-
manna, sem á liðnum áratug-
um hafa staðið í fylkingar-
brjósti í sjávarútvegsmálum
vorum, — þeirra, sem hófu þil-
skipaútgerð og þeirra, sem síð-
an rjeðust í það stórræði að
kaupa gufutogara til .landsins,
— ennfremur þeirra, sem bygt
hafa upp vjelbátaútgerð lands-
ins á hverjum stað.
Við hvert framfaraspor í
þessum efnum hefur stórhug-
ur og bjarsýni athafnamanna
lándsins verið að verki.
En einkum og alveg sjer-
staklega verða oss í dag hug-
stæð afrek og fórnir sjómanna
vorra, sem á undanförnum
stríðs- og hættutímum öfluðu
þjóðinni flestra þeirra gæða,
sem hún nú nýtur, og þeirra
verðmæta, sem hafa gert það
fjárhagslega kleift að koma
fótum undir nýsköpun atvinnu
vega þjóðarinnar.
Þegar vjer nú lítum þetta hið
mikla og fríða skip, sem að
bestu manna yfirsýn er talið
standa í fremstu röð botnvörpu
skipa, eins og þau gerast best
' meðal ’annara þjóða og jafnvel
framar, er ánægjulegt til þess
að hugsa, að á þessu og næsta
ári á þjóðin von á því að
eignast yfir 30 jafn mikil og
góð skip, sem munu dreifast á
helstu útgerðarstaðina hjer við
'land.
Þessu skipi hafa forráða-
menn höfuðstaðarins valið
nafn landnámsmannsins giftu-
ríka, sem trúði á handleiðslu
æðri máttarvalda og reisti hjer
bygðir og bú samkvæmt þeirri
trú sinni. Megi gifta landnáms
mannsins fylgja þessu fríða
Skipi og hugarfar hans marka
þau spor sem vjer stígum íil
framfara og viðreisnar í þjóð-
lífi voru“.
I lok ræðu sinnar afhenti
ráðherrann borgarstjóranum í
Rcykjavík skipið til eignar og
umráða til handa Reykjavíkur
bæ. „Megi því jafnan vel farn-
ast og verða landi og þjóð til
bjargræðis og blessunar", sagði
ráðherranm.
LúðrasVeiíin ljek „Islands
Hrafnistumenn“.
Ræða borgarstjóra.
Gunnar Thoroddsen borgar-
stjóri tók næst til máls og birt-
ist ræða hans hjer í heild:
Reykvíkingar og aðrir á-
heyrendur!
I dag hefur mikill viðburð-
ur gerst í sögu Reykjavikur og
landsins alls. Fullkomnasta
fiskiskip þjóðarinnar hefur
lagst við landfestat á íslandi.
Það er fyrsta skip hins fyrir-
heitna lands nýsköpunar at-
vinnulífsins og munu mörg
eftir fara. Höfuðborg landsins
á þetta skip og mun gera það
út. Reykjavík, heimili þessa
fyrsta landnema nýsköpunar-
innar, Ingólfs Arnarsonar, eins
og það var Reykjavík, sem var
heimili og aðsetur fyrsta land-
námsmannsins, Ingólfs Arnar-
sonar.
Fiskveiðar hafa lengst af ver
ið undirstaða Reykjavíkur og
aðalatvinnugrein. En tækin
hafa tekið miklum breyting-
um. Hinir opnu árabátar voru
lengi lífsbjörg Reykjavíkur. —
Siðar komu þilskip og loks tog
arar. Eftir súðbyrðings för kom
hinn seglprúði knörr, eftir segl
skipið vjelknúin skeið, yrkir
Orn Arnarson. Þessar gjör-
byltingar í útveginum hafa
orðið á skömmum tíma. Og nú
þegar ný atvinnubylting er
hafin 'með komu nýtísku tog-
arans Ingólfs Arnarsonar,
hljótum vjer að minnast með
virðingu og þökk brautryðjend
ann^, hinna framtakssömu for-
ystu- og athafnamanna, er
skynjuðu andardrátt hinnar
nýju tækni og færðu þannig
þjóðinni aukinn afla og af-
köst.
Nú er nýr þáttur að hefjast
í sögu íslenskrar útgerðar. Tog
araflotinn er að endurnýjast.
Til viðbótar.og í stað gamalla
skipa koma nú þrír tugir nýrra
og fullkominna botnvörpu-
skipa. Þau verða hraðskreiðari
og fengsælli en hin eldri, og
hollari vistarverur fyrir sjé-
mennina. — Þau eru atvinnu-
leg og fjelagsleg framför.
En það hefst ejnnig nyr þátt
ur í sögu Reykjavíkur á marga
lund. Þetta er til dæmis í fyrsta
sinn, sem bæjarfjelagið sjálft
ræðst í rekstur útgerðar. —
Reynslan mun sýna, hvort sú
tilhögun hentar betur eða verr.
Skoðanir eru skiptar um ágæti
opinbers atvinnureksturs. En
það segi jeg óhikað, að megin-
sjónarmið vort hlýtur að vera
það, að fá aívinnutækin og
halda þeim úti. Oskir allra
flokka munu sameinast í því
að árna hinni nýju bæjarútgerð
Reykjavíkur heilla og vel-
gengni.
Forgöngumönnum bessá máls,
fyrverandi ríkisstjórn og ný-
byggingarráði, og ekki síst
sjávarútvegsnefnd og útgerð-
arráði Reykjavíkur, vil jeg
flytja alúðar þakkir Reykja-
víkurborgar.
En það eitt er ekki nóg að
eignast listaskip, sem líklegt er
til mikilla afreka. Þótt tæknin
muni komin á það stig að geta
siglt mannlausum skipum eft-
ir áætl.un, verða fiskveiðar
ekki ennþá a. m. k. stundaðar
án mannafla. Þjóð vor er svo
lánsöm að eiga stóra stjett karl
menna, sem sækja sjóinn fast
og hræðast hvergi holskeflur
Ægis eða dutlunga Ránar-
dætra. Sjómenn Islands hafa
sannað öllum heimi kjark sinn
og karlmannslund á árum
styrjaidarinnar. Þeir munu
ekki reynast deigari á íímum
heimsfriðar í glímu sinni við
hafið. Þeir eiga kröfu til þess,
að þjóðin búi þeim í hendur
örugg skip með góðum aðbún-
aði fyrir þá sjálfa. Skipið er
tæki, fiskimaðurinn stjórnandi
þess. Orn Arnarson segir í hinu
snjalla sjómannakvæði sínu:
Hvert eitt fljótandi skip
ber þó farmannsins svip,
hann er ferjunnar andi og
hafskipsins sál.
Sjómartnastjettin mun færa
björgin í grúrtn undir frámtíð-
arhöll. -
Fyrir eitt þúsund sjötíu og
þrem árum nam Ingólfur Arn-
arson land hjer í Reykjavík
vegna þess að öndvegissúlur
hans rak hjer að landi. Þetta
glæsta skip er heitið eftir iand
nemanum fyrsta. Það er önd-
vegisskip íslenska fiskiflotans.
Vjer berum nú. fram til for-
sjónar vors fagra”lands þá ósk,
að gifta fyigi nafní, og að far-
sæld Ingóifs landnámsmanr.s
svífi jafnan yfir vötnunum þar
sem þetta skip leggur leið sína
um.
Fyrir hönd bæjarstjórnar og
Reykjavíkurbórgar býð jeg
Sveinn Benediktsson, Ingvar
VilhjálmSoOn, Jón Áxel Pjet-
ursson og Ingólfur Jónsson.
Utgerðrrráð hefir kjörið þá
Svein Benediktsson og Jón A.
Pjeturscon til þess að annast
framkvæmdarsíj órn bæj artogar
onna fyrst um sinn. Skrifstofa
útgerSarráðs cr í Hafnarhús-
i:iu.
Ráðgert er að Ingólfur Arn-
arson fari á veiðar eftir 10
ciaga. Bræcslutæki verða sett í
skipið hjer cg það búið til
veiða aS. ö.'ru leyti.
togarann Ingólf Arnarson vel-
kominn og skipshöfn hans al’a
og veiti honum viðtöku fyrir
bæjarins hönd.
Lúðrasveitin ljek: Þar forn-
ar súlur flutu á land.
Gísli Jónsson alþm., sem hef
fr haft eftirlit með smíði skips
ins talaði næst. Hann lýsti
skipinu og er ræða hans birt
á öðrum staS í blaðinu.
Lúðrasveitin Ijek: Það laug-
ast svölum úthafsöldum.
Ræða forseta
Áhiifn sklpsias.
Þrettén mar.na áhöfn var á
skipinu heim. Slcipsstjórinn er,
sem kunnugt er, Hannes Páls-
son. Aðrir skipsverjar voru:
1. vjelstjóri: Þorkell Sigurðs
son.
1. stýrimaður: Loftur Júlíus
son.
2. vjelstjóri Baldur Snælánd.
| 2. stýrimaður: Gunnar Auð-
unsson.
BáísmaSur: Olafur Sigurðs-
sor>.
Matsveinn: Guðm. Marías-
bæjarstjórnar.
Að síðustu talaþi Guðmund-
ur Ásbjörnsson forseti fcæjar-
stjórnar.
,.Þaö varðar mest til allra
orða, að undirstaðan rjett sje
fundin“.
Islendingum hættir við að
vera ósammála um flest. Þó
myndi það sameiginlegt álit
flestra, að sjávarútvegurinn
væri sú undirstaða, sem flestar
framfarir og framkvæmdir
voru reistar á hjer á landi.
Við fögnum Ingólfi Arnar-
syni, þessu fagra og glæsilega
skipi. Það er trú okkar og cin-
læg von, að hjer hafi verið vel
og viturlega í haginn búið —
Ræðumaður minti á hið
gamla_ orðatiltæki sjómanna:
Betur á bak, betur á stjór og
báðir áfram. Tökum undir með
gömlu sjómönnunum og drög-
um ekki af okkur hvort sem
við störfum á sjó eða landi.
Að síðustu ljek lúðrasveitin
ísland ögrum .skorið og þjóð-
sönginn.
son.
Loftskeytrmaður: Ingólfur
Friðbjarnarson.
Kásetar: Jónatan Kristleifs-
osn, Kári Gíslason og Leó
Kristleifsson.
Kyndarar: Ármann Brynj-
ólsson og Linar M. Karlsson.
I
Farmur skipsins.
Ingólfur Arnarson tók um
140 spnálestir af vörum í Hull
til flutnings heim.
Útvegaði Eimskipafjelag ís-
lands skipinu flutninginn og
sjer um afgreiðslu hans hjer.
Sem tákn góðvildar til þessa
fyrsta hinna nýju togara, læt-
ur Eimskipafjelagið aðstoð
sína í tje án nokkrar þókn-
unar.
♦
'Skipið íil sýnis í dag.
I dag á almenningur þess
kost að skoða skipið. Verður
það til sýnis frá kl. 9—12 árd.
og 1—7 síðd.
Siglt út fyrir cyjar.
Þegar móttökuathöfninni var
lokið voru landfestar skipsins
leystar og siglt út fyrir eyjar.
Var margt boðsgesta innan-
borðs. Skoðuðu menn skipið
eftir því sem kostur var á, en
veitingar (brauð og öl) voru
framreiddar í binum rúmgóðu
vistarverum skipsins.
Reykjavíkur-
íogararnir.
Af þeim 32 togurum, sem
samið var um smíði á í Eng-
landi, var 15 úthlutað til
Reykjavíkurbæjar og útgerð-
arfyrirtækja í bænum. Af bess
um 15 togurum keyptu ein-
staklingár 5 í upphafi, en
Reykjavíkurfcær 10, en bær-
inn seldi aftur 5 til útgerðar-
fyrirtækja í bænum. Bærinn
sjálfur á því enn 5 togara, þrjá
eimknúna og tvo dieseltógara.
Sjerstakt útgerðarráð héfir
yfirstjóm á rekstri bæjartog-
aranna. Það skipa þessir ménn:
Kjartan Thors, formaður,
f?
íSrinpns
rr
im
j Kvenfjelagið Hringurinn hjelt
j veglegt 40 ára afmæli sitt með
* hófi í samkomuhúsinu hjer á
surmudagskvöldið 16. febrúar.
Fprmaður fjelagsins, fröken
Anr.a Magnúsdóttir, setti hóf-
ið og rakti sögu fjelagsins í
stórum dráttum. Frú Sesselja
Konráðsdóttir ,skólastjóri, flutti
ræðu. en frú Valgerður Krist-
jánsdóttir mintist ýmsra stunda
úr lífi fjelagsins, á fyrri árum,
| en hún hefir verið fjelagi
| Hringsins frá stofnun hans. Frú
| Kristín Þorvarðsdóttir las upp,
kvennakór undir stjórn Bjarna
j Andrjessonar söng nokkur lög,
j og leikinn var smáþáttur „Fólk-
ið í húsinu". Árni Helgason
ílutti fjelaginu afmæliskveðju,
en auk þess voru nokkur ávörp
j flutt til fjelagsins og skeyti les-
in. Síðan hófst dans.
Skemtun þessi fór vel fram
og var fjelaginu til verðugs
sóma.