Morgunblaðið - 14.03.1947, Blaðsíða 9

Föstudagur 14. mars 1947.
MOHGUNBLAÐIÐ
Sjereignarstefnen gegn kommúnismahum
GETUR sjereignarskipu-
lagið og kommúnisminn lif-
að hlið við hlið án þess að
reyna ósjálfrátt að eyða
hvort öðru?
Þetta er gömul spurning,
sem þó er ofarlega á baugi
í dag.
Það mætti orða spurning-
una öðru vísi: Getur Stalin-
isminn látið af þeirri stefnu
sinni að ætla sjer að gegn-
sýra allan heiminn og vill
veröldin láta sjer það í ljettu
rúmi liggja, hvernig Rússar
lifa lífinu?
Kommúnisminn er raun-
ar afar rúmt hugtak, þ. e. a.
s. rússneski kommúnisminn.
Ef gera ætti tilraun til þess
að skilgreina hann, yrði það
nánast gert þannig, að hann
væri hreyfing, sem kenndi
sig við Rússland og hags-
muni þess, en stefndi jafn-
framt að heimsbyltingu, þ.
e. a. s. umsköpun þjóðfjelags
hátta í heiminum eftir rúss-
neskum fyrirmyndum og
rússneskri yfirdrotnan al-
heimsins.
Kommúnismi Stalins er
kominn langt burt frá hin-
um upprunalega kommún-
isma. Rjetttrúnaðar Marx-
isminn hefir beðið mikið á-
fall. Tekjumismunurinn er í
Sovjet-Rússlandi meiri en
e. t. v. í nokkru öðru landi
og yfirstjettareinræðið er
meigineinkenni hins fúss-
neska þjóðskipulags.
Rj'ður brautina.
En í viðhorfum sínum til
umheimsins haga Rússar
sjer ennþá samkvæmt kenn-
ingum Marx, bæði í ýmsum
framkvæmdum og um fram
allt í áróðri sínum.
Marxisminn er þannig
fyrst og fremst notaður til
þess að' ryðja stefnu Rússa
brautina. í öllum löndum er
rjetttrúuðum kommúnistum
safnað saman og þeir æfðir
í slavneskri undirgefni enn-
þá auðmjúkari en sú prúss-
neska nokkru sinni var. —
Þannig tekst Kreml að
halda við hinum uppruna-
legu áhrifum sínum út á við
og brúa hið breiða bil á milli
orðagjálfurs kommúnista út
í heiminum og staðreynd-
anna heima í Rússlandi.
Að sjálfsögðu koma fyrir
árekstrar. Margir, gáfaðir
kommúnistar hafa komist að
raun um þá andlegu prettij
sem þeir eru beittir. Sumir
setja fram gagnrýni sína
eins og Karl Liebknecht og
Rósa Luxemburg, gerðu
einu sinni. En flestir þora
ekki annað en þegja eða láta
af öðrum ástæðum kyrrt
liggja. Kjarni málsins er fyr
ir flestum þeirra ekki vissan
um að kommúnisminn- sje
hin rjetta þjóðfjelagsskipan,
þ e. a s. rússneski kommún-
isminn, heldur hitt, að þeir
í eftirfarandi grein ræðlr sænskur sljórnmálafrjeitaritari stefnu Sovjef-Rússlands
og markmið í ufanríkismálum. Greinin birtisf í sænsku tímariii og vakti
mikia athygli. 1
eigi eitthvað til þess að trúa
á í hinum bolsjeviska fagn-
aðarboskap. Og þeir trúa
enda þótt þeir "hmra með
sjálfum sjer spyrji sig
ýmsra spurninga. Þessvegna
er það, að herra Sven Lind-
rot hefur aldrei greint á við
Moskva, jafnvel ekki í smá-
atriðum. Þessvegna heldur
fjöldi sænskra kommúnista
áfrarp að trúa hinum komm-
únistiska áróðri og láta nota
sig sem verkfæri erlends
ríkis.
Hin mikla spurning hefir
í vaxandi mæli orðið þessi:
Getur hin vestræna sjer-
eignastefna, mótuð lýðræðis
sósíalisma, lifað við hlið
Stalin-kommúnismans ?
Stalin'hefir nýlega svarað
þessari spurningu játandi.
Lenin var á sínum tíma
þeirrar skoðunar að henni
yrði dð svara neitandi. Hans
álit var að kommúnisminn
yrði að breiðast út eða
hverfa. — í hans augum var
Þýskaland tilvalið byltingar
land. — Hann gerði bylting-
una í Rússlandi nærri því af
tilviljun.
Keisarastjórnin þýska hafði
kallað hann frá Sviss til þess
að nota sem Trjóuhest í Rúss
landi zarsins. Þannig skap-
aði óöldin í Rússlandi mögu
leika fyrir byltingu lítils
minnihluta í landinu.
En hann varð fyrir beisk-
um vonbrigðum. Þjóðverjar
hliðruðu sjer hjá byltingu.
En Lenin hjelt til dauða
dags fast við þá hugmynd,
að heimsbýltingin væri nauð
synleg, ef hið kommúnist-
iska stjórnskipulag Rúss-
lands ætti ekki að falla.
Stefna Stalins.
Hugsjón Lenins var síðan
haldið á loftí með kenningu
Trotskys um áframhald bylt
ingarinnar. En annar maður
tók nýja stefnu-. Stalin lýsti
yfir þeirri skoðun sinni, að
maður gæti vel hugsað sjer
sósíalismann þ. e. a. s. kom-
múnismann eftir rússneskri
fyrirmynd, framkvæmdan í
einu landi. Það væri hægt að
framkvæma þetta vegna
þeirra andstæðna, sem „auð
valdsríkin“ væru í inn-
byrðis.
Stalin trúði þannig á það
að hægt væri að framkvæma
sósíalismann í einu landi. —
Hann vann í samræmi við
þetta, en þetta þýddi þó
ekki það, að hann hyrfi frá
hugmyndinni um heimsbylt
ingu. Það þýddi hinsvegar,
að hann áleit að hann yrði
að gera Rússland svo sterkt
að hin langþráða heimsbylt-
ing, sem heimúrinn þó var
tregur til að aðhyllast, yrði
framkvæmd með aðstoð ut-
an frá í stað innan frá í
hverju landi, það er að segja
með hjálp Rauða hersins í
stað uppreisnar herra Linde
rot.
Það liggur í eðli málsins,
að ákvörðunin um að vinna
sameiginlega að heimsbylt-
ingunni og eflingu Rúss-
lands hlaut að leiða af sjer
að allur áróður byltjngar-'
stefnunnar yrði notaður í
þágu rússneskra þjóðarhags-
muna
Stalin talar þannig, sem
ókrýndur keisari Rússlands.
En það skýrir þó ekki á-
standið fyllilega að benda á
hina ótvíræðu heimsveldis-
stefnu Rússa. Við verðum að
minnast þess, að Rússar
telja sig vera að berjast fyr-
ir betri heimi. Það verður
oft vart vissrar spámanns-
hneigðar hjá Rússum, bæði
sem kommúnistum og þjóð.
Og það sem er enn þá
þýðingarmeira er, að hjá
stjórn Rússlands er lítils um
burðarlyndis að vænta. Það
má að vissu leyti jafna henni
við Múhameðstrúarmenn.
Lýðræðið felur í sjer
ríka hneigð til umburðar-
lyndis. Það getur mæta vel
þolað að nágrannaríki hafi
annað þjóðskipulag og
stjórnarform. Hin vestrænu
lýðræðisríki vildu náttúr-
lega gjarnan að Rússland
hallaðist í lýðræðisátt og
ynni með þeim. En hugsjóna
leg krossferð á hendur
Moskvu, vegna þjóðskipu-
lags hennar er varla hugs-
anleg. Ef að til styrjaldar
kemur, hlýtur það að verða
af öðrum ástæðum og þá
fyrst og fremst af útþenslu-
stefnu Rússa sjálfra.
En nú hefir Stalin látið í
ljós skoðun sína á sósíalism-
anum í einu landi og nú fyr-
ir skömmu sagt í samtali við
Alexander Werth. „Jeg dreg
möguleikana fyrir friðsam-
legu samstarfi alls ekki í
efa. Jeg tel þá þvert á móti
vera vaxandi. Framkvæmd
kommúnismans í einu landi
er fyllilega möguleg, sjer-
staklega landi eins og Rúss-
landi.“
Þetta ætti að vera nægilega
greinilegt, finst manni. En
þótt ólíklegt sje, mælir
reynslan þó gegn því. —
Kjarni málsins er nefnilega
sá, að ekkert bendir til þess
að Kreml hyggi á að afvopn-
ast áróðursvopnum sínum.
Þvert á móti hefir í þeim
löndum, sem Sovjetríkin
hafa áhrif í verið hafin,
greinileg Sovjetskipulagn-
ing.
í þessu sambandi kemur
manni í hug árið 1927, þegar
Chiang Kai-Shek og Kuom-
ingtang í Kína brutu skyndi
lega allar brýr við Mosku,
en með honum hafði þá ver-
ið reiknað sem öruggum
hlekk í keðju heimsbylting-
arinnar. Það var mikill ósig-
ur fyrir Stalin, enda gerði
Trotsky, hinn mikli keppi-
nautur hans, allt sem hann
gat til þess að notfæra sjer
hann. Hann benti á þá ein-
feldni Stalins ,að taka upp
samvinnu við jafn þjóðern-
issinnaðan flokk og Kuom-
ingtang í staðinn fyrir að
tryggja sjer samvinu Kína
með sósíaliseringu lands-
ins.
En í þetta skifti eru Rúss-
ar ákveðnir í að láta niður-
stöðuna ekki verða slíka.
Bak við járntjaldið.
Bak við járntjaldið er stöð
ugt unnið að útbreiðslu kom
múnismans. Takmark henn-
ar er útrýming hinna borg-
aralegu afla, sjerstaklega
þeirra, sem sjá djúpið milli
hinna kommúnistisku kenn-
inga og lífskjara fólksins í
Rúslandi.
Moskva hefir sterkari tök
á kommúnistaflokkum
þeim meira fje en nokkuru
sinni fyrr. Þetta verður
varla skýrt á annan hátt, en
þann, að Moskva búi sig und
ir nýja sókn í sambandi við
þá heimskreppu, sem nú er
að öllum líkindum stefnt út
í. Allt bendir þannig til þess,
að árásar og heimsveldis-
stefna Moskva sje óbreytt.
Spurningin um það, hvort
sjereignarstefnan og komm-
únisminn geti lifað hlið við
hlið, ætti þessvegna að orð-
ast þannig, hvort þessar
tvær stefnur muni gera það
friðsamlega.
Það er e. t. v. ekki hægt að
svara þessari spurningu end
anlega nú. Ef það væri hægt
Væri unnt að svara með
fullvissu spurningunni um
það, hvort verður held-
ur stríð eða friður.
En svo mikið er hægt að
segja, að hið síðarnefnda,
hinn margþráði friður,
krefst mikilla breytinga á af
stöðu Rússlands. Hann
krefst, aukins umBurðar-
lyndis í Moskva,
Mikilvægasta sönnunin
fyrir breyttri afstöðu Rússa
væri upplausn kommúnista-
flokkanna eða breyting'
þeirra í vinstriflokka, sem
ekki væru hrein verkfæri
Moskva. En ef til vill er það
draumsýn ein. En á þeirri
draumsýn kann svarið við
J spurningunni um stríð eða
hinna ýmsu landa og leggur.frið að velta.
Sníða- og saumakensla
!! Síðasta námskeið mitt á vetrinum. — Uppl. 1
síma 4940.
Ingibjörg Sigurðardóttir.
FramSíSaratvinna
Þekt fyrirtæki hjer í bænm vantar góðan
bókhaldara strax. Hæg vinna, góður vinnu-
tími. Fæði á staðnum. — Tilboð ásamt mynd
ef til er, og uppl. um mentun eða fyrri vinnu-
stað óskast sent fyrir mánudagskvöld til afgr.
Mbl. merkt: „Ungur maður“.
1>V*> vxpx*

EEeildsölufyrirftæki
sem hefir góð ensk sambönd etc. etc. gæti, ef
til vill, losnað við lagarvörur, gegn framtíðar-
samvinnu í sambandi við mann, er stofnsetur
sig erlendis. — Tilboð merkt: „Viðskifti“ send-
ist Morgunblaðinu fyrir n.k. mánudag!.