Morgunblaðið - 26.04.1947, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLÁblB
Laugardagur 26. apríl 1947
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigtós Jónssen
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgCarm.)
Jfrjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Ámi Garðar Kxistinsaon.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði innanlanda.
kr. 12,00 utanlands.
Í lausasðlu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
. Erfðafylgjan
UM ÞAÐ verður ekki deilt, að íslenska þjóðfjelagið hefði
núbetri aðstöðu en nokkru sinni fyrr, til þess að tryggja
góða og örugga afkomu allra þegna sinna, ef ekki gamla
erfðafylgjan — sundrungin — væri höfð í fyrirrúmi og
rifi niður'jafnharðan alt, sem upp er bygt.
Með aðgerðum fyrrverandi ríkisstjórnar á sviði ný-
sköpunar atvinnulífsins var raunverulega lagður grund-
völlur að nýju, glæsilegu þjóðfjelagi. En ekki gekk það
mótstöðulaust að fá það fram, að verulegum hluta af hin-
um erlendu innstæðum skyldi varið til kaupa á nýjum
íramleiðslutækjum. Þá voru öfl sundrungar einnig að
verki, sem töldu þetta hið mesta glapræði. Alt var til
iundið, til þess að reyna að koma áformum ríkisstjórnar-
mnar fyrir kattarnef. Reynt var að telja þjóðinni trú um;
að ekkert vit væri í §ð serfija“þá um smíði togara, því að
þeir myndu lækka stórlega í verði þegar frá liði. Reynsl-
an hefir skorið úr um þetta, því ef við ættum nú að gera
samninga um smíði togara, myndu þeir verða a. m. k.
þriðjungi dýrari, og vafasamt hvort við gætum fengið
nokkurn togara smíðaðan fyrst um sinn.
★
Hvar stæði íslenska þjóðin í dag, ef fyrrverandi stjórn
hefði ekki unhið hið farsæla starf á sviði nýsköpunar-
innar?
Mikið er um það talað í dag, að gjaldeyrisforði þjóð-
arinnar sje upp etinn, og er þáíii rjett. Ef fyrrverandi
stjórn hefði ekki tekið þá ákvörðun, að verja miklum
hluta erlendu innstæðnanna til kaupa á nýjum fram-
leiðslutækjum, ættum við enn inni erlendis verulega
íúlgu. Við gætum því enn um skeið lifað hátt, með því
að ávísa á innstæðurnar, meðan þar væri eitlhvað af að
taka. En brátt ræki að því, að innetæðurnar væru upp
etnar. Hvað þá? Þá stæðum við uppi slippir og snauðir.
Engin ný framleiðslutæki væri keypt og engir möguleik-
ar til að kaupa þau, því til þess hefðum við engan gjald-
eyri.
Það verður því aldrei nógsamlega þakkað hið giftusam-
lega spor sem fyrrverandi stjórn steig, er hún festi mik-
inn hluta innstæðunnar, og bjargaði honum frá eyðingu.
★
En það er ekki nóg, að eignast ný og fullkomin fram-
leiðslutæki. Tækin verða að vera í starfraékslu, til þess
að þeirra verði not fyrir þjóðfjelagið og fólkið í landinu.
Hin þungbæra dýrtíð í landinu hvílir jafnan sem svartur
skuggi yfir atvinnuvegum landsmanna. Dýrtíðin er hjer
margfalt meiri en í nágrannalöndum okkar. Einhverntíma
hlaut sú staðreynd að blasa við, að við yrðum til neyddir
að lækka framleiðslukostnaðinn, ef við vildum dkki verða
undir í samkepninni á heimsmai;kaðinum.
Nú er þessi stund upp runnin. Það er staðreynd, sem
ekki verður á móti mælt, að við getum ekki selt fram-
leiðslu bátafisksins því verði, sem keppinautarnir selja
sinn fisk fyrir með góðum hagnaði.
ir
En hvernig mætum við þessum kalda veruleika? Hvað
höfumst við að, til þess að leysa dýrtíðarvandamálið og
koma atvinnuvegunum á rjettan kjöl?
Þessu er fljótsvarað: Við rífumst innbyrðis og höldum
áfram að gera auknar kröfur. Hvergi má slaka til.
Nú eru verklýðsfjelögin hvött til að segja upp samning-
um og gera nýjar kaupkröfur. Þetta á að bjarga atvinnu-
vegunum, þegar nál. öll framleiðslan frá vertíðinni liggur
óseld í landinu, vegria þess að við krefjumst miklu hærra
verðs en keppinautar okkar! .
Það er engu l'íkara en að við sjeum á vitfirringaspítala,
svo heimskulega höfumst.við að. Og þó gætum við haft
það betra en nokkur önnur þjóð, ef við skildum vitjun-
artíma okkar, tækjum höndum saman og trygðum fram-
tíð atvinnuveganna og nýsköpunarinnar.
Víkverji áhrifcir:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Heklufrjettir í
Texas.
FRJETTIRNAR af Heklugos
inu hafa barið víða um heim
og vakið athygli. Víðast hvar
erlendis hafa menn sett gosið
í samband við mikla hættu og
óttaV að Hekla myndi enn
valda slysum og dauða. Þann-
ið hefir maðurinn hugsað, sem
sendi ættingja sínum, sem
hjer,dvelur símskeyti og sagði:
„Hefi heyrt um Heklugosið.
Hefir þú orðið fyrir nokkru
slysl“.
Á dögunum fjekk jeg brjef
frá stúdent í Texas, sem hafði
kynst þar þremur íslenskum
námsmönnum. Hann segir m.
a. á þessa leið í brjefi sínu:
Mjer varð illa við er jeg heyrði
útvarpið segja frá því að Hekla
væri farin að gjósa. Mjer varð
hugsað til vina minna á ís-
landi -og hvort þeir væru í
nokkurri hættu, en þá mundi
jeg eftir því að Hekla er svo
langt frá Reykjavík og að vin-
ir mínir myndu sennilega ekki
vera í neinni hættu.
•
Mexikanski
hcrbergisfjelaginn.
BRJEFRITARINN heldur síð
an áfram að segja frá kynnum
sínum af íslenskum námsfjelög
um við háskóiann í Téxas. (Sig
urður Matthíasson og kona
hanj Þóra Þórðardóttir og
Njáll Símonarson) fræddu mig
og herbergisf jelaga okkar Sigga
sem er .mexikanskur og heitir
Carlos Molina, um ísland. Car-
los var vanur að hóta þvr, að
einn góðan veðurdag myndu
Mexikanar koma til íslands og
setja mexikanska flaggið á
Heklutind. En Siggi svaraði því
jafnan' til, að fyrst yrðu Mexi-
kanar að fá leyfi íslendinga til
að koma til landsins; það leyfi
myndi tæpast auðfengið, því j
Islendingar væru menn vandir
að virðingu sinni.
Þegar við Carlos heyrðum
um Heklugosið og við mint-
umst vina ókkar vankaði hjá
okl * r á ný löngun til að heim-
sækja Sögu-eyjuna og sjá
„FALLIG ISLAND STÚLKA“.
•
Vilja fá fleiri íslend-
inga til Texas.
BRJEFRITARINN frá Texas
lýkur máli sínu með þessum
orðum: „En í alvöru talað. Það
sem mig langaði til að kæmi
fyrir augu sem flestra Islend-
inga, er að þessir þrír íslend-
ingar, sem jeg nefndi, eignuð-
ust hjei>marga vini í Texas,
sem þótti leitt er, þau fóru
heim, og koma kanski aldrei
aftur. Við vonumst eftir því að
fleiri Islendingar konw til okk-
ar. Við gleymum ekki þessum
vinum okkar frá íslandi, sem
voru sannkallaðir fyrirmyndar
fulltrúar þjóðar sinnar. Okkur
þykir r«*jög fyrir að heyra að
Hekla skuli valda sorg í „Landi
miðnæturssólarinnar“. Og jeg
lýk bessum orðum mínum með
því sem hihir norrænu vinir
mínir kendu mjer endur fyrir
löngu: „Skál í botn fyrir Is-
landi“. John H. Hall Jr. (Jón
Hallsson)“.
Þannig er brjef stúdentsins
í hinu fjarlæga landi, sem leidd
ist að heyra frjettirnar um
Heklugosið.
Misnotkuu á
þörfu tæki.
ÞAÐ tók tímann siríh að fá
Ríkisútvarpið til að fara að
nota stálþráð til upptöku á
efni. Þegar skrifað var um
| þetta hjer í dálkana í fyrra og
bent á að útvarpið þyrfti að
eignast svona tæki kunnu sum
ir útvarpsmenn okkur litlar
þakkir fyrir ábendinguna. Og
kanski hefði það betur aldrei
verið gert. Síðan útvarpið
fjekk stálþráðstækið hefir það
verið notað í tíma og ótíma.
Það stríplast ekki svo strákar
á íþrótamóti, að því sje ekki
lýst út í æsar á stálþráð og
sent út í Ijósvakan, ekki einu
sinni, heldur hvað eftir annað
og oft á dag. Ef þessi misnotk-
un stálþráðsins heldur áfram,
kemur að því að útvarpsnot-
endur formæla þessari svo ann
ars börfu uppfindingu.
•
Flámælti
skólasöngurinn.
ÚTVARPSÞULURINN, sem
ljek lögin í hádegisútvarpinu
á sumardaginn fyrsta, er vafa-
laust hljómlistarunnandi og
hefir vit á tónum. Það mátti
heyra það á því hve hQpum
dauðleiddist að leika kórsöngv
ana frá Laugarvatnsskólanum
í fyrnefndum útvarpstíma. Og
það er vafalaust fleirum, sem
hefir leiðst að hlusta á þann
hörmungarsöng. Eitt lagið
bætti þó úr, því það var að
minsta kosti hægt að hlæja að
því, en það var lagið, þar sem
karlmannsröddin baulaði á eft-
ir kórnum. Svo var það nærri
því eins spennandi og víðavangs
hlauoið, að fylgjast með því
hvort. söngvarinn eini og á eft-
ir, myndi ná fjelögum sínum.
En honum tókst það aldrei.
Lærdómsríkur var söngur
Laugarvatnsskólanemenda að
því leyti til, að flámæltara fólk
hefir ekki áður heyrst í ein-
um hóþ. Það ráð er gefið hjer
af einlægni. að eitthvað af þeim
tíma. sem nemendur í þessum
skóla nota til þess að iðka söng
list verði varið til framburðar-
kenslu í íslensku.
MEÐAL ANNARA ORÐA . . . .
ADOLF Hitler var strangur
kennari, en það, er hann kendi.
kendi hann vel. Hinir sjálfs-
ánægðu hlógu að fimtu her-
deildum hans, sögðu að þetta
væru andlega bilaðir menn. En
að bví kom, að Hitler ruddist
inn í Noreg, því nær án þess
að einu einasta skoti væri
hleypt af; Maginotlínan fjell
fyrir honum og franski her-
inn fór í mola. Hinir sjálfs-
ánavðu fundu sannleikann í
fangabúðunum: Land, þar sem
fimta herdeild hafði náð að
festa rætur, gat ekki varist ó-
vinum sínum.
Fimta herdeild
Bandaríkjanna.
FYRIR þrem vikum síðan,
var því haldið fram fyrir þeirri
neÞi^. fulltrúa,deildar Banda-
ríkjaþings, sem rannsakar á-
kærur um óþjóðlega starfsemi,
að ef Rússland skæri upp her-
ör gegn lýðveldislöndunum,
mundu Bandaríkin komast að
raun um það, að innan landa-
mæra þeirra væri fimta her-
deild, sem væri öflugri en
nokkur þeirra, sem Hitler kom
á fót. Þessi fimta herdeild var
ennfremur sagt, var Kommún-
istaflokkur Bandaríkjanna.
William C. Bullitt, fyrver-
andi sendiher’ra Bandaríkjanna
í Moskva. bar vitni fyrir nefnd
inni. Hann sagði meðal annars:
Rússar eru að koma fimtu
herdeildum á fót á hernaðarlega I
mikilvægum stöðum víðsvegar
í heiminum, með árás á Banda-
ríkin fyrir augum.
Kommúnistaflokkurinn er
fimta herdeild þeirra í Banda-
ríkjunum. Undantekningarlaust
má gera ráð fyrir, að allir
baftdarískir kommúnistar sjeu
föðurlandssvikarar.
Kommúnismi er ekkert ann-
að en „rauður fasismi“.
Stalin mun því aðeins leggja
á hilluna áform sín um al~
heimsyfirráð, ef Bandaríkin
segja honum það — og meina
það.
Vel skipulngt.
J. Edgar Hoover, yfirmaður
bandarísk.u leynilögreglunnar,
hafði sömu sögu að segja. Hin
kommúnistiska fimta herdeild,
sagið hann. ,,er mun betur
skipulögð en deildir nasista í
löndum þeim, sem þeir her-
sátu, áður en þeir gáfust upp“.
Hoover hjelt því einnig fram,
að kommúnistar væru aðeins
„rauðir fasistar“. Meðlimatala
Kommúnistaflokksins, sagði
hann ennfremur, skiftir ekki
svo miklu máli. Hann hafði
eftirfarandi ummæli eftir ein-
um af leiðtogum komrpúnista:
„Styrjöld milli Bandaríkj-
anna-eg Rússlands múndi vera
órjettlát, þess vegna verðum
við að berjast gegn henni. En
ef til hennar kæmi, mundi
I Kommúnistaflokkur Bandaríkj
anna áreiðanlega standa með
Rússum“.
Bandarískir kommúnistar
svöruðu þessum ásökunum með
því að skírskota til mannrjett-
indaskrár Bandaríkjanna, en
þessi tilraun tíl að lýsa komm-
únistum sem venjulegum
bandarískum borgurum, fór út
um búfur, þegar Eugene Denn
isr aðalritari flokksins, var kall
aður fyrir fyrgreinda nefnd
Bandaríkjaþings. Hann neitaði
að svara fyrstu spurningu
nefndarmanna — að skýra frá
hinu raunverulega nafni sínu
og hvar hann^væri fæddur.
Atta nöfn.
Herbert Hoover sýndi þó
fram á. að þessi kommúnista-
leiðtogi hefði getað notað hvað
sem var af átta nöfnum. Hið
rjetta nafn hans var að vísu
Francis Eugene Waldron, en á
hinum langa starfsferli sínum
hafði hann notað nöfnin Franc
is Xavier Waldron Jr„ Frank
Waldron, Eugene Dennis, F. E.
W. Dennis, Gene Dennis, Paul
Eugene Walsh og „Milton“.
Að aflokinni rannsókn. lýsti
rannsóknarnefnd Bandaríkja-
þings yfir eftirfarandi: „Það
er samhljóða álit þessarar
nefndar, að Kommúnistaflokk-
ur Bandaríkjanna sje í raun og
veru erindreki erlendrar stjórn
ar“.