Morgunblaðið - 14.08.1947, Blaðsíða 7

Fimtudagur 14. ágúst 1947
MORGUNBLAÐIÐ
7
Guðrún Jónsdóttir frá Prestsbakka:
MILLI ÁRA OG LANDA
ii.
JEG sat í lestinni á brautar-
etöðinni Gare du Nord í París
og beið eftir því að klukkan |
yrði 20 mín. yfir 10, svo lestin
legði af stað. Jeg sat við hlið-
ina á franskri síúlku. Auk
hennar voru fjórir piltar í klef
anum og þeir töluðu hollensku.
Þrír þeirra voru aldrei kyrrir
eitt einasta augnablik. Ýmist
hlupu þeir fram á gang, stungu
höfðinu út um gluggann og töl-
uðu saman hálfir úti og hálfir
inni, eða þeir settust niður sitt
hyorum megin við fjórða pilt-
inn og töluðu hver upp í ann-
an. Pilturinn, sem sat kyrr, hjet
Kees. Hann var svo hæglátur,
að hinir virtust ennþá órólegri
í samanburði við hann. Hann
var mjög stór og þrekinn, svo
fötin hans, — stuttbuxur, renni
lásblússa og regnfrakki — virt-
ust ætla að springa utan af hon-
um í hvert sinn sem hann
hreyfði sig. Það var kannske
þess vegna að hann sat kyrr.
En Kees ætlaði ekki með lest-
inni. Þegar klukkan var tíu fór
hann út á brautarpallinn og nú
teygðu hinir piltarnir sig út um
klefagluggann og hrópuðu nið-
ur til hans: Kees, mundu eftir
þessu! Kees, gleymdu ekki
hinu! og Kees svaraði jafn ró-
lega og áður, að hann skyldi
engu gleyma.
Tvær stúlkur.
Nú komu tvær ungar stúlkur
inn í klefann. Önnur þeirra var
ljóshærð, ljómandi lagleg. Jeg
hafði einmitt tekið eftir henni
í biðsalnum, því hún var svo
sjerkennilega fríð og vel vaxin.
Hún settist niður úti við glugg-
ann og þagði. Hir. var dökk-
hærð og talaði hollensku
Hún þekkti piltana og
spurði, hvort þeir gætu ekki
rýmt dálítið til, svo hún gæti
setið á beltknum hjá þeim, en
bekkurinn var aðeins ætlaður
þremur. Þeir rýmdu óðara til
og hún settist niður. Hún sagði
þeim nú sínar farir ekki sljett-
ar. Hún hafði hvergj getað
fundið sæti og í næsta klefa
hafði enginn viljað rýma til
svo hún gæti komist fyrir og
þó hefði það vel verið hægt.
Og það, sem mjer gremst mest
er, að þetta voru allt Hollend-
Að hugsa sjer að Hollendingar
skulu haga sjer svona!
Þau hjeldu áfram að tala
þangað til lestin fór af stað
og piltarnir hrópuðu síðustu
áminningarnar ásamt kveðju-
orðum til Kees, sem enn þá
stóð á brautarpaliinum.
OHve Schreiner.
Fallega stúlkan talaði líka
hollensku, en hún var þó ekki
hollensk, heldur var hún Búi,
frá Suður-Afríku, — en Bú-
arnir tala líka hollensku, enda
eru þeir af hollensku bergi
brotnir. Jeg sýndi henni tvo
suðurafríkanska silfurpeninga,
sem 'vinir. mínir, trúboðarnir frá
Suður-Afríku höfðu ggfi'ð :njér
til minja á leiðinni frá Sviss
til Rómaborgar í vor, Við spjÖll
uðum dálítið um Afríku og Bú-
Síðari grein
ana, og rithöfundinn Stuart
Cloete og Olive Schreiner,
Olive Schreiner er prýðilegur
rithöfundur. Hún byrjaði að
skrifa þegar hún var farkenn-
ari meðal fátækustu bændanna
vonin að komast sem fyrst með
skipi frá Antwerpen til Islands.
Tollskoðun enn.
Við komum að landamærun-
um um miðnætti. Lestin stað-
í Suður-Afríku. Herbergið | næmdist og við urðum að fara
hennar var með moldargólfi og ’ út með állar pjönkur okkar. —
rigningin streymdi í gegn um j Ekki veit jeg hvernig jeg hefði
þakið, svo hún varð að búa til; farið að, ef einn pilturinn hefði
farveg í gólfið og undir þrösk- j ekki hjálpað mjer með tösk-
uldinn, til þess að standa ekki j una mína. Jeg átti fullt í fangi
í vatni. Engin húsgögn voru í með það sem eftir var.
herberginu nema rúmið henn-1 Við urðum að fara inn á
ar og ofurlítið borð, sem alltaf brautarstöðina og standa þar í
var blautt af lekanum. — En
þarna skrifaði hún bók, sem er
sannarlegt snildarverk. Stuart
Cloete hefir skrifar margar
biðröð langt út á pall, því við
vorum á annað hundrað manns.
Á meðan á tollskoðu og vega-
brjefsskoðuninni stóð, var lest-
bækur, en bestar eru hinar sögu in rannsökuð vandlega, ef vera
legu skáldsögur hans um Búa-
stríðið.
Lestin rann áfram í gegnum
næturmyrkrið. Hjer á norður-
strödn meginlandsins er orðið
dimmt klukkan 1. í Róm var
orðið dimmt klukkan 9, þ. e.
a. s. klukkan 8, því Italía er
einni stund á undan Mið-Ev-
rópu.
„Daglegt brauð“.
Við f'órum að gæða okkur á
nestinu okkar og skiftum því
á milli okkar í mesta bróðerni.
Þau höfðu ávexti og sælgæti en
ekkert brauð, því brauðskamt-
urinn í Frakklandi er mjög lít-
ill. Jeg hafði aftur á móti brauð,
sem jeg hafði keypt í Milanó,
og þou voru fegin að skifta við
mig. Yfirleitt virðist svo sem
íbúar meginlandsins taki orðin
„daglegt brauð“ bókstaflegar
en annað fólk. Þeim finnst þeir
engan mat hafa, nema þeir hafi
brauð. í Danmörku aftur á móti
finnst fólki það vera matarlaust
ef það hefir ekki kjöt. Það er nú
svo sinn siður í landi hverju.
Við spjölluðum um alla
heima og geima og skemmtum
okkur vel. Argentínska stúlkan
fór að tala um frú Péron. Jeg
sagði henni þá, að jeg hefði
sjeð frú’Péron á hverjum degi
og stundum tvisvar á dag í
Rómaborg. Hún hrukkaði nef-
ið.
Hún er andstyggileg, sagði
hún. Hún er komin af mesta
trantaralýð í lægstu stjett Arg
entínu.
Hún er falleg, sagði jeg. —
Hvernig hún er að öðru leyti,
veit jeg ekki. En hafi hún í raun
og veru komið neðan frá neðsta
þrepi þjóðfjelagsins, þá er það
duglega gert af henni að komast
alla leið upp og sóma sjer þar
vel.
Huh,! sagði stúlkan, aðeins
og vildi ekki ræða þetta frekar,
svo við fórum að tala um ann-
að.
Þjer verðið að koma til Hol-
lands, úr því að þjer eruð kom-
in svona langt, sögðu þau. Þjer
megið ekki fara svo frá meg-
inlandinu, að þjer hafið ekki
sjeð Amsterdam.
Byggingasýning í París
Ráðstefnur í Sviss um mann-
úðarmál og stjórnarfar
Frá ferðaiagi Jchanns Hafslein alþm.
JÓHANN Hafstein, alþingis-
maður, og kona hans eru ný-
komin úr ferðalagi suður til
Parísar og Sviss, en í þessari
ferð var Jóhann í erindum bæj-
arstjórnar Reykjavíkur og ríkis
stjórnarinnar.
Þann 10. júlí var opnuð í
París — í Grand Palais — al-
þjóða byggingar- og skipulags-
málasýning og var Island meðal
þeirra mörgu þjóða, sem þátt
tóku í þessari sýningu. Kynntu
þeir sjer sýninguna fyrir hönd
Reykjavíkurbæjar, Þór Sand-
holt, arkitekt bæjarins og Jó-
hann Hafstein, sem á sæti í
bæjarráði. Hörður Bjarnason,
skipulagsstjóri undirbjó þátt-
töku íslands í sýningunni.
í Sviss mætti Jóhann á tveim
ráðstefnum fyrir ríkisstjórnina,
fundi flóttamannastofnunarinn
ar, sem Island er aðili að, og
alþjóðaráðstefnu um stjórnar-
farsmálefni.
Þegar blaðið spurðist frjetta
af ferðinni sagðist Jóhanni svo
frá:
Sýningin í París.
Jeg held að við Islendingarn-
ir, sem skoðuðum þessa alþjóða
sýningu byggingar- og skipu-
lagsmála, sjeum sammála um,
að hún hafi verið að mörgu
leyti mjög athyglisverð. Að
vísu hafði jeg gert mjer vonir
um, að meira yrði um það en
raun bar vitni, að sýndar væru
nýjar aðferðir — ný tækni ■— og
ný byggingarefni, sem sagt eitt
hvað alveg nýtt fyrir okkur —.
En þetta sýnir aftur hitt, að
íslendingar fylgjast fullkom-
lega vel með því allra nýjasta
í þessum málum og er það gleði
efni. Uppbyggingarstarfið eftir
stríðið einkenndi sýninguna
enda stærsta viðfangsefnið hjá
mörgum þjóðum. Jeg skal ekki
Tæða um einstakar sýningar-
deildir, en varðandi okkar sýn-
ingardeild þylcist jeg vita, að
löndum, sem öllum hnútum eru
kunnugir, mundi ekki hafa fund
ist hún stórbrotin. Hún var
samt smekkleg og til þess fall-
in að sýna það, sem við helst
gátum lagt áherslu á, að Is-
lendingar eru engir eftirbátar
skyldi að einhver hefði falið
eitthvað í klefanum sínum. —
Eftir klukkutíma var loksins
búið að skoða allt, sem skoða
þurfti; en eina manneskjan, er
þurfti að opna töskuna sína,
var franska stúlkan okkar —
hvernig sem á þvi stóð. — Við
stauluðumst aftur inn í lestina
og komum töskunum fyrir. —
Lestin rann yfir landamærin og
þar tók hið sama við. Við urð-
um aftur að fara út með tösk-
urnar og bíða inni í brautar-
stöð, og þaf kom dálítið óvæpt
fyrir mig og afríkönsku stúlk-
una. Við vorum kallaðar inn
í annað herbergi og þar vorum
við skoðaðar hátt og lágt til
þes að vita hvort við hefðum
ekki falið eitthvað í fötunum
okkar. Jeg varð alveg forviða,
því mjer fannst jeg ekki líta
það ríkmannlega út, að ástæða
væri til þess að gruna mig um
skartgripasmygl.
Loksins var þó alt þetta bú-
ið. Við gátum sest niður í klef-
anum okkar og reynt að blunda.
Við höfum víst hálfsofið í einn
eða tvo tíma, en svo fór sult-
urinn að segja til sín og við
tókum upp nestið okkar. — Það
sem eftir var leiðarinnar var
glatt á hjalla. Við sungum o
skröfuðum oft sína setninguna
á hverju málinu og hlógum að
öllu saman.
k
I Bruxelles kom margt fólk
inn í lestina. Þar á meðal kona,
sem fekk að sitja inni hjá okk-
ur. Hún talaði þrjú mál svo
jeg heyrði: hollensku, frönsku
og ensku og öll reiprennandi.
Hún var belgíák og henni var í' annarra að byggja góð og hag-
stjórnina á fundi stofnunarinn-
ar, sem haldinn var í Lausanne.
Var þar rætt um framtíðar-
skipulag stofnunarinnar og hlut
deild þjóðanna í þeim kostnaði,
sem af þessarj starfsemi leiðir.
Gerði jeg grein fyrir nauðsyn
okkar á því að greiða framlög
okkar í vörum, og verða síðar
teknar upp nánari viðræður við
ríkisstjórnina á þeim grund-
velli.
í Bern tók jeg þátt í alþjóða
ráðstefnu um stjórnarfarsfræði,
en rí-kisstjórninni hafði verið
boðið að senda þangað fulltrúa.
Þar voru yfir 500 fulltrúar frá
fjölda mörgum þjóðum, bæði
fulltrúar ríkisstjórna, bæja- og
sveitarstjórna, ýmsra háskóla
og menntastofnana. Þessari ráð
stefnu var með ágætum fyrir
komið og móttökurnar i Bern
með afbrigðum góðar. Fundir
voru í þinghúsinu og var sjer-
staklega vel vandað til undir-
búnings mála sem rædd voru.
Þarna voru rædd viðfangsefni
svo sem: Þjóðhöfðingjavaldið
og aðsetur þjóðhöfðingjans eða
stjórnarforsetans, — afstaða
hjeraðsstjórna og ríkisstjórna
— og reynsla stríðsáranna og
áhrif þeirra á stjornarfarsrjett
þjóðanna. Jafnframt var full-
trúunum boðið að skoða ýmsa
merka staði og einn daginn var
skotist upp á einn hátind Alpa-
fjallanna og var það ekkert smá
æfintýri.
Mikill efniviður liggur eftir
þessa ráðstefnu í málskjölum
og álitsgerðum, sem jeg á eftir
að vinna úr og skila skýrslu
um til stjórnarinnar. Vona jeg
að það verði okkur nokkurs
virði til íhugunar.
m
i •
nop við Hollendinga og dró eng kvæm íbúðarhús og opinberar
ar dulur á það. Hollendingarnir byggingar til almenningsheilla.
andmæltu henni ekki cinu orði, » Jeg'heid líka, að margir út-
en hrukkuðu aðeim brýrnar og
þögðu á meðan hún causaði um
galla þeirra og ávirðingar. En
hún var hin bliðasta og besta
við mig, enda er jeg ekki Hol-
lendingur.
Nú fór að styttast leiðin, sýo
jeg fór að taka saman dótið
lendingar hafi sjeð þarna meira
en þeir bjuggust við frá þessu
litla landi.
Ráðstefnur í Sviss.
Innan Sameinuðu þjóðanna
—- UNO — er starfandi sjer-
r.tök stofnun, sem hefir það
mit og kveðja fólkið. — Lestin vandasama verkefni með hönd-
staðnæmdist í Antwerpen og um að greiða fram úr vandræð-
jeg fór út. Pilturinn rjetti mjer um ,,flóttafólksins“ — hinna
íÖskúná niína1 út Úm gíúé'gánn. fj-örmörgú héimilis- ög lánd„
Auðvitað. langaði mig til að Hann ætla^i ekki að' géra þáð lausu eftir hörmungar styrjald
sjá A.msterdam, en það var nú ^ndasleppt.
! arinnar. ísland hefir gerst aðili
ekki auðhlaupið að því, því aura I Afmælið mitt var um garð ^ að þessu alþjóða mannúðar-
ráðin voru á þrotum og eina Framh. á bls. 8 síarfi og mætti jeg fyrir ríkis-
HÓPUR íslenskra stúdenta,
sem tók þátt í alþjóðastúdenta-
för um Skandinavíu er nú kom-
inn heim. — Stúdentaför þessi
hófst í Kaupmannahöfn 1. júlí
og endaði 4. ágúst. Var farið um
Árósa í Danmörku og síðan til
Oslo. Stúdentarnir dvöldust
lengi við heimavistarskólann
Milde, skamt frá Bergen og var
þar jafnan mikið fjör á ferðum.
Síðan fór hópurinn til Stokk-
hólms, en þar skildust leiðir, og
um það bil helmingur stúdent-
anna fór alla leið til Finnlands.
íslenskir þátttakendur voru
þessir: Áslaug Kjartansdóttir,
Björg Valgeirsdóttir, Guðrún
Helgadóttir, Ingibjörg Skúla-
dóttir, Ragnhildur Sigurbjörns-
dóttir, Svarihildur Björnsdóttir,
Valborg Hermannsdóttir, Hjálm
ar ölafsson. Ólafur Ólafsson,
SigurCur Ealdursson og Stefán
Haraldsson.