Morgunblaðið - 26.08.1947, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 26. ágúst 1947
MORGUNBL .4 ÐIÐ
5
Friðbjörn Aðnlsteinsson
s|crifsfio2ustjóri
Minsiing
VINI og kunningja Friðbjörns
setti hljóða er fregnin um and-
lát hans barst hingað til bæjar-
ins, en hann andaðist svo sem
kunnugt ei , á leið hingað til
Reykjavíkur, frá Akureyri.
Menn áttu erfitt með að sætta
sig við þá staðreynd, að þessi
glaðlyndi maður væri alt í einu
horfinn yfir landamæri lífs og
dauöa. Að vísu hafði hann kent
nokkurs lasleika undanfarið, en
hann bar sig svo vel, að engan
grunaði að hann ætti svo skamt
eftir.
Friðbjör-n var fæddur á Ak-
ureyri hinn 30. desember 1890,
og varð því aðeins 56 ára gam-
all. Foreldrar hans voru frú
Anna Guðmundsdóttir frá Firði
í Seyðisfirði og Aðalsteinn Frið-
björnsson, Steinssonar bóksala á
Akureyri. Ö!st hanr. upp á Akur
sagnar í loftskeytafræði og af-
greiðslu. Að því loknu hvarf
hann heim aftur og starfaði á
landssímastöðinni í Reykjavík,
eyri og var þar fram yfir ferm- en vann jafnframt að undirbún-
ingu, en fluttist þá til Seyðis- ingi að stofnun loftskeytaþjón-
f jarðar. Fjögra ára gamall misti ustunnar hjer á landi. Þá um
hann föður sinn og var eftir ; haustið fór hann í tveggja mán-
það undir handleiðslu góðrar' aða kynnisför til Ameríku. 1.
móður og afa. Á Akureyri gekk' febrúar 1917 var hann skipaður
Friðbjörn á gagnfræðaskólann ' forstjóri loftskeytastöðvarinnar
og lauk þaðan gagnfræðaprófi.; 1 Röykjavík og gegndi hann því
Snemma hneigðist hugur hans starfi til æfiloka. Þar reisti hann
að eðlisfræöi og tekniskum sjer sjálfur bautastein, því að
fræðum og f jekk hann þegar er ‘ sú stöð hefir ávalt verið talin
síminn kom til íslands brenn-! tU fyrirmyndar hvað afgreiðslu
andi áhuga fyrir honum, áhuga °S umgengni snerti. 15. mars
sem aldrei dvínaði. Lærði hann 11934 var hann settur skrifstofu-
símritun hjá Mikla r.orræna (stj- vi® aðalskrifstofu landssím-
ritsímafjelaginu meðan hann ans> en auk þessara iveggja
dvaldi á Seyðisfirði, og að loknu' miklu starfa gegndi hann oft
því námi gekk hann í þjónustu ’ ýmsum öðrum trúm.Öarstörfum
landssímans hinn 14. maí 1908, jinnan símans. Þannig var hann
og varð því einn af fyrstu starfs j t>U. forstj. símritaraskólans og
mönnum símans. Starfaði ha'nn loftskeytaskólans þegar þeii
óslitið við þá stofnun til æfi-tvoru stofnsettir og prófdómari
loka. Gegndi hann mörgum og landssimans við loftskeyta-
mikilsverðum störfum og naut Pr°f var hann arum saman.
jafnan trausts og virðingar bæði ^ar hann einnig
yfirmanna, meðstarfsmanna svo mJóg ve! látinn í þessum stöðum
og viðskiptamanna stofnun- °S hefir hann rjett mörgum lof t-
arinnar, enda var hann bæði skeytamanninum hjálparhönd
hæfileikamaður og einstakt llp-1 fyr °S eíðar, enda var hjálpsemi
urmenni. Fyrstu árin starfaði sa öginleiki Friðbjarnar, sem
Friðbjörn sem símritari bæði á,einna mest bar á í fari hans.
Akureyri, í Reykjavík og á; Hafa loftskeytamenn sýnt í
Seyðisfirði. Árið 1911 var hann j verki þakkiæti sitt til hans fyr-
settur stöðvarstjóri á tsafirði,1 ir Þetta °S annað með því að
og var þá aðeins 20 ára að aldri. kJósa hann heiðursfjelaga í fje-
— Lengst var hann þennan iaSi þeirra. Þá atti Friðbjörn
tíma á Scyðisfirði,' enda var mikinn Þatt í stofnun Fjelags ís-
jafnan vandað til mannavals lenskra símamanna og blaðsins
á þá stöð þar sem hún var ,,Elektron“ og studdi hvort-
tengiliður milli landssímans og tveSSÍa m°Ú raci og dað fyrstu
sæsímans, og öll millilandavið-
skifti fóru um hana, enda var
Sjera ÓEafur Ifapússon
Vftnninaaron
Friðbjörn líklega færasti sím-
ritarinn sem landssíminn hafði
á að skipa í þá daga. Þau ár
vann jeg ,,á móti“ honum (hann
á Sf. og jeg í Rvík) og var það
■einstaklega ánægjuleg sam-
vinna. Áttum við margar endúr-
minningar frá þeim árum, sem
við oft minntumst alt fram á
síðustu tíma. Þegar Wheatstone
ritsímakerfið var tekið í notkun
hjer á landi var Friðbjörn kvadd
ur til Reykjavíkur til þess að
kenna símriturunum hjer með-
ferð þessara tækja, og nokkru
síðar, eða í janúar 1916 var hon-
um veitt þriggja mánaða orlof
til utanfarar til þess að kynna
og erfiðustu árin.
Friðbjörn heitinn var rniklum
hæfileikum bíinn og prýðilega
gáfaður. Var hann mjög fljótur
að átta sig og sigrast á erfiðum
viðfar.gsefnum, og stálminnugur
var hann og komu þessir hæfi-
leikar hans að góðu haldi í starfi
hans og svo undirbúningn-
um undir það, því að hánn varð
að mestu að ganga hinn erfiða
veg sjálfmentaða mannsins. En
það var sama hvaða starfi hann
gekk að, það fór honum vel úr
hendi og alt virtist liggja ljett
fyrir honum, enda trúi jeg að
sje skarð fyrir skildi í starfs-
liði landssímans.
Friðbjörn heitinn var mjög
skemtilegur og glaðlyndur fje-
sjer loftskeytafræði. Dvaldi lagi, enda tók hann ávalt mlk-
hann þann tíma á loftskeyta-
stöðinni ,,Rundemand“ við
Bergen og naut þar ágætrar til- aðar, var hann gamansamur
inn þátt í samkvæmislífinu og
var allsstaðar hrókur alls fagn-
mjög og kunni vel að segja frá
atburðum, og átti þá til að
bregða fyrir sig að herma eftir
persónum þeim er komu viö
sögu. Þótti mönnum gaman af
að hafa hann með og sóttust
eftir vináttu hans og umgengni.
Lengst af var Friðbjörn ó-
kvæntur og bjó með móður sinni
meðan hún lifði. Var hún indæl-
is kona og Ijet sjer ant um hann,
en hún andaðist árið 1939 og
var það mikið áfall fyrir Frið-
björn, því að hann unni móður
sinni mjög. Bróður átti Frið-
björn, Tryggva, er dvelur í Am-
eríku. — 29. júní síðastliðinn
gekk Friðbjörn að eiga Elly
Thomsen, ágætiskonu, dóttur
heiðurshjónar.na Sigurlaugar og
Thomas Thomsen vjelsmiðs, er
lengi dvöldu í Vestmannaeyjum
og eru mörgum að góðu kunn.
Er nú sár harmur kveðmn að
hinni ungu eiginkonu og tengda
foreldrum, er eiginmaður og
tengdasonur var svo skyndilega
kallaður burt, eftir svo stuttar
samvistir og mun margur vinur
Friðbjarnar hugsá með hlýleik
til hennar þessa dagana, er hún
á að baki að sjá svo góðum vini
og fjelaga. En þegar ský sorg-
arínnar hylja himininn brýst
ávalt sólargeisli endurminning-
anna fram og vermir.
Við vinirnir geymum margar
bjartar endurminningar um
Friðbjörn og munum ávalt minn
ast hans með hlýju.
O. B. Arnar.
★
Með Friðbirni Aðalsteinssyni
er farinn þjóðkunnur maður og
vinmargur. Hátt á fjórða ára-
tug, eða allan starfsaldur sinn,
vann hann við símastofnunina
og kyntist í starfi sínu miklum
fjölda manna, enda var starf
hans þess eðiis, að margir þurftu
til hans að leita, og allra manna
vandræði vildi hann leysa, bæði
utan og innan símastofnunar-
innar.
En vinsældir hans voru einn-
ig af öðru toga spunnar. I-Ivar,
sem hann kom, var hann au-
fúsu gestur. Hann var allra
manna skemtilegastur í hópi
þeirra manna, er hann á annað
borð vildi vera með, hafði á
reiðum höndum græskulaust
gaman, var stálminnugur,
kunni mikið af skemmtilegum
sögum og sagði frá svo að af
bar.
Hitt var ekki öllum vinum
hans kunnugt, að bak við kímni
hans og glaðlegt viðmót, bjó
alvara.
í raun og veru var hann dulur
maður, sem ekki fleipraði með
tilfinningalíf sitt. Jeg varð þess
t.d. oft var, að menn litu svo á,
að trúmál væri fjærri skapi
hans. Hitt var sönnu nær að þau
væru honum of hjarfólgin til
þess, að hann hefði þau í há-
mæli og gáleysi í umræðum um
þau, var eitt af því fáa, sem
! hann gat ekki fyrirgefið.
Friðbjörn var mikill listamað-
jur, þó hann stundaði ekki listir
jí venjulegum skilningi. En hin
mikla listhneigð hans kom fram
í því umhverfi, sem hann skap-
(Framhald á bls. 8).
SUMIR menn hugsa sjer á-
kveðna persónu, sem að þeirra
dómi felur í sjer alla helstu eig-
inleika stjettar sinnar, og
álykta síðan að þannig sjeu
meðlimir þessarar stjettar yf-
irleitt. Af þessum orsökum er
stundum sagt að einhver út-
lendingur sje eins og íslenskur
bóndi eða sveitaprestur eða
eitthvað í þá átt. Sumir hugsa
sjer íslenskan prest þannig, að
hann sje hátíðlegur, alvarlegur,
gamaldags í háttum og klæða-
burði og helst lotinn og leiðin-
legur. Flestir gera sjer þó nokk
uð viðkunnanlegri hugmyndir
um prestana.
Hvernig er íslenskur sveita-
prestur? Hann er pokalegur og
afturhaldssamur, segja sumir.
Aðrir telja hann í litlu frá-
brugðinn kaupstaðaprestinum.
Fáeinir virðast þó halda, að
þeir kennimenn, sem predika í
útnesjakirkjum, sjeu önnur teg-
und presta, en þeir, sem messa
í útvarp.
Sannleikurinn er sá, að í ís-
lenskri prestastjett eru alveg
eins ólíkir menn og í öðrum
stjettum þjóðfjelagsins og jeg
þekki persónulega engan prest,
sem gæti talist neinskonar sam-
nefnari fyrir stjett sína.
Þegar jeg hjer í blaðinu í dag
minnist hins látna prestaöld-
ungs, sjera Olafs Magnússonar,
prófasts, þá kemur mjer fyrst
í hug hve ólíkur mjer virtist
hann að ýmsu leyti flestum
öðrum prestum, sem jeg hefi
kynst. Það sem gerði hann
svona sjerstakan frá mínu sjón
armiði var það meðal annars,
að mjer fanst hann vera í eðli
sinu hvorttveggja í senn kirkju
legur leiðtogi og veraldlegur
höfðingi. Einnig var hitt að
hann sameinaði í óvenju rík-
um mæli djúpa alvöru og
sterka lífsgleði. Hann gat einn-
ig verið hvorttveggja strangur
fræðari og leiðbeinandi og þó
umburðarlyndur með tilhneig-
ingu íil þess að grafa dýpra
eftir orsökum en títt er í dag-
orð sem barnafræðari. Öll em-
bættisverk sín vann hann með
virðuleik og sjerstakri skyldu-
rækni. Auk þess að sinna prests
störfum vann hann þó mjög að
búi sínu og var stórbóndi á
prestssetursjörð sinni.
Hanp átti því fremur sjald-
gæfu láni að fagna að vera altaf
ungur, glaður og ljettur í spori
uns hann tók sína banasótt. Svo
brennandi var áhugi hans og
lífsfjör hans svo mikið á starfs-
árum hans, að fólk hefir það
framar flestu öðru í minnum og
lætur nærri að um það sjeu nú
þegar að myndast þjóðsögur.
Sþáldið sagði: ,,Embættið þitt
geta allir sjeð, en ert þú, sem
berð það, maður?“ Menn geta
spurt: Ilvernig var þessi ágæti
þjónn kirkjunnar sem maður?
Þá er því til að svara að sem
fjölskyldufaðir var hann öðrum
til fyrirmyndar. En óviðráðan-
leg atvik færðu honura stund-
um sorg og áhyg-gjur. Eina af
dætrum sínum misti hann upp-
komna og önnur tók á besta
aldri sjúkdóm, sem lamaði hana
svo að hún var örkumla ætíð
síðan og dó nú í sumar nokkru á
undan föður sínum.
legu tali. Hann var einnig unn- ’
andi tónlistar svo mikill, að
fá tækifæri Ijet hann ónotuð til
þess að vekja söng og hljóm-
leik eða hlýða á fagra tónlist.
Um skeið var hann sjálfur
söngstjóri.
Sjera Ólafur var 82 ára, er
hann andaðist og prestur hafði
hann verið á sjötta tug ára og
eftir að hann Ijet af embætti
gegndi hann prestsstörfum á
vmsum stöðum. Hann á því
langan starfsferil að baki og
með fullum rjetti má bæta því
við, að starf hans var bæði
mikið og veglegt. Vegna gáfna
sinna og viljastyrks heppnað-
ist honum að hafa mótandi á-
hrif á fólkið í sóknum sínum,
og af öllum, sem til hans þektu,
var hann talinn í hópi hinna
merkustu kennimanna íslensku
kirkjunnar á sinni tíð. Hann
var ræðumaður ágætur og söng
maður. Ræður hans voru prýði
lega bygðar. tilgerðarlausar og
bornar uppi af mikilli trú, ein-
arðleik, viti og lífsreynslu.
Hann hafði einnig á sjer besta
Hann var elskaður og virtur
af sínum nánustu og sóknar-
börn hans litu upp til hans og
unnu honum fyrir samúð hans
í þeirra garð á örðugum stund-
um og þátttöku hans í hamingju
þess og gleði á góðu dögunum.
Kona hans og tvö börn, sem
eftir lifa, harma hann mjög.
Jeg sá hann í síðasta sinn, er
hann lá banaleguna. Hann sagði
við n>ig brosandi: ,.Jæja, nú er
óhætt að fara að hugsa um
textann að líkræðunni yfir
mjer“. Það var margt gesta á
heimili hans, því að þann dag
var verið að halda húskveðj-
una yfir dóttur hans. Sóknar-
börn hans frá fyrri árum komu
hvert af öðru að rúmi hans.
Hann talaði við þau um dauða
sinn með gleðibragði. Hann var
enn ungur og glaður, en til við-
bótar hafði hann öðlast trú og
lífsreynslu hins áttræða guðs-
þjóns. Sóknarbörnin kvöddu
hann innilega. Þau vissu að þau
væru að kveðja hann í síðasta
sinn. I augum sumra þeirra
voru tár. Úr svip fólksins, sem
gekk fyrir leiðtoga sinn og vin
hinsta sinni mátti lesa: Jeg
þakka þjer af hjarta fyrir liðnu
árin, alt sem þú gerðir fyrir
okkur.
Þannig kvöddu lærisveinarn—
Framh. á bls. 8