Morgunblaðið - 18.10.1947, Síða 2

2
MORGUPiBLAÐlÐ
Laugardagur 18. okt. 1947
íslendingar ofurselja ekki frjálsræði sitt
Önnur ræða Bjarna Benediktssonar
við útvarpsumræðurnar
s
Hjer Ijirtist seinni ræ<ta Bjarna Benetliktssonar, er hann
flutti við útvarpsumræðurnar á dögunum. Minnist ræðu-
maður fyrst á dæmi um hlálegan frjettaburð komtnún-
ista frá Islandi, þar sem öllu er snúið öfugt, rekur tvö-
feldni kommúnista í samninganefndum, eins og Lúðvíks
Jósefssonar, sem telur að viðskiftasamningar sjeu hinir
bestu, meðan hann vinnur sjálíur að þeim, en níðir stjórn-
ina síðan fyrir sömu samninga. Síðan ræðir ráðherrann
um samningana við Tjekkóslóvakíu, sem drógust af eðli-
legurn ástæðum, með samþykki eða fyrir tilverknað kom-
múiusta. hvernig jafnvirðiskaupin geta verið þjóðinni
dýr og óhentug, og að lokum hvernig sú leið, sem komm-
únistar ræyna að teyma þjóðina inn á leiðir til uppgjafar
á sjálfstæði og frelsi okkar Islendinga.
Santa platan.
Menn hafa nú heyrt málflutn
ing háttv. 2. þm. Reykvíkinga
og geta sjálfir dæmt um, hvort
fcáttv. þm. hefði ekki getað
fhitt þessa p,lötu, sem honum
hefir verið lögð í munn, strax
í upphafi. Það er sami söngur-
■inn, eins og vant er. Afneitun
ailra staðreynda. Omengaður
áróður, lapinn eftir alþjóða-
áróðri kommúnista.
í einni slíkri kommúnistiskri
heimild suður í löndum var í
sumar m. a. sagt um ástandið
á íslandi:
..Verslunarjöfnuður Islands,
sem hafði verið hagstæður
fyrir stríðið, varð þá óhag-
stæður, og skuld landsins við
Bandaríkin varð smám sam-
an veruleg fjárhæð. A þerma
veg óx einnig fjárhagsleg
undirokun íslands gegn
Bandaríkjunum.
Við stríðslokir. rjeði fjár-
■ magn Bandaríkjanna öllum
þýðingarmiklum atvinnu-
greinum á íslandi. ísland
'skuldaði þá í útlöndum, að
langmestu leyti .í Bandaríkj-
unum, 60 millj. króna, sem
er mjög há upphæð fyrir lít-
ið land.“
Menn sjá skyldleikann milli
þessarar fræðslu og þeirrar,
sem áður vall upp úr háttv.
2. þm. Reykvíkinga, Einari Ol-
geirssyni.
h’ýðingarmesti markaðurinn.
í öllum orðum háttv. þm. koru
einkum fram, hvernig hann
reynir að forðast umr. um þá
tiilögu, sem hann hefur sjálfur
flutt.
Hann fullyrðir, að jeg vilji
ekki semja við Rússa. Það hef-
ur, engin áhrif á hann, þó að
aldrei hafi verið gerð eins ræki-
Jeg tilraun og nú til að ná samn
tngum við Rússa. Þeir hafa
og gert við okkur mikilsverða
eamninga, sem eru að efni alveg
hhðstæðir þeim hluta bresku
fíamn., sem um sömu vörur fjall
ar, og borga Rússar að öllu sam
anlögðu nær nákvæmlega sama
verð og Bretar. En til viðbótar
samn. um þessar vörur höfum
við svo okkar besta markað,
sem sje fyrir ísfiskinn í Bret-
landi. Þann markað vanmetur
háttv. 2. þm. Reykvíkinga, Ein-
ar Olgeirsson, gersamlega, þó
að öllum megi vera ljóst, að
hann er hinn míkilvægasti af
öllum okkar mörkuðum. Ekki
virðist þó standa á háttv. 2. þm.
Reykvíkinga að láta þann mark
að fara út um þúfur, ef hann
roætti ráða.
Híutur Lúðvíks og Áka.
Háttv. 2. þm. Reykvíkinga,
Einar Olgeirsson, fann að því
að Lúðvík Jósefsson hefði ver-
ið látinn hverfa úr samninga-
nefnd utanríkisviðskipta. Það
er eins og vant er, þá er fyrst
komið við hjartað í þeim flokks
rnönnum, þegar hreyft er við
vegtillum eða bitlingum flokks
broddanna.
Um Lúðvík Jóscfsson er það
að segja, að honum var sýndur
sjerstakur trúnaður af ríkis-
stjórninni, þegar hann var send
ur til samninga í Englandi.
Ifonn starfaði þar með öðrum
ríkisstjórninni, að náð hefði ver
ið þeim bestu samningum, sem
unt var. Þrátt fyrir þessa ráð-
leggingu hefur hann síðan geng
ið fram fyrir skjöldu til að róg-
bera stjórnina fyrir að fylgja
ráðum sjálfs hans.
Manninum var gefið færi á
að bæta ráð sitt, en þegar sýnt
Var, að hann hjeit uppteknum
hætti, á kommúnistiska vísu,
var auðvitað óhjákvæmilegt að
ljetta af honum þessu mikil-
væga trúnaðarstarfi.
Jeg held, að háttv. þm. hefði
ekki átt . ótilneyddur að taka
upp umræður um Kefjavíkur-
flugvöllinn.
Frammistaða hæstv. fyrrv.
flugmálaráðherra, Aka Jakobs-
sonar, í sambandi við flugmál-
in öll er með þeim hætti, að
flokksbræður hans munu áður
en varir flýja frá þeim umræð-
um á sama veg og menn sáu til
Einars Olgeirssonar hjer í
kvöld. Um Keflavíkurflugvöll-
inn mun .bráðiega birtast
skýrsla og munu þá sannast
blekkingar Þjóðvijlans og Aka
Jakobssonar um það mál. Þar
sem þessir aðilar hafa meðal
annars skrökvað því upp, að
flugvallarnefndin hafi samið og
sent tillögur, sem hún aldrei
hefur tekið afstöðu til, hvað þá
meira. (Sú skýrsla birtist hjer
í blaðinu í gær. Ritstj.).
Frásögn háttv. þm., um samn
inga við gjaldeyrissjóðinn er
gersamlega úr lausu lofti grip-
in. Það eru hrein ósannindi eins
og svo margt annað, sem þessi
þm. hefur sagt á síðari tímum.
Jeg hefi heldur aldrei hótað
atvinnuleysi. Það er aðeins eitt
dæmi ósanninda þessa háttv.
þm., alveg samskonar eins og
að jeg sje meðeigandi í ísl. fisk
hring eða Unilever-hringnum
breska eins og hæstv. þm. gaf
í skyn í Þjóðviijanum fyrir
skömmu.
Osannindi Einars um Tjckkó-
slóvakíu.
Einar Olgeirsson hefur nú far
ið um landið endilangt til að
skrökva því upp, sem hann end-
urtók í kvöld, að jeg hafi hindr
að sölu á hraðfrystum fiski til
Tjekkóslóvakíu á þessu ári.
Þessu til sönnunar á það að
vera, að samningai við Tjekka
Sannleikurinn er sá, að þeg-
ar núverandi stjórn tók við völd
um fyrri hlutann í febrúar s. 1.
hafði fyrrv. stjórn ekki gert
ráðstafanir til, að samningar
yrðu teknir upp við Tjekka að
nýju, jafnvel þó að vitað væri
að þeir rynnu út þá í mánaðar-
lokin. Sjást þess hvergi merki,
að fulltrúar háttv. Sameining-
arflokks alþýðu, Socialista-
flokksins í ríkisstjórn hafi þá
kvatt til þess, að þeim samn-
ingum yrði hraðað, en auðvitað
var það skylda hæstv. þáver-
andi atvinnumálaráðherra Aka
Jakobssonar að urtdirbúa þessa
samningagerð, að því, er varð-
aði sölu sjávarafurða, sem hann
hafði með höndum.
Kom það og á daginn, þegar
um þetta var rætt í utanríkis-
málanefnd 10. febrúar, skömmu
eftir, að núverandi stjórn hafði
tekið við, að allir flokkar, ekki
síður fulltrúar Sameiningar-
flokks alþýðu, Socialistaflokks-
ins, en aðrir,%voru þá sammála
um, að eðlilegt væri að fresta
samningum við Tjekka þangað
til að lokið væri samningum við
Kússa, vegna þess að fyrr væri
ekkf sýnt, hversu mikið yrði
aflögu af þeirn vöru, sem
Tjekkar helst óskuðu að fá, en
ekki síst fulltrúar Sameining-
arflokks alþýðu, Socialista-
flokksins, vildu umfram allt
láta Rússa ganga fyrir öðrum
um þær vörur sem aðrar. Um
þetta ber fundargerð utanríkis-
málanefndar 10. febrúar s. 1.
órækt vitni.
Afleiðing fyrirheita Áka.
Það var því að samkomulagi
að Pjetri Benediktssyni sendi-
herra var falið að fara til Prag
og fá samninginn við Tjekka
framlengdan. Náðist samkomu-
lag um þá framlengingu, en
vegna þess að samningarriir við
Rússa stóðu lengur en búist
hafði verið við, voru Tjekkár
sjálfir ekki reiðubúnir til nýrr-’"
ar samningsgerðar í sumar,
þegar samningpnum við Rússa
var lokið. Varð það til þess, að
samningurinn var enn fram-
lengdur til 1. október, enda eru
nú hafnir samningar að nýju
með góðu samkomulagi beggja
ríkja,
Ef dráttur þessi hefur komið
að sök, ber háftv. þingmönnum
Sameiningarflokks alþýðu,
Socialistaflokksins, síst að saka
aðra um hann. Drátturinn er
bein afleiðing þeirra 'háu hug-
mynda, sem einmitt þessir þm.
vöktu hjá mönnum um mögu-
leika til sölu á íslenskum af-
urðum í Rússlandi, en því mið-
ur fengu ekki staðist.
Það eina, sem leggja má öðr-
um til lasts, er yfirleitt að
leggja nokkurn trúnað á orð
manna eins og háttv. þm. Sigl-
firðinga Áka Jakobssonar. En
til þess eru vítin að varast þau.
Samningar hafa allan timann
verið í gildi við Tjekkó-_
slóvakíu.
Hitt er svo annað mál, að
fresturinn á fullnaðarsamning-
um hefur alls ekki orðið til þess
að hindra sölu á íslenskum af-
urðum til T.jekkóslóvakíu.
Tjekkar hafa að vísu keypt
minna af hraðfrystum fiski en
við hefðum vonað. En allan
þennan tíma hafa verið í gildi
samningar við Tjekkóslóvakíu,
sem gera ráð fyrir ríflegri sölu
af fiski til þeirra. Ástæðan til,
að Tjekkar hafa keypt minna
af fiski en menn hafa vonað,
er auðvitað ekki síst hið háa
verðlag okkar.
Þeir menn, sem mestan hafa
kunnugleikan og sjálfir hafa
samið við Tjekka segja þó, að
það sje ekki eina ástæðan. í
skýrslu sinni frá 22. júlí segir
Pjetur Benediktsson:
„Það sem mestum erfiðleik-
um veldur um viðskipti við
Tjekkóslóvakíu er það, að Tjekk
um þykir við kaupa oflítið af
þeirra vörum.“
Einar Sigurðsson segir í stór-
merkri skýrslu, sem hann hefur
sent 30. september:
„En versti þröskuldurinn í
sambandi við innflutning á
frosna fiskinum til Tjekkó-
slóvakíu er afstaða tjekkneska
þjóðbankans. Vegna óhagstæðs
greiðsluja,fnaðar milli íslands
og Tjekkóslóvakíu hefur bank-
inn hvað eftir annað dregið á
langinn veitingu gjaldeyris-
leyfa, þrátt fyrir það innflutn-
ingsmagn, sem heimilað er í
verslunarsamningum milli land
anna. Til að bæta úr því virð-
ist um fáar leiðir að ræða aðrar
en að auka innflutninginn frá
Tjekkóslóvakíu ef íslendingar
vilja hagnýta sjer þennan mark
að til hins ítrasta“.
Örðugleikarnir á viðskiptum.
Það er sem sagt Landsbanka-
valdið í Tjekkóslóvakíu, sem er
versti þröskuldurinn, en ekki
hin slæma ríkisstjórn í íslandi.
Nú er sannleikurinn sá, að
það, sem gerir Tjekkum fært
að kaupa af okkur fiskinn, þrátt
fyrir okkar háa verðlag, er það,
hversu hátt verðlag er í þeirra
eigin laridi. Verð á ýmsum vör-
um þaðan er, þess vegna mun
hærra en fyrir þær er hægt að
fá annarsstaðar að, og það, sem
verra er, að til skamms tíma
hefur. vöruúrval verið þar lítið
og afhendingarfrestur langur.
Reynslan er ólygnasta vitnið.
Á meðan við áttum nægan
frjálsan gjaldeyri og unnt var
að kaupa þar sem kaupin voru
hagkvæmust var erfitt að beina
viðskiptum til Tjekkóslóvakíu,
þrátt fyrir eftirrekstur Lands-
bankans íslenska um að nota
innstæðuna, sem sjálfsagt hef-
ur verið rækilega stutt af Hauki
Helgasyni og Einari Olgeirssyni
sem þá voru mikils ráðandi um
innflutninginn.
Alt gert, sem unt er til að eyða
örðugleikunum.
Núverandi ríkisstjórn hefur
hinsvegar gert gagngerðar ráð-
stafanir til að auka innflutn-
ing frá Tjekkóslóvakíu. M. a.
hefur hún tvisvar á þessu ári
sent einn gerkunnugasta mann
í innflutningnum, dr. Odd Guð
jónsson, fyrrv. formann Við-
skiptaráðs, til Tjekkóslóvakíu
í því skyni að greiða fyrir inn-
flutningi þaðan og afla sjer
heimilda um, hverjar vörur þar
er hægt að kaupa.
Við framlengingu samning-
anna í sumar tóku Tjekkar vel
í það að heimila okkur kaup
ýmissa vörutegunda, sem við
höfðum ekki fengið áður, og
er það skoðun kunnugustu
manna, að vörukaupin frá
Tjekkóslóvakíu megi töluvert
auka frá því, sem verið hefur.
Núverandi ríkisstjórn lætur
sjer auðvitað hvergi bregða,
þótt háttv. Sameiningarflokkur
alþýðu Socialistaflokkurinn,
saki hana um athafnaleysi og
illvilja, þegar hún er einmitt
ötullega að vinna að því að
ryðja braut þeim hindrunum,
sem staðið hafa í vegi þessara
viðskipta. Háttur valdamanna
í hinum virðulega flokki er
einmitt þessi.
Sakast mest um eigin gerðir.
Sjálfir hafa þeir tekið fullan
þátt í öllum þeim aðgerðum,
sem þeir gagnrýna, svo sem
samningunum við Breta og
Rússa á s. 1. vori og frestun
fullnaðarsamninga við Tjekka.
Lúðvík Jósefsson og Ársæll
Sigurðsson gerðu engar athuga
semdir gagnvart ríkisstjórninni
um, að þeir teldu bresku eða
rússnesku samningana varhuga
verða, heldur fullyrtu þeir
þvert á móti berum orðum, að
þeir samningar, sem að lokum
voru gerðar, væru þeir hag-
kvæmustu sem unnt væri að ná.
Á sama veg höfðu Einar Ol-
geirsson, Brynjólfur Bjarnason
og Ársæll Sigurðsson ekkert að
athuga við frestun Tjekka-samn
ingsins, þegar hún var ákveðin
á fundi utainríkismáianefndar
hinn 10. febrúar s. 1.
Allt er þetta auðvelt að
sanna, en cngu að síður halda
háttv. forsprakkar Sameiningar
flokks alþýðu, Socialistaflokks-
ins, áfram ósannindum sínum I
þeirri trú, að einhverjir verði til
að trúa ósómanum, ef hann er
nógu oft endurtekinn. En máls-
svarar sannleikans mega ekki
vera svo værukærir, að þeir
telji eftir sjer að leiðrjetta rang-
hermið, þó að það sje sí og sö
endurtekið.
Framh. á bls. H
eamningamönnuin qg sagðihafi dregist.