Morgunblaðið - 18.10.1947, Blaðsíða 7

Morgunblaðið - 18.10.1947, Blaðsíða 7
taugardaguí I8.1 qlst. 1947 MORGUl\BL4ÐI& 7 FRAMTÍÐ ÞJÓÐARINNAR BYGGIST A EFLINGU SJÁLFSTÆÐISSTEFNUNNAR HEIMDALLUR, fji'lag ungra Sjálfstæðismanna, efndi til æskulýðsfundar um stjórnmál í Sjálfstæðishúsinu s.I. mánudags- kvöld 13. þ. m. Fundurinn hófst kl. 9 og var húsið þá fullskipað áheyrendum og stóð fjöldi manns í anddyrinu. Talið er, að hátt á sjöunda hundrað manns hafi sótt lundinn. Ræðumönnum var mjög vel fagnað af fundarmönnum og góður rómur gerður af ræðum þeirra, enda fluttu þeir mál sitt af einurð og skörungsskap og kom vel í ijós á fundinum hinn mikli áhugi er nú er ríkjandi meðal æsku Reykjavíkur fyrir hugsjónum og stefnu Sjálfstæð- isflokksins. Undanfarnar vikur hefur f jöldi nýrra íjelaga bæst í Heim- dall og er fjelagið nú fjölmenn- ara og sterkara en nokkru sinni fyrr. Reykvísk æska hefur markað stefnu sína skýrt og ákvcðið. Húr. vill frelsi og framfarir, en fordæmir cíbeldi og afturhald. Þess vegna fylkir hún sjer undir merki Sjálfstæðisflokksins, þess flokks, er hefur sýnt það í verki á liðnum árum, að hann er ör- uggasti málsvari frelsis og fram fara meðal þjóðar okkar. Myndin, er birtist hjer á síð- unni var tekin á fundinum og sýnir nokkurn hluta of þeim mikla fjölda er fundinn sóttu. Hjer birtist rœöa sú, er Friörik Sigurbjörnss., stud. jur., flutti á fundinum. ÞAÐ hefur löngum verið uppáhaldsiðja andstæðinga okkar Sjálfstæðismanna að brigsla okkur um. að stefna okk ar beinist að óstjórn og upp- lausn í atvinnu- og menningar lífi þjóðarinnar, vegna þess að við viljum hafa frjálsa sam- keppni, eins og það er nefnt á sem flestum sviðum þjóðlífsins en fordæmum hinsvegar ein- hliða og algeran áætlunarbú- skap og ríkisrekstur. Andstæð ingar okkar halda því fram, að þetta skipulag leiði einungis til þess, að hver höndin verði upp á móti annari í þjóðfjelaginu, og hver og einn einstaklingur þess reyni fyrst og fremst að skara eld að sinni köku, án til- lits til hagsmuna þjóðarheildar innar. Alt þetta segja þeir að stafi af frjálsri samkeppni. Það er í hæsta máta einkenni legt að kommúnistar og aðrir rauðliðar á landi hjer, skuli vera svo mjög á móti frjálsri samkcppní. Þessir menn, ein- kanlega kommúnistar, sem halda því hiklaust fram, við hvern sem er, að þeir einir hafi höndlað einskonar alvisku á sviði þjóðfjelagsmála, og sjeu einir færir um að dæma um Ræða Friðriks Sigurbjörnssonar stud. jurv á Heimdailarfundi rjett og rangt í þeim efnum. Þeir ættu einmitt að geta skil ið og kunna að meta það hag- ræði og það rjettlæti, sem ein- mitt felst í frjálsri samkeppni, því að kostimir eru svo marg falt meiri en gallarnir. Auk þess, sem þcir eru svo einfald ir og auðskildir, að hverju mannsbarni er vorkunnarlaust að sjá þá. Ykkur, sem hjer eruð inni, og eruð sjúllsagt flest fylgjandi! lý ðrceðisskipulagi, hljóta að vera þessi sannindi augljós. En jeg skal samt í upphaíi máls mins lýsd með örfáum orðum frjálsri samkeppni, hvernig hún birtist í þjóðfjelaginu og hverjir eru helstu kostir henn ar og jafnframt gallar. Til þess að um frjálsa sam- keppni á sem flestum sviðum mannlegs lífs geti verið að ræða verður stjórn þjóðfjelagsins að byggjast á lýðræðislegum að- ferðum. Með lýðræði er átt við, að viðurkennt sje athafna- frelsi einstaklingsins, svo fremi það brjóti ekki i bága við liags múni þjóðfjelagsheildarinnar. Ennfremur að viðurkennd sjeu og i heiðri höfð sjálfsögð mann rjettindi, svo sem málfrelsi, rit frelsi, svo fátt eitt sje nefnt. Þessi grundvallarskilyrði lýð- ræðisins, eru jafnframt ,grund vallarskilyrði frjálsrar sam- keppni. Með athafnafrelsi ein- staklingsins gefst hverjum þegni þjóðfjelagsins kostur á að sýna, hvað i honum bý'r, hvað hann getur og hvers hann er megnugur. Hann getur keppt um það á frjálsum vettvangi, hvort hann sje hæfur til ein- hvers starfs. Hann getur keppt j um það, hvort verk hans sje einhvers virði eða ekki. Frjáls samkeppni kemur t. d. mjög greinilega fram í allri atvinnu Iifsstaffseminni. 1 allri fram- leiðslu keppast framleiðendur við það, að framleiðslan hafi sem minnstan tilkostnað í för með sjer, og að hún sje sem best að gæðum, til þess ein- mitt að hún seljist sem mest. Framleiðslan í hvaða mynd sem ‘er, getur aldrei til lengdar verið bundin i klafa einokunar ef hnn á að leiða til framfara. eða ef hún á að verða landslýð til heilla. Með hinni frjálsu samkeppni á þessu sviði er það tryggt, að kaupendur fá bestu vöruna með la'gsta verðinu. Framleiðsl endur vita vel, að samkeppni í vöruvöndun og framleiðslu- hraða er þeim til góðs og á- bata, og kaupendunum er þetta fullljóst líka, hvað þá snertir. Við getum tekið tvö dæmi um frjálsa samkeppni frá mjög ó- líkum sviðum lífsins. Þegar op- inberar bvggingar eru reistar er leitað tii húsameistaranna um teikningar. Siðan er valið úr teikningunum, og sú valin, sem best fullnægir þörfum og smekk þess, er reisir. Síðan er enn á ný leitað tilboða um verkið sjálft og því tilboði tekið, sem hagkvæmast er. Það er greini- legt af þessu dæmi, sem er afar algengt, hvernig frjáls sam- keppni birtist og hvílíka kosti hún hefúr í för með sjer. — Ef ríkiseinokun hefði verið á húsa- teikningunum og almennri bygg ingarvinnu er mestar líkur til þess, að býggingin hefði ekki fuilnægt kröfum um smekk þess, er byggja ljet. Annað handhægt dæmi, en þó á allt öðru sviði, um það, hvern- ig frjáls samkeppni birtist, eru einkunnagjafir í skólum. — Þær eru*til þess eins að meta hæfni nemendanna til fram- haldsnáms. Til þess eins að gefa til kynna, hverjir eru hæfir að ganga menr.taveginn og hverjir ekki. Ef þar væri ekki um frjálsa samkeppni að ræða, þætti víst rnörgum íkritið fyrirkomulag hjer í skólamálum. Þannig birtist frjáls sam- keppni á nær öllum sviðum mannlegs lífs. Hún ýtir undir vandvirkni um leið og vinnu- hraða í allri starfsemi eínstakl- ingsins. Hún verður almenn lyftistöng í framförum á hvaða vettvangi sem er. Án hennar hefði vísindum síðari tíma ekki íleygt svo fram, sem raun ber vitni um. Án hennar hefði aftur hald strangrar ríkiseinokunar fengið tóm til að hefta almennt athafnafrelsi einstaklingsins í fjötra, fengið tóm til að leggja í dróma bestu kosti hvers manns, meinað einstaklingnum að sýna það besta, sem í honum býr. — Kommúnistar telja sitt aust- ræna lýðræði fremra hinu borg- aralega vestræna lýðræði, sem við aðhyllumst. Það má vel vera, að margt nýtilegt sje hægt að finna í hinu „autetræna lýðræði“. Á það skal enginn dómur hjer lagður, en hinu verð ur aldrei é móti mælt, að við metum þann rjett okkar meir, að hafa leyfi til, hvar sém er og hvernig sem er, að láta í Ijós skoðanir okkar, hvort sem er S ræðu eða riti, heldur en að þurfa að tala og rita eftir geðþótta ein hverra stjórnarvalda, sem oftast byggja tilveru sína á litlum minnihluta, sem hefur handaflið sem sinn eina rjett. Við viljum geta Tifað örugg og án skoðanakúgunar. Við vilj- um ekki þurfa að óttast morgun daginn, hvorki efnalega nje and lega. Við viljum fá að reyna okkar eigin rammleik, en ekki krefjast alls af hinu almátta ríki. Við viljum geta sagt okkar meiningu á stjórnarvöldum landsins í frjálsum kosningum, en ekki búa við kosningasvik og aðra tröðkun á almennum og sjálfsögðum mannrjettindum. Það er okkar vestræna lýð- ræði, sem hlýtur að styðja frjálsa samkeppni, sem Iilýtur að vera á móti því „lýðræði", sem neitar henni um framgang. Jeg hygg, að ykkur sje þegar ljósir kostir frjálsrar samkeppni og óþarfi sje fyrir mig að fjöl- yrða frekar um þá. — En það fylgja henni samt smávægilegir gallar, flestir einungis til í heila búum kommúnista. Það er vitað mál, að frjálsri samkeppni er ekki hægt að koma við á öllum sviðum atvinnulífsins. — Það hljóta að vera þar einhver tak- mörk. Hjer í Reykjavík mynd- um við sennilega ekki geta starf rækt fleiri en eina hitaveitu í sömu götunum, og hygg jeg, að allir þeir, sem hjer eru inni, skilji hvers vegna það er ekki hægt, þótt kommúnistar berji sínum auma haus við stein og stökkvi upp á nef sjer og full- yrði, að þetta sanni ónýti frjálsr ar samkeppni. En þeir eru svo forhertir í sínum eigin aftur- haldshugsunarhætti, að jafnvel þessi augljósu atriði eru þeim hulin. Kommúnistar eru einnig van ir því að benda á hringaeinok- un og krepputíma í sama orð- inu og frjálsa samkepni. Það er einkennilegt, að jafnmiklir hagfræðingar og þeir segjast sjálfir vera og guma af, að þeir skuli aldrei koma auga á það, að frjáls samkeppni er ekki or- sök þessa ófremdarástands á sviði atvinnumála. Kreppan á sjer alt aðrar rætur, og hrjnga- einokun er miklu fremur dæmi upp á lítt þroskaðan og komm- únistiskan skilning á atvinnu- lífinu, heldur en hægt sje að tala um hana, sem frjálsa sam- keppni. Og hið klassiska dæmi sosíalista um fjóra bensíntanka í samkeppni á Suðurnesjum er orðið svo úrelt og barnalegt, að það minnir helst á krakka, seme Framh. á bls. 10

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.