Morgunblaðið - 06.03.1948, Blaðsíða 6

ö
MORGmSBL’AÐlÐ
Laugardagur 6. mars 1948
;aupaheímild versluno er
hverui miðuð við skömtunurseðlu
eins og lugft er til í frumvurpi
kommúnistu
*
Ur ræðu Hallgríms Bene-
diktssonar á Alþingi
I UMRÆÐUM þeim, sem urðu
í Nd. í fyrradag um frv. Sig-
fúsar Sigurhjarfársonar um að
skömtunarseðlarnii verði látnir
gilda sem innkaupaheimild bar
framsögumaður meirihl. fjár-
hagsneíndrr, Ásgeir Ásgeirsson
fram þá till. að frv. yrði vísað
til ríkisstiórnarinnar. — Auk
framsögumanns' eru í meirihl.
Hallgrímur Benediktsson og Jó
hann Hafstein.
Hallgrímur Benediktsson flutti
við þetta tækifæri ræðu og
komst m a, að orði á þessa leið:
Lögin um fjárhagsráð eru ný
og þá auðvitað líka 12. gr., sem
frv. þetta miðar til breytinga á.
Eðlilegast er, að lögin um fjár-
hagsráð fengju að sýna sig nokk
uð í framkvæmd, áður en farið
væri að gera breytingu eins og
þessar. Frv. sjálft er að efni til
eins og till. Hermanns Jónas-
sonar og Sigtryggs Klemens-
sonar, sem borin var fram í
fjárhagsráði í sept. 1947, áður
en tekið var að framkvæma 12.
gr. laganna, en sú, tillaga var
byggð á gamalli fundarsam-
þykt SÍS á s. 1. sumri.
Flm. hefur ekki sýnt fram á
að skortur hafi orðið á skömt-
unarvörum eða öðrum vörum
nokkurs staðar á landinu, sem
stafi af því, hvernig 12. gr. 1.
um fjárhagsráð er orðuð nú.
Tvennskonar reglur.
Ef till. verður samþ. skapast
það ósamræmi. að tvennskonar
reglur eiga þá að gilda um veit
ingú innflutningsleyfa. Annars
vegar vrðu skömtunarvöruleyfi
sem færu eingöngu eftir skil-
uðum skömtunarmiðum, en
hins vegar allar aðrar vörur, er
færu þá eftir hinni alm. reglu
um leyfisveitingar, eins og þær
eru nú. Lögin um fjárhagsráð
segja, að veiting leyfa skuli
miðast við gjaldeyrissparnað og
hver selji vörur sínar best og
ódýrast. Sýnist ástæðulaust að
við veitingu leyfa fyrir skömt-
unarvörur megi ekkert tillit
taka til þessa tvenns, heldur að-
eins til miðanna sbr. oroðalag
frv. „skulu“ í 1. mgr, 2. línu.
Ef frv. j7rði að lögum mundi
verða stórfelt kapphlaup milli
verslana innbyrðis um miðana.
Það kom einnig fram við út-
liiutum epla skv. stofnauka fyrir
ióiin, að kaupfjel. og versl. aug-
lýstu í útvarpinu eftir siíkum
stofnauka og lofuðu fríðindum
í staðinn. Þá var þetta frv. að
eins komið fram, en yrði það að
iögum, má nærri geta hvernig
færi. Ef veiting Icyfa er bein-
iínis harðbundin við miðana,
oins og frv. ætlast til, yrði það
slík hvatning til verslana, að
smala saman miðum, að skapa
mundi augljósan rugling og ó-
heilbrigði, ekki síst d?egar litið
er á hve leyfi eru naum fyrir
mörgum tegundum og því mik-
ið keppikefii að ná í miða fyrir
þeim.
Hvergi tíðkað annarstaðar.
Auk seðlakapphlaups munu
hljótast af frv . ef það yrði lög,
óeðlilegir verslunarhættir, sem
yrðu öllum almehningi til stór-
tjóns. Framkvæmd frv. mundi
leiða til þess að mikill fjöldi
manna legði alla miða sína fyr -.
irfram inn til ákveðinnar versl-
unar. Ættu þeir, sem það gerðu
þá mikið á hættu um það hvern
ig með miðana yrði farið, og
mundi slíkt skapa neytendum
vandræði og öryggisleysi, sem
sjálfsagt er að forðast. Reglan
á að vera: Vara gegn seðli,
eins og alstaðar tíðkast. Hvergi
nokkurs staðar í þeim löndum,
sem við þekkium og skömtun
hefur verið, er innkaupaheim-
ild verslana miðuð við skömt-
unarseðla eins og hjer er gert
ráð fyrir.
Svartur markaður.
Á bls. 5 í frv. Sigf. Sig., er
tekið upp það sem þeir Herm.
Jónasson og Sigtr. Klemensson
tala um svarta markað. Skömt-
un á nauðsynjavörum var fyrst
tekin upp á stríðsárunum og
gafst þá vel. Það sem af er,
verður að segja hið sama um
nýja skömtunarfyrirkomulag-
ið. Ekki er vitað, að borið hafi
á svörtum markaði og væri al-
gerlega óverjandi að setja laga
ákvæði, sem mundu leiða af
sjer margskonar vandræði eins
og áður hefir verið bent á, til
að forðast hættu, sem alls ekk-
ert hefur borið á, þótt mögu-
leikar kynnu að vera fyrir því,
að hún gæti komið í ljós síðar.
Þörf slíkra aðgerða gegn svört-
um markaði er ekki til nú og
þótt slíkt fyrirbrigði kæmi upp,
mundi verða gripið til alt ann-
ara ráðstafana.
En frv. Sigfúsar, ef að lög-
um yrði, gæti leitt til annars,
sem jafna má við svartan mark
að, en það er að skömtunar-
seðlar fan að ganga kaupum
og sölum meðal manna inn-
byrðis eða verslana annars veg
ar og neytenda hins vegar. Sú
hætta er augljós og mikil, eink-
um ef þrengist um innflutning,
sem alt útlit er á Nægir í því
sambandi að minr.a á hvernig
gjaldej/risieyfi gengu kaupum
og sölum á krepputimanum.
í loku ræðu sinnar lýsti Hall
grímur Benediktsson því yfir,
að hann teldi, eins og framsögu
maður meirihl., eðlilegast að
vísa frv. til ríkisstjórnarinnar.
Fry. var á dagskrá í gær, en
atkvgr. var frestað.
Blekkingum komm-
únista hnekkt
KOMMÚNISTAR hafa í mál
flutningi sínum undanfarið lagt
megin áherslu á tvennt.
í fyrsta lagi að lofa ofbeldis-
verk skoðanabræðra sinna í
Austur-Evrópu og í öðru lagi
að reyna að breiða yfir fylgis-
tap sitt hjer á landi með stað-
lausum ósannindum.
Ein lygafrjettin, er leiða átti
athygli fólksins frá vesaldómi
þeirra birtist í Þjóðviljanum 29.
þ. m. Þar sem þeir segja frá
fræðslufundi er' Heimdallur
hjelt í Sjálfstæðishúsinu föstu-
daginn 27. f.m. Þar staðhæfa
þeir að að eins þrettán manns
hafi verið saman komnir. Einn-
ig vitna þeir í ummæli er Gunn-
ar Helgason, formaður Heim-
dallar, hefði átt að láta sjer um
munn fara á fundinum. Hvort
hveggja er uppspuni frá rótum.
Sannleikurinn er sá, að á
þessum fundi voru milli 30 og 40
manns eða nálega eins margir
og komst í stofuna, þar sem
fundurinn var haldinn. — Þessi
fundur var haldinn í framhaldi
af stjórnmálanámskeiði því er
Heimdallur hjelt í haust og sótt
var af ákveðnum hóp.
Það er hægt að skilja það, að
kommúnistar reyni allt til þess
að leiða athygli frá hversu aum
þeirra æskulýðssamtök eru, en
er þeir halda að þeir bæti eitt-
hvað um fyrir sjer með stað-
lausum lygum, sem þessum, þá
j fara þeir villur vegar. — Þeir
j verða sem fyrr að kyngja lyg-
inni og hafa ekkert eftir nema
j smánina og svívirðinguna.
vuroinur
Til sölu eru nokkrir helluofríar notaðir. Uppl. á Víði-
mel 61 eftir kl. 1 í dag.
TIL LEIGU
Tvær hæðir 210 ferm. hvor í góðu steinhúsi við höfnina
sem iðnaðarpláss eða til vörugeymslu.
Tilboð sendist blaðinu merkt: ,,Vörugeymsla“.
Undanhaíd kommúnista
Tilboðin fundiKl ekki nema í fyrlrsögnum
þjóSviljans.
S. L. ÞRIÐJUDAG, 3. þ. m.,"
skýrði Þjóðviljinn frá því 'með
gleiðgosalegu letri, að fyrir
skömmu hefðu borist hingað til-
boð um £ 240:0:0 fvrir tonnið af
síldarlýsi og £ 48:0:0 tonnið af
síldarmjöli Væri nú eftir að vita
hvernig brugðist yrði við þessum
tilboðum, sem væri mjög hag-
stæð samanborið við það verð,
sem Bretar hafi greitt í fyrra
£ 95:0:0 fyrir tonnið af lýsinu
og £ 31:0:0 fyrir tonnið af mjöl-
inu.
En Adam var ekki lengi . í
Paradís. Daginn eftir skýrir
blaðið frá því, að £ 240:0:0 verð-
ið á lýsinu hafi verið prentvilla,
verðið hafi átt að vera £ 140:0:0
fyrir tonnið og þriðja daginn
kemur Þóroddur Guðmundsson
fulltrúi kommúnista í stjórn S.
R. og segir, að ekki hafi verið
um tilboð að ræða frá kaupend-
um í síldarlýsið, heldur „hefði
enskt firma óskað eftir að fá á
hendina í nokkra daga 2000 tonn
af lýsi fyrir £ 140:0:0 tonnið cif
Rotterdam. Síðan óskaði firmað
eftir að fá frestinn framlengdan,
en fyrir nokkrum dögum barst
skeyt:, þar sem sagt var, að ekki
gæti orðið af sölu, sem stendur
vegna stjórnarkreppunnar í
Tjekkóslóvakíu".
Hið gleiðletraða tilboð í síltl-
arlýsið frá kaupendum & 240:0:0
fyrir tonnið (fob) er þá eftir þrjá
daga orðið að tilboði frá síldar-
verksmiðjum ríkisins til kaup-
anda um 2.000 tonn af síldarlýsi
á & 140:0:0 cif, SEM VAR
HAFNAÐ.
Þetta er þá orðið eftir af frá-
sögn blaðsins um £ 240:0:0 „til-
boðið“, sem blaðið skýrði frá 3.
þ. m. Þrátt fyrir þessa kokgleyp-
ingu á eigin frásögn, í dálkum
bláðsins sjálfs, punta blaðamenn
þess upp á dálka sína í gær með
j því, að setia í fyrirsögn, að stjórn
IS R hafi fengið tilboð um £
140:0:0 fyrir tonnið af lýsinu. —
Það eru margir, sem lesa bara
fyrirsagnirnar-
Síldarverksmiðjur ríkisins hafa
enn sem komið er, ekki selt neitt
af vetrarlýsisframleiðslu sinni,
vegna þess, að ekki hefur tekist
að fá það verð, sem farið hefur
verið fram á.
I áætlun um vinslu S R úr vetr
arsíldinni, sem viðskiftafram-
kvæmdastjóri verksmiðjanna hef
ur gert, áætlar hann, að £120:0:0
muni fást fyrir tonnið af vetrar-
lýsinu fob. Þótt þetta verð feng-
ist, sem telja verður hæpið,
myndu S R verða fyrir miljóna
króna halla af vinslu vetrar-síld-
arinnar.
Frásögn Þjóðviljans um £48:0:0
tilboð á síldarmjöl er álíka fleip-
ur og frásögnin um tilboðið í síld
arlýsið.
Samninganefnd* utanrikisvið-
skifta hefur haft með höndum
sölu á síldarmjölinu úr vetrar-
síldinni, og er meðalverðið á þeim
hluta þess, sem seidur er, um
£ 37:0:0 fyrir tonnið fob. miðað
við 65% protein. Fyrir nokkru
bauð nefnchn 3000 tonn til Tjekk
óslóvakíu a £ 40:0:0 fob miðað
við 58% protein, en það sam-
svarar £ 44:16:0 viðað við venju
’legar. grundvöll, 65% proteirifob.
Tjekkar samþyktu aðeins kaup
á 1300 tonnum af þeim 3000, sem
þeim voru boðin og trygging fyr-
ir greiðslu er ókomin
er því langt frá því að fyrir-
liggi tilboð um £ 48:0:0 fyrir
tonnið af sildarmjölinu saman-
borið við £ 31:0:0. sem Bretar
keyptu síldarmjöl fyrir í fyrra
fob miðað við 65% protein fob.
Verð á síldarmjöli hefur farið
lækkandi undanfarið vegn:/ stór-
lækkaðs verðs á kornvörvna á
heimsmarkaðnum og m.'.illar
síldveiði Norðmanna.
Furðufregnir Þjóðviljans um
tilboð, sem ekki eru til, nema í
prentsvertu þess blaðs, brcyta
engu um þetta, þótt þau þylci þar
íóður í harðindum.
Sveinn Benediktsson.
Frumvarpinu um
hvíldartíma á tog-
urum vísað til ríkis
stjórnarinnar
FRUMVARPIÐ um lenging
hvíldartíma háseta á togurum
var tií 2/ umræðu í gær, og var
samþykt að vísa því til ríkisstj.
með 15:9 atkv. Meiri hl. sjávar-
útvegsnefndar (Finnur Jónsson,
Sig. Kr„ Pjetur Ottesen, Halld.
Ásgr.) lagði til að málinu Verði
vísað til ríkisstjórnarinnar til
nánari athugunar, m. a. yrði þá
einnig athugaður vinnutími ann-
arra sjómanna.
Leggur meiri hlutinn áherslu
á að þetta mál verði vel undir-
búið og nauðsynlegt að ná sam-
komulagi milii sjómanna og út-
gerðarmanna um það.
Foi sætisráðherra lýsti því yf-
ir, að ef máli þessu yrði vísað
til ríkisstjórnarinnar, mundi
hann kalla saman eins fljótt og
unt væri fulltrúa frá sjómönn-
um og útgerðarmörinum til þess
að reyna að ná samkomulagi.
Afstaða Áka
grunsamleg.
Áki Jakobsson lagði til að
frumvarpið yrði samþykt enda
hafa kommúnistár óspart reynt
að nota þetta mál í áróðurs-
skyni.
Hinsvegar vildi hann ekki
láta athuga vinnutíma annarra
sjómanna en togarasjómanna.
Finnur Jónsson upplýsti að
rejmt hefði verið í nefndinni að
ná samkomulagi um að flytja
tillögu um skipun milliþinga-
nefndar til að athuga yfirleitt
vinnutíma og vinnukjör sjó-
manna. En þá skarst Áki úr leik
og taldi óþarft að athuga ann-
an vinnutíma en togarasjó-
manna.
Þótti mönnum þessi afstaða
Áka 1 meira lagí grunsamleg.
| og sem nýtt mótorhjól,
{ til sölu. Uppi. 1 síma 6205
: kl. 12.30 til 3 e. m. næstu
j daga.
wmifm»t9jmái*tiK<niBtinniiiinnsnflMinn3CTniniigit»
Ræða Sigurðar
Kristjánssonar. "
Sigurður Kristjánsson var
framsögumaður meiri hlutans
og geröi grein fyrir áliti hans,
sem er á þessa leið:
Frumvarp samhljóða þe-ssu
var flutt á síoasta þingi af
sömu flutningsmönnum. Sjáv-
arútvegsnefnd þessarar deildar
sendi- það til umsagnar sjó-
Frh. á bls. 12.