Morgunblaðið - 31.08.1948, Qupperneq 2

Þriðjudagur 31. ágúst 1948' '■
MORGUNBLAÐIÐ
Tyrkland er land framfara
ecf allsnæ
UM þessar mundir dvelur
hjer í bænum sendiherrafrú
Guðrún de Fontenay. Hún er
hjer í skyndiheimsókn til ætt-
ingja Qg vina — hverfur aftur
af landi burt eftir tvær vikur.
Tíðindamaður blaðsins náði sem
snöggvast tali af frúnni í gær.
Hún er kona mjög víðförul og
hefir frá mörgu skemmtilegu
að segja af ferðum sínum um
fjarlaeg og annarleg lönd. Sem
kunnugt er, hefir maður henn-
ar, de Fontenay verið sendi-
herra í Tyrklandi síðan 1946
og bað jeg hana að segja les-
endum blaðsins eitthvað frá
<jvöl sinni þar.
Annar heimur.
— Það er sjálfsagt, sagði frú-
in alúðlega. Af nógu er að taka.
Að koma til Tyrklands frá ís-
landi, það er eins og að koma
í annan heim. Allt aðrir siðir —
allt aðrar venjur — fólkið öðru-
vísi — hugsunarhátturinn allt
annar — umhverfið eins ólíkt,
og frekast er hægt að hugsa
sjer. Tyrkneskan var gjörsam-
lega óskiljanleg, fyrst í stað —
henni svipar ekki til neins af
Evrópumálunum — en maður
komst furðu fljótt upp á að
bjarga sjer — að geta talað
eldhús- og búðarmál, ef svo
mætti segja. Sjö ára sonur okk-
ar talar málið reiprennandi.
Hann heitir Eric, sem er gott
norrænt nafn — en þýðir á
tyrknesku sveskja! Og Tyrkj-
arnir botna ekkert í, að við
skyldum velja barninu slíkt
heiti!
íburðarmiklar veislur.
— Þið búið í Ankara?
— Já. Ankara, sem hefir um
225 þús. íbúa, er í rauninni tvær
samvaxnar borgir — gamli og
nýi borgarhlutinn. Við búum í
nýja borgarhlutanum og hann
er að útliti eins og hver önnur
Evrópuborg — með nútímabrag
og hreinlegur, á Austurlanda-
mælikvarða. Hann hefir byggst
upp á mjög skömmum tíma.
Þar er stórt diplomata-hverfi,
um 38 sendisveitir. Og þar er
íífinu lifað á svipaðan hátt og í
öðrum stórborgum. Mikið um
veisluhöld — sennilega meira
en víðasthvar annarsstaðar,
vegna þess að í Ankara er
minná um skemmtistaði — leik
hús, yeitingahús o. þ. h. — en
í öðrúm stórborgum. — Tyrk-
neksar veislur eru afar íburðar
miklar — borðin svigna undan
dýrlegum krásum og allskonar
gull- og lcrystalsskrauti. Senni
rega er í fáum löndum veraldar
‘jafn vel borðað og í Tyrklandi
— enda er mörgum Tyrkjanum
vel í skinn komið, og þykir fal-
legt.
Mörg lumáruð ár aftur í tíra-
ann.
Þagar maður kemur inn fyr-
ir borgarmúrana á gamla borg
arhlutanum, þá er eins og mað
ur sje alt í einu kominn mörg
hundruð ár aftur í tímann. —
‘Enda þótt miklar framfarir
hafi átt sjer stað þar undan-
farið, heldur fólkið áfram að
iifa iífinu eins og það gerði.
Rætt við sendiherrafrú
de Fontenay
Sendiherrafrú Guðrún de Fontenay.
fyrir mörg hundruð árum síð-
an — og kærir sig kollótt um
alla nútímamenningu.
í Miklagarði.
— Á sumrin verður ofsa heitt
í Ankara, og flytja þá flestar
sendisveitirnar til Miklagarðs.
Það er yndisleg borg og margt
og mikið að skoða þar. Það eru
nú fyrst og fremst moskurnar
með sínum stóru, fögru kúpl-
um — og míneretturnar —
gamlar grafhvelfingar og fagr-
ar æfintýra-hallir, eins og úr
Þúsund og einni nótt. í Mikla-
garði eru bæði ný og gömul
borgarhverfi og þau gömlu eru
mjög hrörleg og óþrifnaðurinn
þar mikill.
— í fyrrasumar leigðum við
okkur hús í Uskúdor, Asíu-
megin við Bosporus. Það var
gamalt, fallegt tyrkneskt hús
og útsýni þaðan var dásamlegt.
Beint á móti blasti við gamla
Konstantínópel, með Sofíu mosk
unni, Ahmed soldáns moskunni
og ótal mínarettum. Einnig sá
út yfir Marmarahafið og Bos-
porus, en umferð þar er mjög
mikil.
Á skíðum í Ankara.
— Geta ekki veturnir orðið
svalir í Ankara?
— Jú, en yfirleitt má segja
að þeir sjeu mildir. Haustið er
langt og hlýtt og fer sjaldnast
að kólna fyrr en í janúar. Þá
getur komið talsverður snjór.
Fyrsta veturinn, sem við vor-
um þar, fór jeg oft á skíði — en
í fyrravetur getur varla heitið
að snjó hafi fest.
Enginn hörgull — cn mikil
dýrtíð.
— Er nokkur hörgull á nauð-
synjum í Tyrklandi, eins og t.
d. hjá okkur?
— Nei, þar er ekki hörgull á
neinu. Þar fæst allt milli him-
ins og jarðar — fyrir þá, sem
hafa peninga, en dýrtíð er mik-
il í landinu. Eins og annarsstað-
ar í Austurlöndum er stjetta-
skiftingin mikil í Tyrklandi og
kjör manna misjöfn. Efnaða
fólkið lifir mjög vel — svo að
maður ekki segi í óhófi — á
hinn bóginn er svo geysileg fá-
tækt — tötrum klætt fólk, sem
ekki á málungi matar. Miklar
ölmusur eru gefnar þar, því að
enn sem komið er, eru þar eng-
ar tryggingar — enginn opin-
ber styrkur til fátækra.
Miklar framfarir.
— Annars haía orðið mjög
miklar framfarir í Tyrklandi á
undanförnum árum. Skóla er
nú verið að reisa um alt landið
svo að alþýðufræðslan er að
komast í sama horf og í öðr-
um menningarlöndum. Heilsu-
verndarstöðvar hafa einnig veg
ið reistar víðsvegar um land-
ið og í þeim efnum hafa einnig
orðið stórstígar framfarir — því
að til skamms tíma var alm.
fáfróður um allt er að heilsu-
vernd og hreinlæti lýtur. For-
ustumenn Tyrklands í dag eru
dugandi menn, er mikið hefir
orðið ágengt í viðreisnarstarf-
inu — en Róm var ekki bygð á
einum degi — og enn eiga þeir
mikið starf framundan.
Með Evrópusniði.
— Hvað er að segja um klæða
burð fólksins?
— I stærri borgunum er bún
ingur fólksins yfirleitt með Ev-
rópusniði. Það er aðeins í sveit-
unum og eldri borgarhlutunum,
sem maður sjer fólk í gömlu,
tyrknesku búningunum.
Tyrkneska konan.
— Hvað viljið þjer segja um
tyrknesku konurnar?
— Um þær mætti nú margt
segja. Breytingarnar á kjörum
tyrkneskra kvenna hafa verið
ótrúlega miklar á síðasta ára-
tug. Það eru ekki nema 25 ár
síðan að slörið f jell, ef svo mætti
segja—síðan tyrkneska konan
var leikfang og ambátt karl-
mannsins—, en nú eru konurnar í
Tyrklandi frjálsari en í nokkru
af nágrannalöndunum.Þær geta
nú sótt æðri skóla, eins og karl
menn og margar þeirra hafa
Frh. á bls. 12.
Utanbæjarmenn settu
svip sinn á drengja-
meistaramótið
------- !
Fengju fjóra drengjameisfara í gær.
ÞAÐ VAR mjög ánægjulegt að sjá hve margir utanbæjarmenn
voru meðal keppenda á Drengjameistaramóti íslands, sem hófst
á íþróttavellinum í gærkvöldi. Þeir settu svip sinn á mótið, og
fengu fjóra drengjameistara í þeim sjö greinum, sem keppt vat’
í í gær. — Mótið heldur áfram í kvöld kl. 7 og verður þá keppt íl
4x100 m. boðhlaupi, stangarstökki, kringlukasti, 3000 m. ’niaupi,
400 m. hlaupi, sleggjukasti og þristökki.
Þrír á 11,5 í 100 m. •
Keppnin í 100 m. hlaupinu var
mjög hörð og í úrslitunum voru
þrír fyrstu menn allir með 11,5
sek., Sig. Björnsson, KR og Ár-
menningarnir Reynir Gunnars-
son og Hörður Haraldsson, en
Guðmundur Árnason frá Siglu-
firði, sem vara eini utanbæjar-
maðurinn, sem komst í úrslit,
var með 11,7. —- í undanrás á
sunnudaginn hljóp Friðrik Frið-
riksson frá Selfossi á 11,6 sek.
Tvöfaldur hafnfirskur sigur.
í hástökki áttu Hafnfirðingar
tvo fyrstu menn, Sigurð Frið-
íinnsson, sem ljet sjer nægja
1,70 (reyndi ekki hærra) og
Þórir Bergsson með 1,65. Báðir
eru þessir ,,drengir“ mjög efni-
legir. Þriðji var einnig utanbæj-
armaður, Sigurður Guðmunds
son frá Umf. íslendingi, með
1,60 og 4. Þorgeir Þorgeirsson,
lR, meö sömu hæð.
V estmannaeyingur
sigurvegari í 1500 m.
Keppnin í 1500 m. hlaupinu
var mjög skemmtileg. Aðal-
keppnin stóð á milli Inga Þor-
steinssonar, KR og Eggerts Sig
urlássonar frá Vestmannaeyj-
um. Ingi tók forystuna eftir tvo
hringi, en Eggert fyigdi fast
eftir, og þegar einn hringur er
eftir fer hann íram úr Inga
og vann með yfirburðum á ágæt
um tíma, 4.20,8.
Skemtileg langstökkskeppni.
Skemtilegasta keppni kvölds
ins var í langstökki. Guðmund
ur Árnason frá Siglufirði náði
þegar forystunni, en keppnin
um hin þrjú sætin í úrslitun-
um var mjög hörð. Hörður
Ingólfsson, KR, var í öðru sæti
með 6,28, þar til í síðustu um-
ferð, að Sigurður Friðtfinns-
son fór fram úr honum og stökk
6,41, sem var nákvæmlega jafn
langt og lengsta stökk Guð-
mundar Árnasonar. Friðrik
Friðriksson frá Selfossi fór svo
einnig fram úr Herði, stökk
6,38. —
Vilhjálmur kastaði
drengjakúlunni 16.02.
Vilhjálmur Vilmundarson,
KR, vann kúluvarpið með yfir
burðum, kastaði 16,02 m. Ann-
ar var Gylfi Magnússon frá
Umf. Ölfushrepps, en þriðii
Bjarni Ilelgason frá Ums. Vest-
fjarða. Hann átti ógild köst,
sem nálguðust 16 m. og er sjer
staklega efnilegur kúluvarpari.
Þingeyingar nr. 1 og 2
í spjótkasti.
í spjótkasti unnu Þingeying-
ar tvöfaldan sigur. Vilhjálmur
Pálsson vann með 52,97, em
Guðmundur Jónassson varð
annar. Þriöji maður, Þórhallur
Ólafsson, ÍR, kastaði einnig yf->
ir 50 metra. — í 110 m. grinda
hlaupi vann Ingi Þorsteinsson,
KR, drengjamethafann Sigurð
Björnsson.
Helstu úrslit í gær r.rðu þessi;
100 m. hlaup: — 1. Sigurður Björn3
son, KR, 11,5 sek., 2. Hörður HaralcU
son, Á, 11,5 sek., 3. Reynir Gunnarg
son, Á, 11,5 og 4. Guðmundur Árnsl
son, FlS, 11,7.
Hástökk: — 1. Sigurður Frið-i
finnsson, FH, 1,70 m., 2. Þórir BergS
son, FH, 1,65 m., 3. Slg Guðrnunds-
son, Umf. ísl., 1,60 og 4. Þorgeid
Þorgeirsson, IR, 1,60 m.
Kúluvarp: — 1. Vilhj. Vilmund
arson, KR, 16,02 m., 2. Gylfi Magnús
son, Umf. ölfushr., 14,51 m., 3j
Bjarni Helgason, Ums. V., 14,39 og
4. Þórður Sigurðsson, KR, 14,07.
1500 m. hloup: — 1. Eggert Sig
urlásson IBV. 4.20,8 min., 2. Ingi Þoiá
steinsson, KR, 4.27,3 mín., 3. StefáiJ
Finnbogason, IBA, 4.33,8 (Akuveyí
armet) og 4- Þorsteinn FriðrikssoU
IR, 4.38,4.
Spjótkast: — 1. Vilhjálmur Páls
son, HSÞ, 52,97 m.. 2. Guðmundutj
Jónasson, HSÞ, 52,67 m., 3. ÞórhalH
ur Ölafsson, lR, 51.94 m. og 4. Hörð
ur Þormóðsson, KR, 45,52 m.
Langstökk: — 1 GuðmundutJ
Árnason, FlS, 6,41 m., 2. Sigurðui
Friðfinnsson, FH, 6.41 m., 3. Fnðs
ril. Friðriksson, Selfossi, 6,38 m. og
4. Hörður Ingólfsson, KR, 6,28 m.
110 m. grindahhmp: — 1. IngJ
Þorsteinsson, KR, 16,1 sek., 2. Sig*
urður Björnsson, KR, 16,4 og 3»
Rúnar Bjarnason, ÍR, 16,9 sek.
— Þorbjörn.
fær slórau amer-
ískan námssiyrfc
NÁMSSTYRKUR sá, serrl
Chicago deild American—Scandl
inavian Foundation bauð ís-
lenskum stúdent hefir verið
veittur Þorbirni Karlssyni.,
Hringbraut 83. Hefir hann feng
ið inngöngu í verkfræðinga-
deild Illinois háskóla í Chicago,
Til viðbótar 1000 dollarq
styrk, sem Ameríska-Skandino
aviska stofnunin veitir og sem(
hægt er að sækja um aftui?
næsta ár, hefir háskólinn 3
Chicago gefið Þorbirni eftis;
skólagjald.
Búist er við að snemma 3
haust verði tilkynt um náms-
styrki, sem íslenskum stúdent-
um verða veittir háskól^árid
1949—1950 til náms í Ameríku.
Námsstyrkir þessir verða veitt-
ir af American Scandinavianj
Foundation og Institute oS
International Education 3
fjelagi.