Morgunblaðið - 27.01.1949, Blaðsíða 6

6
HlORGVNBI 4 Ð l Ð
Fimmtudagur 27. janúar 1949.
ttpgmtMoMb
Útg.: ILf. Árvakur, Reykjavlk.
Framkv.stj. Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgöarm.). „ý
Frjettaritstjórí: ívar Guðmundssoc
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstrœti 8. — Sími 1G00.
Áskriftargjald kr. 12.00 á mánuði, innanlands.
kr. 15.00 utanlands.
f lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með Leabók.
Stjórnarkosning í
Dagsbrún
NÆSTKÖMANDI laugardag og sunnudag fer fram kosning
í stjórn og trúnaðarráð verkamannafjelagsins Dagsbrún í
Reykjavík.
Samvinna hefur tekist milli andstæðinga kommúnista í
fielaginu um sameiginlegan lista í þessum kosningum. Allir
lýðræðissinnaðir verkamenn munu þessvegna vinna að sign
þess lista.
Dagsbrún er langstærsta verkalýðsfjelag landsins. Það
veltur þessvegna á miklu fyrir verkalýðinn í landinu að
stjórn kommúnista á því verði hrundið frá völdum.
Á s.l. hausti kom það greinilega í Ijós að fylgi kommúnista
fer mjög þverrandi innan verkalýðsfjelaganna. Þeir höfðu
áður en þær fóru fram farið með völd í Alþýðusambanai
íslands um alllangt skeið. En þessar kosningar sýndu að
íslenskur verkalýður, sjómenn, verkamenn og iðnaðarmenn,
ganga þess ekki duldir, til hvers kommúnistar ætla sjer að
nota samtök þeirra. Kommúnistar töpuðu hverju verkalýðs-
fjelaginu á fætur öðru og þegar til þings Alþýðusambandsins
kom voru þeir í algerum minnihluta. En það skipti ekki
miklu máli í þeirra augum. Þeir voru ákveðnir í því að halda
völdum í Alþýðusambandinu enda þótt þeir væru kommr
1 minnihluta. í þeim tilgangi tryggðu þeir sjer meirihluta í
kjörbrjefanefnd þingsins og ljetu fulltrúa sína þar bera fram
tillögur um að reka nægilega marga af löglega kjörnum
fulltrúum meirihlutans til þess að þeir hjeldu meirihlut-
anum.
En þetta ráðabrugg kommúnista fór herfilega út um
þúfur. Jafnvel sumum þeirra eigin manna ofbauð Moskva-
bragðið af ofbeldisáformum þeirra, enda þótt þeir þyrðu
ekki að brjóta húsaga flokksins. Niðurstaðan varð þó sú að
forseti Alþýðusambandsins bar upp framkomna tillögu um
að kjörbrjef allra fulltrúa skyldu tekin gild. Var hún sam-
þykkt með yfirgnæfandi meirihluta atkvæða, en kommún-
istaforsprakkarnir sátu eins og sneyptir rakkar. Alþýðusam-
band íslands var glatað þeim. Þeir gátu ekki lengur notað
það til pólitískra spellvirkja.
Sú þróun, sem hófst með ósigrum kommúnista í verkalýðs-
fjelögunum á s.l. hausti mun halda áfram. Megináhugamál
verkamanna er að tryggja atvinnu sína og afkomumöguleika.
Aðaláhugaefni kommúnista er hins vegar að skapa atvinnu-
leysi og glundroða, sem síðan sje hægt að skrifa á reikning
annara.
Atvinnuleysið er versti óvinur vinnandi fólks. Það á alla
afkomu sína komna undir því komna að hafa stöðuga at-
vinnu. Undanfarin ár hefur undir forystu Sjálfstæðisflokks-
ins verið unnið markvísar að því en nokkru sinni fyrr, að
skapa almenningi góð og varanleg atvinnuskilyrði. í þeirri
viðleitni hefur mikið áunnist. Atvinnutækjunum hefur verið
f jölgað og þau bætt að miklum mun. En þann skugga ber á
þessar glæsilegu atvinnulífsframkvæmdir að mjög þunglega
horfir um rekstur margra þeirra af völdum síaukinnar verð-
bólgu og dýrtíðar. Kommúnistar fjandskapast við hverja til-
raun, sem gerð er til þess að tryggja rekstrargrundvöll at-
vinnutækjanna. Þeim liggur í Ijettu rúmi þó þau stöðvist
og verkamenn og sjómenn standi uppi atvinnulausir. Slíkt
ástand er einmitt það, sem þeir keppa að.
En verkalýður landsins, sem á atvinnu sína í húfi, hlýtur
að taka upp baráttu fyrir því að tryggja rekstur atvinnu-
tækjanna. í þeirri baráttu á hann samleið með öllum öðrum
stjettum þjóðfjelagsins.
Aldrei framar atvinnuleysi var kjörorð Sjálfstæðisflokks-
ins þegar hann beitti sjer fyrir hinni stórfeldu eflingu at-
vinnulífsins. Framkvæmd þessa kjörorðs hefur verið tryggð
að nokkru leyti með nýjum og betri atvinnutækjum. En það
þarf fleira að koma til en sjálf atvinnutækin. Það þarf að
vera hægt að reka þau þannig að þau veiti fólkinu atvinnu
og skapi þjóðarbúinu, einstaklingum og heild, nauðsyn-
legan arð.
Alls þessa munu verkamenn í Dagsbrún minnast er þeir
ganga til kosninga um næstu helgi.
\Jihuerji óhri^ar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Varúðarráðstafanir
UNDANFARIÐ hefur gengið
innfluensufaraldur í Frakk-
landi. Sagður sá versti, sem
þar hefur komið síðan „spanska
veikin“ gekk eftir fyrri heims-
styrjöld. Innfluensufaialdur
þessi hefir breiðst út til Ítalíu
og í Bretlandi óttast menn, að
veikin berist þangað og hafa
gert varúðarráðstafanir til að
hindra útbreiðslu hennar.
Farsóttin í Frakklandi gefur
bresku -blaði tilefni til eftir-
farandi ráðleggingar:
„Það myndi vafalaust hindra
útbreiðslu innfluensunnar í
Frakklandi, ef franskir hers-
höfðingjar yrðu settir í sótt-
kví, en eins og kunnugt er,
kj^ssa þeir á báðar kinnar,
þegar þeir afhenda mönnum
heiðursmerki"!
Þetta er sagt í gamni, en öllu
gamni fylgir nokkur alvara.
Sóttvarnir og
pólitík
EINN af þingmönnum vorum
leggur til, að þingið skerist í
leikinn vegna mænuveikisfar-
aldursins norðan lands, og fyr
irskipi samgöngubann. Flest
er nú orðið pólitískt og til alls
er ætlast af Alþingi, ef það á
nú að fara að vafstrast í slíku,
ofan á uppbótaáhyggjur og nið
urgreiðsluákvarðanir.
En málið er ekki eins ein-
falt og það kann að þykja, ó-
yfirvegað.
Frá því að fregnir bárust af
mænuveikisfaraldrinum á Ak-
ureyri hafa verið uppi hávær-
ar raddir meðal almennings,
að einangra bæri Akureyri til
þess að reyna að forða, að veik
in bærist til annara hjeraða á
landinu.
•
Þeir lærðu segja
nei
EN sjerfræðingarnir, — lækn-
arnir — segja nei. Það er að
segja. Það er hreint ekki sann-
að, að læknar almennt telji
sóttvarnir tilganslausar. En
,,hæstirjettur“ heilbrigðismál-
anna, landlæknir og hjeraðs-
læknirinn í Reykjavík, segja
að sóttvarnir gegn mænuveiki
sjeu tilgangslausar. í einkavið-
tölum hafa margir læknar lát-
ið í ljós, að það væri mjög mis
ráðið, að setja ekki bæji og
hjeruð 1 sóttkví, þar sem veik-
innar hefur orðið vart.
En ekki hefur það haft nein
áhrif á heilbrigðisyfirvöldin,
sem hafa lagt það eitt til mál-
anna, að hvetja almenning til
þrifnaðar.
•
Óheftar
' samgöngur
ÞAÐ er án efa rjett, að það er
þýðingarmikið atriði til að
verjast farsóttum, að þvo sjer
vel um hendurnar og eins ætti
það ekki að saka, að setja þá
menri i sóttkví, sem venja sig
á að kyssa fólk á báðar kinn-
ar, svo enn sje vitnað til
frönsku hershöfðingjanna.
En leikmenn fást ekki til að
trúa því, að óreyndu, að hættu
laust sje með öllu, að leyfa ó-
heftar samgöngur til bæjar
þar sem bráðsmitandi pest
gengur.
Það er vitað, að fjöldi náms-
manna að norðan, sem dvelur
hjer í Reykjavík, fóru til Ak-
■ ureyrar í jólaleyfi og komu
aftur til náms. Það er einnig
vitað, að fyrir jólin voru send
matvæli i allstórum stíl til
Reykjavíkur, t.d. rjómi, skyr
og smjör (sem burtsjeð frá öll
um sóttvörnum er ólöglegt).
•
Ekki hægt að
einangra
Reykjavík
ÞVÍ hefur verið haldið fram í
blaðaviðtali við einn af hátt-
settustu læknum landsins, að
það væri tilganslaust að ein-
angra Reykjavík, eða illvinn-
andi verk. Það má vel vera.
En hitt hefði verið auðveldara,
að einangra Akureyri, þegar
veikinnar varð vart þar. Og
það var verkefni landlæknis,
að sjá um, að svo yrði gert.
Vonandi breiðist mænuveik-
in ekki meira út um landið,
en þegar er orðið, en það verð-
ur ekki sjerfræðingunum að
þakka.
• í
Flóakarl skrifar
um samgöngur
FLÓAKARL tekur upp fyrir
mig hanskan í eftirfarandi
brjefi um samgöngumál:
„Arni G. Eylands var í Rík-
isútvarpinu á mánudagskvöld-
ið í rabbinu um daginn og veg
inn að tala um Krísuvíkurleið-
ina. Hann var með hnútur til
þín, Víkverji sæll, út af því,
sem þú hefur skrifað um Mos-
fellsheiðarveginn og Krísuvík
urleiðina.
Jeg er leiðum þessum nokk-
uð kunnugur og finnst Árni
fremur verja Krísuvíkurveginn
af kappi en forsjá, enda til-
einkar hann sjer að nokkru
leyti heiðurinn af því að hann
skuli vera kominn upp. En jeg
get trúað þjer fyrir því, að
hvað sem veginum þeim líður
í Ölfusinu og við Hlíðarvatn
með því fannfergi, sem þar hef
ur verið undanfarið, þá er víst,
að þar sem vegurinn liggur
meðfram Kleifarvatni á hann
síðar eftir að verða marg oft
ófær vegna fannalaga í suð-
vestanátt. Og sannaðu til, þótt
sæmilegt verði að fara þessa
leið um Ölfusið og meðfram
Hlíðarvatni, þá munu aðrir
staðir á veginum verða lítt fær
ir ef nokkuð snjóar að ráði.
Jeg held eftir minni reynslu,
að Mosfellsheiðarvegurinn sje
að mörgu leyti lang bestur
sem vetrarvegur, ef nokkurt
kapp væri lagt á að halda hon-
um opnum.
•
Þökk fyrir ýtur
„ANNARS skýrði Árni frá því,
að hann hefði fyrstur manna
flutt eða viljað láta flytja ýtur
hingað til lands. Þá veit mað-
ur það. Ef þetta er rjett, þá á
hann skilinn mikinn heiður
fyrir slíkt. Margir munu hafa
fengið riddarakross fyrir
minna“, segir Flóakarl að lok-
um.
•
Vegalengdir
TIL fróðleiks fyrir - þá, sem
hugsa um þjóðvegina austur í
kílómetrum má geta þess. að
frá Reykjavík til Selfoss eru
59 km. um Hellisheiði, 88 um
Mosfellsheiði og 108 þegar
farin er Krísuvíkurleið.
MEÐAL ANNARA OROA . . |
-• ■ .....................„..
Erfiðleikar bekjiska demanlaiðnaðarins
Eftir Eric Kennedy,
frjettaritara Reuters.
ANTWERPEN — Miklir erfið-
leikar eru nú farnir að gera
vart við sig í demantaiðnaði
Belgíu, og atvinnuleysi fer
vaxandi meðal starfsfólksins í
þessari iðngrein.
Þegar Belgía varð frjáls á
ný, gátu gimsteinaframleið-
endur hrósað happi yfir því,
að lítið af vjelum þeirra og
verksmiðjum hafði farið for-
görðum í styrjöldinni. Og birgð
ir af óunnum demöntum frá
Bretlandi, sem bárust þegar i
byrjun ársins 1945, gerðu iðn-
aðinum kleift að hefjast handa
þegar í stað, enda hófst út-
utningur á fægðum demönt-
m þvínær tafarlaust, einkum
1 Bandaríkjanna, þar sem
ftirspurnin var hvað mest.
• •
MIKILSVERÐ
ÚTFLUTNINGSVARA
IANNLEIKURINN er sá, að
demantaiðnaður Antwerpen er
veigamikill liður í efnahags-
legri endurreisn Belgíu.
Opinberar skýrslur, sem ný-
lega voru gefnar út, staðfesta
það, hversu háan sess iðnaður-
inn skipar í efnahagskerfi
landsins.
1945 var demantaiðnaðurinn
önnur mikilvægasta fram-
leiðslugrein Belgíu. Þá voru
fluttir út gimsteinar fyrir 570,
000,000 belgiska franka, en það
var 14,33 prósent af öllum út-
flutningi Belgíumanna á ár-
inu. — Útflutningsverðmæti
járns og stáls nam þá 732,000,
000 frönkum, eða 19,63 prósent
af heilarútflutningnum.
1946 var demantaiðnaðurinn
ennþá annar í röðinni; út voru
fluttir gimsteinar fyrir 2,331,
000.000 franka — 7,86 prósent
af öllum útflutningi landsins.
• •
AFTURFÖR
ÉN 1947 varð mikil breyting
á þessu. Á útflutningsskýrsl-
um stjórnarvaldanna f.iell iðn-
aðurinn niður í tíunda sæti;
útflutningsverðmæti hans nam
2,081,000,000 frönkum (3,38 af
heildarútflutningnum).
Tölur fyrir árið 1948 eru enn
ekki fyrir hendi — en almennt
er álitið, að þær sjeu lægri en
1947.
Menn, sem kunnugir eru
þessum málum, telja, að erfið-
leikarnir eigi rót sína að rekja
til hirðuleysis þeirra stjórnar-
deilda, sem demantaiðnaður-
inn fellur undir. Þessir menn
benda á það, að í mikilvægum
demantsiðnaðarlöndum — þar
á meðal Hollandi, Suður-Afr-
íku, Palestínu, Cuba og Braz-
ilíu — nýtur iðnaðurinn stuðn
ings stjórnarvaldanna, sem ým
ist láta honum í tje verðupp-
bætur, eða greiða götur hans á
annan hátt.
Það er því ekkert að undra,
segja þessir sömu menn, þótt
Antwerpen, aðalmiðstöð de-
Framh. á bls. 8.