Morgunblaðið - 29.01.1949, Qupperneq 9

Morgunblaðið - 29.01.1949, Qupperneq 9
Laugardagur 29. janúar 1949. MORGVNBLAÐI& 9 RÍKISBÚSKAPUR SVÍA OG ISIOR FJÁRLAGAFRUMVARP Svía krónur (í fyrra 5.014 milj.), en fyrir næsta fjárhagsár var lagt gjöldin 4.395 miljónir (í fyrra fyrir Ríkisdaginn 11. janúar, j 4.425 milj.). Þrátt fyrir 112 en þann dag setti konungur miljóna tekjuhækkun hjá rík- þingið, með ræðu, sem var ^ inu er ekki gert ráð fyrir nein- styttri en að vanda. Tekur um nýjum sköttum. Tekjuaf- Gústaf konungur nú að gerast gangurinn verður þannig sam- ellimóður og þingsetningarat- höfnin var þessvegna einfaid- ari en áður. Og konungur var ■— í fyrsta skifti síðan 1907 — ekki viðstaddur guðsþjónustu- gerð þá, sem fram fór í hallar- kirkjunni áður en þingsetning hófst. í hásætisræðunni gat konung ur um að samningar um her- málasamband við Dani og Norð menn væru á döfínni. Aðalvið- fangsefni liðins árs hefði verið að koma jafnvægi á fjárhags- kvæmt áætlun 721 milj. kr., en hinsvegar má gera ráð fyrir að talsvert saxist á hann vegna löggjafar, sem þingið kann að setja og hefir kostnað í för með sjer. Tveir stærstu liðirnir í gjaldabálkinum eru 793 milj. til hervarna (22 miljóna hækk- un frá í fyrra), og 1388 miljón- ir til fjelagsmála (48 miljóna aukning). Veldur ellistjn'kur- inn mestu um hve þessi upp- hæð er stór, frá 1. jan. 1948 málin og þetta virtist vera að (var sem sje lögtekinn almennur takast. „En það hefir kostað ellistyrkur — bæði fyrir þurf- strangar takmarkanir á inn- flutningi og innlendri fjárfest- íngu. Og það kostar íheldni að því er snertir teknaaukningu andi og ekki þurfandi — að upphæð 1000 fyrir einhlevpa og 1600 fyrir hjón, að viðbættri staðaruppbót, frá 67 ára aldri, einstaklinga. Jafnframt verðurjog kostar þetta ríkið um 800 að takmarka kaupgetuna með j miljónir. Niðurgreiðslur gegn því að láta fjárlögin skila tekju | dýrtíðinni voru 260 miljónir á afgangi og með því að bæjar- síðasta fjárhagstímabili. og sveitafjelögin auki sjóðseign Þá er að líta á norska fjár- ir sinar“, sagði konungur í lagafrumvarpið. Undanfarin ár ræðu sinni, sem markar stefnujhefir jafnan verið halli á fjár- stjórnarinnar á árinu sem fer lagafrumvarpinu og ekki þótt í hönd. tiltökumál. Fjárhagsárið 1945— Og danginn eftir, 12. jan. setti 1946 var hann 565 Hákon Noregskonungur Stór- 11946—1947 650 þingið, en fjárlögin voru lögð fyrir þingið 14. jan. Konungur gat um afstöðuna til annara landa og minntist ýmsra laga- frumvarpa, sem lögð yrðu fyrir þingið. Nefndi hann fyrst frum- varp um aukning hervarna, 6 ára áætlun fyrir 1949—55, þá fjárlagafrumvarpið, sem nú gerði ráð fyrir tekjuafgangi — í fyrsta sinn eftir stríð. Hann nefndi að nokkrár ívilnanir mundu gerðar á skatti lágtekju manna og að frumvarp yrði flutt um skatt af tekjum líðandi árs og annað sem stefndi að því að fá rjettari framtöl en áður. „í samvinnu við stofnanir at- vinnumálanna mun stjórnin freista að bæta jafnvægið í fjár hag landsins út á við og sjer- staklega leggja áherslu á auk- inn útflutning og auknar gjald- eyristekjur. Reynt verður að byggja jafnmörg hús 1949 og eignaskattur nemi 150 miljón í fyrra og leitast við að lækka ' byggingarkostnaðinn. Stórþing sími, járnbrautir og orkuver), 600 miljónir til niðurgreiðslu á lífsnauðsynjum, 75 miljónir til sjerstakra landvarnaráðstafána 148.8 miljónir til nýbygginga (aðallega síma, járnbrauta og orkuvera) og 86.1 miljón til af- borgana á ríkisskuldum. Þetta verða alls 2,521 miljón krónur og raunverulegur tekjuafgang- ur ætti því að vera 10 miljónir. Betri tímar framundan. Báðir fjármálaráðherrarnir, Wigfors sænski og Meisdalshag en norski telja að nú sje komið yfir mestu erfiðleikana, eink- um sá síðarnefndi. Wigfors var ekki eins bjartsýnn, þrátt fyrir sínar sænsku krónur. Það er talið vandgert að auka útflutn- ing Svía svo sem með þarf — verslunarhallinn var 1}4 milj- ard árið 1947 — og skógurinn, sem verið hefir gjaldeyrislind Svía í enn frekari mæli en Norð manna, kvað ekki þola meiri ágang axarinnar en hann hefir nú. Fyrir stríð nam járngrýtis- útflutningur Svía 31% heildar- útflutningnum og skógarafurðir 37%, en eftir stríðið minkaði járngrýtisútflutningurinn í 20% en skógarafurðir jukust upp í 49%, svo að helmingur af útflutningi landsins byggist á miljónir, J gkóginum. Nú hafa Svíar gert miljónir og sjer 4-ára áætlun í sambandi ár. Meira er ekki hægt að gera vegna efnisskorts og smiða- skorts. „Markmioið er að skapa grundvöll fyrir eigi lakari lífs- kjörum en voru 1938, á árun- um 1949—1952. Gjaldeyris- kreppan 1948 gekk fyrst og fremst útyfir lífsnauðsynjarn- ar. Framboð helstu nauðsynja verður meira í ár og skamtarn- ir stærri, m. a. af feitmeti og sykri. Bændur fá meiri fóður- bæti til kjötframleiðslunnar. Og af vefnaðarvöru verður 15— 20% meira í boði en í fyrra“, sagði ráðherrann. „Árið 1948 hefir þokað okk- ur góðan spöl á leiðinni fram. Nær allar atvinnugreinar standa fastari fótum nú en þær gerðu fyrir einu ári. Ýmislegt bendir á að fólki verði ljettara að lifa á komandi tíð, en það er undir okkur sjálfum komið hvort hægt er að halda fram- leiðslunni uppi. Skilyrðið er friður í atvinnumálum, an, vinnudeila. Hann hefir '"-.stíAp styrkur okkar hingað til. Og allar stjettir hafa grætt á því“. — — Hjá þjóðunum beggja megin Kjalarins er stefnan >£i* sama og hjá öllum öðrum: —• að auka útflutninginn. En st meginmunur er á hag þeirr^. að öðru leyti en því að báðar hafa óhagstæða verslunsrve'lti* og að báðar vilja draga úr kaup getu almennings — að Norð- menn leggja framvegis áhersh* á nýjar fjárfestingar og telja þær eina ráðið til að koma sjer úr kútnum, en Svíar vilja spara sjer allar fjárfestingar, sem kosta aðkeypt efni. Þeim er líka minni þörfin, því að þeir gátu aukið íðnaíf sinn og byggt raforkuver á sama tíma, sem hernámið íór dauðri hönd um allar heilbrigð- ar framfarir í Noregi. Skúli Skúlason. 1947—1948 126 miljónir og á- ætlaður 112 miljónir á yfir- standandi fjárhagsári. En nú er gert ráð fyrir 240 miljón króna tekjuafgangi á næsta reksturs- reikningi, eða svo miklu að það nægi fyrir afborgunum ríkis- skuldanna (86 milj.) og áætl- uðum stofnkostnaði við ríkis- fyrirtæki (póst, síma, járnbraut ir og rafstöðvar), sem nemur 148.8 milj. kr. « Heildarupphæð fjárlagafrum varpsins er 2.531 miljón kr. tekjur og 2.521 milj. kr. gjöld og er það 105 miljónum lægra en áætluð gjöld í fyrra. Tekj- urnar áætlaðar viðlíka og þá (7.2 milj. hærri), en ýmsir tekjuliðir breytast mjög frá því sem nú er. Til dæmis lækkar hertjónsgjaldið (krigsskadeav- giften) um 250.8 miljónir. Hins vegar er áætlað að tekju- og við Marshallaðstoðina, og þar er m. a. gert ráð fyrir aukinni járn vinnslu og ekki síst að því að smíða meira úr hinu góða sænska stáli og járni heima, en leggja minni áherslu á skógar- afurðirnar og hlífa skóginum. I Norrland er talið að minnka verði skógarhöggið um þriðjung til þess að ekki sje höggið meira en vextinum nemur. Innflutningshömlurnar verða í gildi áfram í Svíþjóð, að minnsta kosti á margri vöru. Fólk kann því illa, því að það var svo góðu vant. Öðru máli gegnir um Norðmenn. Þeir eru orðnir vanir harðrjettinu og taka fegins hendi því, sem bætt er um lífskjörin, þó að það sje ekki nemá lítið. Þessvegna vakti það fögnuð Framkvæmdastjóri kommúnistaHokksms gefur fyrirskipun ú Dagsbrúnarfundi Sigurður Guðnason, viljalaud verkfær4 í höndum olbeldismanna ÞAÐ ER kannske skiljanlegt, þegar á það er litið, hvernig kommúnistar nota verkalýðsf jelögin, sem þeir ráða yfir, í flokks- þágu, sá taugaæsingur, sem hefur gripið þá, er þeir ~já, a<> verkamenn hafa sameinast í Dagsbrún, til að hrinda af fjelaginu þeirri stjórn, sem er viljalaust verkfæri í höndum kommúnista- flokksins. Sigurður fær litlu ráðið < Eins og skýrt kom fram á fundi Dagsbrúnar á íimmtu- dagskvöld, þegar æskulýðsfylk- ið mun fá til meðferðar frum- varp um hækkun lágmarks elli styrks og styrk til örkumla- manna“. Margt fleira drap Hákon konungur á í ræðu sinni. Fjárlagafrumvörpin. Ræðurnar sýna, að hjá báð- um þjóðunum er það gjaldeyris kr. meira en á síðastu fjárlög- um, ellistyrktarsjóðsgjöldin 13.8 nliljónum meira, landvarnar- skatturinn 13 miljónum, tekjur af áfengiseinkasölu 18 miljón- um og ýms útgjöld 72 miljón- um króna meira en áætlað var í fyrra. Þó að ríkisskatturinn sje áætlaður 150 miljónum hærri en í fyrra eða 650 miljón ir, er gert ráð fyrir að skatt- jöfnuðurinn, sem mest er hugs- frjáls frádráttur til skatts verði að um, einsog hjá flestum þjóð- hækkaður nokkuð. Hinsvegar hækkar aðflutn- ingsgjald á ýmsum tollvörum talsvert. Og póst- og símagjöld og járnbrautarfarmiðar og flutningsgjald verður hækkað •um 15% og er það ekki nema sanngjarnt hvað járnbrautirnar snertir, því að þær eru þung- ur baggi á ríkinu, — 100 milj. halli í hittifyrra, en á síðasta ári er hallinn áætlaður 80 milj. í gjaldabálkinum eru 1526 um veraldar þessi árin. En það er sjerstaklega vert að veita athygli orðunum í sænsku ræð- unni, um að fjárlögin eigi að skila miklum íekjuafgangi, til þess að draga úr kaupgetu al- mennings. Fjárlagafrumvarpið sænska sýnir, að stjómin ætlar ekki að láta sitja við orðin tóm í því efni. Kauphækkunarbannið, sem verið hefir í Svíþjóð undanfar- ið ár, verður í gildi áfram. Og ' miljónir áætlaðar til venjulegra á fjárlögunum nýju eru tekj- útgjalda ríkisins, 85 miljónir til urnar áætlaðar 5.116 miljón ríkisrekinna fyrirtækja (póstur, Leiia á náðir Alþýðusambandsins Ekki er hægt að hugsa sjer ingin, sem þangað hafði verið. meiri uppgjöf hjá kommúnist- send, ætlaði að hleypa upp I Um en að láta samþykkja til- fundi, af hræðslu við að hlusta lögu i Dagsbrún, um að biðja er Meisdalshagen ráðherra ljet ú andstæðing sinn tala, þá sáu stjórn Alþýðusambands íslands að taka að sjer forystu í kjara- málum Dagsbrúnar, þá stjórn, sem kommúnistar hafa talið ó- alandi og óverjandi í alla staði. Kommúnistar eru á móti öll- um tillögum, sem bornar erui fram af þeim mönnum, sem eru á B-listanum, vegna þess aö þeir telja það sigurvænlegast fyrir kommúnistaflokkinn, að sem mest neyð ríki á heimilunv verkamanna. Þeir fást ekki til að tala um málefni Dagsbrúnar, þess getið í fjárlagaræðu sinni, j Dagsbrúnarmenn, að það var að þess mundi eigi langt að f ekki Sigurður Guðnason, sem bíða, að vöruverð lækkaði og stjórnar Dagsbrún. Því þessi almenningur fengi betri og kommúnistalýður, sem þarna meiri vörur. Hann taldi síðasta j var mættur, ljet sem hann ár gott ár. Iðnvöruframleiðslan heyrði ekki, þegar Sigurður hefði orðið 15—20% meiri en ' skipaði að hætta þessum ólát- fyrir stríð. Verslunarflotinn um> svo hægt væri að halda yrði á þessu ári orðinn jafn stór ( fundinum áfram, og varð hann og hann var fyrir stríðið, og biðja framkvæmdástjóra Norðmenn hefðu alls varið 5500 kommúnistaflokksins, sem miljón krónum nettó til fjár- Þarria var mættur, Eggert Þor- festingar. Væri það hlutfalls- bjarnarson .að gefa út fyrir- lega meira en nokkur þjóð- í skipun til manna sinna. Eggert1 en reyna hins vegar að ausa Vestur-Evrópu hefði gert (hann Sal Þa út skipun um, að forseti andstæðinga sína rógi og svi- hefir gleymt íslandi). Á árinu Alþýðusambandsins skjddi fá virðingum, til þess að leyna sem leið tók Ardal Verk til að lala r friði í 5 minútur. Og sínum eigin aumingjaskap. starfa og framleiðir það 11.000 hlýddu kommúnistar því Þeir Sveinn Sveinsson, tonn af aluminium og verður hsfa sjálfsagt vitað á hverju stækkað á þessu ári og næsta. Þe'r bafa átt von, ef þeir ekki Norsk Hydro byrjar vinnslu í hlýddu skilyrðislaust foringjan- Glomfjord á miðju þessu ári um- j Kairo í gærkvöldi. og verður framleiðsla áburð- Stj’órn Dagsbrúnar vill ekkert EGYPTSKA lögreglan tilkynti ar þá tvöfalt meiri en var hjá §era annað jm láta samþykkja í kvöld, að hún hefði handtekið- fjelaginu fyrir stríð. Norðmenn gagnslausar tillögur. Hún tel- mann þann, er myrti Selim Pari fara líka að framleiða super- ur> að Dagsbrún hafi hrakað Pasha, lögreglustjóra Kairo- fosfat, en það hafa þeir þurft svo að alhi, undir sinni stjórn, borgar í desember s.l. — Morð- að flytja inn. Fimtán þúsund að fjelagið geti ekki verið for- inginn er sagður vera einn af nýjar íbúðir voru byggðar 1948 ystufjelag verkamanna í land- 80 unglingum, sem lögreglan og jafnmargar eiga að koma í inu> eins °S Það var lengi. handtók í Sharkiafylki í gær, MorSlngi tekinn

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.